In dit project is het doel niet alleen de effectiviteit van maatregelen op de bestrijding en preventie van blauwalgen te bepalen, maar ook de kosteneffectiviteit van maatregelen. De kosten van de diverse maatregelen zijn vastgelegd en vergeleken en worden in dit hoofdstuk beschouwd in relatie tot de effecten. De effectiviteit van een maatregel is gedefinieerd als de mate waarin fosfaat en cyanochlorofyl worden gereduceerd per maatregel (combinatie). De kosteneffectiviteit wordt uitgedrukt in de kosten in euro’s van een maatregel(combinatie) per gereduceerde hoeveelheid fosfaat of cyanochlorofyl.
Hierbij zijn de volgende uitgangspunten en aandachtspunten van belang:
• Het uitvoeren van maatregelen is zelden een op zichzelf staande activiteit. Naast het toe- passen of uitvoeren van de maatregelen, zijn er bijkomende werkzaamheden die ook kos- ten met zich meebrengen. Vooral bij het baggeren speelt dit een rol: het inmeten, het bepalen van de waterbodemkwaliteit, projectbegeleiding en overige werkzaamheden om de werkzaamheden te kunnen uitvoeren en om schade op het werkterrein te herstellen. Omdat deze kosten sterk kunnen verschillen per project en ook per organisatie, zijn deze bijkomende kosten niet opgenomen. Wel is voor het baggerwerk een opslag van 15% alge- mene kosten gerekend;
• De baggerkosten zijn per kubieke meter verwijderd slib afgerekend. In stedelijk gebied moet het slib nagenoeg altijd worden afgevoerd. De transportafstand is daarbij een bepa- lend aspect voor de transportkosten. De baggerkosten inclusief transport en stortkosten zijn kostenbepalend voor de maatregel. In deze projecten en bij genoemde kosten was geen sprake van (sterk) verontreinigde bagger;
• Voor alle maatregelen is 19% BTW in de kosten meegenomen;
• De uitvoerende werkzaamheden in dit project hebben voornamelijk in 2009 plaats- gevonden of zijn later uitgevoerd op basis van een contract met prijspeil 2009;
• Bij de uitvoering van de maatregelen baggeren en ABB zijn er tussen de onderzoeks- locaties verschillen in methode van toepassing/uitvoering aanwezig. Voor baggeren is dit verschil toegelicht in paragraaf 12.3 en voor ABB in paragraaf 4.4. Ook de toepassing van maatregelen op diverse schaalniveaus en de consequenties hiervan zijn toegelicht in para- graaf 12.3;
• Bij het bepalen van de kosteneffectiviteit is in Dongen en Eindhoven gerekend met de resultaten van één jaar onderzoek in de proefvakken. Voor De Ploeg in Heesch en De Kuil in Prinsenbeek zijn maatregelen getest op het schaalniveau van een volledige plas. De geteste maatregelen zijn op alle onderzoekslocaties in een afgebakende periode getest en het is niet bekend wat de maatregelen in de (nabije) toekomst opleveren.
STOWA 2012-42 Bestrijding Blauwalgenoverlast
10.2 kosten Van maatregelen in het onderzoek baggeren
Tijdens het onderzoek is er op twee momenten gebaggerd: eerst bij de realisatie van de proefvakken, vervolgens bij het schoon opleveren van de vijvers. Bij vijver De Ploeg is omwille van het enclosure-experiment (zomer 2009) plaatselijk bagger verwijderd, de gehele vijver is eind 2009 gebaggerd. De Stiffelio-vijver en de vijver in Dongen zijn eind 2011 gebaggerd na verwijdering van de proefvakken. De baggerwerkzaamheden in de Stiffelio-vijver en in Dongen zijn door dezelfde aannemer aangenomen: de prijzen zijn vergelijkbaar. In Eindhoven is een baggerdikte gepeild van circa 0,40 m, in Dongen is een baggerlaag verwijderd van circa 0,48 m en in Heesch circa 0,43 m.
tabel 33 oVerzicht kosten Van de maatregel baggeren incl. transport
baggeren incl. afvoeren oppervlakte (m2) slibdikte (m) bagger (m3) totale kosten (€) prijs / m3 prijs / m2
eindhoven 800 0,40 320 € 7.225,68 € 22,58 € 9,03 dongen 1400 0,48 670 € 16.504,11 € 24,63 € 11,79 Heesch 1585 0,43 678 € 17.660,19 € 26,05 € 11,14 gemiddelde kosten: € 24,42 € 10,65
Voor een juiste beoordeling zijn ook algemene kostenkentallen bij een aantal waterbeheer- ders opgevraagd voor de maatregel baggeren in stedelijk gebied. In het algemeen zijn de volgende indicaties van toepassing:
• Bagger ontgraven en op de kant verwerken: ca. € 6,- per m3
• Bagger ontgraven, transport en storten: € 25,- tot € 60,- per m3
De kosten zijn projectafhankelijk en ook afhankelijk van afspraken die de beheerder heeft gemaakt m.b.t. de verwerking c.q. stort. Bijvoorbeeld bij stortkosten van €10,- per m3 is eerder
door waterbeheerders circa 30% kostenreductie behaald door een raamovereenkomst te slui- ten met ontvangende partijen. In geval van hogere kosten per m3 is dit vaak gerelateerd aan
overige projectkosten: het inmeten, het bepalen van de waterbodemkwaliteit, projectbegelei- ding en overige werkzaamheden om onder andere schade op het werkterrein te voorkomen of te herstellen. De kosten voor baggeren in de onderzoeksprojecten zijn realistisch.
phoslock® en pac
De toepassing van Phoslock® berust bij de patenthouder. In dit project heeft dit bedrijf
zowel de zwemplas de Kuil als de twee proefvakken in zowel Dongen als in de Stiffelio-vijver behandeld.
Voorafgaand aan de toepassing van deze maatregel dient de dosering te worden bepaald. In dit project is dit zowel door de patenthouder als door de WUR uitgevoerd. Deze kosten zijn voor het onderdeel Lock in de aanbiedingsprijs van het bedrijf inbegrepen. De verificatie- kosten van de WUR zijn hierbij buiten beschouwing gelaten.
113
tabel 34 oVerzicht kosten Van de maatregelen phoslock® en Vlokmiddel pac39
phoslock totale kosten prijs / m2
eindhoven (excl. paC) € 2.698,00 € 3,37 dongen (excl. paC) € 2.023,50 € 3,37 prinsenbeek (incl. ijzerchloride) € 139.184,78 € 2,08 gemiddelde prijs / eenheid: € 2,94 paC39 totale kosten prijs / m2 eindhoven € 607,50 € 0,76 dongen € 455,63 € 0,76
De volgende gerelateerde kostenposten zijn ontleend aan Van Oosterhout et al. (2012) en kun- nen worden gehanteerd voor een indicatieve berekening van projectkosten.
tabel 35 oVerzicht kosten Vlokmiddel t.b.V. diVerse Formuleringen (Van oosterhout et al., 2012)
Voor vlokapplicaties in diverse formuleringen kan het volgende worden gehanteerd:
kosten eenheid
poly aluminium chloride (paC-18) (incl. transport) € 0,26 per kilo poly aluminium chloride (paC-39) (incl. transport) € 0,50 per kilo Buffer (Calcium hydroxide Ca(oH)2) (incl. transport) € 0,28 per kilo Buffer (natriumaluminaat saX-14) (incl. transport) € 0,23 per kilo Bezinkgewicht (sediment, klei, etc.) € 0,035 per kilo jar test (bemonstering, analyse en rapportage) € 3.000,- per locatie treatment monitoring (incl. analyse) € 1.000,- per locatie
actieF biologisch beheer (abb)
In dit project is een bedrijf ingeschakeld voor de visstandsbemonstering en het instellen van de visstand. De kosten van visstandbeheer zijn sterk afhankelijk van de grootte van het water. Volgens de Handleiding actief biologisch beheer geldt de vuistregel: hoe groter het water, hoe goedkoper per oppervlakte-eenheid.
Het uitzetten van waterplanten heeft plaatsgevonden met lokaal verzameld plantmate- riaal en met inzet van medewerkers van de waterschappen. De benodigde tijd varieerde van 4-8 uur. Op basis van een uurtarief van € 50,- bedragen de kosten van een enkelvoudige actie waterplanten verzamelen en uitzetten € 200,- tot € 400,-. Voor de onderzoekslocatie Stiffelio- vijver (2000 m2, vijf proefvakken) betekent dit een bedrag van € 0,10 tot € 0,20 per m2 voor
het uitzetten van waterplanten.
tabel 36 oVerzicht kosten maatregel abb (Vis)
afvissen/visbestand aanpassen totale kosten prijs / eenheid
Heesch € 2.050,00 € 1,37 /m2 eindhoven € 3.686,00 € 1,47 /m2 dongen € 3.686,00 € 1,54 /m2
gemiddelde prijs / eenheid € 1,46 /m2
terugzetten vis
Heesch € 400,00 € 0,27 /m2 veldwerkdag (2p met materiaal) € 720,00 /dag
114
STOWA 2012-42 Bestrijding Blauwalgenoverlast
10.3 kosteneFFectiViteit
In de voorgaande paragrafen zijn de kosten van de afzonderlijke maatregelen weergegeven. In deze paragraaf worden de kosten, en uiteindelijk de kosteneffectiviteit, besproken van de verschillende maatregelen zoals deze zijn uitgevoerd in met name Eindhoven en Dongen. Als basis voor kosteneffectiviteit is naast de kosten de effectiviteit van maatregelen zoals beschreven in het hoofdstuk synthese bepalend. De effectiviteit van een maatregel is de mate waarin fosfaat en cyanochlorofyl worden gereduceerd per maatregel(combinatie).
10.3.1 de kosten Van de maatregelen
In tabel 37 staan de kosten per m2 van de combinaties van maatregelen die in de verschillende
experimenten zijn toegepast; dit zijn de nummers 1 tot en met 7. Onder de nummers 8 tot en met 12 zijn de kosten voor de afzonderlijke maatregelen gegeven. De kosten van de maatregelen zijn grafisch weergegeven in figuur 82.
tabel 37 de kosten per m2 Van de maatregelen
nr. maatregel(pakket) eindhoven dongen heesch prinsenbeek
1 Baggeren + aBB € 10,50 € 13,33 € 12,51 - 2 Baggeren + aBB + paC € 11,26 € 14,09 - - 3 phoslock® + aBB € 4,84 € 4,91 - - 4 phoslock® + aBB + paC € 5,60 € 5,67 - -
5 aBB € 1,47 € 1,54 - - 6 Baggeren - € 11,79 - - 7 phoslock® en feCl3 - - - € 2,08 8 aBB € 1,47 € 1,54 - - 9 baggeren € 9,03 € 11,79 € 11,14 - 10 phoslock® + vlokmiddel € 4,13 € 4,13 - € 2,08 11 paC € 0,76 € 0,76 - - 12 phoslock® € 3,37 € 3,37 -
Figuur 82 de kosten per m2 Van de maatregelen
Tabel 37. De kosten per m2 van de maatregelen.
nr. Maatregel(pakket) Eindhoven Dongen Heesch Prinsenbeek
1 Baggeren + ABB € 10,50 € 13,33 € 12,51 -
2 Baggeren + ABB + PAC € 11,26 € 14,09 - -
3 Phoslock + ABB € 4,84 € 4,91 - -
4 Phoslock + ABB + PAC € 5,60 € 5,67 - -
5 ABB € 1,47 € 1,54 - - 6 Baggeren - € 11,79 - - 7 Phoslock en FeCl3 - - - € 2,08 8 ABB € 1,47 € 1,54 - - 9 baggeren € 9,03 € 11,79 € 11,14 - 10 Phoslock + vlokmiddel € 4,13 € 4,13 - € 2,08 11 PAC € 0,76 € 0,76 - - 12 Phoslock € 3,37 € 3,37 -