Inhoudende noch twee andere oorsaecken, die tot dronckenschap den Mensche ghemeenliick brenghen
I. Onder d'aenleydende oorsaecken tot dronckenschap, is ten thienden, besidt van Ryckdommen
+
Rijckdommen zijn verleydende oorsaecken tot dronckenschap.
DE thiende aenleydende oorsaecke tot dronckenschap,+
is gheleghen int besidt van groote Ryckdommen: Want daer zijnder die Rijck zijn, ende groote middelen hebben, dat sy haer jaerlijcxse incomen niet connen verteeren, ende daerom laeten haer selven voorstaen, dat sy wel moghen te biere gaen, ofte de Wijn-huysen besoecken, om aldaer ende elders mede, haere Rijckdommen in allerley
overdaedicheden te verquisten. Iae segghen sy: Waerom en soude ick my niet wel tracteren, Godt heeft my middelen ghenoech ghegheven, ick can't doen. Ick en verteere myn goet niet, ick can leven
Daniel Souterius, Nvchteren Loth. Dat is, middel om op te staen, uyt de ziel-verderffelijcke sonde, van dronckenschap, tot een maetich, ende godtvruchtich leven
by 'tjaerlijcxse incomen vandien, soo dat, nae mijn doodt mijn Kinderen noch ghenoegh behouden sullen.
Maer ick en can my niet ghenoech verwonderen, datse hen niet en schaemen, dusdanige Redenen voor te brenghen, daer mede sy haer lieder dronckenschap schijnen
+
Iacob. 4.3.
te willen beschermen. Even oft hen Godt daerom 'tgoet hadde ghegheven,+
dat sy 'tselfde souden verdoen in haere wellusten: Waermede sy God maecken, soo veel in hen is, een oorsaeck haerder dronckenschaps ende autheur der sonde, die door syne mildicheyt hen dwinght om overdadich te zyn: Dat verre van daer is: Want daer
+
2.Cor. 8.14.
zyn armen ghenoech inde Wereldt,+
welcker ghebreecken men schuldich is met zynen overvloet te hulpe te comen, daer syn andere Godsalighe eynden, daer toe datmen de Rijckdommen besteden can, sonder datmen met de selve overdaedt ofte sonde sal pleghen.
Indien ghy een dienst-maeght dry ofte vier maten souts hebt ghegheven, is het daerom datse daer van dies te meer teffens in den pot soude werpen, in dier voeghen datse met handen vols souts, ende meer alst van noode is, daer in worpende, de spijse uyttermaeten sout ende onbequaem maeckt? Neent voorwaer, maer ghy sultse daer over bestraffen, ende segghen, dat sulcx uwe meyninghe niet en was, maer alleenelijck datse daer van soo veel soude nemen, alst noodich was, om de spijse wel te doen smaecken: Welcke uwe bestraffinghe dient, tot verdoeminghe van u eyghen daedt, int misbruycken van den overvloedt uwer Rijckdommen: Want bewijlese Godt u niet ghegheven heeft, om onnodichlijck ende onnuttelyck door te brenghen, soo heeft dan Godt groot recht u
Daniel Souterius, Nvchteren Loth. Dat is, middel om op te staen, uyt de ziel-verderffelijcke sonde, van dronckenschap, tot een maetich, ende godtvruchtich leven
u te bekijven ende te bestraffen, ghy die siende op uwen grooten Rijckdom, daerom soudt willen meer spijs ende drancx gebruycken, als ter nootdruft ende ter ghesontheyt dienlyck is.
Ick gheve u te bedencken of die ghene, die hun alsoo aenstellen, niet wel by den onrechtveerdighen Rendt-Meester te verghelijcken zijn? Want (even als de ontrouwen Rent-meester) dewyle zy vernemen dat sy van Godt de Heere over vele ghestelt zyn, ende dat hun veel goets vertrout wert, soo willen zy daerom haer begeven tot het onnuttich quisten ende verdoen van allen dien goederen, ofte emmers van het jaerlijcx incomen, dat welcke soo groot is, dat sy haeren maetighen nootdruft daer van
+
Gal. 5.
nemende,+
noch vele andere luyden ende insonderheyt arme bontghenooten des gheloofs in haere behoefticheyt konden te hulpe comen. Sy zyn te verghelycken
+
Luc. 15.13.
by den verlooren Soone,+
van welcken int Euangelio gesproocken wort, de welcke om dat hy groot erf-goet van zynen lieven Vader ontfanghen hadde, begaf sich tot een overdadich beestich leven, ende brachte al zyn erf-goet onnuttelyck door, met Hoeren ende Snoeren, drincken ende schincken. Alleenelijck verschillen zy daer in van hem, dat sy de Massa ende Klomp van hun goet niet beschaedighen, maer met de blaedinghen ende incompsten alleen moey weer speelen, ende een lammekens luy lecker leven leyden. Maer dese uytvlucht helpt nochte verschoont niet, want oock de renten ende incomsten en mogen niet tot fundamenten der overdadicheydt ghestelt worden, van welcke ghelijckmen voor den Richter-stoel des levendighen Godts sal reeckenschap geven, even alsmen doen sal voor de goederen selfs, soo moet int
Daniel Souterius, Nvchteren Loth. Dat is, middel om op te staen, uyt de ziel-verderffelijcke sonde, van dronckenschap, tot een maetich, ende godtvruchtich leven
eene soo wel als int ander mate ende maticheydt ghehouden worden: Dat welcke een
+
Plutarch. in apoph. Lac. Heyden in desen deele ons can leeren:+
Want Agasicle ghevraecht zynde, waerom hy soberlijck leefde, daer hy soo overvloedighe goederen hadde: Antwoorde: Decet, ut is qui multa possidet, pro ratione, non pro libidine vivat: Het is betaemelyck, dat die goede middelen heeft, zyn becostinghe niet en maecke na zynen lust ende begheerlyckheyt, maer nae reden ende noot.
Daer by segghe ick noch, dat alle die haere Rijckdommen tot tijdtlijcke nutticheden der sonde ghebruycken, dat sy daer mede te kennen gheven, dat sy Godt selfs niet vele en achten, naedemael dat zy de Rijckdommen, (teeckenen en panden zyner vaederlicke liefde ende goet-gusticheyt) soo onweerdichlijck verdoen ende wech werpen.
Ende het sy dat sy hun laten voorstaen, haere groote Rijckdommen zijn te vele, datse niet connen minderen ofte verdaen worden: Soo sietmen nochtans dat sy wel bedrooghen opt leste uytcomen: Want wie in overdadicheydt saeyt, die sal ten langhen lesten daer van maeyen, armoede ende verderff. Want Ryckdom wort kleyn, wanneer men hem vergiet: Watmen daer en teghen te saemen hout, dat wordt groot. Proverb.
+
Proverb. 13.11.
13.11.+
Wie gheerne in wellust leeft, die sal kommer lyden, ende wie Wijn ende olie
+
Proverb. 21.17.
lief heeft, die en wort niet rijcke. Proverb. 21.17.+
De Suypers ende Slempers
+
Prov. 23.28
verarmen, ende een Slaeper moet verscheurde cledren dragen. Prov. 23.28.+
Een arbeyder die hem gheerne vol suypt, die en wort niet rijcke: Ende wie een weynich
+
Eccl. 19.1.
niet te raede en hout, die neemt van daeghe te daeghe af. Eccl. 19.1.+
Waer nae (indien sy by tijts hen niet en beteren ende bekeeren) volght 'teeuwich
Daniel Souterius, Nvchteren Loth. Dat is, middel om op te staen, uyt de ziel-verderffelijcke sonde, van dronckenschap, tot een maetich, ende godtvruchtich leven
+
1.Pet. 2.15.
verderf ende verlies der Ziele:+
Want de wellusten stryden teghen de salicheydt der
+
2.Pet. 2.10
Zielen. Ende die het Vleesch volghen,+
worden tot den dach des oordeels ter straffe bewaerdt. Ende dus vele sy gheseydt van de ghene, welcke om den grooten hoop haerer Rijckdommen, meynen dat sy al moghen doen wat sy willen.
Applicatie, ofte Toeeygheninghe.
GHy Rijcke, weest dan gebruyckers, ende niet misbruyckers uwer groote
+
Leere. Voor den Rijcken
hoe sy haere Rijckdommen sullen ghebruycken.
Rijckdommen.+
Volght daer in na, d'exemplen van den heylighen Mannen, Abraham, Iob, David, ende meer anderen, die seer Rijck waeren, maer daerom en lieten sy hen niet door den Rijckdommen tot quaede wercken des levens vervoeren, sy ghebruyckten die, als niet ghebruyckende. Sy nuttichden daer van haeren nootdruft, met maeticheyt en danckbaerheyt. Sy besaeten haere Rijckdom, sonder vanden selven beseten te worden, ofte hen te laeten vermeesteren.
Op dat ghy desen, te beter navolghen mooght, overleght alletydt by u selven, waer toe die goede God u den Rijckdommen verleent heeft. Die Heere heeft den Rycken
+
Proverb. 22.2.
ende Armen door malkandren ghemaeckt.+
Op dat ghy die rijcke zijt, den Armen ende ellendighen sout ophelpen. Nu overdenckt, hoe groot 'tghetal is van arme huysghesinnen, welcker kindren naeckt ende bloodt zijn, nauwelijcx ghenoech rogghen broots hebben, om den honger mede te stelpen: En behoorde ghy uyt uwen overvloedt hen niet mede te deylen? Die hier op wil dencken ende 'tselve behertighen,
+
Amos. 6.6.
+
die en sal niet soecken den Wijn
Daniel Souterius, Nvchteren Loth. Dat is, middel om op te staen, uyt de ziel-verderffelijcke sonde, van dronckenschap, tot een maetich, ende godtvruchtich leven
gulsichlijck te drincken uyt Silvere schaelen. Maer ghedenckende aende schaede
+
Exod. 16.18. Rom. 12.13.
ende ellende Iosephs, die sal andere met zyn overschot bystaen,+
der heyligher noot mededeylende: Hebt ghy vele? Verdoet het niet onnuttelijck, leght het by u selven
+
1.Cor. 16.2.
wech, als eenen schat vergaderende voor den Armen:+
Want de weldadicheydt ende ghedeylsaemheyt moet niet vergheten worden, dewyle soodanighe offerhanden
+
Heb. 13.16.
Gode behaeghen.+
Ghy kont oock met uwen Rijckdommen Christi Rijck op aerden
+
Den armen salmen daer mede ophelpen.
helpen voorderen,+
u geldt aenlegghende tot onderhoudinghe van jonghe ghesellen in de studye, ende gheleertheydt, door welcke sy bequaeme Mannen ghemaeckt werden, ten dienste des Woordts in Christi Ghemeente. Dese ende derghelijcke consideratien sullen u leeren, waer ghy belenden sult met uwen rijckdommen, ende waer toe ghyse besteden sult: Door dese bedenckingen ende de voltreckingen van
+
Ose. 2.8.
dien, sult ghy uwen wech tot de dronckenschap mogen toe maken,+
ende eenen wandt daer voor trecken, dat ghy den padt tot den drinckhuysen niet meer vinden sult.
Ick wilde oock wel dat ghy ten lesten bedocht, hoe daer een tijdt sal comen, in welcke Godt nauwe rekenschap sal eysschen van onse gheheele regieringhe. Daerom, lieve, siet toe, bethoont u een ghetrouwe Rendt-meester int besit uwer rijckdommen, op dat wanneer d'opperste Heere comen sal inde wolcken, ghy die lieffelycke stemme
+
Matt. 25.23.
dan mooght hooren tot u segghen:+
Wel u goede ende ghetrouwe knecht, over weynich hebt ghy ghetrou gheweest, over velen sal ick u setten. Gaet inde heerlyckheyt myns Vaders.
Daniel Souterius, Nvchteren Loth. Dat is, middel om op te staen, uyt de ziel-verderffelijcke sonde, van dronckenschap, tot een maetich, ende godtvruchtich leven
II. Onder d'aenporrende oorsaecken tot dronckenschap, is ten elfden,