Vondsten afkomstig uit het massagraf

Verschillende stukken van het massagraf werden onderzocht, maar voor deze die nog niet werden gereinigd, is het moeilijk, of onmogelijk om ze te determineren. De objecten die vermoedelijk deel uitmaakten van militaire vuurwapens worden hieronder besproken, maar verdere analyse is pas mogelijk na een grondige reiniging of X-stralen onderzoek.

 LA-13-BO/V 73 en V 199: Twee vuursteen fragmenten

Nog twee voorbeelden van typisch militaire vuursteenfragmenten, die gezien hun grootte met zekerheid kunnen beschouwd worden als afkomstig van een musket. Het is onmogelijk te bepalen uit welk land deze fragmenten afkomstig zijn.

 LA-13-BO/V 174: Trekkerbeugel

Het is bij dit object enkel mogelijk om het te identificeren als een trekkerbeugel van een militair vuurwapen, vermoedelijk 18de-eeuws. De grootte suggereert dat het afkomstig is van een musket, maar de kenmerkende eigenschappen, zoals de vorm van het uiteinde van de voorwaartse tang, zijn niet zichtbaar en daardoor is het onmogelijk om het land van herkomst te bepalen. Kennis van het materiaal waaruit deze werd vervaardigd zou de identificatie vergemakkelijken.

 LA-13-BO/V 145: Mogelijk fragment van een lemmet (en een

ongeïdentificeerd object)

De grote vondst in deze foto is mogelijk een deel van een zwaardschede. Indien het object van ijzer is, lijkt het uit twee min of meer parallelle zijdes te bestaan en een lichte kromming. In de 18de-eeuw droegen vele infanteristen een hartsvanger, een kort gekromd zwaard, slechts aan één zijde gescherpt, als een bijwapen om hen extra verdediging te bieden naast het musket. Een X-stralen onderzoek van dit object zou de belangrijkste kenmerken kunnen onthullen, bijvoorbeeld of er langs elke zijde een groefje zit, hetgeen normaal

gezien aanwezig was bij hartsvangers uit die tijd.

De staafvormige vondst onderaan is niet te identificeren op basis van deze foto. Ook hier zou een X-stralen onderzoek de oplossing kunnen bieden.

Een Britse infanterie hartsvanger, daterend uit het midden van de 18de-eeuw. Let op het gebogen lemmet, slechts gescherpt aan één kant, met een smal groefje langs beide zijden van het blad. Zulke zwaarden kunnen gevonden worden met een aanzienlijk verschil in kromming van de schede.

(Royal Armouries, IX.6769).

Een detail van het lemmet. (Royal Armouries, IX.6769).

 LA-13-BO/V 186: Bajonet

Dit is de vorm van een bajonet die alomtegenwoordig was bij Europese infanteristen vanaf het einde van de 17de-eeuw en nagenoeg ongewijzigd

bleef tot in de 19de-eeuw. Tegen het midden van de 18de-eeuw had het bajonet een vlakke driehoekige sectie, verbonden door een gebogen nek aan een buisvormige socket, die paste over de loop van het musket. Dit design maakte het mogelijk om te vuren met de bajonet in plaats. Aangezien bajonetten met vergelijkbare vorm wijdverspreid waren bij de infanteristen die vochten te Lafelt, is het op basis van deze beelden onmogelijk om het land van herkomst te bepalen. De verschillen tussen de bajonetten in dienst bij de Europese troepen waren subtiel, maar een grondige reiniging of röntgenstralen onderzoek zou een identificatie mogelijk kunnen maken.

Een Britse bajonet uit het midden van de 18de-eeuw. (Royal Armouries, X.4223)

Een bajonet met zig-zag slot om het te bevestigen aan de loop. Dit detail zou zichtbaar moeten zijn in een röntgenstraal van vondstnummer LA-13-BO/V 186.

(Let erop dat deze bajonet werd gemarkeerd met een nummer vergelijkbaar als de wapenschildplaat nummer L133).

De onderzijde van de zelfde bajonet. Let op de twee holgeslepen buitenvlakken van de driehoekige schede.

(Royal Armouries, X.4223)

Dezelfde bajonet, let op de vlakke binnenzijde van de schede. (Royal Armouries, X.4223)

9. Aanbevelingen

In dit hoofdstuk gaat we in op de algemene conclusies van het onderzoek en de aanbevelingen waartoe ze leiden. De beschermingscriteria die door de Vlaamse overheid en door het agentschap Onroerend Erfgoed worden gehanteerd om een archeologische site te evalueren, vormen daarbij de achtergrond. Hoewel het onderzoek een

archeo-logische waardering van het slagveld van Lafelt van 1747 betreft, verruimen wij in dit

hoofdstuk het perspectief. We doen dit om de volgende redenen:

 het onderzoek van slagvelden van vóór de Eerste Wereldoorlog is in Vlaanderen relatief nieuw. De expertise om dergelijk onderzoek uit te voeren is in Vlaanderen bijna onbestaande.

 Slagveldarcheologie is in Vlaanderen niet alleen een nieuwe onderzoeksdiscipline, het is voor de Vlaamse overheid ook een nieuwe beleidsdiscipline. Ook op dit vlak bevinden wij ons in Vlaanderen in een experimentele beginfase.

Om te komen tot een beleidsstrategie rond slagvelden van vóór de Eerste Wereldoorlog is het daarom nodig om vooraf ruimer te kijken dan alleen archeologie en het is ook nodig om verder te kijken dan alleen het slagveld van Lafelt.

Toch lopen we in Vlaanderen nu al vooruit op andere landen in Europa. Vlaanderen heeft het grote voordeel te beschikken over een studie waarin de belangrijkste veldslagen die op zijn grondgebied plaatsvonden, zijn geïnventariseerd en beschreven. Engeland, Schotland en Ierland zijn de enige andere landen in Europa waar een vergelijkbare inventaris van slagvelden is gemaakt. Door deze inventaris beschikt de Vlaamse overheid over een belangrijk hulpmiddel bij het uitbouwen van een beheer van slagvelden. Vlaanderen beschikt ook over twee studies waarin een historisch slagveld op een systematische manier is onderzocht. Wij verwijzen naar het onderzoek van het slagveld van Oudenaarde van 1708 en voorliggende studie van het slagveld van Lafelt van 1747.

Het onderzoek van het slagveld van Oudenaarde van 1708 betreft een systematisch opgezet onderzoek op een deel van het terrein. De belangrijkste doelstelling was om na te gaan in hoeverre op het slagveld zinvol archeologisch onderzoek kon worden uitgevoerd en om te komen tot een methodologie voor dergelijk onderzoek in Vlaanderen. Het onderzoek van het slagveld van Lafelt van 1747 betreft na te gaan in hoeverre vondsten die zijn gedaan buiten de context van een systematisch onderzoek kunnen bijdragen tot het archeologische begrip van een slagveld. Het is tegen de achtergrond van deze context dat de aanbevelingen in dit hoofdstuk moeten worden begrepen.