Specifieke opmerkingen en aanbevelingen met betrekking tot FINAN en MBO's

De vorige subparagraaf beschrijft de mogelijkheden die FINAN biedt bij de beoordeling van kredietvoorstellen. Deze subparagraaf behandelt daarentegen enkele verbeterpunten van het model met betrekking tot MBO’s.

Ten eerste mist het waarderingsmodel op zichzelf een belangrijk aspect voor de beoordeling door banken van een financieringsvoorstel. Naast onder andere de scenario’s en de waarde van de MBO-onderneming verlangt een bank namelijk ook een kredietscore van de MBO-onderneming. Deze kredietscore verstrekt een goede indicatie aan de bank over de kredietwaardigheid van de onderneming. Vooral omdat financiering op basis van kasstromen meer risico’s met zich meebrengt dan financiering op basis van zekerheden, hecht een bank veel belang aan een maatstaf omtrent de kredietwaardigheid van de MBO-onderneming (Hooy e.a., 2002). Andere FINAN-modellen (bijvoorbeeld het banking model) bieden wel gelegenheid om een kredietscore aan een onderneming toe te kennen, maar het waarderingsmodel kent deze optie niet.

Naast enkele (kleinere) en inmiddels opgeloste kanttekeningen (bijvoorbeeld taal- en spellingsfouten en kleine foutmeldingen) en opmerkingen die te specifiek zijn om hier te noemen, kunnen enkele op het koopholdingscript en de functie ‘Consolideren’ gerichte opmerkingen en aanbevelingen gemaakt worden. Bij de volgende punten wordt onder de werkmij de te kopen onderneming beschouwd, de holding is de kopende partij en de geconsolideerde onderneming heeft betrekking op de consolideerde cijfers van de holding en de werkmij.

Algemeen

• Explorer bij meerdere bovenbladen

Allereerst een opmerking over de explorer, die voor beide functies opgaat. De explorer is enerzijds een handig hulpmiddel voor de gebruiker, maar anderzijds kan de explorer ook verwarend werken. Dit uit zich vooral wanneer met meerdere boventabbladen wordt gewerkt. Elke gebruikte map, ongeacht het boventabblad waarin de gebruiker werkt, blijft in de explorer openstaan. De kans is dan groot dat de gebruiker in de goede map, maar van het verkeerde tabblad terechtkomt (bijvoorbeeld bij debiteuren van de holding in plaats van debiteuren van de werkmij). Een mogelijke oplossing hiervoor is dat slechts één boventabblad tegelijk geopend kan worden in de explorer. Wanneer dan naar een ander bovenblad wordt gegaan, sluiten de mappen van de onderneming uit het oorspronkelijke bovenblad zich automatisch in de explorer.

Koopholdingscript

• Onduidelijkheid bij de functie ‘ Het opzetten van een koopholding’

Het koopholdingscript is niet in alle aspecten even logisch opgebouwd, zo is het op voorhand niet duidelijk wat het script precies kan doen. In de helpfunctie staat geen enkele vermelding over het

koopholdingscript. Bovendien werkt de locatie van het script niet verhelderend. Het koopholdingscript bevindt zich namelijk onder ‘Extra’, waar verder items als wisselkoersen en informatie over de versie te vinden zijn. Daarom zou het waarschijnlijk duidelijker zijn om de locatie van het script te wijzigen door het bijvoorbeeld onder de actielijst te plaatsen. Dit geeft dan tegelijkertijd een betere indicatie over de mogelijkheden van de functie. Positief punt aan het script is dat, zodra de gebruiker het script eenmaal heeft opgestart, hij/zij aan de hand van een aantal stappen duidelijk wordt begeleid bij het uitvoeren van de actie (zie ook bijlage 6) en dat ook wordt aangegeven wat de consequenties hiervan zijn.

• Gebruik van de liquide middelen bij de overnamefinanciering en een verdere invulling van het

lang vreemd vermogen

Dit punt wordt geïllustreerd aan de hand van het volgende voorbeeld. Stel dat de overnamesom van de MBO-onderneming €15.000.000 is, waarvan het management €1.500.000 inbrengt en een participatiemaatschappij €1.900.000. De financiering van de overname is verder als volgt opgebouwd:

Eigen Vermogen €1.500.000 + €1.900.000 = €3.400.000

10-Jarige hypothecaire lening €4.500.000 rentevoet van 10%

Rekening Courant €3.500.000 rentevoet van 10%

Achtergestelde lening €1.600.000 rentevoet van 12,5%

Liquiditeiten €2.000.000

In FINAN Financial Analyzer bestond geen mogelijkheid om in het koopholdingscript bij de overnamefinanciering gebruik te maken van de liquide middelen die reeds in de over te nemen werkmij aanwezig zijn. Dit leverde in dit voorbeeld problemen op met de bij de financiering gebruikte 2.000.000 euro aan liquiditeiten. Inmiddels is hiervoor in het koopholdingscript een aanpassing gemaakt en kunnen de liquide middelen (of een deel daarvan) wel gebruikt worden ten behoeve van de overnamefinanciering. Er verschijnt nu een extra venster in beeld met de vraag hoeveel van de liquide middelen van de werkmij de gebruiker wenst te gebruiken voor de overnamefinanciering. Indien gekozen wordt om hier gebruik van te maken, verdwijnt deze hoeveelheid liquide middelen van de balans van de werkmij (in het voorbeeld - €2.000.000) en ontstaat een post ‘R/C groepsmaatschappijen’ bij de vorderingen voor hetzelfde bedrag (in het voorbeeld + €2.000.000). Bij de holding ontstaat een post ‘R/C groepsmaatschappijen’ bij de kortlopende schulden (in het voorbeeld + €2.000.000). Via een extra scherm worden deze gevolgen aan de gebruiker duidelijk gemaakt en na de aanpassing van de liquide middelen wordt in het koopholdingscript een nieuw document (tabblad) ‘Werkmij na overname’ aangemaakt.

Het koopholdingscript bevat twee mogelijkheden voor de koopholding; de gebruiker kan kiezen voor een reeds bestaande holding of om een nieuwe koopholding op te richten. Indien de gebruiker kiest voor de optie van een reeds bestaande holding, wordt de gehele financieringssom (het bedrag dat

ingevuld wordt bij de vraag hoeveel betaald wordt voor de aandelen) van de liquide middelen van de holding afgetrokken. Dit leidt enigszins tot verwarring, omdat dit veelal resulteert in een negatief bedrag bij de post ‘Liquide middelen’ van de holding. Een betere oplossing is dat de financieringssom niet bij de liquide middelen wordt geplaatst, maar bij de vermogensbehoefte. Dit maakt de gebruiker ook in één oogopslag duidelijk dat nieuwe financiering vereist is om de overname te bewerkstelligen en tevens krijgt de balanswaarde van de holding een meer realistische waarde.

Een ander idee met betrekking tot het koopholdingscript is om de invulling van het VV verder te specificeren. Indien de gebruiker kiest voor een nieuw op te richten holding, wordt gevraagd om de hoeveelheid EV van de nieuwe holding in te voeren. Automatisch wordt dan het restant van de overnamesom bij het lang vreemd vermogen neergezet (in het voorbeeld wordt het lang vreemd vermogen verhoogd met €9.600.000). Na het uitvoeren van het script kan de gebruiker de verdeling van het VV handmatig aanpassen en vervolgens opnieuw consolideren. Een voorstel is dat deze onderverdeling reeds tijdens het koopholdingscript ingevuld kan worden. Daarmee wordt het tevens duidelijker dat de financiering van de overname ingevuld wordt. In het hiervoor genoemde voorbeeld kan dan ingevuld worden dat de financiering van de overname (€15.000.000) geschiedt met behulp van €3.400.000 aan EV, een 10-jarige hypothecaire lening van €4.500.000, rekening courant van €3.500.000 en een achtergestelde lening van €1.600.000.

Consolideren

• Locatie

Het eerste wat opgemerkt kan worden over de functie ‘Consolideren’ betreft de locatie waar de functie zich bevindt. De functie is namelijk te vinden onder ‘Bestand’, waar verder opties als ‘Printen’, ‘Openen’ en ‘Opslaan’ staan. Een geschiktere locatie voor de functie ‘Consolideren’ zou de actielijst kunnen zijn.

• De post ‘Aandeel resultaat deelnemingen’ in de geconsolideerde resultatenrekening

De post ‘Aandeel resultaat deelnemingen’ blijft staan op de geconsolideerde resultatenrekening in plaats van dat een aanpassing wordt gemaakt waarmee dit bedrag van de resultatenrekening verdwijnt. Kortom, er vindt nu een dubbeltelling van het resultaat van de dochter plaats, omdat de winst wordt geteld bij de dochter en ook bij de winst (als resultaat uit deelnemingen) van de moeder.

• Rapportage opbouw van de consolidatie

Momenteel beschikt het programma niet over de mogelijkheid om een rapportage af te geven van de opbouw van de consolidatie, dus niet van datgene wat de gebruiker in FINAN kan weergeven met de functie ‘Toon deelnemingen’. Ten behoeve van de duidelijkheid is het allicht zinvol als dit kan worden gerapporteerd en afgedrukt.

• Opnieuw consolideren

Indien de gebruiker opnieuw wil consolideren, geniet het de voorkeur dat de prognosejaren allereerst worden leeggemaakt. Wanneer dit namelijk niet gebeurt en een nieuwe consolidatie wordt uitgevoerd, krijgt de gebruiker te maken met voortdurend andere uitkomsten. Hier staat echter geen vermelding over in de handleiding.

• Toename deelneming

Indien de winst van de deelneming niet (geheel) wordt uitgekeerd, neemt het EV van de deelneming toe met dit bedrag. De post ‘Deelneming’ op de balans van de holding moet dan ook omhoog gaan met dit bedrag. Dit moet de gebruiker echter handmatig invullen.

Het volgende voorbeeld is ter illustratie van deze stelling: Stel dat in het eerste jaar het EV van de dochter €10.000 is en de moeder een deelneming van €10.000 op haar balans heeft staan. Op de geconsolideerde balans wordt een aanpassing gemaakt van - €10.000. Indien in het tweede jaar het EV van de dochter is gestegen naar €12.000, blijft in FINAN bij de moeder de deelneming op €10.000 (in plaats van €12.000) staan en wordt in de geconsolideerde balans nogmaals een aanpassing gemaakt van - €10.000 (in plaats van - €12.000).

• De functie ‘Toon deelnemingen’

Wanneer de prognose wordt gebaseerd op het historische jaar van de geconsolideerde balans en resultatenrekening, staat de prognose los van de aparte onderdelen van de geconsolideerde onderneming. De mogelijkheid om in de prognosejaren ‘Toon deelnemingen’ aan te klikken blijft echter aanwezig, terwijl de aanpassing enkel en alleen uit het verschil tussen de onderdelen en de geconsolideerde balans/resultatenrekening bestaat. Tabel 5 toont hiervan een voorbeeld ter illustratie.

Tabel 5: Voorbeeld ter illustratie bij het punt ‘Toon deelnemingen’.

Historie Prognose 1

Omzet werkmij €100.000 €200.000

Omzet holding €10.000 €5.000

Consolidatie €110.000 €110.000 of

€205.000

De geconsolideerde omzet in het eerste prognosejaar is op basis van de prognoses van de werkmij en de holding €205.000 (€200.000 + €5.000), maar indien voor de prognose alleen gekeken wordt naar het historische jaar is de geconsolideerde omzet €110.000. Wordt in het tweede geval op ‘Toon deelnemingen’ geklikt, komt er bij aanpassingen - €95.000 te staan (verschil tussen €205.000 en €110.000). Dit leidt tot enige verwarring en daarom zou het allicht zinvol zijn als de functie ‘Toon deelnemingen’ niet meer in de prognoses getoond kan worden, indien de gebruiker kiest om alleen de historie te consolideren.

• ‘Gebruik prognose formules’

Als de gebruiker kiest om ook de prognoses bij de consolidatie mee te nemen, heeft de gebruiker de keuze om de prognose formules wel of niet te gebruiken. Het aanvinken van ‘Gebruik prognose formules’ geeft echter veel onduidelijkheid, doordat allerlei aanpassingen plaatsvinden die niet makkelijk te herleiden zijn.

Zoals uit de voorgaande subparagraaf blijkt, ligt een belangrijk deel van de opmerkingen en aanbevelingen op het gebied van implementatie, zoals de onwetendheid over de mogelijkheden van bepaalde functies. Daarom wordt in de volgende paragraaf dieper ingegaan op aspecten die van belang zijn bij het succesvol implementeren van een financieel softwarepakket. Allereerst worden een aantal factoren en barrières uit de literatuur besproken en vervolgens wordt aandacht besteed aan de ondersteuning die FINAN Financial Analysis aan haar klanten biedt bij de implementatie van haar pakket.