Uan de oorsaecken, door welckmen tot dronckenschap ghebracht wort
III. Onder d'aenleydende oorsaecken tot dronckenschap, is, ten derden: Quaede inbeeldinghe
+
Quaede inbeeldinghe.
DE derde aenleydende oorsaecke tot dronckenschap,+
is de quaede inbeeldinghe, de welcke eenighe menschen insonderheydt van beroerde ghemoederen ende
Melanckolijcken Gheeste hebben: Want daer en is gheene mensche, die niet somwylen de verschrickinghen der conscientien, om der sonden wille en ghevoelt, ende laet hem alsdan voor staen, hy can ende mach die selve beroeringhen verdryven met vrolijck gheselschap ende ghenoegelijcke boertige Droncke-broers, daerom sy den drinck-huysen dagelijcx besoecken, ende op den Bier-bancken ofte Wijn-bancken haeren tijt onnuttelyck doorbrenghen. Dit is een seer verkeerden raet ende middel tegens haerlieder sieckte want sy maeckt die grooter, ende veroorsaeckt datse dieper ende dieper in sonden vallen, waer door de Gheest met meerder quellinghen
doorsteecken, 't herte met swaerder bedroeffenissen gheperst wort.
Daer en can voor een beroert ghemoet gheen Medecyne inde overdaet des Wijns
+
Wijn drincken is gheen middel der vertroostinge voor een bedroeft ghemoet.
wesen:+
Want gelijck ten daeghe des doots, ende ten daeghe des oordeels, 'tswelgen van stercken dranc niet te stade comt, nochte ons can troosten, maer veel meer sal beswaeren, ende Godts oordeel, dat over den Dronckaerts sal gesproocken worden, des te grouwelicker sal maecken, also in desen leven en can stercken dranck de beroertheyt eens bedroefden Gheests niet weeren. Of
Daniel Souterius, Nvchteren Loth. Dat is, middel om op te staen, uyt de ziel-verderffelijcke sonde, van dronckenschap, tot een maetich, ende godtvruchtich leven
so yemant meynt, ja, om dat somwylen 't lichaem vol ghesopen zijnde, de quellinge ophout, de Gheest hem begint wat te vervreuchden, ten is maer een opschortinghe die voor eenen cleynen tyt duert, daer na comt de quellinghe des ghemoets noch
+
1.Sam. 16.14.
harder aen.+
Het gaet met den selven, gelyck het met de Coninck Saul toe ginck, die
+
Vers. 21.
van eenen boosen Gheest seer onrustich ghemaeckt wiert.+
Doe David de Harpe
+
1.Sam. 18.10.
name, ende speelde met zyner handt:+
Soo verquickte hem Saul, ende het wierdt beter met hem, ende de boose Gheest weeck van hem; Maer doen David op hiel van speelen, so verdween die verquickinge haestelijck, ghelijck sy haestelijck ghecomen was, ende de boose Gheest wiert weder over hem veerdich: Insghelijcx, na dat een gequelt ghemoet uyt den Wijn wat ruste (soo het meynt) ghekreegen heeft, naderhandt wort het door d'onrusticheyt des te stercker aengegrepen.
+
Quaet gheselschap verleyt totten dronck.
Verde sy mede,+
dat een vrolijck gheselschap van Drincke-broers, een
Melanckolyck ghemoet, ofte een gequelt herte, can voorderlijck zijn, ja maer wel achterdeelich: Want het verleyt den mensche tot droncke-drincken. Met den Cryghers leertmen crijghen, met den drinckers daer men te samen compt om met vollen uyt te suypen, leertmen suypen ende swelgen, alwaert datmen te vooren daer toe gheen geneegentheyt gehadt en hadde. Dit quaet geselschap is van natueren, cracht, ende werckinge, als het cruyt is, datmen Eringion noemt, want wanneer een Geyte int voor by gaen yet daer van afbyt, door eene verborghene cracht die daer in is, staet dan stille met de gheheele kudde, tot dat de Herder comt, ende nemet uyt haeren mondt: Eene by na ghelijcke cracht heeft 'tgheselschap der dronckaren, om ondeucht allen dien
Daniel Souterius, Nvchteren Loth. Dat is, middel om op te staen, uyt de ziel-verderffelijcke sonde, van dronckenschap, tot een maetich, ende godtvruchtich leven
mede te deylen, daer mede omgaen: Want sy verleyden andere luyden door haerlieder daet, ende doense stille staen in goede wercken, ende ontsteeckense, niet anders als
+
1.Cor. 5.6.
het vier het houdt datter by light,+
oft als den suer-deegh den gheheelen klomp deeghs versuert, daer mede hy vermenght is, dat ten langhen lesten, de wellusten overhandt nemen over den ghenen die haer gheselschap ghebruycken.
+
Tob. 4.18.
Om deser oorsaecken vermaendt Tobias zynen Soone,+
dat hy niet eeten ofte drincken sal onder den Dronckaerts. De Wijseman gheeft mede desen raet aen zynen Soone: Myn Soone uwe herte en volghe niet de sondaers, maer weest
+
Proverb. 23.17.
daeghelijcx inde vreese des Heeren:+
Weest niet onder den suypers. D'Apostel seght
+
Ephes. 5.11.
oock:+
Hebt gheen gemeynschap met de onvruchbare wercken der duysternisse
+
1.Corinth. 5.11.
maer straftse liever. Ende op een ander plaetse seght hy:+
Ick hebbe u lieden geschreven, dat ghy u niet en sout vermengen, namentlyck ist dat yemant, die een broeder ghenaemt wort, een Hoereerder is, oft een Gierichgaert, oft een
Afgoden-dienaer, oft een Lasteraer, oft een dronckaert, oft een Roover, dat ghy met sulcke oock niet eeten en souden. Dewyle niet alleenelijck de sonde, maer d'occasie tot de sonde te schouwen is, soo ist niet te verwonderen, dat door die voorighe Schriftuer- plaetsen, den ommegangh, diemen met quaet gheselschap neemt, tenemael verboden wort, want met den quaeden omgaende, leertmen niets dan quaede wercken volghen, met den Dronckaerts gaende en staende, leerdtmen seer haest 't onghebonden leven met drincken ende schincken aenvanghen, alle sorghe ende eerlijcke
oeffeninghen uyt den sin stellende.
Daniel Souterius, Nvchteren Loth. Dat is, middel om op te staen, uyt de ziel-verderffelijcke sonde, van dronckenschap, tot een maetich, ende godtvruchtich leven
1. Applicatie, ofte Toeeygheninghe.
+
Leere voor de bedroefde, dat sy Gods woort lesen sullen.
GHy dan,+
die u selven inghebeeldet hebt, door den Wijn uwen bedroefden Gheest te stillen, laet vaeren soodanigen onbehoorlicken snooden middel, ende leerdt
+
Chrysostomus homil. 29. in Genes.
veel liever u selven te stercken ende te vertroosten met Godts H. woort.+
Daer en is geen quellinge des lichaems, oft sy heeft een Medecyne ende heelinghe inde heylige Schriftuere. Wat de spijse den lichaeme aendoet, om de crachten te vermeerderen, dat selve doet aen de Ziele, het lesen der heyligher Schriftuere. Laet dan alle uwe vreuchde zijn, die te lesen ofte te hooren lesen, gaet u vermeyen in die lustighe weyden der H. Schriftueren, pluckt de seer groene cruyden der heyliger spreucken, eedtse, herknause, ende de selve vergaderende, bewaertse in het koffer dijner ghedachten, ende daer en boven poocht den bystandt ende troost des heyligen Gheests te vercryghen, ende arbeyt om uwe sonden afghewasschen, ende uwe herte ghesuyvert ende ghereynicht te hebben, door het bloet Christi, dat welck de alderbeste Medecyne is voor uwen bedroefden Gheest.
2. Applicatie, ofte Toeeygheninghe.
+
Ampt der Christenen is 'tquaet gheselschap te mijden.
TEn anderen, om u voor dronckenschap te wachten,+
is u ampt, 't quaet gheselschap
+
Augustinus. ende de Collegyen der Droncke-broers te myden.+
Die de sonden selve wilt
+
2.Tim. 6.
vermyden, vermyde eerst de ghelegentheyt der sonden.+
Dit sullen wy doen ist dat wy 't quaet gheselschap vlieden, dat een voetsel ende aenlockinghe is tot de
+
2.Corinth. 6.14.
sonden.+
Treckt gheen jock met den quaeden.
Daniel Souterius, Nvchteren Loth. Dat is, middel om op te staen, uyt de ziel-verderffelijcke sonde, van dronckenschap, tot een maetich, ende godtvruchtich leven
+
Prov. 24.1.
+
Volghet niet boose lieden, ende en wenschet niet by hen te zyn, want hare herte
+
Ierem. 16.8.
poget na schaede, ende hare lippen raden tot ongeluck:+
Ieremias segt: Ghy en sult in geen Drinck-huysen gaen, by hen te sitten, noch te eten, noch te drincken.
+
Proverb. 22.5.
+
Proverb. 22.5.24. Doornen ende stricken zyn op den wech des verkeerden. VVie hem daer verre van maeckt, die bewaerdt zyn leven. Maeckt u dan by tijts uyt der
+
Esa. 52.11.
stede, daermen met vollen malcandren toedrinckt.+
Wyckt, wyckt, treckt uyt van daer, ende en roeret niet onreyns aen. Gaet uyt van haer, reyniget u, ghy die des Heeren vaten draeget. De stemme uyt den Hemel selfs, waerschout u, dat ghy sult vlieden
+
Apoc. 18.4.
't quaede gheselschap:+
Gaet uyt van haer myn volck, op dat ghy harer sonden niet
+
Eccl. 7.2.
deelachtich en zyt, op dat ghy niet van hare plaeghen en ontfanght.+
Houdt u van den onrechten, soo en treft u gheen ongheluck.
+
Leere. Met den
Godsalighen salmen hem paeren.
Sijt ghy Melanckolijck?+
Vint ghy u beswaert van Gheeste? Soeckt raedt by den wysen, Proverb. 23.19. VVie met den wysen omgaedt, die wort wys. Proverb. 13.20. Soeckt ghy vertroostinge? Hout u altyts tot Godtvreesende lieden, die ghy weet
+
Eccles. 37.15.16.17.
dat sy Godts ghebodt houden,+
die ghesinnet zyn als ghy zyt: Die medelydinge met u hebben, so ghy struyckelt: Ende blyft by haeren raede: want ghy en sult gheen ghetrouweren raet vinden. Eccl. 37.15. Hout geselschap met vroome lieden,
+
Eccl. 9.21.
+
ende weest vrolyck, doch inde vreese Godts. Eccl. 9.21.
Daniel Souterius, Nvchteren Loth. Dat is, middel om op te staen, uyt de ziel-verderffelijcke sonde, van dronckenschap, tot een maetich, ende godtvruchtich leven