116In de Wlz worden het VPT, MPT en het pgb omgevormd aan de hand van enkele

kenmer-ken uit het Duitse pgb-systeem in de Pflegeversicherung. Deze maatregel heeft alleen effect op de Wlz-zorg thuis en niet op de verblijfszorg. Bij de keuze voor een MZF of een 75% vou-cher wordt bekeken of de verzekerde, of zijn gemachtigde, bekwaam is zijn zorgvraag op een adequate manier in te vullen.

Het duurt minstens drie jaar om de maatregel in te voeren. Het vergt een wetswijziging en aanpassing in de bekostiging, de inhoud van de verzekering, de taken van de Wlz-uitvoer-der en de wijze waarop verantwoording over de langdurige zorg wordt afgelegd.

Budgettaire effecten

De budgettaire effecten hangen sterk af van de keuze die de huidige populatie gaat maken.

Deze maatregel treft een groep van 79.000 mensen met VPT/pgb/MPT. Zij moeten kiezen voor een nieuwe zorgvorm. Voor de groep die door de maatregel (gedwongen) kiest voor institutionele zorg, gaan de totale zorguitgaven omhoog. Voor huishoudens die kiezen voor een voucher of MZF gaan de zorguitgaven meestal omlaag, omdat de huidige vergoe-dingen voor zorg hoger liggen. Door de invoering van het nieuwe systeem, zullen naar verwachting circa 30.000 mensen nieuw instromen vanuit de Zvw/Wmo.

Op dit moment krijgen 46.000 mensen een VPT/pgb, met een gemiddelde netto-vergoe-ding van € 73.000. Deze kostenpost van € 3.360 mln. komt te vervallen. Hier tegenover staan nieuwe kosten:

– Naar schatting 13.000 mensen gaan overstappen naar institutionele zorg. Hun gemiddelde netto-vergoeding bedraagt circa € 107.000. Macro gaat het afgerond om

€ 1.390 mln.

– 20.000 mensen maken de overstap naar de 75% voucher. De gemiddelde netto-vergoe-ding voor deze groep is € 54.000. De macrokosten bedragen € 1.080 mln.

– 13.000 mensen kiezen voor de MZF-voucher. Hun gemiddelde netto-vergoeding wordt

€ 28.000. De macrokosten bedragen € 360 mln.

Het saldo van oude en nieuwe vergoedingen levert voor de groep VPT/pgb een macro-effect op van - € 530 mln. Dit komt vooral doordat de lage vergoeding voor de MZF-voucher.

Voor de huidige populatie van 33.000 mensen met een MPT wordt er van uitgegaan dat er 20.000 kiezen voor het 75% Voucher en 13.000 voor het MZF-voucher. De gemiddelde uit-gaven voor het huidige MPT bedragen € 25.000. De totale macro-uituit-gaven voor het huidige MPT zijn € 830 mln. In de nieuwe situatie ligt de vergoeding circa € 8.000 hoger. De totale extra macro-uitgaven komen hiermee uit op € 230 mln.

Daarnaast wordt verwacht dat circa 30.000 mensen vanuit de Zvw/Wmo instromen naar de Wlz. Van deze groep gaan de kosten € 8.000 omhoog. Dat betekent € 240 mln. extra macro-uitgaven.

6.1.1 CARE & SOCIAAL DOMEIN

117 Tegenover de besparing van € 530 mln. bij de VPT/pgb-populatie staan dus in totaal

(230+240=) € 470 mln. hogere kosten voor de MPT-populatie en de extra instroom van-uit de Zvw/Wmo. Het totale macro-effect van deze verschuivingen komt daarmee van-uit op - € 60 mln.

Daarnaast zijn er uitvoeringskosten van structureel € 50 mln. per jaar en een besparing bij de SVB van circa € 80 mln., omdat er geen trekkingsrecht meer geldt. Bovendien brengt de maatregel vanaf jaar 3 gedurende vijf jaar transitiekosten met zich mee van € 70 mln. per jaar. Het saldo van alle effecten van de maatregel komt daarmee op een structurele bespa-ring van € 90 mln.

Doordat de gehele populatie van pgb, VPT en MPT een andere zorgvorm moet kiezen, is deze raming wel onzeker. Bij hogere instroom van nieuwe groepen of als meer mensen kiezen voor institutionele zorg, kan dit betekenen dat de zorguitgaven snel veel hoger worden.

Overige effecten

Doordat de MZF vrij te besteden is, betekent dit dat de burger het bedrag niet hoeft te besteden aan zorg. Dit maakt het verkrijgen van een indicatie extra aantrekkelijk en leidt mogelijk tot druk op de indicatie.

Tegelijk kan de kwaliteit van de zorg bij keuze voor de MZF onder druk komen als cliënten in de verleiding komen om hun voucher niet meer voor zorg in te zetten. Ook ontstaat er een groter risico op fraude. De vertegenwoordiger van de cliënt besteedt bijvoorbeeld niet alle middelen aan de cliënt. Door de vrije besteedbaarheid is controle hierop lastig, wat de pakkans sterk verlaagt.

Voor mensen die nu een pgb ontvangen, wordt de keuzevrijheid beperkt. Als zij kiezen voor de voucher, kunnen zij alleen kiezen voor zorgaanbieders die het zorgkantoor heeft gecontracteerd. En kiezen zij voor het MZF, dan wordt de vergoeding een stuk lager dan de huidige.

Voor wooninitiatieven die nu gefinancierd zijn met VPT/pgb, kan de maatregel betekenen dat zij de financiering niet meer rond krijgen of een hogere bijdrage moeten betalen. Ook voor cliënten met een zorgintensieve vraag kan de voucher ontoereikend blijken. Zij zul-len meer zijn aangewezen op instellingszorg. Er zal dus een extra druk ontstaan op de hui-dige intramurale instellingen, waardoor wachtlijsten kunnen toenemen.

Terug naar tabel CARE & SOCIAAL DOMEIN Terug naar overzicht resultaten

118

27 Invoeren vouchers voor individuele inkoop van langdurige ouderenzorg

Naar Zweeds voorbeeld worden vouchers in de langdurige ouderenzorg (verpleging en verzorging) geïntroduceerd binnen de Wlz. In dit model wordt de regeling uitgevoerd door risicodragende gemeenten. Dit betekent dat de circa 350 gemeenten verantwoor-delijk worden voor alle ouderenzorg die nu nog valt onder de Wlz. Daarnaast wordt wijk verpleging voor ouderen vanuit de Zvw overgeheveld naar de gemeenten. Ook bege-leiding, dagbesteding en huishoudelijke hulp vallen onder het nieuwe systeem.

Effecten Jaar 1 Jaar 2 Jaar 3 Jaar 4 Struc.

Budgettair effect op netto-collectieve

zorguitgaven in mln. euro 220 220 220 290+PM -1.100+PM

w.v. besparing zorguitgaven Wlz-institutionele zorg (inclusief scheiden wonen en zorg)

0 0 0 -130 -3.900

w.v. besparing zorguitgaven pgb/VPT 0 0 0 0 -220

w.v. besparing zorguitgaven MPT 0 0 0 0 -70

w.v. besparing uitgaven wijkverpleging 0 0 0 -20 -650

w.v. besparing uitgaven Wmo 0 0 0 -20 -660

w.v. inkomenscompensatie 0 0 0 140 4.300

w.v. extra uitvoeringskosten 0 0 0 100 100

w.v. transitiekosten 220 220 220 220 0

w.v. aanzuigende werking 0 0 0 PM PM

Kwalitatief effect

Grotere keuzevrijheid voor de cliënt. Deze gaat kritisch kijken naar de zorgkosten omdat hij een relatief hoge eigen bijdrage betaalt.

Uitvoering & Haalbaarheid

– Het invoeren van een vouchersysteem naar Zweeds model behelst het volgende:

De huidige leveringsvormen in de Wlz vervallen. In plaats daarvan komen vouchers ter waarde van 80% van de kosten van de geïndiceerde zorg. De overige kosten komen voor eigen rekening (als eigen bijdrage).

6.1.1 CARE & SOCIAAL DOMEIN

119