Organisatie Zon op Zaan
Functie Projectdirecteur vanuit Devcon Ecosystems
Datum Dinsdag 13 november 2018
Introductie
- Bedanken voor het vrijmaken van tijd voor het interview - Scriptie Master Management van de Publieke Sector - Interview wordt opgenomen
- Tijdschema interview
Centraal
Voor mijn masterscriptie onderzoek ik samenwerkingsverbanden die gesloten zijn tussen gemeenten en het lokale midden- en kleinbedrijf voor het thema duurzaamheid. Deze samenwerkingsverbanden beschouw ik in mijn onderzoek als cross-sectorale samenwerkingsverbanden. In de wetenschappelijke theorie wordt een cross-sectoraal samenwerkingsverband aangeduid als “een samenwerkingsverband waarin twee of meer autonome organisaties, vrijwillig samenwerken aan een gemeenschappelijk doel waarbij zij gebruik maken van elkaars kennis, materialen en relaties”.
Doelstelling interview
Het doel van dit onderzoek is te verklaren welke factoren bijdragen aan succesvolle cross- sectorale partnerschappen. In de wetenschappelijke theorie heeft Van Vught (2015) acht succesfactoren beschreven voor interorganisationele samenwerkingsverbanden. Getoetst wordt of deze succesfactoren ook van toepassing zijn op cross-sectorale samenwerkingsverbanden. De vraagstelling van dit onderzoek luidt: “Welke factoren dragen in welke mate bij aan een verwachte, succesvolle cross-sectorale samenwerking en in hoeverre kan dit worden verklaard?”
Wetenschappelijk kader
Van Vught (2015) concludeert in haar onderzoek dat er acht succesfactoren van invloed zijn op interorganisationele samenwerking. De aanwezigheid van de succesfactoren hebben een positieve invloed op de samenwerking.
Van Vught (2015) beschrijft in haar theorie de volgende acht succesfactoren: 1. Wederzijdse afhankelijkheidsbesef; 2. Concretisering; 3. Onderlinge verhoudingen; 4. Coördinatie/bestuurlijke kracht; 5. Stabiliteit, 6. Continuïteit, 7. Externe druk/dwang 8. Randvoorwaarden. Algemene vragen
1. Voor welke organisatie bent u werkzaam en wat is uw functie binnen deze organisatie? Ik ben directeur van het bedrijf Devcon Ecosystems. Devcon Ecosystems is een (commercieel) bedrijf dat gevestigd is in Zaandam en zich richt op het versnellen van de energietransitie.
2. Op welke wijze werkt uw organisatie samen met de gemeente Zaanstad op het gebied van duurzaamheid?
In 2017 heeft de gemeente Zaanstad samen met een aantal partijen het project Zon op Zaan opgestart. Dit project heeft tot doel om het bedrijfsleven in de gemeente Zaanstad te stimuleren om stappen te zetten naar duurzame (zonne-)energie. Begin 2018 heeft gemeente Zaanstad aan Devcon Ecosystems gevraagd om als samenwerkings-/kennispartner te participeren in het project Zon op Zaan. Vanuit de gedachte dat er in 2018 twee keer zes miljard euro aan Rijkssubsidie (SDE+) beschikbaar is voor bedrijven om te investeren in duurzame energie wil de gemeente deze mogelijkheden meer onder de ogen brengen van het bedrijfsleven.
3. Welke positie of functie heeft u in dit samenwerkingsverband?
Voor het project Zon op Zaan ben ik projectdirecteur. Ik heb deze functie begin dit jaar overgenomen van de vorige ambassadeur van Zon op Zaan. Vanuit Devcon Ecosystems leveren wij vrijblijvend informatie aan bedrijven over de mogelijkheden om te investeren in duurzame energie met behulp van de SDE+ subsidie. Deze aanvragen komen binnen via het portaal Zon op Zaan van de gemeente. Voor het beschikbaar stellen van de kennis voor o.a. het portaal hebben wij dit jaar een kleine vergoeding gerekend. De gemeente koopt dus eigenlijk onze
kennis in. De overeenkomst met de gemeente loopt af op 31 december 2018. Ik wil graag benadrukken dat we nog midden in het proces van samenwerking zitten en dat de samenwerking nog moeten evalueren met de opdrachtgever. Dat betekent dat ik sommige punten eerst met de gemeente wil bespreken alvorens ik deze met andere partijen kan delen en beschikbaar kan stellen voor onderzoek.
4. Wat vormde de aanleiding om samen te gaan werken tussen uw organisatie en de samenwerkingspartner?
Het project Zon op Zaan is opgezet vanuit de gedachte dat de gemeente wil verduurzamen. Naast dat de gemeente deze ambitie heeft uitgesproken, voelen de bedrijven ook steeds meer de urgentie om aandacht te besteden aan duurzaamheid. Zij gaan op zoek naar informatie en kijken op de website van de gemeente welke stappen zij moeten nemen en welke voordelen er kunnen worden behaald. Deze bedrijven verwachten in de gemeente een gesprekspartner die hen kan adviseren over dit thema. Deze adviezen vragen om een dermate specialistische kennis (zeker bij grote bedrijven) waar de meeste gemeenten niet over beschikken. Dat was aanleiding voor de gemeente om Devcon Ecosystems te vragen als kennispartner in het project Zon op Zaan. Vanuit deze samenwerking hebben wij afgesproken met de gemeente dat wij bedrijven vrijblijvend adviseren over duurzame energie tot en met een subsidieaanvraag. Dankzij dit initiatief van de gemeente kunnen wij bedrijven goed adviseren en kunnen steeds meer bedrijven gebruik maken van kennis en ontwikkelingen in duurzame energie.
Topiclijst
• Wederzijds afhankelijkheidsbesef
Gezien de specialistische kennis die nodig is om zonne-energie op te wekken op bedrijfsdaken, denk ik dat gemeente Zaanstad de kennis van marktpartijen nodig heeft om haar klimaatdoelstellingen te kunnen behalen. Daarbij zeg ik ook direct dat de gemeente niet specifiek onze kennis nodig heeft, want er zijn meer marktpartijen die deze diensten aanbieden. Wel zijn wij een van de weinige lokale partijen in Zaanstad die bedrijven kunnen ontzorgen in het realiseren van zonne-energie. Daarbij zijn we gevestigd op bedrijventerrein Westerspoor in Zaanstad en zijn we bekend met de omgeving en de bedrijven.
De gemeente heeft in mijn ogen dus partnerbedrijven nodig die de processen kunnen versnellen. Investeren zij niet in deze samenwerkingen, dan kan het zo zijn dat andere bedrijfsgebieden buiten Zaanstad zich sneller ontwikkelen en over meer en goedkopere duurzaam opgewekte energie beschikken waardoor het vestigingsklimaat daar interessanter wordt. Andersom kan het ook zijn dat de succesvolle duurzaamheidsinitiatieven in Zaanstad juist leiden tot een
versnellend effect en meer bedrijvigheid. Ik kan mij goed voorstellen dat de gemeente kiest voor dat laatste scenario en daarom in duurzaamheid investeert.
Vice versa is de gemeente Zaanstad voor ons bedrijf een belangrijke partner, al zijn we niet volledig afhankelijk van de gemeente. Wij halen ook opdrachten zonder tussenkomst van de gemeente uit de markt.
De gemeente werkt in onze ogen als een versnellende factor in de energietransitie. De impact die de gemeente kan hebben op de bedrijven is hoger dan onze impact. De gemeente kan bedrijven ook faciliteren door ze met de juiste partijen in contact te brengen. Het is belangrijk dat we de bedrijven, in deze economisch drukke tijden ontzorgen, zodat zij zich kunnen richten op hun corebusiness.
Als we kijken waar we nu staan en waar we naar toe moeten op basis van de doelstellingen van de lokale en rijksoverheid, dan mogen er in mijn ogen nog wel meer initiatieven worden gestart om de energietransitie te versnellen.
• Concretisering
Het is belangrijk dat we in Zaanstad een gezamenlijke visie hebben waar we aan willen werken. De gemeente heeft met het vastleggen van haar duurzaamheidsdoelstellingen een frame getekend welke nu ingekleurd wordt met de verschillende initiatieven. Ik denk dat het goed is dat de gemeente blijft investeren in projecten die zich richten op verduurzaming.
In het project Zon op Zaan hebben we geen concrete doelstellingen opgesteld met de gemeente. Een van de afspraken was dat wij de nog openstaande leads zouden oppakken. Dat is inmiddels gebeurd en er zijn afspraken gemaakt met deze bedrijven. Ook hebben we afgesproken dat nieuwe leads, voortkomend van de website van Zon op Zaan binnen een afgesproken termijn worden opgevolgd.
In het project heb ik een vaste contactpersoon bij de gemeente. Hij is mijn opdrachtgever voor het project Zon op Zaan. Er zijn geen vaste overleg momenten met de opdrachtgever. Ook is er geen werkgroep vanuit de partners van Zon op Zaan. Verder heeft er nog geen evaluatie van het project plaatsgevonden. Dit komt mede omdat de processen een lange doorlooptijd hebben. We hebben onlangs een overzicht opgeleverd waarin staat beschreven welke bedrijven wij hebben ondersteund en wat dit de gemeente heeft opgeleverd.
Voor 2019 moeten wij nog met de gemeente om tafel om nadere afspraken te maken over de samenwerking. Er zijn nog genoeg stappen te zetten, dus ik kijk hier positief naar uit.
Ik ervaar de samenwerking met de gemeente als prettig. Er is geen sprake van een intensieve samenwerking die gebaseerd is op een contract. Het voelt een beetje als pionieren: we zijn gestart, houden de kosten overzichtelijk en kijken of we middels het portaal onze doelgroep, de
bedrijven in Zaanstad, kunnen bedienen en enthousiasmeren voor het investeren in zonne- energie.
• Onderlinge verhoudingen
Omdat we aan het pionieren zijn, is er geen sprake van een eenduidige samenwerking. Wat ik met name prettig vind aan deze samenwerking, is de impact en urgentie die de gemeente kan creëren bij bedrijven. In mijn ogen wordt de gemeente zich steeds bewuster van deze rol en probeert zij deze rol te optimaliseren. Ik ben mij ervan bewust dat de gemeente ook moet anticiperen op beleid van de Rijksoverheid en ik vind dat de gemeente dat goed doet.
Kijkend naar afgelopen jaar ervaar ik de betrouwbaarheid van de samenwerking als hoog. Door in 2018 opnieuw te investeren in Zon op Zaan en daarover te communiceren worden resultaten behaald. Dat is positief voor de samenwerking.
• Coördinatie/bestuurlijke kracht
Devcon Ecosystems en de gemeente kunnen elkaar versterken in het project Zon op Zaan. Door gebruik te maken van elkaars sterktes ontstaat er een gelijkwaardige samenwerking. De gemeente is wel onze opdrachtgever, dus de machtsverhoudingen zijn ongelijk. Al voelt dat niet zo (zie: wederzijds afhankelijkheidsbesef).
In mijn ogen kan de afstemming tussen gemeente, bedrijfsleven en de omgevingsdienst nog worden verbeterd. Bedrijven zijn zich al zeer bewust van verspilling en proberen vanuit economisch perspectief te verduurzamen. De controles van de omgevingsdienst kunnen dan worden ervaren als hinderlijk, omdat de bedrijven in hun ogen al veel doen aan besparingen. Ik probeer hiermee te zeggen dat de markt zichzelf ook kan reguleren. Echter zie ik natuurlijk ook de kansen die de omgevingsdienst heeft om bedrijven te stimuleren om te investeren in duurzaamheid.
• Stabiliteit
De samenwerking verloopt stabiel. Ik heb een vaste contactpersoon vanuit de gemeente met wie ik afspraken maak. Binnenkort vindt de eerste evaluatie plaats.
• Continuïteit
Voor komend jaar moeten wij voor het project Zon op Zaan nog afspraken maken met de gemeente Zaanstad. Ik kan dus nog niet vertellen hoe de continuïteit van het project is geborgd. Wel zie ik dat de opmars van zonne-energie blijft komen. Er zijn veel innovaties in de markt en de prijs voor zonne-energie duikelt naar beneden. Ondanks alle initiatieven gaat de transitie niet snel genoeg en moeten we in Nederland gaan nadenken over een radicale stap (mogelijk
kernenergie). Daarnaast moeten we ook kritisch zijn dat er al een huidige infrastructuur aanwezig is. Omdat Nederland kwetsbaar wordt bij een stijgende zeespiegel, is in mijn ogen deze radicale stap noodzakelijk.
• Externe druk/dwang
Onze samenwerking met de gemeente is vrijwillig. Dit biedt ook de ruimte om gezamenlijk te kunnen pionieren.
• Randvoorwaarden
Er is sprake van een gelijkwaardige investering door gemeente en het bedrijfsleven. De gemeente zorgt voor het portaal en de communicatie over Zon op Zaan. Wij stellen onze kennis beschikbaar en ondersteunen de bedrijven gedeeltelijk vrijblijvend met het verduurzamen van hun bedrijfspanden.
Afronding
Wij hebben zojuist acht succesfactoren van samenwerking besproken. Dit zijn: wederzijds afhankelijkheidsbesef, concretisering, onderlinge verhoudingen, coördinatie/bestuurlijke kracht, stabiliteit, continuïteit, externe druk/dwang en randvoorwaarden.
5. Mist u nog factoren die van belang zijn voor een succesvolle samenwerking? En zo ja welke?
De belangrijkste factoren bij samenwerken aan duurzaamheid is ‘doen’ en het stellen van deadlines. Omdat duurzaamheid geen corebusiness is voor bedrijven, komen zij pas in actie als er een deadline is. Het is dus belangrijk dat we de bedrijven laten zien dat investeren in duurzaamheid een kans is en loont. Als we dit samen met de gemeente Zaanstad en andere partners kunnen oppakken, dan zal dat de energietransitie in Zaanstad de komende jaren versnellen.
6. Heeft u nog aanvullingen of kanttekeningen op de inhoud van dit interview? Nee.