Het HotSpot Community Probation Program Maryland, VS

Omschrijving programma

Het HotSpot Initiative, Maryland, VS (Piquero, 2003; Wooten & Hoelter, 1998) is een programma om buurten veiliger te maken. Een onderdeel van het programma is intensief toezicht op volwassen en jeugdige delinquen-ten (‘veelplegers’) die zijn veroordeeld tot reclasseringstoezicht (proba-tion). Een buurt kan worden geselecteerd als HotSpot-buurt als er sprake is van een onevenredige concentratie van criminaliteit of een onevenredige angst voor criminaliteit.

Doelstellingen

Doelstelling van het programma als geheel is het verminderen van crimi-naliteit en overlast in buurten.De doelstelling van het community proba-tion-onderdeel is het verminderen van recidive van de desbetreffende delinquenten.

Doelgroep en juridisch kader

Het intensieve toezicht is gericht op volwassen en jeugdige delinquenten (‘veelplegers’) die zijn veroordeeld tot reclasseringstoezicht (probation). Onderdelen

Het HotSpot-programma houdt onder meer een aantal maatregelen in die ingevoerd moeten worden in buurten die aan het programma meedoen. Dit betreft:

1. Bewoners moeten bereid zijn criminaliteit in hun buurt actief te bestrij-den, daartoe moet er een bepaalde mate van organisatie van bewoners zijn.

2. De wijkpolitie draagt door middel van traditionele politieactiviteiten (surveillance, wijkagenten) bij aan de bestrijding van criminaliteit.

WODC 263_10.indd Sec5:58

3. De reclassering plaatst reclasseringsfunctionarissen in wijkkantoren om van daaruit toezicht te houden op de reclasseringscliënten in de wijk.

4. Buurt, politie en reclassering moeten samenwerken in het bestrijden van overlast.

5. Preventieactiviteiten voor de jeugd. Betrokkenheid van de plaatselijke scholen is nodig in de vorm van naschoolse activiteiten en het tegen-gaan van spijbelen.

6. Er is een lokale projectcoördinator (een senior officer).

De toezichtcomponent (community probation) van het programma houdt in dat er door lokale HotSpot-teams toezicht wordt gehouden op de delin-quent. De teams bestaan uit reclasseringsfunctionarissen, jeugdwerkers en politiefunctionarissen. Het team wisselt informatie uit, legt huisbezoe-ken af en controleert of de delinquent zich aan opgelegde voorwaarden zoals huisarrest en avondklok houdt. De informatie uit de gesprekken die de reclassering met betrokkene houdt, wordt aangevuld met ‘veldobserva-ties’ van de politie.

Daarnaast zorgt het team er ook voor dat de delinquent aan behandeling en/of arbeidstoeleiding deelneemt, praktische hulp krijgt en dergelijke. Duur programma

De duur van het reclasseringstoezicht hangt af van de duur waarvoor betrokkene daartoe is veroordeeld door de rechtbank. In het artikel is geen duur vermeld.

Consequenties bij schending voorwaarden

Overtredingen van de voorwaarden en arrestaties wegens nieuwe delicten kunnen leiden tot sancties. De teams passen insluiting als sanctie alleen toe bij nieuwe ernstige delicten of als de veiligheid van het publiek wordt bedreigd en dit niet op een andere manier kan worden afgewend. In alle andere gevallen hanteert het team een systeem van sancties die ter plaatse kunnen worden uitgevoerd en die de vrijheden van betrokkene in meer of mindere mate beperken (Wooten & Hoelter, 1998).

Instanties en verantwoordelijkheden

Het HotSpot-programma is op 36 locaties in de staat Maryland geïmple-menteerd. Elk programma kent een lokale coördinator. De organisatie van het community probation-gedeelte gebeurt door het HotSpot-team vanuit kantoren in de wijk. Het team heeft een relatief kleine caseload van uitsluitend at risk-delinquenten. De reclasserings- en politiefunctionaris-sen wisselen informatie uit over de delinquenten en werken samen in het toezicht. De reclasseringsfunctionarissen voorzien de politie van infor-matie over statische risicofactoren van de desbetreffende delinquenten (delictgeschiedenis, drugsgebruik en dergelijke).

60 Toezichtprogramma’s voor delinquenten en forensisch psychiatrische patiënten

Ook zijn buurtbewoners betrokken bij het oplossen van problemen rond delinquenten in de buurt. Zij leren het HotSpot-team kennen en worden aangemoedigd mogelijk illegale activiteiten te melden.

Het team houdt wekelijkse bijeenkomsten van drie uur volgens een vaste structuur. De caseload van het team wordt doorgesproken en voor elke delinquent wordt bekeken wat op dat moment de beste aanpak is en welke methoden van toezicht worden ingezet. Ook wordt bekeken welke voorzie-ningen voor hem aangeboord kunnen worden en wordt nagedacht over de wijze waarop voor de aanpak steun in de buurt kan worden verworven. Ten behoeve van de informatieverzameling en uitwisseling beschikt het team over het OperationSpotlight Information System (OSIS).

Het team ontvangt diverse inhoudelijke en vaardigheidstrainingen over onder meer justitiële interventies.

Veronderstelde werkzame mechanismen

De veronderstelde mechanismen die moeten leiden tot recidiveverminde-ring worden in de twee hiervoor vermelde artikelen nauwelijks expliciet beschreven. Als werkzame mechanismen van de community probation-component lijken echter te worden gezien het delen van informatie door reclassering en politie over at risk-delinquenten en het gecoördineerd toezicht houden door meer instanties, in dit geval politie en reclassering. Ook wordt soms buurtbewoners gevraagd om gedrag dat mogelijk verband houdt met het plegen van delicten te melden aan het HotSpot-team. Deze combinatie zal naar verwachting betere informatie opleveren en daardoor het adequaat en tijdig onderkennen van delictrisico’s bevorderen,

waardoor delicten kunnen worden voorkomen of in geval van een delict snel actie kan worden ondernomen.

Volgens Piquero (2003) zouden twee algemene mechanismen aan de orde kunnen zijn: afschrikking en sociale controle. De aanwezigheid van de politie die samen met de reclassering toezicht houdt, zal naar verwachting delinquenten afhouden van het plegen van delicten, omdat zij door de aanwezigheid van de politie worden herinnerd aan de mogelijke sancties (afschrikking). De resultaten onderbouwen volgens Piquero (2003) niet dat community probation door HotSpot-teams een sterkere afschrikwekkende werking zou hebben dan reguliere vormen van reclasseringstoezicht. Delinquenten lijken volgens haar echter eerder te worden afgehouden van het plegen van nieuwe delicten door informele sociale controle. Dit wordt gebaseerd op de bevinding dat delinquenten met meer sociale bindingen minder geneigd waren te recidiveren. De politie en de reclas-sering zouden volgens de auteur meer kunnen doen om informele sociale controle mechanismen te bevorderen, bijvoorbeeld door het aanbieden van trainingen en te helpen bij het zoeken van werk.

In het voorgaande zijn twee voorbeelden van programma’s beschreven: een ISP en HotSpot, een toezichtprogramma waarbij reclassering en

WODC 263_10.indd Sec5:60

politie samenwerken. In de volgende paragrafen zal centraal staan wat er bekend is over de effectiviteit van intensieve toezichtprogramma’s.

2.3 Effectiviteit van programma’s voor intensief toezicht: