Evolutie wijkaanpak

Wanneer we de wijkaanpak in Paauwenburg Zuidoost bezien over de afgelopen vijftien jaar, dan kunnen drie periodes worden onderscheiden, namelijk de periode voor, tijdens en na de grootschalige herstructurering. Het verschil tussen deze periodes is gelegen in de aanpak (resp. beheer, herstructurering, beheer). Er zijn echter ook verschillen te noemen tussen de wijkaanpak in de periode 1987-1997 (eerste en tweede periode) en de periode daarna (derde periode).

Het eerste verschil is gelegen in de focus op het voorzieningenniveau in de wijk. Tot en met 1997 is de aandacht vooral uitgegaan naar de kwaliteit van de woningvoorraad en de woonomgeving in relatie tot de sociaal-economische en sociaal-culturele samenstelling van de bevolking. In de huidige wijkaanpak bestaat expliciete aandacht voor de voorzieningenstructuur: realisatie van een brede school, een woonzorgzone en een winkelcentrum.

Ten tweede kent de wijkaanpak in de voorgaande jaren een grote mate van integraliteit in die zin dat gemeente, corporatie, marktpartijen en wijkbeheer gezamenlijk de problemen in Paauwenburg Zuidoost aanpakken. De periode vanaf medio 1997 wordt gekenmerkt door een beheersituatie en afzonderlijke (particuliere) initiatieven, waarbij kleine of grote projecten in de voorzieningenstructuur worden opgestart. Denk hierbij weer aan de woonzorgzone, de brede school en het winkelcentrum. In de huidige wijkaanpak neemt één (markt)partij het voortouw en andere (markt-)partijen reageren hierop. De ontwikkelingen in de markt worden door de verschillende partijen goed in de gaten gehouden en hierop wordt tijdig geanticipeerd.

5.7.3 Perspectief

In plaats van een grootschalige aanpak zoals in het begin van de jaren negentig wordt nu de weg van geleidelijkheid gevolgd. Grootschalige herstructureringsingrepen staan voor Paauwenburg Zuidoost niet op stapel. De aandacht richt zich in de toekomst op de sociale structuur in de wijk. Aandachtspunt is, naast het ontwikkelen van de woonzorgzone, het sociaal beheer in de wijk. Bezuiniging hierop heeft geleid tot afkalving van het welzijnswerk en het verdwijnen van de wijkagent, waardoor een stuk sociale controle op vooral de rondhangende jongeren is verdwenen. Door het ontbreken van ontplooiingsmogelijkheden voor de jeugd, zorgen jongeren op bepaalde plaatsen in de wijk voor overlast, variërend van vandalisme tot botsingen met oudere wijkbewoners. Ook blijken er botsende leefstijlen te bestaan tussen bewoners van koopwoningen en bewoners van een aantal portiekflats.

Een groot deel van de woningvoorraad in Paauwenburg Zuidoost bestaat nog steeds uit sociale-huurcomplexen, die woontechnisch niet altijd in goede staat zijn. De huidige inspanningen zijn er op gericht om de stabiele positie van de wijk te handhaven. Investeren in sociaal beheer is hierbij noodzakelijk, zeker met het oog op een mogelijke instroom van nieuwe bewoners uit de te herstructureren wijk Middengebied.

Onderzoeksinstituut OTB 87

6 Selwerderwijk Groningen

Ansingastraat (foto: De Huismeesters)

6.1 Introductie

De wijkaanpak in de Selwerderwijk is begin jaren negentig van start gegaan met een grootschalige herstructurering van Selwerderwijk Noord. Dit is de enige herstructureringsoperatie die de wijk gekend heeft. De aanpak in de jaren daarna is gericht op het sociaal beheer van de wijk. Van verpaupering en verloedering zoals begin jaren negentig is geen sprake meer, de wijk functioneert, met haar goedkope woningvoorraad en lage inkomensgroepen, naar behoren. Grootschalige herstructureringsingrepen staan de komende jaren niet op stapel: beleidsmakers en bewoners zijn het met elkaar eens dat de wijk met name de functie vervult als huisvesting van de lage inkomensgroepen.

6.2 Wijkschets

De Selwerderwijk vormt samen met de wijk De Hoogte één wijk. De Hoogte- Selwerderwijk is voor en na de oorlog gebouwd en bestaat uit circa 1.900 woningen. De Hoogte is een vooroorlogse wijk waartegen de naoorlogse wijken Selwerderwijk Noord en Selwerderwijk Zuid zijn gebouwd. De Hoogte/Selwerderwijk wordt afgesneden van de omringende wijken door aan de ene kant de Bedumerweg en aan

de andere kant de spoorlijn. Selwerderwijk Noord en Zuid worden gescheiden door de Asingastraat. Deze studie heeft betrekking op deze twee laatste wijken.31

De Selwerderwijk is gebouwd in de jaren vijftig, waarbij Selwerderwijk Noord als eerste tot stand komt. Noord bestaat oorspronkelijk uit lange stratenpatronen van portiekwoningen en Zuid bestaat voornamelijk uit open rechte bouwblokken. Aan de rand van de wijk (Asingastraat) zijn voornamelijk vier lagen portiekflats gebouwd. De Selwerderwijk is te typeren als een echte woonwijk, winkelvoorzieningen zijn minimaal aanwezig.

In totaal zijn ruim 1100 naoorlogse woningen gebouwd (Gemeente Groningen, Dienst RO, 1989). De woningvoorraad is bijna geheel in handen van twee sociale verhuurders, waarvan één corporatie 90 procent van de huurwoningen bezit. Het overige deel van de woningvoorraad is in bezit van particuliere huurders en eigenaar bewoners. De Selwerderwijk bestaat tegen de jaren negentig hoofdzakelijk uit drie en vier lagen portiekflats.

De wijk De Hoogte/Selwerderwijk ligt in het noorden van de stad Groningen, tegen de binnenstad aan. De Hoogte/Selwerderwijk vormt samen met de Korrewegbuurt, de Oost-Indische buurt en de West-Indische buurt de Korrewegwijk. De Korrewegwijk maakte onderdeel uit van het Uitbreidingsplan van Berlage uit 1928. Deze woonwijk, bestemd voor arbeiders en middenstanders is gebouwd vanaf halverwege jaren twintig tot en met begin jaren zestig.

Figuur 6.1 Positie Selwerderwijk in Groningen

De Hoogte/ Selwerderwijk N Legenda Spoorweg Hoofdweg ! Station

CBS-kaart. Bewerkt door OTB, 2004.

Onderzoeksinstituut OTB 89 6.3 Aanleiding wijkaanpak

Eind jaren tachtig is de woningvoorraad in de Selwerderwijk te kenmerken als sterk eenzijdig: relatief veel kleine, gestapelde huurwoningen, voornamelijk portieketage woningen. Door de uittocht van gezinnen, ingezet begin jaren zeventig en de intocht van veel een- en twee persoonhuishoudens neemt het aantal inwoners in de Selwerderwijk af. De nieuwe wijkbewoners zijn grotendeels laaggeschoold en hebben weinig te besteden. Binnen deze lage inkomensgroepen zijn veel werkende en werkloze jongeren en studenten. Kortom, naast een eenzijdige woningvoorraad, die bovendien woontechnisch sterk verouderd is, is bovendien sprake van een eenzijdige bevolkingssamenstelling. Ook is de grotendeels jonge bevolking (tussen de 25 tot 39 jaar) niet honkvast. Afgestudeerden verlaten de wijk en veel bewoners beschouwen de Selwerderwijk als eerste opstap in hun wooncarrière. Dit heeft tot gevolg dat de Selwerderwijk een relatief hoge mutatiegraad kent (Heeger, 1997).

Deze problemen manifesteren zich voornamelijk in Selwerderwijk Noord. De problemen hebben daarnaast niet alleen betrekking op de woningvoorraad en bevolkingssamenstelling maar ook op de sociale leefomgeving. Veel inwoners voelen zich weinig tot niet verantwoordelijk voor de woonomgeving. Onder de studenten leeft bijvoorbeeld de attitude ‘leven en laten leven’ (Kleinhans et.al., 2000). Drugsoverlast is een ander probleem dat eind jaren tachtig de kop opsteekt en enkele delen van Selwerderwijk Noord teistert. De hiermee gepaard gaande criminaliteit leidt tot sociale problemen (openbare drugshandel) en een slecht imago van de gehele wijk (Noord en Zuid). De woonomgeving verpaupert zienderogen.

6.4 Wijkaanpak

De wijkaanpak van de afgelopen vijftien jaar in de Selwerderwijk is veelal onderdeel van beleidskaders in samenhang met de wijk De Hoogte of als onderdeel van het stadsdeel Korrewegwijk32_{. In de beschrijving van de wijkaanpak zal dit duidelijk}

aangegeven worden. Er worden vier periodes in de wijkaanpak onderscheiden, namelijk de aanpak 1989-1994, waarin de herstructurering van de Selwerderwijk Noord centraal staat, de periode 1994-1998, gekenmerkt door beheermaatregelen, de periode 1998-2000, eveneens gekenmerkt door beheermaatregelen, maar dan vormgegeven vanuit gemeentelijk beleid en als laatste de periode 2000 tot heden, waarin een sociale wijkaanpak centraal staat.