Analyse van de scheepsbewegingen

Om te bepalen of het huidige netwerk volstaat voor dit soort afvalafgiftes, is er een analyse gemaakt van de jaarlijkse scheepsbewegingen op de waterwegen van nv De Scheepvaart en Waterwegen en Zeekanaal NV. Hierbij is zowel gekeken naar het aantal scheepsbewegingen als het aantal individuele schepen dat binnen de periode van één jaar langs een Vlaams afvalpark passeert. De resultaten van deze analyse zijn samengevat in Tabel 16.

9 Volgens VLAREM II, artikel 5.2.2.2.2. §1 geldt : De aanvoer, de aanvaarding en de sortering van het KGA is enkel toegelaten mits toezicht van de exploitant of zijn bevoegde afgevaardigde. De exploitant of voornoemde

afgevaardigde beheerst voldoende scheikunde en heeft voldoende kennis van de eigenschappen en gevaren van de chemische stoffen die mogen worden aanvaard en van de bijhorende veiligheidsvoorschriften. De exploitant deelt de naam van de bevoegde afgevaardigde schriftelijk mee aan de toezichthouder.

nv De

Langs Park 34.339 45.243 4.312 75.270

Percentage 69,0% 74,7% 83,9% 71,5%

SCHEPEN

Totaal 3.244 3.412 2.020 4.636

Langs Park 3.028 3.082 2.008 4.198

Percentage 93,3% 90,3% 99,4% 90,6%

Tabel 16: Samenvatting van de analyse van de passage langs de afvalparken.

Uit deze analyse blijkt dat 71,5% van de reizen minstens één maal per jaar langs een uitgebreid afvalpark passeert. Als er naar het aantal individuele schepen gekeken wordt, blijkt dat 90,6%

binnen het jaar minstens één keer passeert in de buurt van een afvalpark. De verschillen tussen de schepen die varen op de waterwegen van nv De Scheepvaart en deze die op de waterwegen van Waterwegen en Zeekanaal NV varen, zijn klein. Indien de schepen worden beschouwd die zowel de waterwegen van nv De Scheepvaart als de waterwegen van Waterwegen en

Zeekanaal NV aandoen, de ‘overlap’ in Tabel 16, blijkt dat deze schepen nagenoeg allemaal (>99%) langs een uitgebreid park passeren.

Bij deze cijfers moet wel een kanttekening worden gemaakt: er werd van uitgegaan dat alle schepen die langs de haven van Antwerpen passeren de mogelijkheid hebben om gebruik te maken van de daar beschikbare faciliteiten voor het inleveren van afval. Deze veronderstelling is niet volledig correct. Hoewel de dichtheid van de afvalparken voldoende groot lijkt om aan te nemen dat de meeste schepen die in de haven varen een park zullen passeren, is dit niet noodzakelijk het geval.

Voor de reizen in de dataset van nv De Scheepvaart is geen gedetailleerde informatie

beschikbaar over de route die werd gevolgd binnen de haven. De dataset van Waterwegen en Zeekanaal NV bevat echter wel gedetailleerde informatie over de routes die worden gevolgd binnen de haven van Antwerpen. Op basis van deze gegevens is het bijgevolg mogelijk om de fout die de gemaakte veronderstelling met zich meebrengt, in te schatten. Tabel 17 toont het aantal scheepsbewegingen en het aantal individuele schepen die binnen een periode van één jaar langs een afvalpark in de haven van Antwerpen varen op basis van de gegevens van Waterwegen en Zeekanaal NV. Enerzijds wordt het passeren langs de haven van Antwerpen als een voldoende voorwaarde beschouwd om een afvalpark te passeren. Anderzijds worden enkel de werkelijke passages langs de parken beschouwd.

Reizen Schepen

Totaal 60.575 3.412

Langs park (A’pen volledig) 45.243 3.082

Werkelijk langs park 39.034 2.794

Percentage (A'pen volledig) 74,7% 90,3%

Percentage (Werkelijk) 64,4% 81,9%

Verschil 10,3% 8,4%

Tabel 17: Overzicht van de meer gedetailleerde analyse van de scheepsbewegingen van Waterwegen en Zeekanaal NV.

Indien aangenomen wordt dat een passage in de haven van Antwerpen ook automatisch leidt tot een passage langs één van de daar gelegen afvalparken, blijkt dit het geval te zijn voor 90,3%

van de schepen. Een meer nauwkeurige analyse van de scheepsbewegingen van Waterwegen en Zeekanaal NV toont aan dat 'slechts' 81,9% van de schepen daadwerkelijk langs één van de Vlaamse afvalparken passeert.

Specifiek voor de schepen van Waterwegen en Zeekanaal NV die in de haven van Antwerpen varen, blijkt dat 76,6% effectief een afvalpark passeert. Indien aangenomen wordt dat de schepen die enkel op waterwegen van nv De Scheepvaart varen evenveel kans hebben om een afvalpark te passeren indien ze in de haven van Antwerpen varen, kan met behulp van dit percentage een schatting worden gemaakt van het totaal aantal schepen dat minstens eenmaal per jaar werkelijk een afvalpark passeert.

Het resultaat van deze berekening is het volgende: 78,1% van alle schepen zal jaarlijks een afvalpark passeren.

Dit wil eveneens zeggen dat op basis van de beschikbare gegevens ruim 20% van de schepen nooit een uitgebreid afvalpark zal passeren in Vlaanderen. In de praktijk zal dit percentage hoger liggen, aangezien bij de berekening geen rekening gehouden werd met de openingstijden van de parken. M.a.w, de schepen die wel een park passeerden deden dit mogelijk niet op een moment dat het park daadwerkelijk geopend was.

De situering van de schepen die geen park passeerden in Vlaanderen is te zien op Figuur 16 voor de waterwegen van nv De Scheepvaart en op Figuur 17 voor de waterwegen van

Waterwegen en Zeekanaal NV. Voor nv De Scheepvaart situeren de meeste schepen zich op de waterwegen die het verst van de haven van Antwerpen zijn gelegen: het Albertkanaal ten oosten van Kwaadmechelen, het kanaal Bocholt-Herentals en de Zuid-Willemsvaart. Voor Waterwegen en Zeekanaal NV bevinden deze schepen zich voornamelijk op waterwegen ten oosten van Dendermonde (Zeeschelde en Zeekanaal Brussel-Schelde) of in het zuiden (Leie ten zuiden van Waregem en de Bovenschelde).

Hierbij moet een belangrijke kanttekening worden gemaakt. In voorgaande analyse werd er steeds vanuit gegaan dat een schip langs een afvalpark in Vlaanderen moet passeren. Op de Vlaamse waterwegen is er echter veel verkeer aanwezig dat van of naar het buitenland vaart.

Een aantal van deze schepen heeft bijgevolg de mogelijkheid om hun afval in een buitenlands park af te geven. Het aandeel van deze schepen, is moeilijk te bepalen, gezien geen

gedetailleerde informatie over de scheepsbewegingen in de buurlanden gecompileerd werd in het kader van de studie.

Het is wel mogelijk om na te gaan welke schepen Vlaanderen nooit verlaten én nooit de kans krijgen om afval af te geven bij een uitgebreid afvalpark, i.e. de lokale schepen. De locatie van deze schepen wordt weergegeven in Figuur 18 voor nv De Scheepvaart en Figuur 19 voor Waterwegen en Zeekanaal NV.

Op de waterwegen van nv De Scheepvaart situeren de lokale schepen zich voornamelijk in het westen. Het gaat hier over een beperkt aantal van 22 schepen. Slechts 6% van de schepen op waterwegen van nv De Scheepvaart bleef in Vlaanderen gedurende het hele jaar. En van deze lokale schepen zal slechts 11% nooit een uitgebreid afvalpark passeren. Vooral de route Schoten-Sint-Lenaarts wordt heel frequent gevaren (zie Figuur 20). Verder zijn er ook andere routes te onderscheiden zoals Olen-Genk, of de routes die zich rond Mol situeren.

Ook voor Waterwegen en Zeekanaal NV is het aantal lokale schepen dat nooit een uitgebreid afvalpark passeert beperkt, namelijk 60 schepen. Slechts 8% van de schepen op waterwegen van Waterwegen en Zeekanaal NV zal het ganse jaar in Vlaanderen blijven. Van deze lokale schepen zal 22% nooit een uitgebreid afvalpark passeren. De meeste hiervan bevinden zich ter hoogte van Brugge (Kanaal Gent-Oostende en Boudewijnkanaal) en ter hoogte van Temse (Boven-Zeeschelde). Op deze locaties passeren eveneens de meeste routes (zie Figuur 21).

5.3.2 Besluit

Uit de analyse van de scheepsbewegingen blijkt dat ondanks het feit dat er enkel uitgebreide afvalparken aanwezig zijn in de haven van Antwerpen en in Evergem, bijna 80% van de schepen er jaarlijks passeert. Dit wil zeggen dat de bestaande afvalparken strategisch goed gelegen zijn.

Hierbij moet worden opgemerkt dat de afvalparken enkel geopend zijn tijdens de kantooruren, dit om de werkingskosten van deze parken beheersbaar te houden. Dit betekent wel dat niet alle schepen die langs een park passeerden er ook daadwerkelijk gebruik van konden maken. De werkelijke dekkingsgraad zal dus lager zijn dan de geschatte 78,1%.

In de haven van Antwerpen is de dichtheid van de afvalparken groot. Uit de cijfers van Waterwegen en Zeekanaal NV blijkt dat van de schepen die jaarlijks in Antwerpen passeren 76,6% minstens eenmaal langs een uitgebreid afvalpark vaart. Hoewel het hier slechts over een fractie gaat van het totale aantal binnenschepen dat in de haven vaart, geeft dit percentage een goede indicatie van de dichtheid weer.

De schepen die niet jaarlijks langs een afvalpark passeren, ruim 20%, hebben bijgevolg niet de mogelijkheid om hun afval gescheiden af te geven of om KGA af te geven. Voor bepaalde afvalfracties zoals elektronische apparaten of KGA is dit minder problematisch. Voor andere fracties zoals papier & karton of PMD is dit een groter probleem. Dit zijn namelijk afvalfracties die niet lang aan boord bewaard kunnen worden. Deze fracties worden dan ook naar alle waarschijnlijkheid ingeleverd als huisvuil in de onbewaakte inzamellocaties langs de waterwegen.

bron: dataset nv De Scheepvaart; verwerking: TML

Figuur 16: Aantal individuele schepen die jaarlijks op waterwegen van de nv De Scheepvaart varen en nooit een uitgebreid afvalpark passeren in Vlaanderen.

bron: dataset Waterwegen en Zeekanaal NV; verwerking: TML

66/160 Onderzoek naar een meer optimale inzameling van het scheepsafval van de binnenvaart in Vlaanderen

Figuur 17: Aantal individuele schepen die jaarlijks op waterwegen van nv De Scheepvaart varen en nooit een uitgebreid afvalpark passeren in Vlaanderen.

bron: dataset nv De Scheepvaart; verwerking: TML

Figuur 18: Lokale schepen die jaarlijks op waterwegen van nv De Scheepvaart varen en nooit een uitgebreid afvalpark passeren.

bron: dataset Waterwegen en Zeekanaal NV; verwerking: TML

68/160 Onderzoek naar een meer optimale inzameling van het scheepsafval van de binnenvaart in Vlaanderen

Figuur 19: Aantal bewegingen jaarlijks afgelegd door lokale schepen die op waterwegen van Waterwegen en Zeekanaal nv varen en nooit een uitgebreid afvalpark passeren.

bron: dataset nv De Scheepvaart; verwerking: TML

Figuur 20: Aantal bewegingen jaarlijks afgelegd door lokale schepen die op waterwegen van nv De Scheepvaart varen en nooit een uitgebreid afvalpark passeren.

bron: dataset Waterwegen en Zeekanaal NV; verwerking: TML

70/160 Onderzoek naar een meer optimale inzameling van het scheepsafval van de binnenvaart in Vlaanderen

Figuur 21: Aantal bewegingen jaarlijks afgelegd door lokale schepen die op waterwegen van Waterwegen en Zeekanaal nv varen en nooit een uitgebreid afvalpark passeren.