Dat de dronckenschap, de Ziele in haer wesen ende substantie beschadicht
I. Dat de Dronckenschap, de Ziele van Godt afsondert
+
De Ziele wordt van God afghekeert door
dronckenschap.
T'Is voorwaer een vrientlicke ende seer trouwhertighe vermaeninghe,+
die ons d'Apostel Petrus doet, wanneer hy seght: Lieve ick vermane u als Wt-landers ende
+
1.Petr. 2.11.
vreemdelinghen,+
onthout u van vleeschelyckheden, die teghen de Ziele stryden. Onder dese Vleeschelyckheden, wort mede de dronckenschap ghereeckent, die grootelycx strijt ende bestrijdt de Ziele, overmidts zy de Ziele van God afsondert,
+
Ephes. 2.14.
+
ende maeckt eenen scheydts-muer tusschen haer ende haeren Schepper, soo datmen
+
Esa. 59.2.
tot eenen Dronckaert wel segghen mach. O ghy ellendich Mensche,+
uwe ondeuchden scheyden u, ende uwen Godt van malcanderen, ende uwe sonden verberghen het aenghesicht van u, dat ghy niet ghehoort en wort. Daer en can tusschen des Dronckaerts Ziele, ende den Heere Godt niet meer ghemeenschaps ghesteldt
+
1.Reg. 18.
worden, alsser is tusschen Godt ende Belial:+
Tusschen Christum ende Beelzebub, ofte alsser is tusschen twee Heeren, die in wille ende daedt van malcandren
verschillen, ende malcandren teghen zyn: Soo dat even als niemant twee Heeren
+
Matt. 6.24.
dienen en can,+
want of hy sal den eenen haeten, ende den anderen lief hebben: of hy sal den eenen aenhangen, ende den anderen verachten. Insghelycx en can de Ziele niet den waeren God, ende de sondige wellust ofte de dronckenschap dienen ende aenhangen. De verscheydentheydt deser beyde Heeren
Daniel Souterius, Nvchteren Loth. Dat is, middel om op te staen, uyt de ziel-verderffelijcke sonde, van dronckenschap, tot een maetich, ende godtvruchtich leven
+
Exod. 20. Philip. 3.19.
blijckt hierinne. 1. Daer Godt alleene voor eenen God wilt erkent wesen,+
daer is dat de wellust vanden buyck eenen Godt maeckt. 2. Daer ons God roept om hem te dienen, met gantscher herten, met gantscher Ziele, ende alle crachten, segghende:
+
Proverb. 23.26.
+
Myn Sone gheeft my u herte, ende laet uwen ooghen, myne wegen wel ghevallen:
+
Hos. 4.18.
Daer teghen vermaent ende prickelt de wellust den Dronckaert,+
dat hy hem sal begeven tot swelgerye, ende daer toe lust hebbe, dat hy schande aenrichte. 3. Item
+
Ephes. 1.13.
daer Godt wil datmen zyn vermaecken sal scheppen, int ghehoor zyns H. Woorts,+
dat welck een woort der waerheyt, ende een Euangelium der salicheyt is, daer teghen ist dat de wellust, des Dronckaerts Ziele aendrijft, om vreucht te scheppen in de wercken des Vleeschs: Soo dat voor hem niet een goet predicker ghereeckent
+
Mich. 2.11.
wordt, die zyn dronckenschap bestraft,+
maer dat is een fyn ende waer predicker in zynen ooghen, die hem predicken wil, hoe hy suypen ende swelghen sal. Om dit selfde noch bondigher aen te wijsen: So segghen wy dat de dronckenschap, de Ziele afvoert
1. Van God den Vader.
2. Van synen Soone, Christo Iesu. 3. Van den Heylighen Gheest.
+
1. Dronckenschap sondert de Ziele van God den Vader.
1. Ick segghe van Godt den Vaeder:+
Want 'tis notoir, dat Wijn, ende Wijven, den Wijsen oock van God afvallich ghemaeckt hebben: Ghelijck sulcks te sien is in den Wijsen Coninck Salomon, die door al te groote lusten ende wellusten, afvallich gheworden is van den levendighen God, alsoo dat hy den Afgoden zynder Heydense
+
1.Reg. 11. Eccl. 19.
vrouwen diende.+
Insghelycx
Daniel Souterius, Nvchteren Loth. Dat is, middel om op te staen, uyt de ziel-verderffelijcke sonde, van dronckenschap, tot een maetich, ende godtvruchtich leven
+
Exod. 32.
dat Israelitische Volck,+
doen sy haer nederghesedt hadden te eten ende te drincken, stonden zy niet op te spelen, ende vreemde Goden te maecken? Doe sy dick ende glat gheworden waeren, doe wierden sy geyl, ende lieten den God, die hen ghemaeckt hadde vaeren, ende jaeghden vreemde Goden nae. Even also leestmen in den boeck
+
Ioel 2.19.
der Rechteren, als dat die Israeliten, nae dien hen God victorie ende gheluck gaf,+
ende haer sette in dat beloofde Landt, met rust ende vreeden, ende sy van alles ghenoech hadden, Coorn ende Wijn, doe liepen sy alletydt vreemde Goden na, de Dronckaerts wierden Afgoden dienaers, van God den Heere schandelyck afwijckende.
Ten can oock anders niet zyn, oft daermen vol ende sat is, daer wert God ende zyn goetheyt haestelyck vergheten, Godt wil dat wy altydt nuchteren sullen zyn, op dat wy dencken moghen aen dat doen des Heeren, ende spreecken van alle zyne wercken,
+
Psal. 77. Psal. 143.
ende van 'tschepsel zynder handen:+
Maer die nu in wellust ende in den Wijn versopen zyn, en dencken niet anders dan aen haeren Godt, welck is haeren buyck. Waer door het ghebeurt, dat de Dronckaerts nae Godt ofte zyne wercken niet eens om en
+
Esa. 1.3.
sien. Een Osse bekent zyn Heere wel, ende een Esel bekent zyn Meester,+
maer een buyck-diener en kent zynen Godt niet, noch en verstaedt zyner handen wercken
+
Esa. 5.12.
niet. 'Twelcke de Heere beklaeght by Esaiam, seggende:+
Sy verhitten hen inden Wijn. Sy hebben Harpen, Psalter, Tamborynen, Pypen, ende Wijn, in haren
welleven, ende en sien niet op het werck des Heeren, ende en hebben gheen acht op het geschapene zyner handen. Dat sietmen inden luyden, die ten tyde Noë leefden, doe sy in sonden sweefden. Hoe quam het dat sy op Godts
Daniel Souterius, Nvchteren Loth. Dat is, middel om op te staen, uyt de ziel-verderffelijcke sonde, van dronckenschap, tot een maetich, ende godtvruchtich leven
werck, ende het timmeren van de Arcke gheen acht naemen, daer mede zy nochtans
+
Luc. 19.27.
van den toecomenden thoorn Godts ghedreyght wierden? D'oorsaecke was,+
om dat sy aten ende droncken, sy trouwden, sy gaeven ten houwelyck, sy waeren de
wellusticheyt t'eenemael overghegeven. Moyses mach dan wel segghen (spreeckende
+
Deut. 32.15.16.17.
van derghelycken, die de wellusten des Vleeschs volgden:)+
Doe de Heere Iacob liet groot worden op aerden, ende drenckte hem met goeden druyven bloet, ende doen hy vet ende sat wiert, wert hy weeldich, ende hy heeft den Godt laten vaeren, die hem ghemaeckt heeft: Hy heeft den rotz-steen zyns heyls cleyn gheacht, ende heeft hem tot yver verweckt door vreemde Goden, door de grouwelen heeft hy hem vertoornt. Niet dat God met zyn weldadicheyt daer van d'oorsaecke was, Maer de mensche door zyn verdorventheyt, die Godes gaven schandelyck als een oorsaecke tot sondighen, misbruyckt heeft.
Dat welcke men even alsoo verneemt, te gheschieden inden wellustighen ende vleeschelicke menschen huyden ten daghe, die ghestadichlyck in dronckenschap hen verlopen. 'tIs wel waer, dat dese alletyt Godt ende zyn Woordt in den mondt hebben, ende niet willen ghereeckent worden onder dien, die van Godt afwijcken: Maer is daerom haer saecke wel beter? Neen sy voorwaer, soo langhe sy in die Ziel-moordighe sonde voortgaen: want wat baetet vele van God te spreken, alsmen God, tot zynen God ende Heere niet en heeft? Alsmen zyn bevelen niet en volght, ofte zynen wille en doet? Niet altoos helpet: jae maer veel eer schadet, ende beswaert de verdoemenisse
+
Lucas. 12.47.
van sodanighe onbekeerlycke Sondaers ofte Dronckaerts,+
die den wille haers Heeren wel weten
Daniel Souterius, Nvchteren Loth. Dat is, middel om op te staen, uyt de ziel-verderffelijcke sonde, van dronckenschap, tot een maetich, ende godtvruchtich leven
ende niet en doen, ende daerom met meerder slaghen sullen gheslaghen worden. So dat een Dronckaert van God spreeckende, eyghentlijck God niet en kent, ofte eert
+
Eccl. 23.23.24.
nae behooren, maer hy verdichtet hem sleghs eenen droncken Godt,+
die zyn droncken
+
Esa. 29.15.
wesen behaeght, ofte eenen God,+
die zyn sonden niet en siet, ofte emmers zyn
+
Sophon. 1.12.
sonde, voor een cleyne sonde achte: Want hy spreeckt in zynder herten,+
de Heere en sal noch goet noch quaet doen: Dat welck een rechte Afgoderye is, naemelyck: Godt een wesen aen te dichten, 'twelck hy niet en heeft.
2. Verders, soo ist noch dat dronckenschap de Ziele afvoert van Christo Iesu onsen
+
2. Dronckenschap treckt de Ziele af, van Christo onsen Heere.
Heere.+
Want hoe soude die, met Christo connen vereenicht zyn, ten sy datse de Werelt ende 'tVleesch versaecte, met zyne begeerlyckheden? Christus roept door
+
1.Ioh. 2.25.
zynen lieven Apostel:+
Kinderkens hebt de Wereldt niet lieff, noch wat in de Werelt is: Ist dat yemant de Werelt lief heeft, de liefde des Vaders en is in hem niet: want al wat in de Werelt is, de begeerlyckheydt des Vleeschs, ende de begeerlyckheyt der ooghen, ende de grootsheyt des levens, en is uyt den Vaeder niet, maer is uyt de Wereldt: Wy hooren hier, dat de liefde des Vaders, ende de liefde des Werelts, int beminnen van de vleeschelicke lusten gans niet met elckanderen over een comen,
+
Zach. 13.7. Iohan. 8.
ofte ghemeenschap hebben,+
waer uyt consequentelyck volgen moet, dat hy in Christo (die met den Vader een is) niet en can wesen, soo langhen tydt hy met de wellust ghemeenschap hout: Want de vrientschap van d'eene, is vyandtschap by den anderen, derhalven, die de wellusten volghen, en connen niet segghen, dat sy met Christo eens zyn.
+
Gal. 5.24.
Wat seght d'Apostel?+
Die Christi zyn, die hebben
Daniel Souterius, Nvchteren Loth. Dat is, middel om op te staen, uyt de ziel-verderffelijcke sonde, van dronckenschap, tot een maetich, ende godtvruchtich leven
het Vleesch ghecruycighet, met de beweegingen ende begeerten. Hoe sal een Wijn-suyper ofte Dronckaert, dese woorden konnen uytlegghen, ofte die sullen tegens hem uytvallen, ende duytlyck bewijsen, dat hy sy vreemt vanden Heere Christo? Want wat doet hy? In plaetse van 'tvleesch te cruycigen, so voedt hy dat op in alle wellust, in plaetse dat hy zyn vleeschelycke begeerten soude haeten, hy bemintse: in plaetse van 'tvleesch te castyden, so troetelt hy dat selve, en doet in allen zynen wille: al het welck een claer bewijs is, dat hy 'tverbont zyns Salichmaeckers Iesu Christi versaeckt.
Niemant en can segghen, dat hy met Christo eens is, ten zy dat hy hem soeckt te behaeghen, ende hem dient nae zynen wille, maer een Dronckaert en can niet segghen,
+
1.Thessal. 4.3.
dat hy Christi wille volbrenght,+
want Christi wille is onse heylichmaeckinghe, dat wy ons onthouden sullen van boose lusten, ende dat een yeghelyck onder ons zyn vat besitte in heylicheyt ende in eere, niet in quade beweginghen der begeerlijckheydt, ghelyck de Heydenen, die God niet en kennen: Want hy heeft hem selven een eyghen
+
Tit. 2.14.
volck ghereynicht,+
dat vyerich moet zyn tot goede wercken. Compt nu herrewaerts ghy Dronckaert, seght my eens, of ghy u vat des lichaems besidt buyten quaede beweginghen? Seght my, of ghy vierich zyt tot goede wercken? Dewyle dattet met u gheheel anders ghesteldt is, soo segghe ick, dat ghy gheen deel aen Christum en hebt, soo langhe ghy alsoo de lusten laet heersschappye nemen in uwen sterffelicken
+
Ephes. 4.19.
leden, ende soo langhe ghy dus u selven overgeeft tot oneerlijckheyt,+
om alle onreynicheydt gierichlyck te bedrijven.
d'Apostel Paulus spreeckende van de ghene, die
Daniel Souterius, Nvchteren Loth. Dat is, middel om op te staen, uyt de ziel-verderffelijcke sonde, van dronckenschap, tot een maetich, ende godtvruchtich leven
daer wandelen nae haere begheerlijckheden, seght: Dat sy vyanden des Cruyces
+
Philip. 3.18. Hebr. 10.29.
Christi zyn.+
Waerom doch? Want soodaenighe weygheren dat Cruys Christi te draeghen, ende hebben de ghemackelijckheyt des vleechs veel liever. Item, soodanighe zyn, de welcke Christum onteeren, ende soo veel in hen is, verydelen dat Cruys ende lijden Christi: want waerom heeft Christus voor ons willen ghecruyst
+
Rom. 4.25.
+
Rom. 6.22.
worden? Namentlyck,+
op dat hy ons vry soude maken van de sonde,+
ende op dat
+
Gal. 5.13.
wy onse vryheyt niet souden ghebruycken tot een oorsaecke des vleeschs:+
Want
+
1.Corinth. 7.22.
wy zyn vry op dat wy Christi dienst-knechten souden zyn.+
Ende hy heeft ons diere
+
1.Corinth. 6.20.
ghekocht,+
op dat wy God eeren souden in onsen lichaeme, ende in onsen Geeste, de welcke Gods zyn. Al welcke eynden, by een Dronckaert niet worden bereycket: want hy laet hem voorstaen dat hy van Christo vry ghemaeckt is, om te leven soo hy wil, ende om dat vleesch te ghehoorsaemen in zyne boose lusten, Hierom is hy
+
Rom. 6.16.
noch wijdt van Christo, ende is veel meer een dienst-knecht der ongherechticheyt:+
Want en weet ghy lieden niet, wien ghy u selven begheeft tot dienst-knechten ter ghehoorsaemheyt, dat ghy des selven dienst-knechten zyt, dien ghy gehoorsaem zyt: Het sy der sonde ter doot, oft der gehoorsaemheyt ter rechtveerdicheyt? Nu ghy Dronckaert, ghy kiest de sonde ter doodt te dienen, soo en zyt ghy dan gheen dienst-knecht Christi, maer een vyandt zyns Cruyces, weynich achtende dat Christus met so dieren prijs ghecocht heeft.
+
1.Ioh. 1. 6.
Christus verheyscht van zynen Christenen, dat sy sullen aenghedaen zyn,+
met een fijn Bruylofs-kleedt der suyverheyt ende heylicheyt des levens: want gelyck hy heylich is, soo moete wy oock heylich zyn,
Daniel Souterius, Nvchteren Loth. Dat is, middel om op te staen, uyt de ziel-verderffelijcke sonde, van dronckenschap, tot een maetich, ende godtvruchtich leven
ende ghelyck hy dat licht is, soo moeten wy mede inden lichte wandelen, willen wy met hem ghemeenschap hebben. Aen welcke ghemeenschap de Dronckaerts gheen
+
Iud. 23.19.
recht connen hebben: want in plaetse van dat waere Bruylofs-kleedt,+
zyn sy bekleedt met den rock, die vanden vleesche bevleckt is. Ende soo langhe zy in haer swelghen voortgaen, zyn sy vleeschelicke, geenen Gheest hebbende.
+
2.Corinth. 5.17.
Voeght hier by:+
Wie daer is in Christo, die is een nieuwe creatuere, het oude is voorby ghegaen: siet het is al nieuw gheworden: Hy is vernieuwt inden verstande.
+
2.Corinth. 4.6.
+
Rom. 7.22.
2.Corinth. 4.6.+
Inden wille, om God te dienen. Rom. 7.22.+
In den ghemoede. Ephes.
+
Ephes. 4.23.
+
Gal. 5.22.
4.23.+
Ende gheeft van hem de vruchten des Gheests, Gal. 5.22.+
Maer soo verre ende wijdt de Dronckaert van dese vernieuwinghe des levens is, so verre ende wijdt is hy mede verscheyden van Christo. Tot desen eynde, dat hy eenmael by
+
1.Corinth. 8.14.
hem selven overslae, de dwaesheydt zyns verstandts. 1.Corinth. 8.14.+
De
+
Rom. 8.7.
wederspannicheydt in zynen wille om 'tgoet nae te volghen. Rom. 8. 7.+
Ende
+
Gal. 5.19.
daer by de snoode wercken des Vleeschs, die hy doet. Gal. 5. 19.20.+
So sal hy
+
Ephes. 4.22.
alsdan seer licht bevinden, dat d'oude Mensche,+
ende den verderffelicken Adam noch in hem woondt, de welcke niet toe en laet, dat hy met Christo vereenicht, so
+
Gal. 5.1.
langhe hy onder zyn jock der dienst-baerheydt ghevanghen leght.+
+
3. Dronckenschap sondert ons af, van den Heylighen Gheest.
3.+
Daer is noch meer quaedts, dat de Ziele ontfanckt van de dronckenschap, namentlyck 1. Wanneer dronckenschap de Ziele, vande liefde des Heylighen Gheests aftreckt. 2. Oock (dat meer is,) wanneer dronckenschap den Heylighen Gheest van ons verdrijft. Ten aensiene van het eerste, seyt
d'Apo-Daniel Souterius, Nvchteren Loth. Dat is, middel om op te staen, uyt de ziel-verderffelijcke sonde, van dronckenschap, tot een maetich, ende godtvruchtich leven
+
Ephes. 5.18.
stel:+
En drinckt niet droncken in Wijn, waer in overdaet is, maer wordt vol des Gheests: Al of hy hadde willen segghen, niemant en drincke hem droncken, ten sy hy zyn liefde wil quijdt gaen tot den H. Gheest: want niemant en can liefde dragen
+
1. Want sy maect dat wy den H. Gheest niet lieff hebben.
tot den H. Geest, ende liefde draeghen tot den Wijn:+
ende (ghelyck Hieronymus
+
Hieronymus. spreeckt)+
niemant en can te ghelycke op een tydt vol des Wijns, ende vol des Heylighen Gheests wesen: Want daer het een logheerdt, daer en can het ander gheen ruymte hebben: het een drijft het ander uyt.
+
2.Want sy verdrijft den Heylighen Gheest.
Ten aensiene van het tweede,+
seght Basilius Magnus aldus: Vt fumus apes, & faetor columbas fugat: sic miserabile & putidum peccatum, repellit vitae nostrae
+
Basilius Magnus serm. 2. de jeiunio.
custodem, Angelum. Ghelyck de roock den byen,+
ende de stanck den duyven verdryft, alsoo mede verdryft die ellendighe, stinckende sonde, den Enghel ende bewaerder onses levens. Kan een Enghel den stanck der sonde niet verdraeghen, veel min kan de Heylighen Gheest de stinckende sonde eens Dronckaerts verdraeghen, maer voor de selve wijckt hy uyt den mensche: want 'tis seecker (ghelijck de selve Leeraer seyt) Ebrietas Dominum non recipit: Spiritum sanctum repellit, & eijcit Spirituales gratias crapula. Dat is: Dronckenschap en ontfanght den Heere Godt niet, maer verjaeght den H. Gheest, even als d'overdaet of gulsicheyt den
gheestelycken seegheninghen met den voete stoot. Dat welcke vanden H. Apostel meermaels bevesticht wordt, onder anderen daer hy ons verbiedt, den Heylighen
+
Ephes. 4.30.
Gheest te verstooren, segghende:+
Bedroeft den Heylighen Gheest niet. Alwaer de Heylighen Gheest gheleecken wort by een gast, onse lichamen by herberghen: nu ghelijck wanneer de menschen haere gasten onvrientlyck onthaelen, daer door
Daniel Souterius, Nvchteren Loth. Dat is, middel om op te staen, uyt de ziel-verderffelijcke sonde, van dronckenschap, tot een maetich, ende godtvruchtich leven
bedroeven, dat sy by haer niet willen blijven, alsoo wordt oock de Gheest door de sonden beroerdt ende moeyelyck, om niet langer by een te woonen. 'tSelfde gheeft
+
1.Thess. 5.19.
d'Apostel wederom te kennen, wanneer hy seght:+
Bluscht den Gheest niet uyt: Want hy wil te verstaen gheven, dat de gaven des H. Gheests in desen leven zyn als voncken viers, die haest uytghebluscht connen worden, met een weynich waeters. Hierom dewyle de Dronckaerts haer grootelycx in sonden verloopen, soo en doen sy niet dan water werpen op de gaeve Gods, ende soo veel als zy connen, blusschen zy den Gheest uyt. Och! in hoe vreesselycken staet leven dan alle Wijn-suypers, ende swelghers! welcke, soo langhe sy in haeren sonden voortgaen, so moghen sy hen wel verseeckeren, dat de Heylighe Gheest tot hen niet comen en sal, om met hen te woonen. Hy is een suyveren Gheest, hy bemint reyne wooninghe, daerom haet hy de Templen die met overdaet, ende gulsicheyt vervult zyn.
+
Gal. 5.16.
d'Apostel seght:+
Dat wie, daer nae den Gheest wandelt, dat hy niet en sal de begeerten des Vleeschs volbrenghen. Volght dan aen d'ander syde, wie de begeerten
+
Vers. 23.
des Vleeschs volbrenght, dat hy den Gheest Christi niet en moet hebben:+
Want wie dien Gheest heeft, die leeft in den Gheest, ende gaedt voort in den Gheest, doch een Dronckaert, voortgaende in zyn vleeschelicke wercken, die thoont dat hy door
+
Rom. 8.12.
den Gheest deses Wereldts ghedreven wort, tot alle begheerlijckheden,+
ende is gheworden een schuldenaer den Vleesche, om nae den Vleesche te leven. Dat welck een seer ongeluckighen ende onsaelighen standt is, want daer de Ziele ende het Lichaem, behoorde te wesen een Tempel voor den Heylighen Gheest, soo worden sy
ghe-Daniel Souterius, Nvchteren Loth. Dat is, middel om op te staen, uyt de ziel-verderffelijcke sonde, van dronckenschap, tot een maetich, ende godtvruchtich leven
maeckt door de voorighe daedt, tot een stal voor den Duyvel. In somma, blyckt nu ten vollen, dat de dronckenschap de Ziele, van haeren God afsondert.
Applicatie, ofte Toeeygheninghe.
+
Leere.
VVIlt dit behertighen ende wel verstaen,+ghy wellustighe ende gulsighe Dronckaerts,