177afweging om deze maatregel eventueel in te zetten en welke (governance-) voorwaarden

zouden moeten gelden, zijn de bevindingen van de commissie ICT-projecten (Elias, 2014¹⁸) essentieel.

Voor de inschatting van de budgettaire effecten, is een uitwerking van deze maatregel gekozen die nauwer aansluit bij bestaande initiatieven in Nederland. De opzet is min-der breed dan in Denemarken of Estland, voorbeelden die in de aangeleverde maatregel genoemd zijn.

Terug naar tabel CURE

Terug naar overzicht resultaten

18 https://www.tweedekamer.nl/sites/default/files/field_uploads/33326-5-Eindrapport_tcm181-239826.pdf

178

45 Verplichte implementatie onder zorgaanbieders van innovatie

De rijksoverheid verhoogt het bestaande structurele budget voor de Meerjarenagenda van het Zorginstituut, de wettelijk erkende afsprakenlijst met een overzicht van kwaliteits-standaarden die met voorrang moeten worden ontwikkeld. Het Zorginstituut moet zijn capaciteit prioriteren voor innovaties die naar verwachting het meest kosteneffectief en arbeidsbesparend zijn. De hierdoor opgedane inzichten worden verwerkt in de kwaliteits-instrumenten. Na vaststelling en opname in het kwaliteitsregister worden alle zorgaan-bieders verplicht deze innovatie (waar relevant) binnen een jaar door te voeren. Zij moeten dus bestaande ondoelmatige zorg afbouwen. De IGJ houdt toezicht op de implementatie van de kwaliteitsinstrumenten.

Effecten Jaar 1 Jaar 2 Jaar 3 Jaar 4 Struc.

Budgettair effect op netto-collectieve

zorguitgaven in mln. euro PM PM PM PM PM

Kwalitatief effect

Snellere implementatie van kosteneffectieve en arbeidsbesparende innovaties.

Uitvoering & Haalbaarheid

De maatregel vergt een wijziging in de werkwijze van Zorginstituut en de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ). Het Zorginstituut krijgt een grotere regietaak bij de ont-wikkeling van kwaliteitsinstrumenten. Het moet actief ontont-wikkelingen in innovatie ver-kennen (zoals bij de horizonscan geneesmiddelen) en zich een oordeel vormen over de te bereiken arbeidsbesparing en/of kosteneffectiviteit en de processen die daarvoor aange-past moeten worden.

Handhaving door IGJ moet niet meer op specifieke kwaliteitsinstrumenten gericht zijn, maar passen in het risicogerichte toezicht van de Inspectie. Onder de huidige regelgeving leggen kwaliteitsstandaarden voor (een deel van het) zorgproces vast wat vanuit het per-spectief van de cliënt nodig is om goede zorg te verlenen. Om te kunnen borgen dat kwa-liteitsstandaarden ook ingaan op innovaties die arbeid- en kostenbesparend zijn, zal een wetswijziging¹ noodzakelijk zijn.

1 Zorgverzekeringswet of, als het Wetsvoorstel financiële toetsing voorgedragen kwaliteitsstan-daarden in werking treedt, de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg.

6.1.2 CURE

179 Kwaliteitsbeleid en richtlijnontwikkeling is een verantwoordelijkheid van veldpartijen.

Opschaling van bewezen effectieve innovaties blijkt in de praktijk lastig. Dat komt lang niet altijd door richtlijnen en het aanpassen van richtlijnen leidt ook niet automatisch tot het implementeren van innovaties; er mag immers gefundeerd van afgeweken wor-den. Voor effectieve implementatie van innovaties moeten ook governance, prikkels en gedrag veranderen. Daarbij is het belangrijk dat minder doelmatige werkwijzen worden afgebouwd. De maatregel is vooral gericht op zorginstellingen en zorgverleners die niet vanzelf meegaan. Met een programma à la Zorgevaluatie en Gepast Gebruik kan gezamen-lijk een agenda worden opgesteld en uitgevoerd, waarbij implementeren een verplicht onderdeel is.

Budgettaire effecten

Technologische ontwikkeling is een van de determinanten voor de groei van de zorguit-gaven. Op basis van ramingen van het Centraal Planbureau worden elke kabinetsperiode afspraken gemaakt over de verwachte en toegestane groei van die uitgaven. Het per saldo effect van technologische ontwikkelingen is onderdeel van de veronderstelde groei van de zorguitgaven. Het is zeer de vraag of het verplicht stellen van implementatie van arbeids-besparende en kosteneffectieve innovaties tot besparingen gaat leiden. Innovaties komen immers zelden volstrekt in de plaats van bestaande diagnose- en behandelmogelijkhe-den en het is altijd aan zorgverleners in samenspraak met hun patiënten om de medische interventie vast te stellen. Technologie maakt de zorg duurder, tenzij sprake is van deïm-plementatie van ondoelmatig georganiseerde zorg. Lokale besparingen van innovaties in tijd en geld kunnen daarom niet zonder meer worden geëxtrapoleerd om te bepalen wat de effecten zijn van grootschalige toepassing.

Overige effecten

De snellere implementatie van bewezen doelmatige innovaties zal in het algemeen de kwaliteit van de zorg ten goede komen.

Terug naar tabel CURE

Terug naar overzicht resultaten

180

46 Intensiveren complementaire gezondheidszorg

Het basispakket wordt uitgebreid met een aanspraak op vergoeding van kosten van bepaalde vormen van complementaire zorg. Dit zijn zorgvormen en behandelwijzen die buiten de westers-wetenschappelijke geneeskunde zijn ontwikkeld en vaak ondersteu-nend aan reguliere zorginterventies worden gebruikt.¹

Effecten Jaar 1 Jaar 2 Jaar 3 Jaar 4 Struc.

Budgettair effect op netto-collectieve

zorguitgaven in mln. euro 0 0 0 550+PM 550+PM

w.v. kostenstijging basispakket 0 0 0 550 550

w.v. effect op zorguitgaven tweede lijn 0 0 0 PM PM

Kwalitatief effect

Mogelijk positieve effecten op gezondheid; kwaliteit van zorg; kwaliteit van leven en inzetbaarheid van mensen op de arbeidsmarkt.

Uitvoering & Haalbaarheid

Het huidige verzekerde pakket Zvw is gericht op geneeskundige behandeling bij ziekte (curatief) en aan die behandeling verbonden preventie, maar niet op het behoud of verbe-teren van gezondheid in het algemeen. Voor vergoeding komen bovendien alleen behan-delingen in aanmerking die tot de stand van wetenschap en de praktijk worden gerekend (effectiviteit) en waarop de verzekerde op zorginhoudelijke gronden redelijkerwijs is aan-gewezen (medische indicatie).

De maatregel houdt in dat het basispakket wordt uitgebreid met bepaalde vormen van complementaire zorg. De vergoeding hiervan wordt vormgegeven zoals dat nu in het aan-vullende pakket gebruikelijk is, namelijk geen volledige vergoeding van de zorg, maar een bepaald maximum aan kosten.

1 Definitie van het National Center for Complementary and Integrative Health (USA), bijvoorbeeld biologische interventies (zoals voeding, supplementen, kruidenmiddelen), mind-body interven-ties (zoals mindfulness, yoga, geleide visualisatie, muziek), lichaamsgerichte manipulatieve interventies (zoals massage, ostheopathie) en energetische interventies (zoals therapeutic touch, tai chi, reiki). Deze interventies zijn geworteld in bredere medische systemen uit andere culturele tradities, zoals de traditionele Chinese geneeskunde, de ayurvedische geneeskunde, antroposofische zorg en de natuurgeneeskunde.

6.1.2 CURE

181