Hoofdstuk VI: Onderzoeksconclusie
5 Suggesties voor verder onderzoek
Op basis van ondermeer de hoger geformuleerde kritische kanttekeningen, kunnen wij verschillende voorstellen doen voor verder onderzoek.
Als eerste is het belangrijk voldoende maatregelen te treffen om non-respons te voorkomen. De voornaamste factor hierbij is dat de uitvoerende medewerkers zelf het nut van het gebruik van het onderzoeksinstrument moeten inzien. Wanneer het belang niet wordt begrepen, zal de respons heel snel onder de kritische grens zakken (Van Yperen & Veerman, 2008). De implementatie van een evaluatiecultuur moet dan ook efficiënt en aanhoudend gebeuren opdat de medewerker snel een veranderingsproces kan doormaken (The evidence-based intervention work group, 2005). De onderzoekers moeten hiertoe een goede onderzoeksinfrastructuur opzetten. Belangrijke ingrediënten hiervoor zijn: de medewerkers van begin tot einde betrekken bij het onderzoek en de opmaak van het onderzoeksinstrument, een helder onderzoeksprotocol en de aanwezigheid van een procesbewaker. Zo’n optimale en permanente begeleiding van de onderzoeksmedewerkers vraagt echter zeer veel energie van de onderzoeker.
Andere manieren om een hoge respons te krijgen, zijn het belonen van cliënten, het ter beschikking stellen van postzegels voor de vragenlijsten, de redenen van non-respons noteren, het trainen in het gebruik van vragenlijsten, enzovoort (Van Yperen &
Veerman, 2008). Het gebrek aan tijd en budget zijn hier echter spelbrekers.
Het onderzoekdesign van deze masterproef kan ook sterker gemaakt worden (zie tabel 9) door bijvoorbeeld het gebruik van een controlegroep, pre-posttesting, follow-up metingen en een piloottest bij de doelpopulatie. Deze typen onderzoek leiden tot meer valide en betrouwbare uitspraken omtrent het onderzoeksontwerp.
Ook kan het triangulatieprincipe verder uitgebreid worden in functie van een hoger validiteitsniveau. Dit door het onderzoeksveld op meer diverse manieren te benaderen.
Zo kunnen de resultaten van opvoedingsondersteuning – de vragenlijstantwoorden van de ouderfiguur – mede onderzocht worden door interviews met de begeleider omtrent de ondersteuning van de specifieke ouderfiguur en/of door observaties. Betere triangulatie is nodig om ondermeer hello-goodbye- en halo-effecten (Van Yperen &
Veerman, 2008) te onthullen.
In het interviewonderzoek kan dieper op de zaken worden ingegaan door meerdere interviews per respondent in te lassen om de hiaten uit het vorige vraaggesprek uit te
klaren. Ook het bevragen van netwerkpartners van de Opvoedingswinkels is een interessante invalshoek om de onderzoekssetting te bestuderen.
Deze masterproef is een verkennende studie naar de kwaliteit van opvoedingsondersteuning in de Vlaamse Opvoedingswinkel. Het verrichten van dit onderzoek heeft meerdere aandachtspunten aan het licht gebracht met betrekking tot het evalueren van deze voorziening. Zo moet hierbij zorgvuldig worden omgegaan met de laagdrempeligheid van de setting en de – tot nu toe – afwezigheid van een ingebedde evaluatiementaliteit. Belangrijk is ook rekening te houden met de rijpheid van het ondersteuningsinitiatief. De Opvoedingswinkel van Genk heeft door zijn jaren evaring meer mogelijkheden om effectonderzoek uit te voeren dan bijvoorbeeld de winkel van Mechelen. Het is belangrijk dat elke voorziening op zijn niveau evalueert.
De kwaliteit van de praktijk kan verbeterd worden met behulp van uiteenlopende typen van wetenschappelijk onderzoek (zie tabel 9).
Wij hopen dat onze studie – de ervaren zorgpunten, de aangeduide resultaten en de onderzoeksinstrumenten – een vertrekpunt mag zijn voor diepgaander onderzoek naar de werkingskwaliteit van de Opvoedingswinkel of een ander laagdrempelig initiatief voor opvoedingsondersteuning. Het is jammer dat wij wegens beperktheid in middelen en tijd onvoldoende resultaten verkregen om representatieve – kwantitatieve en kwalitatieve – casestudies te bekomen.
R
EFERENTIESBaarda, D. B., & De Goede, M. P. M. (2001). Basisboek methoden en technieken:
handleiding voor het opzetten en uitvoeren van onderzoek. Groningen: Stenfert Kroese.
Baarda, D. B., De Goede, M. P. M., & Teunissen, J. (1995). Basisboek kwalitatief onderzoek: praktische handleiding voor het opzetten en uitvoeren van kwalitatief onderzoek. Groningen: Stenfert Kroese.
Bakker, I., Bakker, K., van Dijke, A., & Terpstra, L. (1998). O en O in perspectief.
Utrecht: NIZW.
Bartelds, J. F., Kluiter, H., & van Smeden, K. G. (1978). Enquête-adviesboek: een handleiding voor het verzorgen van schriftelijke enquêtes. Groningen: Wolters-Noordhoff.
Baruch, Y. (1999). Response rate in academic studies: A comparative analysis. Human Relations, 52, 421-438.
Becq, S. (2000). Voorstel van resolutie betreffende opvoedingsondersteuning. Brussel:
Vlaams Parlement.
Berckmans, V., Bottu, G., Govaers, E., Huyghe, W., Peeters, C., Provinciael, G., Smets, K., Uytterschaut, K, & Verstappen, P. (2008). Provinciaal Domein Welzijn:
themanummer opvoedingsondersteuning. Antwerpen: D. Toelen.
Billiet, J. B. (1992). Methoden van sociaal-wetenschappelijk onderzoek: ontwerp en dataverzameling. Leuven: Acco.
Blokland, G. (1996). Over opvoeden gesproken: methodiekboek pedagogisch adviseren. Utrecht: NIZW.
Boeije, H. (2005). Analyseren in kwalitatief onderzoek: denken en doen. Amsterdam:
Boom.
Burggraaff-Huiskes, M. (2001). Onderzoek en evaluatie. In I. Bakker, G. Blokland, & H.
Wijnen, Samen delen: methodiekboek voor opvoedingsondersteuning in groepen (pp.77-91). Utrecht: NIZW.
Burt, M. R., Duke, A. E., & Hargreaves, W. A. (1998). The program environment scale:
Assessing client perceptions of community-based programs for the severely mentally ill. American Journal of Community Psychology, 26, 853-879.
Carmines, E. G., & Zeller, R. A. (1979). Reliability and validity assessment.
California/London: Sage Publications.
Colpin, H., & Vandemeulebroecke, L. (2002). Legitimering van opvoedingsondersteuning. In L. Vandemeulebroecke, H. Van Crombrugge, J.
Janssens, & H. Colpin. (Red.), Gezinspedagogiek. Deel 2: Opvoedingsondersteuning (pp. 31-52). Leuven/Apeldoorn: Garant.
Creemers, J. (2005). Kwaliteit van de bejegening in het pedagogisch spreekuur: een onderzoek naar het effect van de video-on-the-job-meeting voor de pedagogisch spreekuurhouders van de opvoedwinkel in ’s-Hertogenbosch. Ongepubliceerde licentiaatsverhandeling. Raboud Universiteit Nijmegen, Faculteit Orthopedagogiek.
Damen, H., & Veerman, J. W. (2005). Vragenlijst Empowerment. Nijmegen: Praktikon.
Dehaene, T. (2006). Hoorzitting over opvoedingsondersteuning. Brussel: Vlaams Parlement.
Dehaene, T. (2008). Gedachtewisseling over het ontwerp van beheersovereenkomst tussen de Vlaamse Regering en het Agentschap Kind en Gezin voor 2008-2010.
Brussel: Vlaams Parlement.
Dehaene, T., Jans, V., Voorhamme, R., Caron, B., Van der Borght, V., & Stevens, H.
(2007). Voorstel van decreet houdende de organisatie van opvoedingsondersteuning:
tekst aangenomen door de plenaire vergadering. Brussel: Vlaams Parlement.
de Heus, P., van der Leeden, R., & Gazendam, B. (1995). Toegepaste data-analyse:
technieken voor niet-experimenteel onderzoek in de sociale wetenschappen. Utrecht:
Lemma BV.
Dempsey, I., & Dunst C. J. (2004). Helpgiving styles and parent empowerment in families with a young child with a disability. Journal of Intellectual & Developmental Disability, 29, 40-51.
Dempsey, I., & Keen, D. (2008). A review of processes and outcomes in family-centered services for children with a disability. Topics in Early Childhood Special Education, 28, 42-52.
De Munter, A. (2008). Methoden en technieken van het empirisch-analytisch pedagogisch onderzoek: deel 3. Leuven: Acco.
De Munter, A., Vandemeulebroecke, L., Maes, B., Hellinckx, W., Ghesquière, P., Grietens, H, & Colpin, H. (2004). Opvoedingsondersteuning van praktijk naar theorie en terug: een delphi-onderzoek. In L. Vandemeulebroecke & A. De Munter (Red.).
Opvoedingsondersteuning: visie en kwaliteit (pp. 13-28). Leuven: Universitaire Pers.
De Ree, L. (1998). Empowerment in de hulpverlening: een introductie. In T. Royers, L.
de Ree & G. Verbeek (Red.), Empowerment: eigenmachtig worden in de hulpverlening (pp. 11-20). Utrecht: NIZW.
Dunst, C. J., Trivette, C. M., & Deal, A. G. (1995). Supporting & strengthening families.
Volume 1: Methods, strategies and practices. Cambridge: Brookline Books.
Fetterman, D. M. (1996). Empowerment evaluation: An introduction to theory and practice. In D. M. Fetterman, S. J. Kaftarian & A. Wandersman (Red.), Empowerment evaluation: Knowledge and tools for self-assessment & accountability (pp. 3-46).
Thousand Oaks, California: Sage Publications.
Freire, P. (1972). Pedagogie van de onderdrukten. Baarn: Uitgeverij In den Toren.
Friele, R. (1998). Voorwoord. In T. Royers, L. de Ree, & G. Verbeek (Red.), Empowerment: eigenmachtig worden in de hulpverlening (pp. 7-10). Utrecht: NIZW.
Ghesquière, P., & Staessens, K. (1999). Kwalitatieve gevalsstudies. In B. Levering & P.
Smeyers (Red.), Opvoeding en onderwijs leren zien: een inleiding in interpretatief onderzoek (pp.192-213). Amsterdam: Boom.
Gillies, V. (2005). Meeting parents’ needs? Discourses of ‘support’ and ‘inclusion’ in family policy. Critical Social Policy, 25, 70-90.
Godley, S. H., Fiedler, E. M., & Funk, R. R. (1998). Consumer satisfaction of parents and their children with child/adolescent mental health services. Evaluation and Program Planning, 21, 31-45.
Goris, P., Burssens, D., Melis, B., & Vettenburg, N. (2006). Opvoedingsondersteuning:
preventie is present. Alert, 32, 31-46.
Graves, K. N., & Shelton, T. L. (2007). Family empowerment as a mediator between family-centered systems of care and changes in child functioning: Identifying an important mechanism of change. Journal of Child and Family Studies, 16, 556-566.
Hammersley, M. (1991). A note on campbell's distinction between internal and external validity. Quality & Quantity, 25, 381-387.
Hermanns, J. (2001). Kijken naar opvoeding: opstellen over jeugd, jeugdbeleid en jeugdzorg. Amsterdam: SWP.
Hermanns, J. (2006). Opvoedingsondersteuning: van pedagogische preventie naar empowerment. In J. Decoene, F. Myny, T. Vanthuyne & G. Verschelden (Red.), Samen op een hobbelpaard: over preventie en ondersteuning van opvoedingssituaties (pp. 151-161). Antwerpen/Apeldoorn: Garant.
Hogeschool West-Vlaanderen (2007). Opvoedingsondersteuning in Blankenberge: een onderzoek over de afstemming van de opvoedingsvragen van ouders in relatie tot het bestaande aanbod. Blankenberge: Hogeschool West-Vlaanderen – Vlaamse overheid Agentschap Jongerenwelzijn, team preventie.
Israel, B. A., Checkoway, B. N., Schulz, A. J., & Zimmerman, M. A. (1994). Health education and community empowerment: Conceptualizing and measuring perceptions of individual, organizational, and community control. Health Education & Behavior, 21, 149-170.
Janssens, F. J. G. (1985). Betrouwbaarheid en validiteit in interpretatief onderzoek.
Pedagogisch Tijdschrift, 10, 149-161.
Janssens, J., Kemper, A., & Wels, P. (2001). Empowerment en jeugdhulpverlening.
Pedagogisch Tijdschrift, 26, 45-60.
Kelchtermans, G. (1999a). Kwalitatieve methoden in onderwijskundig onderzoek:
internationale ontwikkelingen en de situatie in Vlaanderen. In B. Levering & P. Smeyers (Red.), Opvoeding en onderwijs leren zien: een inleiding in interpretatief onderzoek (pp.68-79). Amsterdam: Boom.
Kelchtermans, G. (1999b). De biografische methode. In B. Levering & P. Smeyers (Red.), Opvoeding en onderwijs leren zien: een inleiding in interpretatief onderzoek (pp.132-153). Amsterdam: Boom.
Kieffer, C. H. (1984). Citizen empowerment: A developmental perspective. Prevention in Human Services, 3, 9-36.
Kind en Gezin (2007). Nota voor het raadgevend comité. Brussel: Centrale administratie Kind en Gezin.
Kind en Gezin (2008). Een duik in het opvoedingsbad: informatie- en inspiratiedag 12 december 2008. Ongepubliceerde informatiemap. Brussel: Centrum voor kennis &
training Kind en Gezin.
Koren, P. E., DeChillo, N., & Friesen, B. J. (1992). Measuring empowerment in families whose children have emotional disabilities: A brief questionnaire. Rehabilitation Psychology, 37, 305-321.
Kvale, S. (1996). Interviews: An introduction to qualitative research interviewing.
Thousand Oaks: Sage Publications.
Larsen, D. L., Attkisson, C. C., Hargreaves, W. A., & Nguyen, T. D. (1979).
Assessment of client/patient satisfaction in human service programs: Development of a general scale. Evaluation and Program Planning, 2, 197-207.
Loeffen, J. (2006). Opvoedingsondersteuning via e-mail. Een onderzoek naar de tevredenheid van ouders over de e-mail service van de Opvoedingswinkels in ’s-Hertogenbosch en Oss. Een exploratief onderzoek naar de samenhang tussen proleemcategorieën, ouderschapsgedragingen, pedagogische adviezen en de tevredenheid van ouders. Ongepubliceerde licentiaatsverhandeling. Radboud Universiteit Nijmegen, Faculteit Orthopedagogiek.
Louwies, I. (2002). Het concept empowerment in de context van opvoedingsondersteuning: een verkenning van theorie en praktijk. Ongepubliceerde licentiaatsverhandeling. Katholieke Universiteit Leuven, Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen.
Manders, A. (2007). Effect measurement of a new family support service: The Parenting Education Stores. Ongepubliceerde licentiaatsverhandeling. Vrije Universiteit Amsterdam, Faculteit der Aard- en Levenswetenschappen.
Maris, E. (2003). Methoden en technieken van onderzoek in de psychologie. Leuven:
Acco.
Maso, I., & Smaling, A. (1998). Kwalitatief onderzoek: praktijk en theorie. Amsterdam:
Boom.
Matthews, J. M., & Hudson, A. M. (2001). Guidelines for evaluating parent training programs. Family Relations, 50, 77-86.
Moore, S. M., & McCabe, G. P. (2006). Statistiek in de praktijk: theorieboek. Den Haag:
Sdu Uitgevers.
Nys, K. (2004). Empowerment als leidend beginsel. In L. Vandemeulebroecke & A. De Munter (Red.). Opvoedingsondersteuning: visie en kwaliteit (pp. 43-61). Leuven:
Universitaire Pers.
Nys, K. (2008). Ouders in perspectief: theoretische onderbouwing en evaluatie van vraag- en perspectiefgericht opvoedingsondersteunend groepswerk met maatschappelijk kwetsbare gezinnen Doctoraatsverhandeling. Katholieke Universiteit Leuven, Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen.
Nys, K., & Wouters, A. (2001). De betekenis van empowerment voor het opvoedingsondersteunend werken met kansarme gezinnen. Pedagogisch Tijdschrift, 26, 19-43.
Opvoedingswinkel Antwerpen. (n.d.). Wie kan bij ons terecht? Geraadpleegd op 29 april, 2009, via http://opvoeding.antwerpen.be/Default.aspx?portal=1&tab=189
&item=158
Opvoedingswinkel Antwerpen. (2008, februari). Visietekst Project Opvoedingswinkel Antwerpen. Antwerpen: Opvoedingswinkel Antwerpen.
Opvoedingswinkel Genk. (2008a). Visie en missie. Geraadpleegd op 30 april, 2009, via http://www.opvoedingswinkel.be/
Opvoedingswinkel Genk. (2008b). Ons aanbod. Geraadpleegd op 30 april, 2009, via http://www.opvoedingswinkel.be/
Opvoedingswinkel Genk. (2008c). Jaarverslag 2008. Genk: Opvoedingswinkel Genk.
Opvoedingswinkel Leuven. (n.d.a). Organiserende structuur. Geraadpleegd op 27 april, 2009, via http://www.opvoedingswinkel-leuven.be/
Opvoedingswinkel Leuven. (n.d.b). Opvoedingswinkel Leuven [Brochure]. Leuven:
Opvoedingswinkel Leuven.
Opvoedingswinkel Leuven. (2004, januari). Dossier Opvoedingswinkel Leuven.
Leuven: Opvoedingswinkel Leuven.
Opvoedingswinkel Mechelen. (2009). Waarvoor kan je terecht in de opvoedingswinkel?
Geraadpleegd op 28 april, 2009, via http://www.groeimee.be/
opvoedingswinkelmechelen
Opvoedingswinkel Mechelen. (2007, augustus). Conceptnota Opvoedingswinkel Mechelen. Mechelen: Opvoedingswinkel Mechelen.
Opvoedingswinkel Turnhout. (n.d.a). Doelgroep. Geraadpleegd op 26 april, 2009, via http://www.opvoedingswinkel-turnhout.be/
Opvoedingswinkel Turnhout. (n.d.b). Aanbod. Geraadpleegd op 26 april, 2009, via http://www.opvoedingswinkel-turnhout.be/
Opvoedingswinkel Turnhout. (2003, februari). Projectomschrijving DOT. Turnhout:
Opvoedingswinkel Turnhout.
Peeters, K., & Vanackere, S. (2008). Besluit van de Vlaamse Regering betreffende de toekenning van een subsidie-enveloppe en kwaliteitslabel aan de opvoedingswinkels.
Brussel: Vlaamse Regering.
Portney, L. G., & Watkins, M. P. (2000). Foundations of clinical research: Applications to practice. New Jersey: Prentice-Hall.
Radnor, H. (2002). Researching your professional practice: Doing interpretive research. Buckingham: Open university press.
Ramaekers, S. (2005). Educational support, empowerment, and its risks: The correct voice of support? Educational Theory, 55, 151-163.
Rappaport, J. (1984). Studies in empowerment: introduction to the issue. Prevention in human services, 3, 1-7.
Rappaport, J. (1985). The power of empowerment language. Social Policy, 1, 15-21.
Resendez, M. G., Quist, R. M., & Matshazi, D. G. M. (2000). A longitudinal analysis of family empowerment and client outcomes. Journal of Child and Family Studies, 9, 449-460.
Rogers, E. S., Teague, G. B., Lichenstein, C., Campbell, J., Lyass, A., Chen, R., &
Banks, S. (2007). Effects of participation in consumer-operated service programs on both personal and organizationally mediated empowerment: Results of multisite study.
Journal of Rehabilitation Research & Development, 44, 785-799.
Scheel, M. J., & Rieckmann, T. (1998). An empirically derived description of self-efficacy and empowerment for parents of children identified as psychologically disordered. The American Journal of Family Therapy, 26, 15-27.
Schouten, A., & Jansen, M. (2004). Tevredenheidsonderzoek: in hoeverre leidt de gebruikmaking van de opvoedingswinkel tot cliënttevredenheid? Ongepubliceerde licentiaatsverhandeling. Radboud Universiteit Nijmegen, Faculteit Orthopedagogiek.
Schulz, A. J., Israel, B. A., Zimmerman, M. A., & Checkoway, B. N. (1995).
Empowerment as a multi-level construct: Perceived control at the individual, organizational and community levels. Health Education Research, 10, 309-327.
Segal, S. P., & Silverman, C. (2002). Determinants of client outcomes in self-help agencies. Psychiatric Services, 53, 304-309.
Simon, B. L. (1990). Rethinking Empowerment. Journal of Progressive Human Services, 1, 27-39.
Singh, N., & Curtis, W. (1995). Psychometric analysis of the family empowerment scale. Journal of Emotional & Behavorial Disorders, 3, 85-91.
Snoeck, G., & Van den Wijngaerde, L. (2004). Van de begripsomschrijving naar een kwaliteitskader. In L. Vandemeulebroecke & A. De Munter (Red.), Opvoedingsondersteuning: visie en kwaliteit (pp. 63-95). Leuven: Universitaire Pers.
Snyers, K., Colpin, H., & Coenen, M. (2001). Behoefte aan opvoedingsondersteuning:
een onderzoek bij ouders in Maasmechelen. Leuven/Apeldoorn: Garant.
Sparkes, A. C. (1994). Life histories and the issue of voice: Reflections on an emerging relationship. International Journal of Qualitative Studies in Education, 7, 165-183.
Stebbins, R. A. (2001). Exploratory research in the social sciences. Sage University Papers Series on Qualitative Research Methods, 48. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Swanborn, P. G. (1982). Schaaltechnieken: theorie en praktijk van acht eenvoudige procedures. Amsterdam: Boom.
Swanborn, P. G. (1991). Basisboek sociaal onderzoek. Amsterdam: Boom.
Swanborn, P. G. (1999). Evalueren. Amsterdam: Boom.
Terpstra, L., & van Dijcke, A. (1998). Opvoedingsondersteuning in zicht:
experimenteren opvoedingsondersteuning afgerond. Rijkswijk/Amsterdam/Den Haag:
SCO-Kohnstamm Instituut/B&A Groep Beleidsonderzoek en -Advies.
The evidence-based intervention work group (2005). Theories of change and adoption of innovations: The evolving evidence-based intervention and practice movement in school psychology. Psychology in the schools, 42, 475-494.
Vader, D. (2008). Chatten als opvoedingsondersteuning: een geschikt middel voor de opvoedingswinkel ’s-Hertogenbosch? Ongepubliceerde verhandeling. Fontys Hogescholen Tilburg, Faculteit Pedagogiek.
Vanackere, S. (2007). Beleidsbrief welzijn, volksgezondheid en gezin:
beleidsprioriteiten 2007-2008. Brussel: Vlaams Parlement.
Vanackere, S. (2008). Beleidsbrief welzijn, volksgezondheid en gezin:
beleidsprioriteiten 2008-2009. Brussel: Vlaams Parlement.
Van Beers, M. E. C. (2008). Het opvoedbureau in Utrecht: cliënttevredenheid en empowerment binnen opvoedingsondersteuning. Ongepubliceerde masterthesis.
Universiteit Utrecht, Faculteit Orthopedagogiek.
Vandemeulebroecke, L. (2000). Opvoedingsondersteuning vandaag. Gezinsbeleid in Vlaanderen, 29, 3-11.
Vandemeulebroecke, L., Colpin, H., Maes, B., & De Munter, A. (2004). Een verantwoorde begripsomschrijving. In L. Vandemeulebroecke & A. De Munter (Red.).
Opvoedingsondersteuning: visie en kwaliteit (pp. 29-42). Leuven: Universitaire Pers.
Vandemeulebroecke, L., & De Munter, A. (Red.) (2004). Opvoedingsondersteuning:
visie en kwaliteit. Leuven: Universitaire Pers.
Vandemeulebroecke, L., De Munter, A., Hellinckx, W., Maes, B., Ghesquière, P., &
Colpin, H. (1999). Visie-ontwikkeling voor een beleid van gezins- en opvoedingsondersteuning in Vlaanderen. PBO99A/48/106.
Vandemeulebroecke, L., & Nys, K. (2001). Het concept empowerment op het domein van de gezins- en opvoedingsondersteuning en de pedagogische hulpverlening.
Pedagogisch Tijdschrift, 26, 3-17.
Vandemeulebroecke, L., & Nys, K. (2002). Het concept opvoedingsondersteuning. In L.
Vandemeulebroecke, H. Van Crombrugge, J. Janssens, & H. Colpin. (Red.).
Gezinspedagogiek. Deel 2: Opvoedingsondersteuning (pp. 11-30). Leuven/Apeldoorn:
Garant.
Vandenbroeck, M., Boonaert, T., Van der Mespel, S., & De Brabandere, K. (2007).
Opvoeden in Brussel. Gent-Brussel: Ugent - VBJK – VCOK – VGC.
Vandiver, V. L., Jordan, C., Keopraseuth, K., & Yu, M. (1995). Family empowerment and service satisfaction: An exploratory study of Laotian families who care for a family member with mental illness. Psychiatric Rehabilitation Journal, 19, 47-55.
Van Mechelen, D. (2006). Ontwerp van decreet houdende de algemene uitgavenbegroting van de Vlaamse Gemeenschap voor het begrotingsjaar 2007.
Brussel: Vlaams Parlement.
Van Mechelen, D. (2008). Ontwerp van decreet houdende de algemene uitgavenbegroting van de Vlaamse Gemeenschap voor het begrotingsjaar 2009.
Brussel: Vlaams Parlement.
Vanobbergen, B., Vandenbroeck, M., Roose, R., & De Bie, M. B. (2006). We are one big, happy family: Beyond negotiation and compulsory happiness. Educational Theory, 56, 423-437.
Van Regenmortel, T. (2002). Empowerment en maatzorg: een krachtgerichte psychologische kijk op armoede. Leuven: Acco.
Van Regenmortel, T. (2007). Empowerment en vraagsturing in de zorg: onlosmakelijk verbonden? Tijdschrift voor Welzijnswerk, 31, 6-14.
Van Regenmortel, T. (2008). Empowerment in de zorg: krachten en kwetsbaarheden.
Welzijnsgids, 67, 111-134.
Van Yperen, T. A., & Veerman, J. W. (2008). Zicht op effectiviteit: handboek voor praktijkgestuurd effectonderzoek in de jeugdzorg. Delft: Eburon.
Vereniging van de Vlaamse Provincies. (2006). Basistekst decreet opvoedingsondersteuning. Opgevraagd op 17 januari, 2009, via http://www.vlaamseprovincies.be/paginas/beleidssectoren/welzijn/documents/opvoedin gsondersteuningtekstbcommissie180406.doc
Vervotte, I. (2004). Beleidsnota welzijn, volksgezondheid en gezin 2004-2009.
Brussel: Vlaams Parlement.
Vervotte, I. (2005). Beleidsbrief welzijn, volksgezondheid en gezin: beleidsprioriteiten 2005-2006. Brussel: Vlaams Parlement.
Vervotte, I. (2006). Beleidsbrief welzijn, volksgezondheid en gezin: beleidsprioriteiten 2006-2007. Brussel: Vlaams Parlement.
Vlaams netwerk opvoedingsondersteuning. (2005). Opvoeden doe je niet alleen:
basisnota Vlaams netwerk opvoedingsondersteuning. Opgevraagd op 17 januari, 2009, via http://www.limburg.be/webfiles/FILES_DIR02/Opvoedingsondersteuning/
documenten/2005%2010%2014%20opvoeden%20doe%20je%20niet%20alleen.doc
Walsh, T., & Lord, B. (2004). Client satisfaction and empowerment through social work intervention. Social Work in Health Care, 38, 37-56.
Wardekker, W. (1999). Criteria voor de kwaliteit van onderzoek. In B. Levering & P.
Smeyers (Red.), Opvoeding en onderwijs leren zien: een inleiding in interpretatief onderzoek (pp.50-67). Amsterdam: Boom.
Wester, F., & Peters, V. (2004). Kwalitatieve analyse: uitgangspunten en procedures.
Bussum: Coutinho.
Wiersma, W. (1995). Research methods in education: an introduction. Boston: Allyn and Bacon.
B
IJLAGENBijlage 1: Kwaliteitskader voor opvoedingsondersteuning ... 173
Bijlage 2: Onderzoeksvragen ... 174
Bijlage 3: Retrospectieve vragenlijst (versie voor de respondent) ... 178
Bijlage 4: Retrospectieve vragenlijst met achtergrondinformatie ... 185
Bijlage 5: Interviewleidraad ... 188
Bijlage 6: Onderzoeksdraaiboek ... 193
Bijlage 7: Begeleidende brief bij de vragenlijst ... 195