Alle gebieden die aangeduid zijn in kader van de Europese Vogelrichtlijn en Habitatrichtlijn genieten een internationale bescherming. Deze Speciale Beschermingszones van de Vogel- en Habitatrichtlijn (resp. SBZ-V en SBZ-H) vormen samen het Natura 2000 netwerk. Dit
www.inbo.be Geïntegreerd natuur- en bosbeheerplan voor het militair domein van Malle 15
netwerk heeft als doel de biodiversiteit in de lidstaten te behouden en te beschermen en focust op Europees belangrijke soorten en habitats.
Het militaire domein van Malle behoort tot het Habitatrichtlijngebied ‘Bos- en heidegebieden ten oosten van Antwerpen’ (BE 2100017). Het militair domein behoort niet tot een Vogelrichtlijngebied.
De betrokken Europese richtlijn 92/43/EEG (Habitatrichtlijn) heeft het behoud van de biodiversiteit tot doel en streeft naar de instandhouding van de natuurlijke habitats en de wilde flora en fauna die hiervan deel uitmaken. Als uitvoeringsmaatregel dient elk land speciale beschermingszones aan te duiden die deel uitmaken van het Europese Natura 2000-netwerk. Hierbij wordt voornamelijk rekening gehouden met de reeds aanwezige habittattypes en soorten. In uitvoering van de Habitatrichtlijn dienen de lidstaten voor de speciale beschermingszones passende instandhoudingsmaatregelen te treffen; deze behelzen zo nodig maatregelen, die beantwoorden aan de ecologische vereisten van de natuurlijke habitats en soorten die in die gebieden voorkomen.
Kaart 1.12 in bijlage 5 toont de ligging van het militair domein binnen het Habitatrichtlijngebied.
Tabel 1.2 geeft een overzicht van de habitats en soorten waarvoor het Habitatrichtlijngebied werd aangemeld evenals een aanduiding van het voorkomen op het militair domein zelf.
Code Habitat/Soort MD Malle
Habitattypes aangemeld voor het SBZ-H BE2100017
2330 Open grasland met Corynephorus- en Agrostis-soorten op landduinen x 3110 Mineraalarme oligotrofe wateren van de Atlantische zandvlakten
[Littorelletalia uniflorae)
3130 Oligotrofe tot mesotrofe stilstaande wateren met vegetatie behorende tot het Littorelletalia uniflorae en/of Isoëto-Nanojuncetea
4010 Noordatlantische vochtige heide met Erica tetralix x
4030 Droge Europese heide x
6410 Grasland met Molinia op kalkhoudende, venige of lemige kleibodem (Molinion caeruleae)
9120 Atlantische zuurminnende beukenbossen met Ilex en soms ook Taxus in
de ondergroei (Quercion robori-petraeae of Ilici-Fagenion) x 9190 Oude zuurminnende eikenbossen op zandvlakten met Quercus robur
91E0 Bossen op alluviale grond met Alnus glutinosa en Fraxinus excelsior [Alno-Pandion, Alnion incanae, Salicion albae]
Habitattypes niet aangemeld maar wel aanwezig
2310 Psammofiele heide met Calluna en Genista x
6230 Soortenrijke heischrale graslanden op arme bodems van berggebieden
(en van submontane gebieden in het binnenland van Europa) x Soorten aangemeld voor het SBZ-H BE2100017
1149 Kleine modderkruiper (Cobitis taenia) 1163 Rivierdonderpad (Cottus gobio) 1096 Beekprik (Lampetra planeri)
1393 Geel schorpioenmos (Drepanocladus vernicosus) 1831 Drijvende waterweegbree (Luronium natans)
Tabel 1.2: Overzicht van de aanwezige habitats en soorten die aangemeld zijn voor het Habitatrichtlijngebied 'Bos- en heidegebieden ten oosten van Antwerpen (BE2100017).
16 Geïntegreerd natuur- en bosbeheerplan voor het militair domein van Malle www.inbo.be
1.6.2 Nationale beschermingszones en regionale aandachtsgebieden
1.6.2.1 Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN)
Het Natuurdecreet3 legt de fundamenten voor het Vlaamse natuurbehoud. Het decreet voorziet in de afbakening van een Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN) en een Integraal Verwevend – en Ondersteunend Netwerk (IVON).
Het militair domein valt niet onder de huidige afbakening van VEN of IVON. Reden hiervoor is dat in de eerste fase van de afbakening enkel gebieden met een groene gewestplanbestemming aan bod kwamen. Hoewel vaak van groot ecologische belang, werden de militaire gebieden niet weerhouden in de eerste selectie.
Kaart 1.12 in bijlage 5 toont de ligging van het Vlaams Ecologisch Netwerk in de omgeving van het militair domein.
1.6.2.2 Beschermde monumenten en landschappen
Het militair domein maakt geen onderdeel uit van een Beschermd Landschap. Binnen de perimeter van het domein liggen ook geen beschermde Monumenten. Even ten noorden van het vliegveld ligt de St. Antoniuskapel in het gehucht Salphen. De kapel werd in 1983 beschermd als monument. Samen met de omgeving vormt de kapel ook een beschermd dorpsgezicht (OA00733).
1.6.2.3 Landschapsatlas
De landschapsatlas is een inventaris van waardevolle landschappen in Vlaanderen. Deze atlas duidt waardevolle landschappen aan als Relictzones en/of Ankerplaatsen. Relictzones zijn gebieden waarvan de landschappelijke waarde door de eeuwen heen goed bewaard is gebleven. De erfgoedwaarde is er hoog. De verschillende landschapselementen die er voorkomen hebben nog een duidelijke samenhang en zijn nog relatief weinig aangetast door grootschalige ingrepen die het gevolg waren van de Industriële Revolutie. Ankerplaatsen zijn de meest landschappelijk waardevolle gebieden van Vlaanderen. In deze gebieden is de samenhang van de erfgoedwaarden het grootst. Ze zijn ofwel uitzonderlijk gaaf gebleven ofwel zeer herkenbaar voor een bepaalde tijdsperiode ofwel zijn ze uniek op Vlaams niveau.
Daarnaast duidt de atlas ook waardevolle Punt- en Lijnrelicten aan.
Het militaire vliegveld maakt geheel of gedeeltelijk onderdeel uit van volgende ankerplaatsen en relictzones:
Ankerplaats A10042: Domein Blommerschot en Beulkbeemden
Ankerplaats A0016: ’s Herenbos, Heihuizen en Zalfen (enkel perceel 1)
Relictzone R10062: Bosgebied ’s Herenbos, Heihuizen, Zalfen en Blommerschot (enkel de randzone van het militair vliegveld)
Aangrenzend vinden we de ankerplaatsen A10016: ’s Herenbos, Heihuizen en Zalfen, A10080: Zalfens Gebroekt en de relictzone R10063: Vallei van de Pulderbeek-Molenbeek, kasteeldomeinen en bosakkercomplexen.
3 Decreet van 21 oktober 1997 betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu. Het natuurdecreet legt enkele basisprincipes op met betrekking tot het natuurbehoud. De belangrijkste principes zijn het standstill beginsel en de zorgplicht. Door toepassing van het eerste basisprincipe probeert men er voor te zorgen dat de kwaliteit van de natuur en het milieu niet meer achteruitgaat. De zorgplicht betekent dat iedereen moeite moet doen om zo weinig mogelijk schade aan te brengen aan natuurelementen.
www.inbo.be Geïntegreerd natuur- en bosbeheerplan voor het militair domein van Malle 17
Binnen de perimeter van het militair domein komen geen Punt- en Lijnrelicten voor. In de directe omgeving komen wel enkele Puntrelicten voor, w.o. de gehuchten ven Zalfen en Einhoven, de St. Antoniuskapel, het Kasteel Heeshuis, het Kasteel van Blommerschot en de Hoeve Heiligenaard.
Kaart 1.13 in bijlage 5 geeft een overzicht van de situering van de Ankerplaatsen, Relictzones en puntrelicten.
18 Geïntegreerd natuur- en bosbeheerplan voor het militair domein van Malle www.inbo.be