| 153 Een positieve invalshoek is een andere randvoorwaarde die de werknemers

noemen. De meesten van hen gaan ervan uit dat het skillspaspoort een positief beeld van ze laat zien. Het gaat hen om een beeld dat recht doet aan de kwali­

teiten van werknemers. Zij doelen hiermee op een eerlijke, volledige en positieve weergave van alle aspecten. Dit zou tot positieve uitkomsten leiden, zoals een passende functie of betere baan. Het is voor de meeste werknemers daarom belangrijk dat zij de mogelijkheid hebben om het skillspaspoort aan te vullen en te corrigeren indien zij vinden dat het beeld niet positief is. Tegelijk stellen de respondenten ook validiteit en betrouwbaarheid als randvoorwaarden.

“[Een randvoorwaarde is] dat echt jouw kwaliteiten erop staan. Dat als je iets wil weten, dat je het erop ziet. En dan er vanuit kan gaan dat het echt waar is. […] Dus gewoon, ja, dat als jij zoiets krijgt, dat je weet waar je aan toe bent. Niet dat je denkt dat er tien dingen op staan en dan blijken vijf maar compleet te zijn.[…] Dus niet dat je net één keer leiding hebt gegeven, dat er dan op staat dat je een 10 bent op dat gebied.”

Vrijwillige deelname en het uitblijven van consequenties voor niet­deelname zijn volgens de meeste werknemers belangrijke randvoorwaarden. Werknemers willen zelf bepalen welke informatie zij delen met werkgevers en zien het verplichtstellen van een skillspaspoort als onwenselijk. Ook het weglaten van competenties of informatie zou geen consequenties mogen hebben of leiden tot onjuiste betekenisgeving.

“Ja tuurlijk, want aan het eind van de rit is hij [de werkgever] degene die je moet aannemen. Dus kijk, als hij zegt van: goh als je bepaalde dingen niet wilt delen, dan weet ik bepaalde dingen niet. Kijk, je [werkgever] mag natuurlijk niet echt weigeren op basis daarvan [van het weglaten van informatie], maar ik denk wel dat het een beetje een rol speelt hoor.”

De werknemers zien zichzelf als gebruiker en niet als ontwikkelaar of beslisser over het skillspaspoort en leggen randvoorwaarden die daar betrekking op hebben neer bij andere actoren. Zoals uit de analyse blijkt, is dit minder het geval bij de gebruiksvoorwaarden; daar hebben en willen ze meer zeggenschap in. De werknemers beleggen de verankering en bewaking van de gebruiksvoor­

waarden (wat mag een werkgever wel en niet vragen aan informatie en/of doen met een skillspaspoort) graag bij een onafhankelijk instituut. Dit zou misbruik door werkgevers, werknemers en andere actoren voorkomen.

154 |

Een voorwaarde waar enkele werknemers aan refereren is de meerwaarde van het skillspaspoort ten opzichte van bestaande instrumenten, zoals soci­

alemediaplatforms die ook aan het skillspaspoort gerelateerde functies aanbieden. Instrumentele meerwaarde is daarmee een randvoorwaarde voor het skillspaspoort.

“Ja, dat is eigenlijk dat het gebruikt wordt. Dat het waarde heeft, ook maatschap-pelijk gezien. Ik bedoel, ik kan wel een skillspaspoort hebben, maar als het even waardevol is als een derde FaceBook account... Dan heb ik er niet zo veel aan.”

De meeste belangrijke randvoorwaarden voor de werknemers gaan over privacy en eigenaarschap. De volgende paragraaf gaat hier verder op in.

5.5.6. Privacy, eigenaarschap en beheer

De belangrijkste randvoorwaarden en bedenkingen die werknemers hebben, zijn te herleiden tot eigenaarschap, zeggenschap en civiele waarde van het skillspaspoort. Werknemers zijn het redelijk eens met elkaar over het belang van deze aspecten. We merken op dat de respondenten gaande het interview soms tegenstrijdige wensen hebben met betrekking tot deze aspecten. De tegens­

tijdigheid komt voort uit de onduidelijkheid over onder andere de doelen, het eigenaarschap en de zeggenschap over het skillspaspoort. We merken op dat werknemers, net zoals werkgevers, de stelling hanteren ‘wie betaalt, bepaalt/is eigenaar’ van het paspoort.

“Ik denk toch de werknemer [die het eigenaarschap moet hebben]. […] Het zijn jouw gegevens, het is jouw paspoort, jij moet weten dat het up-to-date is op het moment dat je het uit wil sturen. Het lijkt mij ook dat je daar niet van afhankelijk wil zijn [van werkgevers], zeker als je het in de sollicitatie gebruikt. […] Wel een beetje tegenstrijdig hè, als ik zeg dat de werkgever moet betalen en niet de eigenaar is [van het paspoort].

Ik vind het lastig want de inhoud is van de werknemer die vult zijn/ haar gegevens in, maar als de werkgever moet betalen, is die op een andere manier eigenaar erover.”

De meeste werknemers lijken in hun argumenten te benadrukken dat ze verwachten dat werkgevers eigenaar zijn van het skillspaspoort. Over de infor­

matie (de data) in het skillspaspoort zijn de werknemers het eens: die is van de paspoorthouders en niemand anders.

| 155

“Het gaat over jou, wie zou er anders eigenaarschap over moeten hebben. Je kan het met een soort overheid-achtig iets doen. Maar ik vind gewoon dat je dat zelf moet kunnen bepalen.”

5.5.7. Eigenaarschap

Het eigenaarschap gaat voor werknemers over het paspoort als instrument en de data, hun gegevens. Een deel van de werknemers zegt het eigenaarschap te willen over zowel het skillspaspoort als de data. De werknemers brengen eige­

naarschap in relatie met het beheer van en de zeggenschap over het skillspas­

poort. Met beheer gaat het er voor hen over wie het onderhoud pleegt of wie het skillspaspoort faciliteert. Over het beheer zijn de meningen verdeeld. Een aantal respondenten ziet de overheid (de gemeente) als de uitgesproken actor om het skillspaspoort (data en systeem) te beheren en te faciliteren. Enkele werknemers zien werkgevers als beheerders optreden, maar in beperkte vorm.

Het beheer volledig bij werkgevers neerleggen heeft volgens de werknemers nadelen. Het nadeel relateren zij aan de machtsasymmetrie tussen werkge­

vers en werknemers. Deze asymmetrie zou vooral spelen in situaties waarin er sprake is van een meningsverschil of conflict tussen werkgever en werknemer.

Enkele werknemers hebben de indruk dat werkgevers dan de informatie in het skillspaspoort negatief kunnen beïnvloeden.

“Jijzelf [het eigenaarschap], want stel je voor dat je hebt gewerkt bij een werkgever, maar je hebt het gewoon niet goed afgesloten, of het was een verkeerde keuze, je vond de baan niet leuk. Je nam het niet zo serieus. Dan krijg je niet gelijk een zwarte sticker op je skillspaspoort. Soms moet je ook gewoon groeien, soms ben je in een baan heel slecht, bij een andere baan doe je het weer heel goed. Dus als je een zwart stempel krijgt, zien al die werkgevers dat.”

De respondenten hebben meer vertrouwen in de overheid als beheerder omdat die geen direct belang heeft bij het skillspaspoort en daarmee ook de kans afneemt op negatieve gevolgen bij een conflict. Enkele werknemers merken op dat het beheer door een overheid zich moet beperken tot onderhoud en het aanbieden van faciliteiten. Een aantal werknemers daarentegen zegt nooit een skillspaspoort te nemen als de overheid toegang heeft tot de data, omdat ze een laag vertrouwen hebben in de overheid.

156 |

De werknemers zeggen dat zowel de zeggenschap als de verantwoordelijkheid hoofdzakelijk bij henzelf moet liggen. Het merendeel vindt dat zij zelf verant­

woordelijk zijn voor de inhoud en het up­to­date houden. De respondenten zien daarin een rol voor de werkgever als facilitator: assessments, updaten van skills en groei accorderen. Een aantal legt de verantwoordelijkheid voor het invullen en updaten neer bij werknemers en overheidsinstanties (gemeente/

UWV), zie figuur 5.8.

Figuur 5.8 Eigenaarschap en beheer werknemers

We merken op dat werknemers ook het beheer willen hebben om de beeldvor­

ming te beheersen. Zo zegt een aantal dat wanneer bijvoorbeeld een assess­

mentuitslag geen recht doet aan de werkelijkheid en/of niet positief is voor de werknemer, de werknemer het recht moet hebben om de uitslag niet te delen met potentiële werkgevers. Ze maken zich zorgen over negatieve beelden die kunnen ontstaan bij werkgevers.

Het eigenaarschap heeft voor de werknemers ook betrekking op de vraag met wie zij het skillspaspoort delen. De meesten willen hun skillspaspoort alleen delen met andere werkgevers als ze actief op zoek zijn naar werk. Daarnaast zegt een aantal het alleen maar beschikbaar te stellen aan werkgevers als er een reële kans is op een baan. Een aantal zegt dat het delen van het skills­

paspoort met bemiddelings­ en uitzendbureaus kan helpen bij het vinden van

| 157