Doelstellingen grenspark Maas-Schwalm-Nette

Het doel van het Openbaar Lichaam Maas-Schwalm-Nettte is: het verbeteren van grensoverschrijdende samenwerking waarin de aandacht vooral uitgaat naar 3 ‘thema’s’: (1) Natuur en Landschap; (2) Recreatie en Toerisme en (3) Milieu-educatie en voorlichting.

Het uiteindelijke doel is het realiseren van een regionale grensoverschrijdende identiteit, die gebaseerd is op de verscheidenheid van de natuur- en cultuurlandschappen binnen het grenspark en het karakter van de mensen die er leven. Eén van de belangrijkste doelen van de grensoverschrijdende samenwerking is het behoud en de ontwikkeling van de karakteristieke natuur- en cultuurlandschappen. Door de samenwerking over de grens heen kan zich de regio beter en breder presenteren. Het presenteren en het verder verbeteren van de mogelijkheden tot recreatief gebruik van de gebieden aan weerszijde van de grens is een verder doel van de samenwerking. De basis voor het wekken van interesse voor dit waardevol grensgebied ligt in een afgestemde en uitgebreide milieueducatie en voorlichting.11

Of zoals een respondent het verwoordde: “Het is de bedoeling het grensgebied als 1 regio te presenteren, zodat Duitse bewoners makkelijker de grens oversteken en vice versa. De grens uit de hoofden van de mensen weg krijgen, dat is onze gezamenlijke taak.”

5.3.3 Grensoverschrijdende samenwerking

In Duitsland omvat het begrip ‘Natuurpark’ een bestuurlijk samenwerkingsverband binnen een regio met karakteristieke landschappen en natuurgebieden die een hoge mate aan diversiteit vertonen en een belangrijke functie voor de recreatie vervullen. Aan Nederlandse zijde wordt liever van Grenspark gesproken.

Met het oprichten van het grenspark Maas-Schwalm-Nette in 1976 werd een adviescommissie opgericht om de grensoverschrijdende activiteiten te coördineren.

Deze adviescommissie bestond uit 12 leden: 6 Duitse leden en 6 Nederlandse leden12_. Verschillende keren werd de adviescommissie een nieuwe impuls gegeven door bijvoorbeeld het opstellen van een Grensoverschrijdend Basisplan of door een Plan van Aanpak. Met het oprichten van het Openbaar Lichaam is gekozen voor de meest intensieve mogelijkheid voor grensoverschrijdende samenwerking (Munnecom, 2001).

Met de oprichting van een grensoverschrijdend Openbaar Lichaam als bestuurlijk samenwerkingsverband per 1 juni 2002, kreeg de Nederlands-Duitse samenwerking in het grenspark Maas-Schwalm-nette een nieuwe stimulans. Het Grenspark Maas- Schwalm-Nette heeft een algemeen bestuur, met vertegenwoordigers van de 11 Nederlandse gemeenten, te weten Ambt Montfort, Beesel, Echt-Susteren, Haelen, Heel, Maasbracht, Roerdalen, Roermond, Schwalmen, Thorn en Venlo en vertegenwoordigers van het Zweckverband Naturpark Schwalm-Nette. Verder wordt het secretariaat van het Grenspark Maas-Schwalm-Nette bemand door twee personen.

Het Openbaar Lichaam wordt vanuit Nederland gefinancierd door o.a. subsidies van landelijke overheden (VROM, LNV), de provincie Limburg en bijdragen van deelnemers. Dat is voor de eerste periode van 3,5 jaar geregeld. Vanuit Duitsland komen financiën uit het Naturpark Schwalm-Nette.

Het Zweckverband Naturpark Schwalm-Nette, een van de deelnemers aan het Openbaar Lichaam, heeft haar eigen organisatie en heeft tot doel bestuurlijke aansluiting van het Naturpark voor natuurherstel, onderhoud en ontwikkeling van het landschap en PR. Zij onderhouden m.n. wandelpaden, produceren wandelkaarten, hebben een bioloog in dienst die erop uittrekt met schoolklassen, etc. Nationaal park de Meinweg, onderdeel van grenspark Maas-Schwalm-Nette, heeft haar eigen overlegorgaan. Het overlegorgaan bestaat uit een vertegenwoordiging van overheden (ministerie, provincie, gewest en gemeente) en terreineigenaren (SBB, waterschap, waterleidingsmaatschappij, NS, particuliere eigenaren). Het overlegorgaan houdt zich bezig met tactisch-beleidsmatige zaken, met de voortgangscontrole van het B&I plan en met het onderhouden van beleidsmatige relaties met de omgeving. Dit laatste slaat op o.a. op het Natuurpark Maas-Schwalm-

Nette (www.nationaal-parkdemeinweg.nl). Het overlegorgaan van nationaal Park de

Meinweg is niet vertegenwoordigd in het Openbaar Lichaam. Er is echter wel overlap te zien in deelnemers aan het Openbaar lichaam en in deelnemers aan het overlegorgaan van de Meinweg.

Verloop Samenwerking

Bij grensoverschrijdende samenwerking ontmoeten verschillende bestuursstructuren elkaar. Nederland is een gedecentraliseerde eenheidsstaat, Duitsland een federale Bondsrepubliek. Nederland kent drie overheidslagen: het rijk, provincies en gemeenten. Duitsland kent vijf overheidslagen: De federale regering, de Länder, de Bezirke, de Kreise en de Kreisfreie Städte en de Gemeinde. De Duitse bestuursstructuur kent dus meer bestuurslagen en de bevoegdheden zijn hierdoor anders verdeeld dan in Nederland (Munnecom, 2001).

Naast structuurverschillen zijn er ook verschillen in cultuur tussen Nederland en Duitsland13_{. Volgens een respondent heb je bij grensoverschrijdende samenwerking 3} problemen: verschillende taal, verschillende overheidsstructuur en je hebt een verschillende mentaliteit. De indruk van de respondent was dat Nederlanders vaak flexibeler zijn, veelal degenen zijn die nieuwe ideeën aanleveren. Ook is Nederland meestal ‘trekker’. Duitsers zijn vaak behoudender, zo zitten ze veel meer aan hun grond vast. NL boeren hebben minder problemen hun grond te verkopen. Maar dit is slechts een indicatie.

In het verleden functioneerde de Adviescommissie niet helemaal naar wens. Over het functioneren van het Openbaar Lichaam zijn de respondenten wel tevreden. Volgens een van de respondenten geldt het gebied zelfs als voorbeeldgebied als het gaat over grensoverschrijdende samenwerking. Deze respondent ziet het secretariaat van het grenspark als stuwende kracht. Zij helpen onder andere bij het definiëren van (INTERREG)projecten. Hierdoor worden meer projecten dan voorheen gedefinieerd en zijn er ook meer successen dan voorheen. Dit alles leidt ertoe dat er meer geld beschikbaar is en men op meer substantiële wijze aan de slag kan gaan in het gebied.