De vierde Predicatie
III. Onder d'aenleydende oorsaecken tot de dronckenschap, is ten neghenden, Sterckheydt int drincken
Rom. 6.11.
nuchteren, doodet uwe aertsche leden,+
op dat ghy leven mooght. Dienet niet langher uweb boosen appetijdt ende wellust van drincken. Maeticheydt is een treffelijcke deught, wie hem daer nae schickt, die sal van Godt bemindt, ende van den menschen
+
Iohan. 20.27.
gheeerdt zijn. Daer toe als ghy vermaendt wordt, soo weest gheeloovich,+
ende blyft niet langher ongheloovich.
III. Onder d'aenleydende oorsaecken tot de dronckenschap, is ten neghenden, Sterckheydt int drincken.
+
Der Sterckedrinckers, roem.
T'Is oock een verleydende oorsaecke tot dronckenschap,+
dat de mensche hem laet voorstaen, hy can veel drincken ende is sterck ghenoech om in overdaedt den Wijn te drincken, sonder droncken te worden, ofte int verstant ende sinnen ghequest te worden. Dat is het Romeyns stuck ende
d'over-Daniel Souterius, Nvchteren Loth. Dat is, middel om op te staen, uyt de ziel-verderffelijcke sonde, van dronckenschap, tot een maetich, ende godtvruchtich leven
winninghe waer van ettelijcke haer wel dorven beroemen, pocchende datse veel connen drincken, jae datse haere mede-ghesellen connen van den banck drincken, sonder selfs van den dranck beschaedicht te zijn.
+
Athenaeus lib. 10. c. 11. Desen roem hebben vele ghehadt onder den groote Drincke-broers:+
Darius Hystaspis Coninck der Persen, die de Toveraers liet dooden, is soo stercken drincker gheweest, dat hy daer van prijs socht noch nae zijn doot: Want hy liet op zijn Graf setten: Vinum multum bibere potui, idque perferre: Ick hebbe veel Wijns connen drincken, ende die verdraeghen. Een ander, ghenaempt L. Piso, ten tijde van
+
Seneca ad Luc. lib. 11. Ephes. 34.
de Asiatice oorloghe,+
doen hy ghemaeckt was een Goevernuer ende bewaerder ende bewaerder van een Stadt, konde wel gheheele nachten met drincken doorbrenghen, ende nietemin inden dach bequaem zijn, om de saecken die de regiringhe der
+
Caelius l. 29. c. 1. ex. Ath. l. 10. cap. 11.
Republijcke aenginghen, te besorghen. Xenarchus Rhodius,+
van weghen dat hy vele Wijns konde laeden ende in nemen, wiert ghenaemt Metretes, dat was een mate de welcke hielt twintich Congios, ende eenen Congius was ontrent twee stoop. De Coninck Cambyses Cyri Soone, was een stercken Drinckert, die al of hy schoon veel dranck, nochtans niet droncken wiert: Daerom doen Prexaspes, eene zynder Raedts-Heeren hem berispte over zyn veel drincken ofte dronckenschap, soo gaf hy
+
Herod. lib. 3. Seneca lib. 3. de ira.
hem tot antwoorde weder: Dat hy niet en liet wel zyns selfs te wesen,+
al wast schoon dat hy veel dronck. Ende om dat te bewijsen, soo soude hem Brexaspes sijnen jongen Soone stellen om nae te schieten ende te micken, als hy nu wel gedroncken hadde, raeckte hy 'therte niet, soo soudemen hem ten rechte voor eenen Dronckaert
Daniel Souterius, Nvchteren Loth. Dat is, middel om op te staen, uyt de ziel-verderffelijcke sonde, van dronckenschap, tot een maetich, ende godtvruchtich leven
achten, maer raeckte hy 'therte, soo mochtmen daer by af nemen, dat hy by zijnen verstande was, 'twelcke alsoo gheschiede: Want als hy wel ghedroncken hadde, so dede hy den Iongen stellen, nae den welcken hy schoot, ende dede hem daer nae open houwen, om te besien of 'therte gheraeckt was, ende doenment nu also bevont, toonde hy't den Vader Prexaspes, segghende: Nu moet dy immers bekennen dat ick gheen Dronckaert en ben. Maer daer nae wert hy door het drincken soo dol ende tyrannich, dat hy zynen eygen Broeder ende Soone liet ombrenghen, op dat hy alleen sonder eenich met-gheselle ofte naecomelinck regeeren soude.
Laet ons comen tot de stercke-drinckers van onsen tijde, van welckmen wel mach
+
Philip. 3.19.
segghen:+
Dat sy haere eere stellen in haere schande: Want te roemen van sterck drincken, is niet anders dan te segghen, datmen alle redelijckheydt ende
menschelijckheydt af gheleght heeft, ende den gulsighen beesten nae aert, ghelijck daer is een Cameel dier, twelck op een tijt so veel can drincken, dattet ghenoech daer aen heeft voor vele daghen: Iae dese zijn veel beestiger, want sy en laeten hen niet verghenoeghen op een dach vele ghedroncken te hebben, ende daer nae in abstinentie ende onthoudinghe vanden dranck voort te gaen, maer moeten dach aen dagh, den buyck altijdt vol Wijns ofte Biers hebben. Ende begaen alsoo een tyrannije teghen haer selven: Want om dat sy onder het drincken blijven by haer lieder verstandt, soo meynen sy dattet gheoorlooft is, haere Ziele met de pijlen der Godlooser gulsicheydt te doorschieten, waer naer volght d'eeuwighe doodt.
Daniel Souterius, Nvchteren Loth. Dat is, middel om op te staen, uyt de ziel-verderffelijcke sonde, van dronckenschap, tot een maetich, ende godtvruchtich leven
Maer laet dese ghedencken, dat Esaias den Wee uytspreeckt niet alleen teghen de Dronckaerts, die door het drincken haer verstandt verliesen, maer oock teghen de
+
Esa. 5.22.
ghene die Helden zyn om VVijn te suypen:+
Ende Krijghers om met vollen te drincken.
+
1.Petr. 4.3.
Daerbenevens de Apostel Petrus,+
onder de sonden, ten tijden onser onwetenschap begaen, waer van wy behooren berou te hebben, en stelt niet alleenelijck de
dronckenschap, maer oock de Suyperije. Bewijsende daermede Esaias ende Petrus,
+
1.Cor. 6.10.
dat wanneer den Apostel Paulus heeft vercondicht,+
dat de Dronckaerts het Coninckrijck der Hemelen niet en sullen besitten, dat hy oock onder dit woordt Dronckaerdt, de gheweldighe Suypers heeft begrepen. Ende dien volghende so vermaendt ons de wijseman Salomon, dat wy ons sullen wachten niet alleen voor
+
Prov. 23. 20.
het gheselschap der Dronckaerts, maer oock der Wijn-suypers: Segghende:+
VVeest niet onder den Suypers ende Slempers.
Applicatie, ofte Toeeygheninghe.
+
Leere, voor den stercke drinckers ende suypers.
COmpt dan herrewaerts ghy Helden int drincken,+
ghy die van groote Godloosheydt zijt te beschuldighen, terwyle dat ghylieden roemen dorst veel te connen drincken. Mithridathes, om dat hy hem daghelijcx spijsde met fenijn ofte vergif, wiert in zijn natuere soo sterck, dat hy met gheen ander vergif (dat men hem hadde mogen ingheven, sonder zynen weete) konde omghebrachdt worden: Ghylieden moocht oock roemen soo ghylieden wilt, naemelijck dat V. L. natuere soo seer aenden stercken dranck ghewent is, dat wat Wijn ghylieden drinckt, V. L.
Daniel Souterius, Nvchteren Loth. Dat is, middel om op te staen, uyt de ziel-verderffelijcke sonde, van dronckenschap, tot een maetich, ende godtvruchtich leven
niet en sal beschaedighen aenden lichaeme ofte het verstandt. Voorwaer ghylieden en kont daermede V. L. dronckenschap niet verschoonen, die ghelegen is in veel Wijns te suypen: Want 'tis nietemin een grouwelijcke sonde voor Godt, ende V. L. verstandt wert min oft meer beschadicht. Ende neemt schoon, ten waere soo niet, nochtans sult ghylieden weten, dat daer door de Ziele grootelijcks beschaedicht wordt: Want de stercke Drinckers, zijn als gheweldighe Moordenaers van haer eyghen selfs, ende brenghen hen selven om, met haer eygen handen, met dewelcke sy den Wijn in hare keele gieten. Daerom N. betoondt u selven gheen Heldt int drincken,
+
1.Timoth. 3.3.
ende ghedenckt aende vermaeninghe Pauli: VVeest gheen VVijn-suyper.+
Want door dese sonde kont ghy de salicheydt der Zielen, Godts gunst, de lieffde des heylighen
+
1.Tim. 3.2.
Gheests verliesen. Weest dan liever,+
wacker, nuchteren, gheschickt, ghemaniert, maetich.