| 133 gaat voornamelijk over wie het recht of de plicht heeft tot het invullen van het

skillspaspoort. Een deel van de werkgevers belegt een deel van de verantwoor­

delijk bij zichzelf en een deel bij werknemers en overheidsinstanties, een ander deel belegt die in het geheel bij de werknemers en overheidsinstanties.

De werkgevers willen ook zeggenschap over het gebruik van een skillspaspoort in hun organisatie. Ze willen zelf beslissen hoe zij het inzetten en aan wie ze zo’n paspoort beschikbaar stellen. Hoewel de meeste werkgevers het aan iedereen beschikbaar willen stellen, benadrukt een aantal dat het vooral voor praktisch opgeleiden bruikbaar is.

Een deel van de werkgevers ziet het eigenaarschap over een skillspaspoort niet voor zichzelf weggelegd. Dit verandert als zij het zelf aanschaffen en/of meefinancieren. We merken dat juridische en economische argumenten hun opvattingen bepalen: ik betaal dus ik bepaal. Dit geldt overigens niet voor het beheer van de data. Alle werkgevers zijn duidelijk: zij willen niet het eigenaar­

schap hebben over de data van de werknemers.

“Als wij als organisatie hier gebruik van willen maken, dan koop je het systeem toch?

(…) Dan is dit een systeem waarbij jij kan zeggen dat iedereen die bij ons wil sollici-teren, die vult het skillspaspoort in, zodat je van iedereen dezelfde uniforme docu-menten hebt. Daar betaal je een maandbedrag voor. En zo kan je zorgen dat alles overzichtelijk in jouw systeem staat.”

De werkgevers voelen zich alleen verantwoordelijk voor hun vaste werknemers.

Het beeld dat ze schetsen is te typeren als een tijdelijke verantwoordelijkheid.

Ze willen de verantwoordelijkheid voor het beheer van de data na het beëin­

digen van een arbeidsrelatie overdragen (zie figuur 5.4) aan de overheid en werknemers zelf. Een aantal werkgevers vindt daarom dat het skillspaspoort werkgeversonafhankelijk moet zijn en zien graag dat de overheid eigenaar is van het skillspaspoort. Vanwege de privacy vinden de meeste werkgevers privaat eigenaarschap van het concept, het systeem en de data geen goed idee.

Enkele werkgevers voegen daaraan toe dat eigenaarschap over het skillspas­

poort bepalend is voor de gewenste uniformiteit.

“Ja, de Rijksoverheid. Ja, omdat het niet commercieel moet zijn, omdat het [paspoort]

heel privé is…”

134 |

Figuur 5.4 Eigenaarschap en beheer werkgevers

Een ander deel van de werkgevers legt de verantwoordelijkheid neer bij de werknemers. Werknemers zouden, zoals bij een cv, eigenaar zijn en daarmee verantwoordelijk voor de inhoud en het beheer van het skillspaspoort. Het beheer gaat voornamelijk om het bijhouden van het document, zodat werk­

nemers hun ontwikkelingen kunnen aantonen. Een gedeeld belang voor werk­

nemers en werkgevers zou volgens de werkgevers pleiten voor een gedeeld eigenaarschap, waarbij zij voor zichzelf een meer faciliterende en ondersteunde rol zien weggelegd. Voor de werknemers zien zij meer een rol in het realiseren en bijhouden van hun ontwikkeling. Hierbij gaan de werkgevers uit van een intrinsieke motivatie van werknemers om hun ontwikkelingen bij te houden.

“Maar ik denk, ook op het moment dat je het eigenaarschap bij de werkgever neer-legt, dan wordt het weer een ding van HR of van de manager. Terwijl, jij moet zelf intrinsiek gemotiveerd zijn of geprikkeld zijn om dat skillspaspoort zo goed mogelijk te houden. Ik denk wel dat de werkgever kan faciliteren en ondersteunen. En zeggen van ‘heb je er nog wat mee gedaan’ of ‘wat je nu aan het doen bent, kun je daar mooi aan toevoegen’. Maar het eigenaarschap en het zwaartepunt, vind ik, moet zeker bij het individu liggen. Zo zou ik het in ieder geval doen.”

| 135 Privacy

Privacy is een belangrijke uitdaging bij het ontwerp van een skillspaspoort.

Werkgevers vinden de privacy van werknemers belangrijk. Zij maken wel een onderscheid naar informatie gericht op professionele en niet­professionele aspecten. Een aantal werkgevers is van mening dat werknemers in het kader van hun professionaliteit informatie over hun skills beschikbaar moeten stellen aan werkgevers. Het gaat deze werkgevers vooral om het inzichtelijk maken van de aspecten die van belang zijn voor de organisatie en iemands ontwikke­

ling. Uit de bewoording leiden we af dat het gaat om assessmentresultaten van zowel zittende als potentiële werknemers.

“Dat het wel verplicht kan worden, ja. Dat het voor mij ook puur en alleen gericht moet zijn op de professionele kwaliteiten van een medewerker en dat andere gege-vens, zoals burgerlijke staat of het uiterlijk van iemand of iets in die trant, dat is voor mij niet relevant.”

Een aantal werkgevers zegt onder geen beding voorwaarden te kunnen en willen stellen aan het gebruik, de inhoud en het delen van de informatie in het skills­

paspoort. Zij zeggen nu ook geen voorwaarden te stellen aan bijvoorbeeld het cv en de socialemediaplatforms waarmee werknemers solliciteren. Werkgevers doelen hiermee op de informatie die potentiële werknemers zichtbaar maken voor werkgevers tijdens een sollicitatie. Het ontbreken van voorwaarden zou volgens een aantal werkgevers de mogelijkheid bieden aan werknemers om zich aan werkgevers voor te spiegelen zoals zij dat willen. Voorwaarden stellen aan het gebruik van informatie uit een skillspaspoort zou volgens een aantal werkgevers juridisch onhoudbaar zijn en mogelijk wantrouwen tussen werkge­

vers en werknemers in de hand werken.

“Als ik iets niet op mijn cv zet, dan is het ook aan mijzelf. Het is mijn leven, dus ik bepaal wat ik wel of niet deel. Ik denk dat dat logisch is.[…] Dat is hetzelfde als met LinkedIn. Als ik iets wel of niet vermeld, dat is aan mij. Hoe ik mezelf profileer, is ook aan mij. Het is mijn leven, het is mijn persoonlijkheid. En zo werkt het gewoon.”

Op basis van de vergelijking met het cv vraagt een aantal werkgevers zich af hoe privé een skillspaspoort is. Volgens hen heeft een skillspaspoort geen zin als werknemers de informatie erin niet delen. Ook de filosofie achter het skillspas­

poort gaat ervan uit dat werknemers informatie delen met werkgevers. In het delen van de informatie onderscheiden we een viertal uitgangspunten onder

136 |

de werkgevers: 1) zij die zeggen dat de werknemers zich moeten conformeren aan het delen van de informatie over een vaste set van variabelen, 2) zij die vinden dat de werknemers zich vrijwillig mogen conformeren aan het delen van de informatie over een vaste set van variabelen, 3) zij die in samenspraak met de werknemers een selectieve set van variabelen vaststellen en 4) zij die zeggen dat werknemers zelf mogen bepalen welke informatie zij delen. Aan de uitgangspunten kleven dilemma’s met betrekking tot de privacy van werkne­

mers (zelfbeschikking over informatie) en de gebruikswaarde voor werkgevers.

Werkgevers zien dilemma’s in het gebruik en de privacy van het skillspaspoort.

Hoewel de meeste werkgevers zeggen dat werknemers voornamelijk zelf mogen bepalen wat ze delen, zorgt het niet delen van informatie, zoals die van een ontwikkelassessment, mogelijk voor onbedoelde gevolgen. Werkgevers inter­

preteren het niet delen van informatie voornamelijk als gebrek aan vertrouwen naar hen toe. We merken dat het niet delen van informatie uit het skillspas­

poort voornamelijk negatieve gevolgen heeft voor werknemers.

“Het zijn jouw gegevens en als je het niet wilt delen, zegt dat ook iets over jou. En dan zul je met elkaar in gesprek moeten gaan, van waarom is het vertrouwen er niet?

Waarom is die angst er? Maar ik vind wel dat je gegevens van iemand […] daar moet iemand zelf de beschikking over kunnen houden en hebben.”

“[…] Als ik ga solliciteren bij een organisatie en ik wil mijn skillspaspoort niet vrij-geven, dan moet die werkgever zich nu ook op andere elementen gaan baseren tijdens het sollicitatiegesprek. Dus ik denk dat je zeker mag zeggen: dit is mijn skills-paspoort en ik wil het niet delen. Alleen de consequentie kan natuurlijk zijn dat je dan iets misloopt. Of dat je verkeerde begeleiding krijgt.”

5.3.9. Financiering

Aan de werkgevers zijn vragen gesteld over de financiering van het skillspas­

poort. Zij staan niet afwijzend tegenover een bijdrage in de financiering ervan.

Slechts enkele werkgevers vinden dat zijzelf volledig de kosten ervan moeten dragen. Het merendeel vindt dat ook anderen (een deel van) de directe en indi­

recte kosten of de financiering van de ontwikkeling en implementatie voor hun rekening mogen nemen.

| 137