Scores op de in de enquête voorgelegde alternatieven

Op grond van artikel 7:2 Awb dient het bestuursorgaan voordat het op bezwaar beslist, belanghebbenden in de gelegenheid te stellen om te worden gehoord. Op grond van artikel 7:3 Awb kan van het horen worden afgezien als a) het bezwaar kennelijk niet-ontvankelijk is; b) kennelijk ongegrond is; c) de belanghebbenden verklaard hebben geen gebruik te willen maken van het recht te worden gehoord

of d) aan het bezwaar volledig tegemoet wordt gekomen en andere belanghebben-den daardoor niet in hun belangen kunnen worbelanghebben-den geschaad. Hieronder is per be-stuursorgaan beschreven hoe respondenten het gehoord worden hebben ervaren. In hoofdstuk 7 worden deze gegevens nader geanalyseerd.

Allereerst een globaal beeld. In tabellen (Tabel 5.3a tot en met 5.3d) is weergege-ven in hoeverre de respondenten een negatief dan wel positief oordeel hadden op vragen die in verband staan met de kernelementen van procedurele rechtvaardig-heid. Waar een keuze was tussen 5 alternatieven (heel negatief; negatief; neutraal; positief; heel positief) telden wij voor dit globale overzicht bij elk vraagpunt tel-kens de aantallen antwoorden aan de negatieve kant bij elkaar. Het zelfde deden wij met de antwoorden aan de positieve kant.

De kernelementen van procedurele rechtvaardigheid werden als volgt aan de vra-gen uit onze enquête gekoppeld:

Kernelementen en hoorzitting

Kernelement Vraagstelling in vragenlijst

1 Betrouwbaarheid Vond u dat er goed geluisterd werd naar wat u op de hoorzit-ting vertelde? Kon u op de hoorzithoorzit-ting uw standpunt duidelijk maken?

2 Respectvolle

bejegening ^{In hoeverre bent u tevreden over de manier waarop de commis-}sie u behandelde? 3 Neutraliteit /

(onpartijdigheid) ^{Hebt u aanleiding om te twijfelen aan de onpartijdigheid van de} hoorcommissie? 4 Voice / participatie Vindt u dat er voldoende tijd was voor de hoorzitting?

Bij de antwoorden op 2 van de 4 vragen slaat de balans uit naar de positieve kant: het luisteren en de tijd die er voor de hoorzitting was uitgetrokken (betrouwbaar-heid en voice). Op het punt van de respectvolle bejegening houden de positieve en negatieve beoordelingen elkaar ongeveer in evenwicht. Wat het aspect ‘onpartij-digheid’ betreft is het beeld negatiever. Bij de gemeentelijke handhavingszaken is het verschil tussen positief en negatief het grootst (81% oordeelt negatief). Bij de SVB-zaken hebben slechts 10 respondenten geantwoord. Van hen oordeelden 9 positief en slechts 1 negatief (twijfel aan onpartijdigheid door de wijze waarop degenen die hoorden zich hebben opgesteld).

Tabel 5.3a Mening over het kernelement Betrouwbaarheid Totaal n % (zeer) negatief 25 26 neutraal 10 10 (zeer) positief 62 64 Totaal 97 100

Tabel 5.3b Mening over het kernelement Respectvolle bejegening

Totaal n % (zeer) negatief 37 38 neutraal 19 20 (zeer) positief 41 42 Totaal 97 100

Tabel 5.3c Mening over het kernelement Neutraliteit

Totaal

n %

Twijfelt aan onpartijdigheid 43 60

Twijfelt niet aan onpartijdigheid 29 40

Totaal 72 100

Tabel 5.3d Mening over het kernelement Voice

Totaal

n %

Er was (veel) te weinig tijd voor de hoorzitting 14 15 Er was (ruim) voldoende tijd voor de hoorzitting 80 85

Totaal 94 100

Hieronder een nadere beschrijving, per respondentgroep, waarbij ook op andere aspecten van hoe de hoorzitting is ervaren wordt ingegaan.

 UWV

Bij de bezwaarzaken die bij het UWV speelden, is in de helft van de gevallen een hoorzitting gehouden (volgens de respondenten).98 De bezwaarmakers die dit aangeven, hebben ook bijna allemaal de hoorzitting bijgewoond: 44 van de 50 res-pondenten gingen zelf, en nog tweemaal ging de gemachtigde (maar de respondent niet). Van de 44 bezwaarmakers die de hoorzitting bijwoonden, gingen er slechts 5 alleen. Vaak is men vergezeld door een advocaat (19) of andere juridisch hulpver-lener (5), of door een partner of gezinslid (14). Door middel van open antwoorden is hier nog aan toegevoegd: ‘mijn accountant/boekhouder’ (3) ‘mijn werkgever’ (3) en ‘iemand van de vakbond’ (2).

Respondenten hebben vaak geen volledig beeld (meer) van wie hen hoorde. Ruim de helft (26) van de respondenten geeft aan dit niet precies meer te weten, maar zij noemen wel vaak ‘iemand van het UWV’ en/of ‘een arts (van het UWV)’. De meningen over de hoorzitting zijn verdeeld. 14 Mensen vinden dat er niet goed geluisterd werd naar wat zij op de hoorzitting vertelden, 27 vinden dat dit wel (heel) goed gebeurde. Meer mensen zijn negatief wanneer het gaat over de manier waarop de personen die hen hoorden, hen behandelden: 18 mensen zijn hierover (erg) ontevreden tegenover 19 (erg) tevreden. Hierbij valt op dat de uiterste cate-gorie (‘erg’) aan de negatieve kant veel vaker wordt gekozen dan aan de positieve kant.

Over de tijd die werd uitgetrokken voor de hoorzitting zijn meer bezwaarma-kers tevreden; slechts 7 zijn van mening dat er (veel) te weinig tijd was.

Aan de deskundigheid van de personen die horen wordt door een aantal res-pondenten getwijfeld: 16 van hen achten de commissie (helemaal) niet deskundig tegenover 12 die dit wel menen. Tien respondenten antwoorden neutraal op dit punt.

Vervolgens blijkt ook uit de laatste vraag omtrent de hoorzitting dat veel res-pondenten hierover negatief zijn: 33 resres-pondenten vinden dat hetgeen zij tijdens de hoorzitting zeiden, ofwel in het geheel niet (19), ofwel onvoldoende (14) wordt weerspiegeld in de inhoud van de beslissing. Acht respondenten vinden dat er in de inhoud van de beslissing rekening is gehouden met wat zij op de hoorzitting zeiden (twee van hen kregen geheel gelijk).

Gevraagd naar de mate waarin er werd ingegaan op de bezwaren die mensen in hun bezwaarschriften uitten, geven 66 mensen aan dat zij dit (erg) onvoldoende vonden. 23 Bezwaarmakers zijn van mening dat dit wel voldoende is gebeurd (van hen hebben 12 respondenten geheel gelijk gekregen).

 Gemeenten

In deze groep respondenten geven 23 bezwaarmakers (handhavingszaken) aan dat er een hoorzitting is gehouden; 21 van hen zijn gegaan. In de zaken betref-fende bouwvergunningen is volgens 41 respondenten een hoorzitting gehouden, 98 Ook hier zijn wij uitgegaan van wat de respondenten ons verteld hebben. Wij hebben dus niet in de dossiers gekeken of hun antwoorden klopten. Het is goed mogelijk dat een aantal res-pondenten de hoorzitting niet als zodanig heeft herkend, bijvoorbeeld doordat het UWV geen gebruik maakt van bezwaarschriftencommissies.

35 respondenten zijn zelf gegaan en in 5 gevallen is alleen de gemachtigde ge-gaan. De procedurele derden (dat wil zeggen: de vergunninghouders die gehoord zijn in de bouwzaken) zijn positiever in hun mening over de hoorzitting dan de bezwaarmakers. Zij menen iets vaker dat er goed geluisterd werd naar wat zij vertelden. Drie andere elementen waarop deze twee groepen verschillen zijn: de bouwvergunningen-groep is vaker (dan de handhavingsgroep) tevreden over de manier waarop de commissie hen behandelde, vaker van mening dat er voldoende tijd was voor de hoorzitting, en vaker van mening dat de bezwaarschriftcommissie (erg) deskundig is.

Ook valt op dat de meerderheid van de bezwaarmakers in de handhavingsza-ken aanleiding ziet om te twijfelen aan de onpartijdigheid van de bezwaarschrift-commissie: 17 respondenten menen dit (waarvan zeven: ‘Door wat mij over de samenstelling van de commissie bekend is’ en tien: ‘Door de manier waarop de commissie zich tijdens de zitting heeft opgesteld’). Bij de andere respondentgroep bij de gemeenten (de houders van een bouwvergunning, die in de procedure be-trokken waren doordat een ander tegen de vergunning bezwaar had gemaakt) is het beeld omgekeerd. Van de de bouwvergunninghouders is slechts een enkeling de mening toegedaan dat er aanleiding was om aan de onpartijdigheid te twijfelen. Drie van de respondenten menen dit (alle drie: ‘Door wat mij over de samenstelling bekend is’) tegenover 30 die deze vraag met ‘nee’ beantwoordden.

 Arbeidsinspectie

De hoorzitting, die volgens de respondenten bij 26 van de 48 door bedrijven in-gediende bezwaarschriften is gehouden, is door 20 respondenten bijgewoond, eventueel met hun advocaat of met een collega, en in twee gevallen alleen door de gemachtigde. Gevraagd naar de samenstelling van de hoorcommissie, antwoord-den de meeste responantwoord-denten dat zij gehoord werantwoord-den ‘door ambtenaren’. Achtmaal weet men dit niet meer precies, maar noemt men bijvoorbeeld ‘iemand van de Ar-beidsinspectie’ of noemt men wel het aantal mensen dat er zat en hun rol (voorzit-ter, notulist), maar is het de respondenten niet bekend bij welke organisatie deze personen hoorden.

De meerderheid is van mening dat er op de hoorzitting goed naar hen geluis-terd werd: 14 bedrijven geven dit aan. Hier staan 5 bedrijven tegenover die vonden dat er (helemaal) niet goed geluisterd werd. De tevredenheid over het verloop van de hoorzitting als geheel is door bijna evenveel bedrijven positief (8) als negatief (9) beoordeeld. Ook over de deskundigheid van de bezwaarschriftencommissie is het oordeel gelijk verdeeld: 6 bedrijven achtten deze (erg) deskundig en 6 niet deskundig. Over de tijdsduur die voor de hoorzitting was uitgetrokken zijn meer bedrijven (erg) tevreden (17) dan ontevreden (3).

Respondenten die de hoorzitting hebben bijgewoond zijn vaak van mening dat er in de inhoud van de beslissing geen rekening is gehouden met hetgeen zij op de hoorzitting hadden gezegd: 11 bedrijven vinden dat er in het geheel geen rekening is gehouden met hun argumenten, en 6 bedrijven vinden dat dit onvoldoende is gebeurd. Slechts 1 bedrijf vindt dat dit voldoende is gebeurd. Voor laatstgenoemde was de uitkomst van het bezwaar overigens niet positief.

 SVB

Van de 28 respondenten die een antwoord gaven op de vraag of er een hoorzitting was gehouden, gaven slechts 7 aan dat dit het geval was. Toch geven iets meer dan 10 respondenten aan dat zij gehoord zijn; wellicht zijn zij telefonisch gehoord. 2 Respondenten zeggen gehoord te zijn door een commissie met een onafhankelijke voorzitter, en 8 weten het niet of kunnen het zich niet meer herinneren.99 8 Vin-den dat er (heel) goed naar hen geluisterd is, en slechts 2 vin8 Vin-den van niet. Ook vonden 9 respondenten dat er voldoende of ruim voldoende tijd was uitgetrokken voor het horen; dat degenen die hoorden (erg) deskundig waren en dat degenen die hoorden onpartijdig waren. Kortom, als er gehoord wordt zijn de bezwaarmakers erg tevreden over het horen door de SVB.