Doelen en voorgestelde interventies

De vernieuwing heeft altijd de verbetering van de bestaande situatie tot doel. Maar die algemene doelstelling kan heel verschillend ingevuld worden. We zien in de

Onderzoeksinstituut OTB 155

afgelopen jaren dat de doelstelling bij vernieuwing sterk gekleurd wordt door de wens om tot een meer gemengde bevolkingssamenstelling te komen. Bij het begin van de vernieuwing van de naoorlogse wijken was die doelstelling minder dominant aanwezig. In onderstaand overzicht staan als eerste de doelstellingen zoals ze geformuleerd zijn bij de start van de vernieuwing in de betreffende wijken.

Doelen

Bouwlust Kleinpolder Paauwenburg Selwerderwijk Wielwijk Zuidwijk

Verbetering woonkwaliteit voor lage inkomens X XXX X XXX XXX XX Grotere differentiatie woningvoorraad XXX XX XXX X X XXX

Wooncarrière wijkbewoners XX XX X XX XXX XXX

Gedifferentieerde soc.-ec. bev.samenstelling XXX XX XXX XX X XXX Sterkere positie op de woningmarkt XXX XX XXX XX XX XXX

Versterking voorzieningenstructuur XX X - - XX X

XXX = zeer belangrijk XX = belangrijk X = minder belangrijk - = ontbreekt

Het is duidelijk dat de doelstelling ‘grotere differentiatie woningvoorraad’ niet in tegenstelling is met de doelstelling ‘wooncarrière voor wijkbewoners’. In uitwerking kan dat hetzelfde inhouden. Wel zijn er nuanceverschillen. We zien dat in Kleinpolder, Selwerderwijk en Wielwijk het verbeteren van de woonkwaliteit voor de zittende bewoners als belangrijke doelstelling worden geformuleerd. In die wijken is het bereiken van een meer gedifferentieerde woningvoorraad geen blinde vlek, maar wel minder dominant aanwezig. In Bouwlust en Paauwenburg zien we een lichtelijk tegenovergesteld beeld: differentiatie staat daar voorop. Versterking van de voorzieningenstructuur is prominent aanwezig in Bouwlust en in Wielwijk, in de andere wijken speelt dat een ondergeschikte of geen rol.

Overigens moet opgemerkt worden dat het bovenstaande een beeld geeft van de doelstellingen bij de aanpak van de vernieuwing. In veel wijken heeft in de loop der jaren een herziening van de plannen plaatsgevonden (waarover meer in paragraaf 9.6). We zullen zien dat de doelstellingen zich verder ontwikkelen en dat differentiatie van de woningvoorraad in belang zal toenemen. Selwerderwijk maakt daarop een uitzondering, daar wordt vanaf 1998 zeer bewust gekozen voor een niet verdergaande differentiatie op de korte termijn, die keuze is recent herbevestigd. Hoe zijn deze doelen uitgewerkt in het programma van ingrepen? In onderstaand schema hebben wij dat in beeld proberen te brengen.

Ingrepen bij start aanpak

Bouwlust Kleinpolder Paauwenburg Selwerderwijk Wielwijk Zuidwijk

Instandhouding/ onderhoud X XXX X X XX XXX

Lift bijplaatsing XX XX

Renovatie XX XXX XX XXX XXX XXX

Renovatie met samenvoeging XXX XXX

Kamergewijze verhuur studenten XX

Sloop XXX XXX XXX X X XXX

Nieuwbouw ouderen bereikbare huur XXX XX XX XXX XX

Nieuwbouw gewoon bereikbare huur XX X X

Nieuwbouw goedkope koop XX X X XX XX XX

Nieuwbouw (middel)dure huur en koop XX X XXX XX XX

Herinrichting openbaar gebied XX XX XX XX XX

Stedenbouwkundige ingrepen X X XXX X XX XX

Aanpak bestaande winkelvoorzieningen XX XX X

Sociaal beheer XXX X XX XX XXX X

XXX = veel voorkomend XX = voorkomend X = minder voorkomend

Hier zien we belangrijke verschillen in de aanpak naar voren komen. In Kleinpolder en Zuidwijk wordt bij de aanpak gekozen voor een stevig aandeel woningen dat een instandhoudingsbeurt of beheer-plus aanpak krijgt. Enerzijds wil men nog even profiteren van de deels beschikbare subsidiegelden, anderzijds ziet men geen mogelijkheden om al op korte termijn veel woningen ingrijpend aan te pakken. In Zuidwijk bestaat eerst het idee om eer woningen gewoon door te exploiteren zonder noemenswaardige ingreep, maar de bewoners dwingen voor een belangrijk antal woningen een beheer-plus ingreep af. In Kleinpolder komt daarbij dat de corporatie enerzijds en de gemeente en bewoners anderzijds, nogal verschillende opvattingen hebben over de gewenste aanpak. Een groot deel van het woningbezit wordt daarom ‘geparkeerd’ in een instandhoudingsbeurt. Daarmee wordt ‘tijd gekocht’. De verschillen in de aanpak van de bestaande voorraad door middel van renovatie en of lift bijplaatsing, worden in sterke mate beïnvloed door de mogelijkheden van de betreffende woningen, maar bij samenvoegingen ook minstens zo belangrijk door de houding van gemeente en corporatie. Dat geldt, als contramal van de renovatie ook voor de sloop. Nieuwbouw van ouderenhuisvesting behoort vervolgens overal, behalve in Paauwenburg, tot het aanpakpakket, voor het bouwen van gewone bereikbare huurwoningen blijkt dat al minder vanzelfsprekend te zijn. In drie van de zes wijken behoort dat niet tot het pakket. In Bouwlust en Wielwijk maakt men de doelstelling om iets te doen aan de winkelvoorzieningen ook daadwerkelijk waar door daar maatregelen aan te verbinden.

Tot slot kan opgemerkt worden dat in alle wijken maatregelen of projecten zijn geformuleerd op het terrein van het sociaal beheer. De intensiteit verschilt echter wel duidelijk. Ook hier moet echter opgemerkt worden dat we de aandacht voor deze

Onderzoeksinstituut OTB 157

maatregelen vanaf het begin weergeven. In de loop der tijd kan daar een grote verandering in zitten. In Bouwlust kreeg sociaal beheer ten tijde van de AANpak veel aandacht, maar dat is alleen de eerste periode van de vernieuwing. Daarna valt in Bouwlust enigszins een vacuüm op dit gebied te bespeuren. In Wielwijk spelen sociaal beheer en sociale projecten steeds een belangrijke rol in de aanpak en hebben die ook effecten gehad op de fysieke aanpak, onder andere in de vorm van het realiseren van een short-stay-facility. In Zuidwijk gebeurt wel iets in de loop van de tijd, maar krijgt het pas heden ten dage veel meer aandacht.