Vale vleermuis (Myotis myotis)

Volgens Janssen en Schaminee (2004) komt de Vale Vleermuis in Nederland uitsluitend in Zuid-Limburg voor. Volgens Limpens (schrift. meded. in ecoprofiel opgesteld door Ottburg) komt de soort ook voor zwervend in Oost-Nederland. Voorts meldt hij een groeiend aantal overwinteraars op de Veluwe en jagende exemplaren zeker tot in Twente. Mogelijk dat er in Nederland meer kleinere populaties zijn, of ze komen uit Duitsland of Belgie. Er zijn ook bij het Hasbrucher Urwald nabij Bremen Vale vleermuizen gevangen. Op grond hier lijkt een analyse voor de hele grensstreek zinvol.

Zomerverblijven zijn oude gebouwen, kerken, hoge zolders, kloosters en kastelen. Soms hoge viaducten! Jachtgebied wordt gevormd door open hoge loofbossen, m.n. hoge beukenbossen, maar volgens sommige meldingen ook wel kort gemaaide of gegraasde vegetaties. Het totale jachtgebied van een individu is ongeveer 30 ha groot. Winterverblijven zijn grotten en kelders.

Verplaatsing tussen winter en zomer verblijven over meer dan 100 km is normaal. Verplaatsingen naar jachtgebieden vindt vooral langs opgaande landschapselementen, heggen en houtwallen.

Barrières zijn op lokaal niveau: drukke wegen waar plm. 80-90 % niet overheen gaat. Ze gebruiken tunnels onder wegen door (ook kleine van 1x1 m), of viaducten erover heen. Het vermogen van de vale vleermuis om tunnels en viaducten te gebruiken geeft aanleiding te denken dat op het niveau van populatienetwerken deze wegen geen echte barrières zijn.

De jachtgebieden kunnen uit een begroeiingstypenkaart worden geselecteerd, maar voor winter- of zomerverblijven is dat erg moeilijk, zo niet onmogelijk omdat het hier om zeer locale voorwaarden gaat, die toegankelijk moeten zijn en aan hoge eisen dienen te voldoen. Gezien de grote homerange (30 km) moeten we aannemen dat het geen probleem vormt in de nabijheid van een jachtgebied een zomerverblijf te vinden. Open bossen is als begroeiingstype niet op de begroeiingstypenkaart aanwezig. De aanname wordt gemaakt dat oudere bossen opener zijn, en dus geschikter. Loofbos is geschikter dan gemengd. Optimaal lijken oudere beuken- bossen en bossen op rijkere gronden.

De potentiële duurzame populaties van de Vale vleermuis liggen in het zuiden van Nederland, vooral in Zuid-Limburg. De populatie (waanemingen geven aan dat de populatie bestaat) in het Geuldal (Vijlenerbos, Malensbos) is via een zeer smalle corridor op de grens bij het drielandenpunt verbonden met een groot aaneengesloten bosgebied onder Vaals en Aken tot een grote zeer duurzame potentiële populatie. Indien in het Geuldal tussen Vijlener en Kruisbos de afstand via d.m.v. stepping- stones of bosstroken zou worden verkleind (kans! voor verduurzaming binnen Nederland, met gunstige consequenties voor eventuele populaties in de Voerstreek), is deze populatie naar het Westen over de Geul heen tamelijk goed verbonden via de bossen in het Westelijk deel van het Geuldal (Kruisbos, Onderste en Bovenste bos) via de Voerstreek met de duurzame populatie in het Savelsbos op het Plateau van Margraten. Een verbinding tussen laatstgenoemde met de potentiële sleutelpopulatie

op de St. Pietersberg (soort is hier waargenomen) d.m.v. stepping-stones of corridor zou de duurzaamheid hiervan nog kunnen vergroten (kans! voor verduurzaming binnen Nederland).

Verder zijn er MVP’s in Brunssumer-/Teverenerheide en Meinweg/Meinweg: in deze twee gebieden ligt dus voldoende geschikt habitat voor zeer levensvatbare populaties, maar waarnemingen ontbreken. Langs de grens naar het noorden toe worden de populaties steeds kleiner.

Potentiële kleine MVP’s van Grote Heide-de Plateaux/Dommelvallei, Ringselven- Kruispeel/Stamprooierbroek en de kleine populatie van Ossendrecht/Kalmthout hangen vooral samen met een groot duurzaam netwerk van kleine geschikt leefgebieden in België. Door de grote dispersieafstand maken kleine potentiële populaties al gauw deel uit van een duurzaam netwerk, en worden ze dus, hoe klein ook, als duurzaam beoordeeld. Meer naar het Noorden liggen kleine potentiële populaties die onderdeel zijn van zo’n duurzaam netwerk: Springendal-Mosbeek, Aamsveen, Witte Veen, Wooldse veen. Hier betreft het kleine potentiële populaties, waarvan de eerstgenoemde drie samenhangen met het dichtere netwerk in Nederland en laatstgenoemde met dichter netwerk in Duitsland. Hoewel het aannemelijk is dat de Vale vleermuis door deze gebieden trekt, ontbreken waarnemingen voor de afzonderlijke gebieden.

Soort Natura2000-

grensgebied Type potentiële populatie en duurzaamheid Hangt samen met duur- zame potentiële populaties in Bijdrage leverend aan poten- tiële popu- laties in Recent waar-genomen? (Atlas Nederlandse Vleermuizen) Vale

Vleermuis Geuldal/Voerstreek Meerdere MVP’s in NL en B deel, waaronder een zeer grote grens- overschrijdende MVP van Geuldal via drie-landenpunt naar ten Z. van Aken (Vijlenerbos- Malensbos/Preusswald- Aachenerwald); niet in Noordbeemden ++ NL/D Belangrijke schakel tussen Duitse en N (Zuid- limburgse) en B leefgebieden

Ja, waargenomen met batdetector; direct ten W. in winterverblijven

Meinweg/Meinweg Meerdere MVP’s in NL en in D (en in directe omgeving) ++ D ?; niet aangetroffen in winterverblijven direct ten W. Brussumer heide/Teverener heide MVP in NL en D deel ++ NL ? Ringselven- Kruispeel/Stamp- rooyerbroek

Kleine MVP’s in NL maar grotere in B deel ++ MVP’s in B - Grote heide-de Plateaux/Hageven- Dommelvallei etc.

In NL geen, in B een aantal MVP’s ++ (maar weinig habitat)

MVP’s in B

-; ook niet aangetroffen in winterverblijven St.

Pietersberg/Montagne St. Pierre

sleutelpopulaties in NL en B deel ++ niet alle zijn met elkaar verbonden!

NL

(Limburg) Ja, als overwinteraar; _{direct ten N. ervan ook} waargenomen met batdetector Springendal-Mosbeek Kleine populaties in en bij,

onderdeel van een duurzaam netwerk ++ - geïsoleerd (Netwerk van kleine leefgebieden in NL?) ? Aamsveen Idem

++, maar wel deels versnipperd

- Idem (MVP’s in D ten Z. van Achterhoek?) ?; niet aangetroffen in winterverblijven direct ten W.

Witte veen Idem

++, habitat meest buiten gebied?

- Idem (idem?)

?; niet aangetroffen in winterverblijven ten W.

Wooldse veen Idem

++ MVP’s in D ten Z. ? Ossendrecht/ Kalmthout Idem ++

MVP’s in B -; ook niet aangetroffen