Geen afval Afval
HP 14: Ecotoxisch: biotesten
7.3.2 Voorbeeld: vliegas
Dit type afval wordt ingedeeld in subhoofdstuk 10 01 (afval van elektriciteitscentrales en andere verbrandingsinstallaties (exclusief 19)) van hoofdstuk 10 (afval van thermische processen). Voor de keuze van de code wordt een onderscheid gemaakt tussen de gevaarlijke en niet-gevaarlijke variant.
10 01 16* bij bijstoken vrijkomende vliegas die gevaarlijke stoffen bevat 10 01 17 niet onder 10 01 16 vallende bij bijstoken vrijkomende vliegas
Aan de hand van analyserapporten, eventuele testen, en berekeningen kan bepaald worden welke van de twee spiegelcodes van toepassing is voor een specifieke afvalstof.
Vliegas bestaat voornamelijk uit anorganische parameters.
Tabel 22 geeft het analyserapport van de vliegas en geeft voor de componenten die in het afval voorkomen de H-zinnen aan, per gevaarlijke eigenschap HP. Deze kan je terugvinden in bijlage 4 van dit rapport of andere gegevensbronnen (zie 7.2.1. – stap 3). Er komen in deze afvalstof geen componenten voor met H-zinnen die bijdragen tot HP 1 (explosief), HP 2 (oxiderend), HP 3 (ontvlambaar), HP 12 (afgifte van acuut toxisch gas) en HP 15 (afvalstoffen die een van de hierboven genoemde gevaarlijke eigenschappen doen ontstaan die de oorspronkelijke afvalstof niet heeft). Er zijn geen aanwijzingen dat het afval infectieus (HP 9) zou zijn.
De anorganische analyseresultaten geven de concentraties op elementniveau. Voor de verschillende elementen zijn in Tabel 22 modelstoffen opgenomen: in principe worden de chloorzouten van de elementen als modelstof genomen omdat deze vaak de meest oplosbare zouten zijn. Voor silicium is echter siliciumdioxide de meest voorkomende verbinding, en voor chroom is chroomtrioxide de meest giftige verbinding (chroom VI). Ook voor P zijn de chloorverbindingen minder relevant (minder oplosbaar) en werd H3PO4 als modelstof gebruikt.
De concentraties van de elementen worden omgerekend naar de concentraties van deze modelstoffen (zie formule in Tabel 22). Deze concentraties worden verder omgerekend naar %.
Om bijvoorbeeld de eenheid mg/kg om te rekenen naar percentage, moet gedeeld worden door 10000 (voorbeeld: 5 mg/kg = 0.0005% ) en het zijn deze berekende %-concentraties die gebruikt worden voor de verdere toetsing en de berekeningen.
In de tweede rij van Tabel 22 staan de laagste ondergrenzen of laagste individuele concentratielimieten voor elke HP in gewichtspercent. Componenten die een H-zin dragen die bijdraagt tot een specifieke HP en waarvan de concentraties boven deze laagste ondergrens voor de betreffende HP uitkomt, dragen effectief bij tot deze HP. In tabel 22 zijn deze in het vet aangeduid. HP 4, HP5, HP 6, HP 8 en HP 14 moeten nader onderzocht worden. De overige HP-eigenschappen hoeven niet verder onderzocht te worden vermits de concentraties van de componenten die potentieel kunnen bijdragen tot deze HPs, lager zijn dan de laagste individuele concentratielimieten of ondergrens en dus niet effectief bijdragen tot de HP indeling van de vliegas.
73 Tabel 22. Analyserapport van de vliegas, met bijhorende H-zinnen voor de worst case zouten van de voorkomende componenten, per gevaarlijke eigenschap HP. 9
9 Merk op dat de som van de percentages modelstoffen ver boven 100% uitkomt. Dit komt doordat metalen ook onderling verbindingen vormen, zoals bv. AlPO4. De gekozen modelstoffen geven de meest ongunstige beoordeling van de gevaarlijke eigenschappen. Wanneer de reëele verbindingen gekend zijn, valt de beoordeling vaak gunstiger uit doordat deze minder schadelijk zijn dan de modelstoffen. Bijkomende analyses (Cl, S, Ca, …) en kennis van het proces en inputmateriaal kunnen meer duidelijkheid scheppen over de juiste samenstelling en het correct vastleggen van de gevaarlijke eigenschappen van de afvalstof.
Noot: de cijfers tussen haakjes verwijzen naar de categorie binnen de gevarenklasse van de acute toxiciteit
Vliegassen gemeten HP4 HP5 HP6 HP7 HP8 HP10 HP11 HP13 HP14
1 1 0,1 0,1 1 0,3 0,1 10 0,1
Parameter Model At.gew Mol.Gew mg/kg mg/kg %
Cr CrO3 51,990 99,990 110 212 0,021 H314 H372 H301(3),H311(3),H330(2) H350 H314 H361f H340 H317,H334 H400,H410
Cu CuCl 2 63,550 134,450 630 1333 0,133 H315,H319 H301 H411
Pb PbCl 2 207,2 278,100 78 105 0,010 H373 H302,H332 H360df H400,H410
Ni NiCl2 58,69 129,590 53 117 0,012 H315 H372 H301(3),H331 H350i H360d H317,H334 H400,H410
Zn ZnCl2 65,38 136,280 1900 3960 0,396 H314 H302 H314 H400,H410
Al AlCl2 26,98 97,88 128400 465819 47 H314 H314
Sb SbCl3 121,75 263,55 56 121 0,012 H351
P H3PO4 30,970 80,000 119500 308686 31 H314 H302 H314
Si SiO2 28,08 60,08 230000 492108 49 H373
model
Omzetting: modelstof (gewichts%)=
conc. modelstof/10 000 Omzetting: conc. modelstof=conc.
Element(gemeten)*Mol.Gew/At. Gew
Bij de hieronder uitgevoerde evaluaties van de HP-zinnen worden de resultaten telkens als volgt voorgesteld: in de tabel staan de componenten opgelijst die de betreffende H-zinnen dragen en waarvan de concentratie (%) in het analyserapport hoger is dan de laagste individuele concentratielimiet of de laagste ondergrens van de betreffende HP gevaarlijke eigenschap. De concentraties van de componenten worden vermeld onder de bijhorende H-zin.
Afhankelijk van de rekenregel die moet worden toegepast wordt nagegaan of de individuele concentratie hoger is dan de individuele concentratielimiet (deze wordt dan in het rood aangeduid) of wordt de som gemaakt van componenten met dezelfde H-zin die voorkomen in een concentratie die hoger is dan de ondergrens van die specifieke H-zin. Indien de som hoger is dan de concentratielimiet voor deze specifieke H-zin, wordt die in het rood aangeduid. In het rood aangeduid betekent dat de afvalstof op basis van deze eigenschap als gevaarlijk wordt ingedeeld, en dus de spiegelcode met (*) krijgt.
*deze zijn van toepassing wanneer er ondergrenswaarden bepaald zijn, maar geen individuele concentratielimieten.
HP 4: Huidirritatie en oogletsel
Bepaling: als er in het afval stoffen voorkomen met de H-zinnen vermeld in Tabel 23 (kolom 1), dan wordt de som gemaakt per H-zin(nen) zoals aangegeven in kolom 3 van deze tabel. Enkel de individuele stoffen die voorkomen in een concentratie hoger dan 1% (ondergrenswaarde:
kolom 2) worden in de som meegenomen. Het afval wordt ingedeeld als HP 4 wanneer één of meerdere van de sommen gelijk is aan of hoger dan de aangegeven overeenkomstige concentratielimieten uit kolom 4.
Tabel 23: Rekenregels voor HP 4 (huidirritatie en oogletsel)
H-zin Ondergrens Rekenregel Concentratielimieten
H314 (categorie
1A)* 1% som H314 (categorie 1A) classificatie vanaf 1%
H318 1% som H318 classificatie vanaf 10%
H319
H315 1% som H319 en/of H315** classificatie vanaf 20%
(*deze stoffen dragen ook bij tot HP 8)
(**de concentratie van stoffen die als H315 (huidirritatie) én als H319 (oogirritatie) zijn ingedeeld, worden in de HP 4-berekening tweemaal doorgerekend wanneer hun individuele concentratie hoger is dan de ondergrens: één keer voor de totale concentratie aan H319 stoffen en één keer voor de totale concentratie aan H315 stoffen)
Vliegassen gemeten H314 H315 + H319 H318
Parameter mg/kg model mg/kg % 1% 1% 1%
Al 128400 AlCl2 465819 47 47
P 119500 H3PO4 308686 31 31
s om 77
l i mi et 1 20 10
HP4 model
Concentratie op het analyserapport
Concentraties omgerekend naar de modelcomponent (enkel
voor elementanalysen) Concentraties
omgerekend naar % Betreffende HP gevaareigenschap Betreffende H-zin
Ondergrens voor deze H-zin of individuele concentratielimiet voor stoffen met deze H-zin (het wordt steeds gespecifieerd in de tekst of het de ondergrens of de individuele limiet betreft)
Som van de concentratie (in %)*
Concentratielimiet voor de som *
75 In Tabel 24 staan de 2 componenten die effectief bijdragen tot HP 4. Cu en Ni dragen eveneens relevante H-zinnen (tabel 22), maar hun concentraties liggen lager dan de ondergrenswaarde zodat deze elementen niet worden doorgerekend. De ondergrens voor H314 wordt door zowel Al als P overschreden, en hun som (78%) is hoger dan de limietconcentratie voor H314 (1%). De afvalstof wordt als gevaarlijk ingedeeld op basis van H314 (Veroorzaakt ernstige brandwonden).
Tabel 24: HP 4 evaluatie van vliegas
Door de HP 4 evaluatie wordt de afvalstof als gevaarlijk ingedeeld (10 01 16*) doordat de concentraties AlCl2 en H3PO4 elk hoger zijn dan de ondergrens (1%) en hun som de concentratielimiet van 1% voor het totaal aan componenten met H314-zin overschrijdt.
De afvalstof is hiermee als gevaarlijk ingedeeld zodat in principe de overige relevante gevaarlijke eigenschappen (in dit geval HP 6, HP 8 en HP 14) niet verder onderzocht hoeven te worden.
Bij wijze van illustratie wordt dit hier toch verder uitgewerkt.
HP 5: STOT (specifieke doelorgaantoxiciteit) / Aspiratietoxiciteit
Bepaling: als er in het afval stoffen voorkomen met de H-zinnen vermeld in Tabel 25 (kolom 1), worden de concentraties van individuele stoffen getoetst aan de aangegeven concentratielimieten uit kolom 3. Er worden, behalve voor H304 stoffen, geen concentraties opgeteld.
Tabel 25: Rekenregels voor gevaarlijke eigenschap HP 5 (STOT/aspiratie)
H-zin Rekenregel Concentratielimieten
H370
H372 componenten met H-zin H370 of H372 classificatie vanaf 1% per individuele stof H371
H373 H304*
componenten met H-zin H371 of H373 of
H304 classificatie vanaf 10% per individuele stof
H335 componenten met H-zin H335 classificatie vanaf 20% per individuele stof
* Als de som van H304 stoffen groter is dan 10% moet het afval alsnog als HP 5 worden ingedeeld wanneer de kinematische viscositeit bij 40°C hoger is dan 20.5 mm²/s.
In Tabel 26 staat de enige component die effectief bijdraagt tot HP 5. De concentratielimiet voor individuele stoffen (10%) wordt door silicium(oxide) overschreden (49%), waardoor de afvalstof als gevaarlijk wordt ingedeeld op basis van H373 (Kan schade aan organen veroorzaken bij langdurige of herhaalde blootstelling).
Tabel 26: HP 5 evaluatie van vliegas
Vliegassen gemeten H314 H315 + H319 H318
Parameter mg/kg model mg/kg % 1% 1% 1%
Al 128400 AlCl2 465819 47 47
P 119500 H3PO4 308686 31 31
s om 78
l i mi et 1 20 10
HP4 mode l
Vl i e ga s s en gemeten H304 H335 H370 H371 H372 H373
Pa ra meter mg/kg model mg/kg % 10% 20% 1% 10% 1% 10%
Si 230000 Si O2 492108 49 49
HP5 model
HP 6: Acute toxiciteit
Bepaling: als er in het afval stoffen voorkomen met de H-zinnen vermeld in Tabel 27 (kolom 1), dan wordt de som gemaakt zoals aangegeven in kolom 3. Enkel de individuele stoffen die voorkomen in een concentratie hoger dan de ondergrens (kolom 2) worden in de som meegenomen. Het afval wordt ingedeeld als HP 6 wanneer één of meer van de sommen gelijk is aan of hoger dan de aangegeven concentratielimieten uit kolom 4.
Tabel 27: Rekenregels voor HP 6 (acute toxiciteit)
H-zin Ondergrens Rekenregel Concentratielimieten