Totaal sponsorbesteding Nederland 2010
Hoofdstuk 9. Strategische adviezen
Binnen elk advies is het van belang dat Jonger Oranje concreet werkt aan de sponsorstrategie. Om efficiënt en effectief te werk te gaan dient er een duidelijk en gestructureerd plan gemaakt te worden met de missie, visie en doelstellingen van Jonger Oranje op het gebied van sponsoring. Dit plan zal, in combinatie met de plannen en
doelstellingen van de sponsors, leidend zijn. Allereerst is het voor Jonger Oranje ontzettend belangrijk om een goede propositie te gebruiken, zie bijlage 1 voor deze propositie.
Er zijn drie adviezen, elk advies is gericht op een andere invulling van de strategie. Advies 1 houdt in dat Jonger Oranje de huidige strategie behoudt en op zoek gaat naar één grote partner. Advies 2 houdt in dat Jonger Oranje op zoek gaat naar meerdere grote partijen die samen het hoofdsponsorschap oppakken, oftewel het PSV model. Advies 3 gaat in op de interne strategie en de hierbij behorende rolverdeling waardoor er een nieuwe functie gecreëerd wordt voor een accountmanager.
Advies 1:
Jonger Oranje behoudt de huidige interne strategie en rolverdeling en gaat op zoek naar een vervangend partner voor FEBO. Het klassieke hoofdsponsorschap blijft bestaan bij Jonger Oranje. Volgens Lagae (2011) is het belangrijkste doel van sponsoring om de
merkbekendheid te vergroten. Jonger Oranje zal dus samen met de sponsor moeten kijken naar de juiste manier van het vergroten van de naamsbekendheid. Om dit te bereiken zijn er een aantal aspecten zeer belangrijk. Allereerst dient er een duidelijke fit te zijn met de
sponsor. Volgens Walraven (2013) is dit namelijk één van de belangrijkste succesfactoren van een samenwerking. Mijn advies is om de samenwerking met Voetbalshop.nl voor een langere tijd uit te breiden waarbij zij als hoofdsponsor gaan fungeren. Een langere duur van de samenwerking heeft een positief effect op de samenwerking (Walraven, 2013).
Voetbalshop.nl is geschikt als hoofdsponsor vanwege de duidelijke fit, geloofwaardigheid en tal van mogelijkheden qua activaties. Beide partijen hebben dezelfde doelgroep en door middel van de juiste activaties kunnen beide partijen nog meer profiteren van de
samenwerking. Naast de klassieke hoofdsponsor zal Jonger Oranje ook moeten blijven zoeken naar kleine partners die het merk kunnen versterken en die extra financiële middelen met zich meebrengen.
De huidige commerciële strategie van Jonger Oranje werkt niet optimaal. Om meer en waardevollere samenwerkingen te realiseren dient Jonger Oranje een duidelijk en concreet sponsorstrategie te hanteren waarbij de doelstellingen van de sponsor centraal staan. Van groot belang is het inspelen op de cognitieve en affectieve doelstellingen van de sponsor aangezien deze als voornaamste reden worden gegeven bij het aangaan van
samenwerkingen, met het vergroten van de naamsbekendheid als belangrijkste factor (Lagae, 2011). Naast deze cognitieve doelstellingen hebben bedrijven ook affectieve doelstellingen, hierbij gaat het voornamelijk om het verbeteren van het merkimago.
Niet alleen de hoofdsponsor dient meer aandacht krijgen, ook voor de kleinere partners is het verstandig om strategieën en plannen te blijven bedenken en ontwikkelen. Door het
verbeteren van de huidige samenwerkingen worden deze waardevoller. Ed Kuijper dient dus meer tijd te steken in de partnership strategie om gestructureerd te werken. Een duidelijk en gestructureerd plan wat opgesteld dient te worden in samenspraak met de huidige partners kan hierbij als hulpmiddel gebruikt worden. Tevens dient er meer tijd gemaakt te worden om actief op zoek te gaan naar nieuwe partners die een duidelijke fit hebben met het merk.
Advies 2:
Verdeel het hoofdsponsorschap over meerdere middelgrote partijen in plaats van één grote partij. Dit advies is afgeleid van de sponsorinvulling zoals PSV Eindhoven die momenteel invult met Brainport Eindhoven. Brainport Eindhoven is de overkoepelende naam van vijf hoofdsponsors die PSV momenteel heeft. Dit zorgt voor risicospreiding mocht één van de sponsoren wegvallen (SportNext, 2019). Het wegvallen van de hoofdsponsor kan een financieel risico teweeg brengen. Deze manier van het hoofdsponsorschap invullen biedt tal van mogelijkheden. Echter is het wel van noodzaak dat er een duidelijk concreet plan geformuleerd wordt met alle partijen. Het stellen van doelen is volgens Walraven (2013) uitermate belangrijk bij het aangaan van samenwerkingen, al helemaal wanneer er meerdere grote partijen gekoppeld zijn aan het merk Jonger Oranje. Door middel van een duidelijke strategie kan er efficiënter en effectiever gewerkt worden. Het is belangrijk om gezamenlijk vooraf de doelstellingen te formuleren, tussentijds de effecten te meten en gezamenlijk de uitkomsten te evalueren. Hierdoor kan je tijdens de looptijd van de sponsorovereenkomst de overeenkomst bijstellen of eventueel uitbouwen (Walraven, 2013).
Lagae (2011) beschrijft in zijn studie dat bedrijven samenwerkingen voornamelijk aangaan vanwege de hieraan gekoppelde cognitieve doelstellingen: het realiseren en vergroten van de naamsbekendheid. Naast deze cognitieve doelstellingen hebben bedrijven ook affectieve doelstellingen, hierbij gaat het voornamelijk om het verbeteren van het merkimago. Tijdens het concretiseren van de strategie is het belangrijk om hierop in te spelen en met bedrijven te kijken naar de juiste manieren om deze resultaten te realiseren.
Mijn tweede is advies is om met Robey, Voetbalshop.nl Muller Visual en FEBO een langdurige samenwerking aan te gaan in een soort van PSV model. Deze partijen kunnen elkaar goed aanvullen waardoor er een mooi en geïntegreerd geheel gevormd wordt wat de
geloofwaardigheid van de samenwerking ten goede komt. Toine van den Berg van Robey en Rory van Haarlem geven beide te kennen dat ze mogelijkheden zien in de huidige
samenwerking. Om sponsoring een bepaalde meerwaarde te geven en zo meer aandacht te krijgen van de doelgroep is het volgens Wim Lagae (2013) verstandig om de sponsoring te activeren. Met de vier eerder genoemde partijen, die veelal dezelfde doelgroep delen waardoor er een duidelijke fit is, kan Jonger Oranje activaties bedenken waarbij er gekeken wordt naar de doelstellingen van alle partijen. Zie bijlage twee voor een uitwerking van een activatie die bij dit advies hoort.
Het opvolgen van dit advies gaat meer tijd kosten dan advies één. Echter is dit advies goed uit te voeren voor Ed Kuijper in samenspraak met Joey Koetsier. Waar Jonger Oranje dan wel bewust mee om moet gaan is dat ze geen extra taken bij zowel Ed als Joey leggen, anders is
de kans zeer aannemelijk dat ze qua tijd en taakverdeling weer terugvallen in de oude
gewoontes. Binnen dit advies is een duidelijk en gestructureerd plan één van de belangrijkste aspecten. Door middel van dit plan, wat in samenspraak met alle partners wordt gemaakt, kan er efficiënt gewerkt worden. Doelen dienen vastgesteld te worden en er dient tijdig geëvalueerd te worden. Hierdoor kan het plan meer waarde creëren voor zowel Jonger Oranje als de sponsor.
Advies 3:
Intern veranderingen doorvoeren zodat er meer focus komt te liggen op de commerciële kant van Jonger Oranje. Een nieuwe functie binnen Jonger Oranje zal ervoor zorgen dat er meer focus is op de sales kant. Er kan geconcludeerd worden dat de huidige strategie en werkzaamheden van Jonger Oranje niet de gewenste resultaten opleveren. Er is weinig tot geen structuur, geen missie en geen visie. De huidige taakverdeling zorgt ervoor dat er weinig tijd in de commercie gestoken kan worden waardoor er weinig nieuwe partners aan het merk gekoppeld worden. Daarnaast worden huidige samenwerkingen nauwelijks optimaal benut. Partners geven aan dat ze tevreden zijn, maar er valt ook meer te behalen. Hier ligt een grote kans voor Jonger Oranje.
Bedrijven gaan samenwerkingen voornamelijk aan vanwege de hieraan gekoppelde
cognitieve doelstellingen: het realiseren en vergroten van de naamsbekendheid. Naast deze cognitieve doelstellingen hebben bedrijven ook affectieve doelstellingen, hierbij gaat het voornamelijk om het verbeteren van het merkimago (Apostolopoulou en Papadimitriou, 2004). Een accountmanager binnen Jonger Oranje zal zorgdragen voor het optimaliseren van de huidige samenwerkingen en het op zoek gaan naar nieuwe samenwerkingen, de
doelstellingen van de bedrijven vormen het uitgangspunt van de samenwerking. Het stellen van doelen is één van de belangrijkste succesfactoren binnen sponsoring (Walraven, 2013). Door hier fulltime mee bezig te zijn kunnen er mooie en creatieve activaties opgezet worden die extra waarde kunnen creëren (Lagae, 2013). De accountmanager dient een concrete strategie uit te werken in overleg met de partners en de marketingafdeling. Er moeten doelen gesteld worden en de sponsoring moet gemeten worden. Zodra dit goed uitgewerkt wordt dan kan de accountmanager ervoor zorgen dat Jonger Oranje meer financiële middelen genereert door middel van sponsoring en partnerships.
Uiteraard zit er aan een nieuw personeelslid ook een kostenplaatje verbonden. Een Junior
Accountmanager verdient volgens Indeed (2020) gemiddeld €2.396 bruto per maand bij een fulltime dienstverband. Bovenop dit salaris komen nog een aantal andere kosten zoals: vakantietoeslag, loonheffing, facilitaire kosten, onvoorziene kosten en eventueel aanvullende kosten zoals een
prestatiebonus, auto van de zaak of OV-abonnement van de zaak. Al met al komt Jonger Oranje uit op ongeveer €4500 kosten per maand voor een extra werknemer. Dit is een redelijk hoog kostenplaatje aangezien een accountmanager zichzelf moet terugverdienen om de functie enigszins rendabel te laten zijn. Ik ben van mening dat een accountmanager in vast dienstverband niet rendabel zal zijn voor Jonger Oranje. Het advies is daarom om een sales student aan te nemen die de rechterhand is van Ed Kuijper en die zich volledig focust op alle commerciële zaken rondom Jonger Oranje waarbij zijn intrinsieke motivatie gestimuleerd wordt door middel van een bonusregeling. Hierdoor zullen er geen extra kosten voor Jonger Oranje ontstaan maar is er wel mogelijkheid om extra financiële middelen te verdienen.
Dankzij het creëren van een rechterhand van Ed Kuijper komt er veel meer tijd vrij om relaties te onderhouden, bestaande partnerships uit te breiden en potentiële partners te benaderen. De stagiair krijgt veel vrijheid en verantwoordelijkheid om naar potentiële partners te jagen. Een proactieve houding met het benaderen van nieuwe potentiële partners zal Jonger Oranje een flink aantal nieuwe partners opleveren. Tevens ben ik van mening dat door middel van een proactieve houding de huidige samenwerkingen met bijvoorbeeld Voetbalshop en Robey naar een hoger niveau getild kunnen worden, hierdoor worden deze samenwerkingen meer waard. Dit zal ervoor zorgen dat evenementen meer waard worden, mooie activaties opgezet kunnen worden en dat er extra financiële middelen vrij komen om Jonger Oranje te laten groeien.
Hoofdstuk 10. Discussie
Dit onderzoek naar hoe Jonger Oranje nieuwe sponsorovereenkomsten kan sluiten om zo meer omzet te generen biedt een aantal aanknopingspunten voor eventuele
vervolgonderzoek(en). Dit heeft voornamelijk te maken met de hoeveelheid interviews die zijn afgenomen tijdens dit onderzoek. Het aantal huidige en potentiële partners is beperkt tot een relatief kleine groep respondenten. Dit onderzoek vormt hierdoor een indicatie. Om een betrouwbaarder beeld te schetsen is het zeker het onderzoeken waard om te zien hoe de conclusies en resultaten uitpakken wanneer er meerdere potentiële en huidige partners ondervraagd worden in combinatie met een sponsorexpert.
Er zijn een aantal suggesties vanuit zowel theoretisch als praktisch perspectief een aantal suggesties voor verder onderzoek. Het kan interessant zijn om te analyseren hoe
professioneel voetbalclubs hun huidige sponsorstrategie in zijn werk gaat en hoe zij te werk gaan bij het benaderen van partners. Jonger Oranje fungeert als talentenplatform maar neigt ook naar een soort van club, hierdoor kan de sponsorstrategie van een professioneel
voetbalclub bepaalde inzichten geven aan Jonger Oranje. Een ander mogelijk onderzoek is om te achterhalen of er binnen de trouwe database van Jonger Oranje bedrijven zitten die zich willen koppelen aan het merk waarbij de belangrijkste sponsordoelstellingen en motieven die in dit onderzoek naar voren zijn gekomen meegenomen worden.
Literatuurlijst
Aaker, D.A. (1996). Measuring brand equity across products and markets. California
Management Review, vol. 38 (3), pp. 102-120.
Apostolopoulou, A., & Papadimitriou, D. (2004). ‘Welcome home’: motivations and objectives of the 2004 Grand National Olympic sponsors. Sport Marketing Quarterly, 13(4), 180 192
Becker-Olsen, K. L., & Hill, R. P. (2006). The impact of sponsor fit on brand equity: the case of nonprofit service providers. Journal of Service Research, 9(1), 73–83.
Benar M., Ramezaninezhad R., Khabiri M., Kazemnezhad A., Molk A. E. (2012). Survey of Sponsorship in Iran Supper Leagues. Sport Management, 14, pp.161-176
Bennett, R. (1999). Sports sponsorship, spectator recall and false consensus. European Journal of Marketing, 33(3/4), 291-313
Berrett, T., & Slack, T. (1999). An Analysis of the Influence of Competitive and Institutional Pressures on corporate sponsorship decisions. Journal of Sport Management, 13, 114 -138
Breuer, C., & Rumpf, C. (2012). The viewer’s reception and processing of sponsorship information in sport telecast. Journal of Sport Management, 26, 521-531 Broekhoff, M., Kooiker, R. & Stumpel, H. (2015). Marktonderzoek. Groningen/Houten:
Noordhoff Uitgevers bv.
Centraal Bureau Statistiek (z.d.) Bruto binnenlands product (bbp). Geraadpleegd op 26 juli 2020, via: https://www.cbs.nl/nl-nl/onze-diensten/in-de
klas/conjunctuurbekerstrijd/te-voorspellen-indicatoren/bruto-binnenlands-product bbp--
Centraal Planbureau (2020, maart) Scenario’s Economische gevolgen coronacrisis. Geraadpleegd op: 26 juli 2020 via:
https://www.cpb.nl/sites/default/files/omnidownload/CPB-Scenarios-maart-2020 - Scenarios-economische-gevolgen-coronacrisis.pdf
Chanavat, N., & Martinent, G. (2009). Sponsor and sponsees interactions: Effects on
consumers’ perceptions of brand image, brand attachment, and purchasing intention.
Journal of Sport Management, 23(5), 644-670.
Clark, J. M., Lachowetz, T., Irwin, R. I., & Schimmel, K. (2003). Business-to-business relationships and sport: Using sponsorship as a critical sales event. International
Journal of Sports Marketing & Sponsorship, 5(2), 129-144.
Colijn, J., & Kok, R. (2009). Sportsponsoring. Pearson Benelux B.V.
Cornwell, T.B., & Maignan, I. (1998). An international review of sponsorship research.
Journal of Advertising, 27, 1, pp.1-21
Cornwell, T.B., Relyea, G.E., Irwin, R.I., & Maignan, I. (2000). Understanding long- term effects of sports sponsorship: role of experience, involvement, enthusiasm and clutter.
International Journal of Sports Marketing & Sponsorship, 2(2), 127-143.
Conrwell, T.B., Weeks, C.S., & Roy, D. (2005). Sponsorship-linked marketing: opening the black box. Journal of Advertising, 34(2), 21-42.
Crompton, J.L. (2004). Conceptualization and alternate operationalizations of the
Dees, W., Bennett, G., & Villegas, J. (2008). Measuring the effectiveness of sponsorship of an elite intercollegiate football program. Sport Marketing Quarterly, 17(2), 79-89. Dejonghe, T. (2004). Sport en Economie ”Een noodzaak tot symbiose”. Nieuwegein: Arko
Sports Media.
Dodds, W.B., Monroe, K.B., & Grewal, D. (1991). Effects of Price, Brand, and Store Information on Buyers' Product Evaluations. Journal of Marketing Research, vol. 28 (3), pp. 307 - 319.
European Sponsorship Association (2020). ESA Sponsorship Sentiment Tracker. Geraadpleegd op 13 juli, via https://sponsorship.org/esa-sponsorship-sentiment-tracker/
Encyclo (z.d.). Begrip kernwaarden. Geraadpleegd op 17 maart 2020, via: https://www.encyclo.nl/begrip/kernwaarden
Encyclo (z.d.). Begrip professionalisering. Geraadpleegd op 16 september 2020, via: https://www.encyclo.nl/begrip/professionalisering
ESP. (2018). Total Global Sponsorship spending. Geraadpleegd op 9 april 2020, via: https://www.sponsorreport.nl/onderzoeksponsoruitgaven-wereldwijd-naar-65-8 -miljard/
Floor, K., Raaij, F. v., & Bouwman, M. (2015). Marketingcommunicatiestrategie. Groningen: Noordhoff Uitgeverij.
FEBO (2020). Over ons. Geraadpleegd op 27 juli 2020, via: https://www.febo.nl/over-ons/ Jonger Oranje (2020). Juventus. Geraadpleegd op 20 oktober 2020, via
https://www.jongeroranje.nl/activiteiten/juventus.aspx
Jonger Oranje (2020). Onze 7 unieke garanties – Jonger Oranje. Geraadpleegd op 20 oktober 2020, via https://www.jongeroranje.nl/onze-7-garanties.aspx
Jonger Oranje (2020). Talentscan. Geraadpleegd op 20 oktober 2020, via https://www.jongeroranje.nl/activiteiten/talentscan.aspx
Jonger Oranje (2020). Wat is Jonger Oranje? Geraadpleegd op 20 oktober 2020, via https://www.jongeroranje.nl/info/wat-is-jonger-oranje.aspx
Lagae, W. (2011). Sportmarketingcommunicatie. Nieuwegein: Arko Sports Media. Lagae, W. (2013). Sportsponsoring Activeren. Nieuwegein: Arko Sports Media.
Marketingfacts (2018). Affiliate marketing: acht tips voor een vliegende start met affiliate marketing. Geraadpleegd op 13 juli 2020, via:
https://www.marketingfacts.nl/berichten/vliegende-start-met-affiliate-marketing Marketingtermen (z.d.). Unique selling point. Geraadpleegd op 13 juli 2020, via:
https://www.marketingtermen.nl/begrip/unique-selling-point
Marketingtribune (2016). Mark Versteegen (KPN); ‘Sponsoring moet altijd excellent zijn’. Geraadpleegd op 2 juni 2020 via:
https://www.marketingtribune.nl/sponsoring/nieuws/2016/12/mark-versteegen sponsoring-moet-altijd-excellent-zijn/
Marketingtribune (2016) Sponsorjaar 2017: deze trends maken het verschil. Geraadpleegd op 2 juni 2020 via: https://www.marketingtribune.nl/sponsoring/nieuws/2016/12/wat zijn- de -trends-in-sponsorjaar-2017/index.xml
Marketingtribune (2017) Eredivisie profiteert van nieuw sponsormodel. Geraadpleegd op 20 juni via: https://www.marketingtribune.nl/sponsoring/nieuws/2017/05/eredivisie profiteert-van-nieuw-sponsormodel/index.xml
Meenaghan, T., & Shipley, D. (1999). Media effect in commercial sponsorship. European
Journal of Marketing, 33(3/4), 328-347.
Meenaghan, J. A. (1983). Commercial Sponsorship. European Journal of Marketing, 17(7), 5 -73.
Moers, P. (2016). Merkimago. Geraadpleegd op 13 maart via: https://www.ensie.nl/paul moers/merkimago
Nicholls, J. A. F., Roslow, S., & Dublish, S. (1999). Brand recall and brand preference at sponsored golf and tennis tournaments. European Journal of Marketing, 33(3/4), 365 -386
NOC*NSF (2020). Schatting Economische impact van de maatregelen i.v.m. het Coronavirus voor de sportsector. Geraadpleegd op 26 juli 2020, via:
https://nocnsf.nl/media/2487/economische-impact-coronavirus-voor-de sportsector.pdf
Nufer, G., & Bühler, A. W. (2010). How effective is the sponsorship of global sports events? A comparison of the FIFA World Cups in 2006 and 1998. International Journal of Sports
Marketing & Sponsorship, 11(4), 303-319
Palmatier, R. W., Burke Jarvis, C., Bechkoff, J. R., & Kardes, F. R. (2009). The role of customer gratitude in relationship marketing. Journal of Marketing, 73(3), 1-18. Preuss, H. (2004). The Economics of Staging the Olympics. A comparison of the Games 1972
2008. Edward Elgar Publishing.
Radicchi, E. (2014). Sports Sponsorship Evolution in the Economic Recession: Analytica Evidence from Empirical Cases. Physical Culture and Sport. Studies and Research,
61(1), 51- 64
Right Marktonderzoek (z.d.) Methode Kwalitatief Onderzoek. Geraadpleegd op 20 oktober 2020, via https://www.rightmarktonderzoek.nl/methoden-onderzoek/kwalitatief onderzoek/
Robey (2020) Over Robey. Geraadpleegd op 27 juli 2020, via: https://www.robeysportswear.com/nl_NL/about-robey.html Scribbr (2020) Soorten interviews. Geraadpleegd op 20 oktober 2020, via
https://www.scribbr.nl/onderzoeksmethoden/soorten-interviews/
Scribbr (2020) Zo doe je een literatuuronderzoek of literatuurstudie. Geraadpleegd op 20 oktober 2020, via https://www.scribbr.nl/scriptie-structuur/hoe-doe-je
literatuuronderzoek/
Seeds of Law (2020) Coronacrisis en sponsoringcontracten: Geraadpleegd op 26 juli 2020, via: https://peeters-law.be/nl/corona/coronacrisis-en-sponsoringcontracten/
Simmons, C.J., & Becker-Olsen, K. L. (2006). Achieving marketing objectives through social sponsorships. Journal of Marketing, 70, 154-169.
Sleight, S. (1989). Sponsorship: What it is and how to use it. Maidenhead: McGraw-Hill. Sponsormonitor. (2017). Factsheet sponsormonitor 2017. Geraadpleegd op 9 april 2020, via
https://www.respons.nl/uploads/SponsorMonitor-Factsheet-2017-v2.pdf
Sponsormonitor. (2019). Sponsorbestedingen in 2018 gestegen. Geraadpleegd op 9 april 2020, via https://www.sponsorreport.nl/onderzoeksponsorbestedingen-in-2018 gestegen/
SportsGen (2020). DNA. Geraadpleegd op 20 oktober 2020, via https://www.sportsgen.nl/dna/
SportsGen (2020). Jonger Oranje. Geraadpleegd op 20 oktober 2020, via https://www.sportsgen.nl/portfolio-items/jonger-oranje/
SportsGen (2020). NextGen Amsterdam. Geraadpleegd op 20 oktober 2020, via https://www.sportsgen.nl/portfolio-items/nextgenamsterdam/
SportNext (2019). Partnership PSV met Brainport is de toekomst van sponsoring.
Geraadpleegd op 3 juni via: https://www.sportnext.nl/sponsoring/partnership-psv met-brainport-is-de-toekomst-van-sponsoring/
Sponsorreport (2020.) Coronacrisis en sponsoring. Geraadpleegd op 26 juli 2020, via: https://www.sponsorreport.nl/corona-crisiscoronacrisis-en-sponsoring/ TeamLaLeague (2020). Wat is #TeamLaLeague? Geraadpleegd op 20 oktober 2020, via
https://www.teamlaleague.nl/wat-is-team-la-league
Thjomoe, H. M., Olson, E. L., & Bronn, P. S. (2002). Decision-making processes surrounding 74 sponsorship activities. Journal of Advertising Research, 42(6), 6-15.
Yu, H. & Tan, Q. (2017). Research on Sports Sponsorship Effectiveness. Advances in Economics. Business and Management Research, 32, 472-473
Walraven, M. (2013). Sports sponsorship effectiveness: investigating awareness, sponsor
equity and efficiency. 's-Hertogenbosch: Uitgeverij BOXPress.
Walraven, M. & Kok, R. (2013). Sportsponsoring. Amsterdam: Pearson.
WARC (2020) Global Ad Trends: January 2020 – Sports Sponsorship investment. Geraadpleegd op 26 juli 2020 via: https://content.warc.com/rs/809-PJV 078/images/WARC_Global_Ad_Trends_Sports_Sponsorship_SAMPLE.pdf
Van den Wall Bake Consult (z.d.) Trackrecord van Frank van den Wall Bake. Geraadpleegd op 3 juni, via: https://www.vdwbconsult.nl/nl/trackrecord.html
Verhage, B., & Visser, M. (2013). Grondslagen van de Marketing. Groningen: Noofdhoff. Uitgeverij.