Inzameling huisvuil, KGA en oliehoudend afval

In deze paragraaf wordt een samenvatting gemaakt van de hoeveelheden oliehoudend afval, huisvuil en KGA afkomstig van de binnenvaart die ingezameld werden in Vlaanderen in 2012.

Er wordt eerst omschreven welke data gebruikt werd om de verschillende afvalstromen in kaart te brengen. Vervolgens wordt deze data kort beoordeeld, waarbij o.a. De beperkingen van de dataset toegelicht worden. Tenslotte worden de afvalhoeveelheden weergegeven en kort besproken aan de hand van een aantal grafieken.

4.2.1 Omschrijving van de beschikbare data

― Deel A van de uitvoeringsregeling

De gegevens voor olie- en vethoudend scheepsbedrijfsafval werden gecompileerd uit de rapportage van de waterweg- en havenbeheerders aan het ITB voor terugbetaling van de inzamelings- en verwerkingskosten. De beschouwde hoeveelheden omvatten dus enkel het oliehoudend afval dat, in het kader van het CDNI, door de schippers kosteloos werd afgegeven aan faciliteiten in beheer van de Vlaamse waterweg- en havenbeheerders. Afgiftes van

oliehoudend afval aan private dienstverleners worden niet beschouwd.

Op basis van deze rapportage wordt een gedetailleerd beeld verkregen van de ingezamelde hoeveelheden oliehoudend afval voor 2012. Voor bilgewater diende een omrekening van volume-eenheden naar massa-eenheden uitgevoerd te worden. Hierbij werd ervan uitgegaan dat het ingezamelde bilgewater voor 15% uit olie met een densiteit van 0,94 t/m³ bestond.

nv De Scheepvaart beschikte in 2012 niet over een inzamelinrichting voor oliehoudend afval of bilgewater. Waterwegen en Zeekanaal NV beschikte in 2012 niet over een inzamelinrichting voor bilgewater.

― Deel B van de uitvoeringsregeling

Waswaters worden in Vlaanderen uitsluitend door private dienstverleners ingezameld (voor een overzicht van deze firma’s wordt verwezen naar paragraaf 4.3.13). Er wordt door deze firma’s geen onderscheid gemaakt tussen waswaters afkomstig van de binnenvaart, van de zeevaart of van andere bronnen (vb. reinigen van industriële tanks). Binnen het bestek van voorliggende studie was het niet mogelijk om voldoende concrete informatie omtrent ingezamelde

hoeveelheden waswaters te compileren. Voor een inschatting van de ontstane hoeveelheden waswaters wordt verwezen naar hoofdstuk 4.3.

― Deel C van de uitvoeringsregeling

De data met betrekking tot de ingezamelde hoeveelheden huisvuil en KGA werden in verschillende formaten aangeleverd door de waterweg- en havenbeheerders. In voorliggend rapport worden enkel de jaartotalen gepresenteerd. Voor gegevens aangeleverd door nv De Scheepvaart diende een omrekening van volume-eenheden naar massa-eenheden uitgevoerd te worden, aangezien een aantal containers op min of meer vaste tijdstippen geledigd worden en een vaste kost in rekening gebracht wordt per lediging. In het kader van de studie werd aangenomen dat:

― De containers steeds volledig gevuld waren;

― Het ingezamelde huisvuil een soortelijk gewicht van 0,5 t/m³ had¹ .

1 Naar de “overzichtstabel soortelijk gewicht afvalstromen” zoals beschikbaar gesteld via de website van departement leefmilieu, natuur en energie.

Voor de haven van Gent werden geen cijfers met betrekking tot KGA en huisvuil opgenomen omdat hieromtrent geen gedetailleerde informatie werd bijgehouden in 2012. Het ingezamelde huisvuil en KGA van de binnenvaart wordt er samen met het afval van het havenbedrijf opgeslagen en afgevoerd. nv De Scheepvaart beschikte in 2012 niet over inzamelfaciliteiten voor KGA.

4.2.2 Beoordeling van de beschikbare data

In deze paragraaf wordt kort besproken met welke onzekerheden rekening gehouden dient te worden bij de interpretatie van de weergegeven afvalhoeveelheden. Er wordt ook opgemerkt dat geen rekening gehouden werd met de hoeveelheden huisvuil en KGA die ingezameld werden, maar niet afkomstig zijn van de binnenvaart (vb. sluikstort door omwonenden), aangezien daarrond geen concrete informatie beschikbaar is.

― Deel A van de uitvoeringsregeling

Rekening houdende met de bron van de informatie (rapportage van de beheerders aan het ITB), kan ervan uitgegaan worden dat de beschikbare informatie omtrent olie- en vethoudend

scheepsbedrijfsafval betrouwbaar en volledig is. Er bestaat een kleine onzekerheid rond de hoeveelheden afval die niet werden ingezameld via de ontvangstinrichtingen die voorzien worden door de waterweg- en havenbeheerders. Deze hoeveelheden worden echter verwacht gering te zijn, wat bevestigd werd vanuit de sector van de inzamelaars (Belshore).

Concluderend wordt gesteld dat de informatie omtrent ingezamelde hoeveelheden oliehoudend afval representatief is.

― Deel B van de uitvoeringsregeling

Omwille van de onder paragraaf 4.2.1 vermeldde redenen, werd geen data met betrekking tot afval vallende onder deel B van de uitvoeringsregeling gecompileerd in het kader van

voorliggende studie. Er werd wel een grootteorde inschatting gemaakt op basis van theoretisch geproduceerde hoeveelheden waswater. Hiervoor wordt verwezen naar hoofdstuk 4.3

― Deel C van de uitvoeringsregeling

De inzameling van KGA gebeurt voornamelijk in de afvalparken, waar de afgifte nauwkeurig gedocumenteerd wordt. Het onzekerheidsinterval omtrent de hoeveelheden ingezameld KGA situeert zich voornamelijk rond de ongekende hoeveelheid die ingezameld werd in de haven van Gent. Gezien het eerder beperkte, algemene aandeel van de afvalinzameling die plaatsvindt in het Gents havengebied, wordt aangenomen dat de hoeveelheden KGA waarmee rekening gehouden wordt, representatief zijn.

De inzameling van huisvuil gebeurt voornamelijk via onbewaakte inrichtingen die niet alleen toegankelijk zijn voor binnenschippers. Er dient rekening gehouden te worden met het feit dat een niet nader te bepalen aandeel van het ingezamelde huisvuil afkomstig kan zijn van buiten de sector (sluikstort).

Voor data aangeleverd door nv De Scheepvaart diende een omrekening van volume-eenheden naar massa-eenheden uitgevoerd te worden. Er werd aangenomen dat het ingezamelde huisvuil een soortelijk gewicht van 0,5 t/m³ had, en dat de geledigde containers steeds volledig gevuld waren. De resulterende hoeveelheden zullen vermoedelijk een overschatting van de realiteit zijn, aangezien het onwaarschijnlijk is dat elke container bij lediging steeds volledig gevuld was.

Bovendien werd door de betreffende inzamelaar aangegeven dat een volle container (1,1 m³) gemiddeld 300 kg weegt, waardoor de aangenomen densiteit van 0,5 t/m³ vermoedelijk te hoog is. Bij gebrek aan concrete informatie hieromtrent, werd ervoor gekozen om 0,5 t/m³ als

gemiddeld soortelijk gewicht te blijven hanteren bij de berekeningen.

Het aandeel van de haven van Gent in de totale huisvuilinzameling kon eveneens niet in kaart gebracht worden omwille van eerder vermeldde redenen (zie paragraaf 4.2.1).

Op basis van deze opmerkingen wordt besloten dat het onzekerheidsinterval met betrekking tot de ingezamelde hoeveelheden huisvuil significant is en dat deze data daarom met de nodige omzichtigheid gehanteerd dient te worden.

4.2.3 Ingezamelde hoeveelheden huisvuil, KGA en oliehoudend afval

Figuur 7 geeft een overzicht van de totale hoeveelheden KGA, oliehoudend afval en huisvuil afkomstig van de binnenvaart die ingezameld werden in Vlaanderen in 2012.

Er werd in totaal zo’n 6.940 t oliehoudend afval, KGA en huisvuil afkomstig van de binnenvaart ingezameld in Vlaanderen in 2012. Het overgrote deel van het ingezameld afval bestond uit bilgewater (49,2%) en huisvuil (46,3%). KGA (1,1%) en overig oliehoudend afval² (3,4%) vormen beperktere aandelen.

Figuur 8 geeft per beheerder de ingezamelde afvalfracties weer en zet de ingezamelde hoeveelheden in perspectief.

2 Oliehoudende emballage, oliefilters, poetsdoeken, afgedraaide olie, etc.

Figuur 7: Totale hoeveelheid ingezameld oliehoudend, gevaarlijk afval en huisvuil in Vlaanderen in 2012.

Hieruit blijkt dat 95,4% van de bilgewater inzameling in Vlaanderen in 2012 plaatsvond in het Antwerps havengebied. De overige 4,6% werd ingezameld via de ‘AP1’ (bilgeboot) in de haven van Gent. Ook de inzameling van gevaarlijk afval gebeurde voornamelijk in de haven van Antwerpen (77,7%). De overige 22,3% werd ingezameld via het afvalpark te Evergem, onder beheer van Waterwegen en Zeekanaal NV. Waterwegen en Zeekanaal NV en nv De

Scheepvaart stonden samen in voor 95,9% van de totale hoeveelheid ingezameld huisvuil.

4.2.3.1 Onderverdeling ingezamelde hoeveelheden KGA

Het merendeel van de inzameling van gevaarlijk afval vond plaats via de afvalparken gelegen in de haven van Antwerpen. Op basis van de ter beschikking gestelde data wordt in Figuur 9 een verdere onderverdeling van het in de haven van Antwerpen ingezamelde KGA weergegeven.

Op basis van deze grafiek kan gesteld worden dat verf, lak en vernis de grootste subcategorie gevaarlijk afval vertegenwoordigen. Lege verpakkingen (van schadelijke producten) vormen eveneens een aanzienlijke deelfractie.