Reacties van stakeholders

De belangrijkste reacties van gebruikers zullen hieronder zoveel mogelijk gegroepeerd per stakeholdergroep worden toegelicht, te beginnen met reacties van CFO’s (financieel directeuren). De groep van CFO’s kan worden gezien als verstrekkers van financiële informatie. Zij maken onderdeel uit van hetzelfde management dat verantwoordelijk is voor het opstellen van de jaarrekening. De hier besproken reacties op de exposure draft komen van twee beroepsorganisaties voor financieel directeuren en een zelfstandige inzending.

De groep is ontegenzeggelijk negatief als het gaat om de introductie van de nieuwe controleverklaring. CFO’s zien vooral een risico met betrekking tot het opnemen van gevoelige informatie in de KAM’s, wat verkeerd begrepen kan worden in de ogen van gebruikers. De financieel directeur van Sobey’s, een grote Canadese retailer, geeft aan dat dit kan leiden tot een dalende bereidheid van het management om gevoelige informatie te delen met de accountant. KAM’s zouden volgens CFO’s voornamelijk een herhaling zijn van informatie die al in de jaarrekening is te vinden. Dit gaat volgens het CFO Forum rechtstreeks in tegen de huidige doelstellingen van de IASB om jaarrekeningen minder omvangrijk te maken door hoofdzaken te scheiden van bijzaken. Bovendien bestaat het gevaar dat KAM teksten na verloop van tijd net zo standaard worden als de huidige controleverklaringen. Dit is gebaseerd op het voorbeeld dat goodwill in de aard een lange termijn acties betreft. De waardering van dit actief kan daarom ieder jaar ter discussie, wat de toegevoegde waarde van een KAM doet afnemen (p. 4, 2013). Alle financieel directeuren zien ten slotte de extra last die de nieuwe controleverklaring betekent voor de gecontroleerde organisatie. KAM’s leiden volgens hen tot extra gesprekken met de toezichthouders van een onderneming en een uitbreiding van de werkzaamheden. Het gevolg is een stijging van de kosten van de accountant, die volgens de inzendingen niet opwegen tegen de voordelen.

Gebruikers van financiële informatie staan lijnrecht tegenover de hierboven beschreven opvatting van CFO’s. Eumedion zegt in dit kader dat KAM’s niet specifiek te hoeven relateren aan een bepaalde post in de jaarrekening. Overal waar de accountant ruimte voor verbetering ziet is in potentie een KAM. Dit betreft ook gevoelige informatie als de interne beheersing, juridische kwesties en gebruikte waarderingsmodellen. De Investment Management Association (IMA) vindt daarnaast dat KAM’s moeten ingaan op de kwaliteit van de schattingen van het management. De

Vereniging van Effectenbezitters (VEB) is het hiermee eens en wil weten of de schattingen agressief, gematigd of conservatief zijn in de ogen van de accountant.

De VEB vult dit aan in een open brief verstuurd aan alle grote accountantsorganisaties van Nederland. Weliswaar is dit geen directe reactie op de exposure draft, maar de VEB refereert wel aan het voorstel van de IAASB. De VEB ziet graag de belangrijkste bevindingen uit de controle en de aanbevelingen aan het management tot uiting komen in de nieuwe controleverklaring. In de jaren daarop wil men dat de accountant aangeeft in hoeverre de onderneming opvolging heeft gegeven aan deze aanbevelingen.

Eumedion ziet graag in hetzelfde jaar nog een toelichting van de aanbevelingen van de accountant en de reactie van het management. Deze toelichting moet gedetailleerd uiteen zetten waarom management het eens is met de aanbeveling of niet. Ook zou de uitleg een korte beschrijving moeten bevatten van de mogelijke risico’s die optreden als een bedrijf de aanbevelingen van de accountant niet opvolgt.

De exposure draft vraagt niet of materialiteit onderdeel moet zijn van de controleverklaring. Opvallend genoeg vraagt het merendeel van de gebruikersgroepen wel om een toelichting van de materialiteit. De IMA ziet dit als een belangrijk punt bij het beoordelen van de kwaliteit van de controle, wat overeen komt met de resultaten uit het onderzoek van Gray e.a. (paragraaf 3.2.3). Dat dit verzoek toch wordt geopperd door gebruikers, ondanks dat hier niet om is gevraagd door de IAASB, geeft de grootte van de wens aan.

De Association of British Insurers (ABI) kan zich niet vinden in de bezorgdheid van accountants dat door KAM’s gevoelige informatie sneller de financiële markten bereikt dan nu het geval is. Accountants zijn volgens ABI een ‘key line of defence’ als het gaat om betrouwbare verslaggeving (p. 2, 2013). Als de accountant vindt dat een onderwerp moet opgenomen worden als KAM, dan moet hij dit vrijuit kunnen doen. De Amerikaanse Council of Institutional Investors (CII) onderschrijft dit en voegt hieraan toe dat accountant KAM’s kunnen inzetten als drukmiddel om bepaalde toelichtingen van het management in de jaarrekening af te dwingen.

Bovenstaande resultaten laten zich misschien wel het beste samenvatten door de ABI, die stelt dat de principle based benadering van KAM’s te veel ruimte biedt voor interpretatie. De KAM’s zouden niet de belangrijkste aspecten van de accountantscontrole moeten bevatten, maar die onderwerpen die het meest belangrijk zijn voor het begrip van aandeelhouders met betrekking tot de jaarrekening.

richtlijnen. Vanuit een toezichthoudende rol is het hebben van een duidelijk normenkader begrijpelijk. De toezichthouders pleiten daarnaast voor een duidelijk standpunt of ethische dilemma’s, bijvoorbeeld met betrekking tot de onafhankelijkheid, wel of niet tot mogelijke KAM’s behoren.