6 verschillende landen ondertekenden het Verdrag en implementeerden het op verschillende manieren. In dit hoofdstuk wordt per land kort samengevat hoe de inzameling van
scheepsbedrijfsafval er georganiseerd is. De in dit hoofdstuk opgenomen informatie werd gecompileerd op basis van:
― (Tele)communicaties met vertegenwoordigers van de NI en de binnenvaartsector;
― Informatie beschikbaar via de websites van de NI en het CDNI;
― Pers- en nieuwsberichten.
3.1.1 Duitsland
In Duitsland zijn er een aantal bilgeboten werkzaam die op afroep olie- en vethoudend scheepsbedrijfsafval inzamelen. De bilgeboten bevinden zich in voor de binnenvaart centrale regio’s zoals Duisburg, Mainz en Mannheim. Periodiek begeven de bilgeboten zich op de kleinere waterwegen voor de inzameling van afval van schepen die zelden of nooit één van de grotere havens aandoen. Er wordt jaarlijks een reisschema opgesteld dat aangeeft waar een bepaalde bilgeboot zich zal bevinden op een gegeven tijdstip. Het reisschema is raadpleegbaar via de website van het Duitse Nationale Instituut (BEV).
Op plaatsen waar de permanente inzet van een bilgeboot financieel niet te rechtvaardigen is, wordt gebruik gemaakt van een gecombineerde bunker/bilgeboot. Tenslotte worden ook vrachtwagens ingezet voor de inzameling van olie- en vethoudend scheepsbedrijfsafval.
Naast deze mobiele inzamelinrichtingen bestaan er in de haven van Hamburg ook enkele vaste, op de wal gelegen inzamelpunten voor afval vallende onder deel A van de uitvoeringsregeling.
Onderstaande tabel vat de beschikbare inzamelinrichtingen voor oliehoudend afval samen.
Regio Inzamelinrichting
Stroomgebied van de Rijn en zijrivieren,
Main-Donau kanaal, Main-Donau en Datteln 7 bilgeboten die periodiek ook de zijrivieren aandoen
Weselgebied 1 Bilgeboot die zich voornamelijk in Bremen
bevindt, maar periodiek ook in Minden
Haven van Hamburg Verscheidene vaste inzamelpunten alsook één bilgeboot
Tussen Elbe en Oder 2 gecombineerde bilge- en bunkerboten, 1 duwboot met bak
Tabel 1: Overzicht van de in Duitsland beschikbare inzamelinrichtingen voor oliehoudend afval.
De inzameling van afval vallende onder deel B van de uitvoeringsregeling, wordt gefaciliteerd door private dienstverleners.
Aan het merendeel van de sluizen op de Wezel, Datteln, Duisburg-Mittelande kanaal en Elsazer kanaal alsook op de zijrivieren van de Rijn (Moezel, Main, Neckar) zijn containers beschikbaar waarin schippers kosteloos hun huisvuil kunnen deponeren. De inzameling van KGA gebeurt via de bilgeboten.
3.1.2 Nederland
In Nederland worden in het najaar van 2013 een aantal wijzigingen doorgevoerd met betrekking tot het financieringssysteem en inzamelnetwerk langs rijksvaarwegen en in de haven van Amsterdam. Er wordt een abonnementssysteem ingevoerd voor de inzameling van KGA en huisvuil en het aantal inzamelinrichtingen wordt teruggeschroefd. De bestaande
inzamelinrichtingen kunnen als volgt worden samengevat:
― Inzameling van KGA via 24 milieuboten en 2 depots (Nieuwegein en Volkerak-zuidzijde);
― Inzameling van huisvuil via 25 afvalcontainers;
― Inzameling van grof bedrijfsafval via de depots en een aantal milieuboten.
Om gebruik te kunnen maken van bovenstaande inzamelinrichtingen wordt vanaf 1 november 2013 een abonnementskost aangerekend. Hierdoor gaan binnenvaartschippers zelf de kosten dragen voor de afgifte van huisvuil en KGA. Er zijn twee formules beschikbaar voor de afgifte van:
― niet oliehoudend KGA;
― niet oliehoudend KGA en huisvuil.
De inzameling van grof vuil wordt betalend a rato van een vast bedrag per kg.
Het abonnement wordt gelinkt aan de ECO-kaart, welke voorzien wordt van een chip waarmee de huisvuilcontainers langs rijksvaarwegen geopend kunnen worden. De milieuboten
beschikken eveneens over een elektronische terminal voor het inlezen van de chips.
De invoer van het abonnementssysteem heeft geen impact op de inzameling van oliehoudend afval. De inzameling gebeurt nog steeds via de bilgeboten en depots en wordt gefinancierd op basis van de verwijderingsbijdrage. In de havengebieden (behoudens in Amsterdam) worden evenmin wijzigingen doorgevoerd, de havenbeheerders blijven daar vrij om te voorzien in inzamelinrichtingen voor scheepsafval.
De inzameling en verwerking van afval behorende tot deel B van de uitvoeringsregeling, de waswaters, wordt door private dienstverleners gefaciliteerd.
3.1.3 Luxemburg
De Verdragsluitende Staat Luxemburg heeft de taken van het Nationale Instituut overgedragen aan het BEV. Driemaal jaarlijks bevaart een bilgeboot de Moezel van Wasserbillig tot Schengen.
(weergegeven in het groen op Figuur 1). Het reisschema is raadpleegbaar via de website van het BEV. Indien er nood is aan bijkomende dienstverlening voor de inzameling van oliehoudend afval, kan ook een vrachtwagen ingezet worden. Hiertoe dienen schippers een schriftelijke aanvraag in te dienen, alsook een motivatie waarom de afgifte niet via een bilgeboot kan geschieden.
De inzameling van waswaters geschiedt via private dienstverleners. Voor de inzameling van huisvuil wordt gebruik gemaakt van containers nabij de sluizen. Aan de sluis van Grevenmacher,
bijvoorbeeld, zijn huisvuil-, glas- en papiercontainers beschikbaar. Het is niet duidelijk of er inzamelinrichtingen voor gevaarlijk afval beschikbaar zijn in Luxemburg.
3.1.4 Frankrijk
Er kon maar een beperkte hoeveelheid informatie omtrent de voorzieningen voor inzameling van afval van de binnenvaart in Frankrijk gecompileerd worden. Er is wel geweten dat in Noord-Frankrijk (vb. regio Lille - Duinkerken) inzamelinrichtingen bestaan nabij sluizen. Het gaat om afgesloten containers voor huisvuil waartoe de sluiswachter toegang kan verlenen.
Ook in de haven van Straatsburg zijn er containers beschikbaar voor de inzameling van huisvuil.
Bijkomend wordt een mobiele inrichting ingezet voor de inzameling van bilgewater.
3.1.5 Zwitserland
Het toepassingsgebied van het CDNI beperkt zich in Zwitserland tot de Rijn in de regio rond Bazel. Bilgeboot ‘Regio’ zamelt hier op afroep vast en vloeibaar oliehoudend afval, huisvuil, slops en gevaarlijk afval in. Aan boord van de ‘Regio’ wordt bilgewater niet alleen opgeslagen maar ook verwerkt door een zuiveringsinstallatie welke bestaat uit een olie-water afscheider waarna een elektrolyse-proces plaatsvindt. Het eindproduct kan geloosd worden op de waterweg. De werkingstijden van de bilgeboot beperken zich tot de weekdagen.
De inzameling van afval afkomstig van de lading wordt gefaciliteerd door private dienstverleners.
In een beperkt aantal gevallen, waarbij de lading bestaat uit een olieproduct, kan het waswater wel via de bilgeboot ingezameld worden.
Figuur 1: Werkingsgebied bilgeboot voor de inzameling van oliehoudend afval in Luxemburg.
Figuur 2: Werkingsgebied bilgeboot voor de inzameling van scheepsafval in de regie rond Basel.