De overige informatie is op basis van de nieuwe ISA 700 veranderd op een aantal punten. De belangrijkste elementen zijn de nieuwe bewoording met betrekking tot de verantwoordelijkheden van de accountant en de toevoeging van een passage met een verwijzing naar de belangrijkste ethische voorschriften waaraan is voldaan. De exposure draft van de IAASB vraagt belanghebbenden te reageren op dit voorstel.
6.3.1 Reacties van accountants en beroepsorganisaties
De IAASB vroeg in een open vraag de belanghebbenden wat zij vinden van de nieuwe ISA 700 ten opzichte van de huidige standaard. EY en KPMG zijn het inhoudelijk eens met de bewoording van de verantwoordelijkheden van de accountant in de nieuwe standaard. KMPG stelt dat deze gestandaardiseerde tekst zorgt voor internationale consistentie, welke de verwachtingskloof verkleint in landen waar de verantwoordelijkheden van accountants, het management en de toezichthouder van organisaties, niet duidelijk zijn voor een groot deel van de gebruikers van financiële informatie (p. 17, 2013).
KPMG, gesteund door Deloitte, denkt daarnaast dat deze tekst prima in een appendix van de controleverklaring of op een aparte website gepresenteerd kan worden, mits lokale wetgeving dit toestaat. EY is het oneens met beide kantoren en zegt dat presentatie in een appendix of op een website het belang van duidelijkheid met betrekking tot ieders verantwoordelijkheden ondermijnt.
PwC sluit zich aan bij EY voor wat betreft het belang van deze informatie, maar vindt daarnaast de nieuwe bewoording onwenselijk. De nieuwe tekst licht een aantal aspecten van een accountantscontrole toe, zoals fraude, maar ook een aantal aspecten niet. PwC refereert bijvoorbeeld aan het ontbreken van de onderwerpen transacties met verbonden partijen en hoe de accountant omgaat met geconstateerde afwijkingen. De tekst is volgens PwC dus onvolledig. Daarnaast sluit volgens PwC de huidige standaardtekst in de controleverklaring aan bij de verantwoordelijkheden zoals die geformuleerd zijn in de ISA’s. De nieuwe tekst probeert de verantwoordelijkheden in begrijpelijker taal te omschrijven in de controleverklaring. Volgens PwC ontstaat hiermee het gevaar dat de perceptie van de gebruiker mogelijk verandert, terwijl de verantwoordelijkheden gelijk zijn gebleven. Ook kwam de oude IAASB bewoording overeen met die van de PCAOB, in tegenstelling tot de nieuwe tekst. Dit kan leiden tot verwarring bij gebruikers, omdat per land de verantwoordelijkheden tekstueel kunnen verschillen.
Wat betreft de opname van een benadrukking met betrekking tot het voldoen aan ethische voorschriften, zoals onafhankelijkheid, is beroepsgroep eensgezind positief. Wel wijzen zij de IAASB op mogelijke praktische problemen in grote groepscontroles, waar wetgeving van verschillende landen kan conflicteren en bovendien kan leiden tot een opsomming van regelgeving. Zij stellen voor alleen de ethische voorschriften waaraan de groepsaccountant gebonden is toe te lichten.
Op de overige wijzigingen in ISA 700 wordt kort gereageerd. De beroepsorganisaties zeggen enkel dat zij het eens zijn met de nieuwe bewoording, zonder inhoudelijk dieper in te gaan op de
voorgestelde wijzigingen. EY en KPMG gaan beiden niet in op de overige veranderingen; hun argumenten met betrekking tot ISA 700 zijn hierboven samengevat. PwC en Deloitte refereren nog wel kort naar de overige veranderingen, maar zijn het beiden eens met betrekking tot het benadrukken van de rol van de toezichthouder op een organisatie en de overige informatie die vrij is in te vullen op basis van lokale wet- en regelgeving.
6.3.2 Reacties van stakeholders
De overige aanpassingen van ISA 700 lijken voor stakeholders minder van belang. Een deel van de stakeholders reageren niet op de voorgestelde aanpassingen, of schrijven kortweg dat zij het eens zijn met het voorstel. De belangrijkste reacties van partijen die wel ingingen op het voorstel zijn hieronder kort samengevat.
Stakeholders zijn positief als het gaat om de toevoeging van een passage met betrekking tot onafhankelijkheid. Volgens de ABI is onafhankelijkheid van de accountant namelijk van groot belang voor gebruikers (p. 6, 2013). De EBA zegt bovendien dat de nieuwe passage extra nadruk legt op het concept onafhankelijkheid, wat kan leiden tot een groter vertrouwen in de accountantscontrole (p. 4, 2013). Een aantal stakeholders heeft wel toevoegingen met betrekking tot onafhankelijkheid in de controleverklaring.
De ABI ziet graag ook de bevestiging dat de accountant de vereiste gesprekken met betrekking tot onafhankelijkheid heeft gevoerd met de toezichthouders van een onderneming. Ook de CII ziet graag meer informatie, maar dan met betrekking tot het aantal jaren van betrokkenheid. In het Amerikaanse voorstel van de PCAOB is deze informatie namelijk wel vereist. De organisatie vindt dit nuttige informatie voor investeerders voor de vergadering van aandeelhouders, waarbij gestemd kan worden over het aanstellen van een (nieuwe) accountant (p. 2 – p. 3, 2013).
Ook is er een stakeholder die aangeeft wat men liever niet terug ziet komen in de passage met betrekking tot onafhankelijkheid. Het CFO Forum is voorstander van het bevestigen van de onafhankelijkheid, maar vindt ook dat non-compliance met dit ethische voorschrift niet gemeld hoeft te worden in de controleverklaring indien dit probleem ten tijde van het tekenen van de controleverklaring is opgelost. Het benoemen van non-compliance in de controleverklaring zou gebruikers in twijfel brengen, wat afbreuk doet aan de waarde van de controleverklaring (2013). Voor wat betreft de nieuwe bewoording van de verantwoordelijkheden van de accountant is er onenigheid tussen stakeholders. De IMA is als investeerder positief over de nieuwe tekst, maar de gezamenlijke reactie van Europese toezichthouders op accountants is negatief. Juist nu
accountants de mogelijkheid hebben om entiteit specifieke informatie te geven in de verklaring hekelen zij de ‘standaardtekst’, welke te weinig informatie over de jaarrekening toevoegt.
6.3.3 Vergelijking tussen beroepsgroep en stakeholders
De reacties van accountants en stakeholders op de wijziging van ISA 700 zijn beduidend korter dan de overige vragen. De groepen zien de KAM’s en in mindere mate de going concern paragraaf als veruit de belangrijkste veranderingen. Hun commentaar lijkt zich de te concentreren op die gebieden.
Op het gebeid van onafhankelijkheid zijn accountants en stakeholders het eens. Gezien het belang van onafhankelijkheid voor een controle is het waardevol om dit te benadrukken. Om echter een opsomming aan wet- en regelgeving te voorkomen in groepscontroles met veel verschillende lokale wetgeving, wordt de suggestie gemaakt alleen de ethische voorschriften waaraan de groepsaccountant gebonden is toe te lichten.
Zowel accountants als stakeholders zijn verdeeld als het gaat om de nieuwe bewoording van de verantwoordelijkheden van de accountant. Drie grote kantoren zijn het eens met deze nieuwe bewoording en zeggen dat deze bijdraagt aan het begrip van de gebruiker. PwC is het echter zeer oneens met de stelling en vreest een nieuwe verwachtingskloof. De organisatie beargumenteert dat de nieuwe bewoording van de IAASB verschilt met de bewoording van de PCAOB, wat verwarring kan oproepen bij de gebruiker. Daarnaast wijkt de nieuwe tekst veel af van de formele ISA tekst. Gebruikers zouden door die afwijkende tekst de verantwoordelijkheden verkeerd kunnen interpreteren. Ten slotte is de informatie volgens PwC onvolledig, omdat slechts enkele facetten van een accountantscontrole worden toegelicht in de nieuwe tekst, maar niet alle.
PwC is op basis van bovenstaande voorstander van de ‘oude’ toelichting op de verantwoordelijkheden van de accountant. Voor gebruikers is dit echter deels relevant. Een aantal ziet verbetering in de nieuwe tekst, maar tegelijkertijd blijft de nieuwe tekst een standaardtekst. De toezichthouders op accountantsorganisaties zien dit als een gemiste kans, aangezien de nieuwe verklaring juist entiteit specifieke informatie zou moeten bevatten. Op basis van de literatuur hebben de toezichthouders gelijk. Een standaardtekst wordt door gebruikers veelal niet gelezen, omdat het niet bijdraagt aan hun begrip van de controle en de gecontroleerde onderneming.
Als tegenargument kan hier worden gegeven dat de verantwoordelijkheden van de accountant in veel controles gelijk zijn. Bovendien blijkt uit de literatuur dat de verwachtingskloof groter wordt op gebieden waar misvattingen bestaan, maar die niet geadresseerd worden door de accountant.
Een toelichting op deze onderwerpen kan dus educatief werken. Het argument van PwC met betrekking tot de volledigheid van de toelichting is op basis van paragraaf 5.3 juist, want lang niet alle misvattingen worden geadresseerd. De toelichting van de verantwoordelijkheden van de accountant en de aspecten van de controle is niet volledig.