Auditeur

Het leiderschap binnen de rol als auditeur is volgens Pauline gelinkt aan het overnemen van verantwoordelijkheden die met zorg te maken hebben:

Eigenlijk pak ik daar een stuk verantwoordelijkheid in voor de juffen van ok “dingen die met zorg te maken hebben, ik ga dat wel doen”, omdat ik toch merk dat dat voor hen nog een extra belastende opdracht is. Dat is ook een deel van leiderschap denk ik zeggen van “Jij moet dat niet doen, ik ga dat doen”.

(Pauline; persoonlijke communicatie, 17 januari 2020)

Ze neemt zo echter wel verantwoordelijkheid op, maar geen leiderschap. Er is hier namelijk geen sprake van een beïnvloedingsproces in een sociaal systeem (Van Deuren, 2009), aangezien ze het overneemt en zelf uitvoert. Op andere manieren komt er binnen deze rol echter wel elementen van leiderschap naar voor. Deze kant van haar job had Pauline echter sterk onderschat:

Omdat… er veel [nadruk] meer bij komt kijken, euhm, naar evalueren en naar toekomstvisie en naar beleid. Het is niet zuiver kindjes bijwerken. Het is echt, je bent middenkader, je moet mee helpen nadenken over de kwaliteit van het onderwijs, helpen bijsturen, zeggen van “oeie, punten gaan analyseren” en zeggen van “Oeie, die spelling, dat blijft hier lik maar achteruit gaan, vroeger was dat het gemiddelde in die klas, nu is maar dat het gemiddelde.” en ja. Onderzoeken van waar dat allemaal komt. Het is veel uitdagender en veel boeiender dan ik gedacht had.

(Pauline; persoonlijke communicatie, 15 november 2019)

In die aandacht voor toekomstvisie en beleid, onderwijskwaliteit en het analyseren van resultaten zitten elementen van instructional leiderschap. Pauline houdt door deze taken op te nemen namelijk de vooruitgang van de leerlingen in de gaten en superviseert de instructie in de klas (Marks & Printy, 2003) en zo draagt ze bij aan het beheren van het instructional programma (Hallinger, 2011). Het belang van het superviseren van de instructie en de vooruitgang van de leerlingen in de klas komt ook sterk naar voor in wat Sam vertelt. Zij hecht daarbinnen veel belang aan het analyseren:

De ruimte zit hem denk ik in het analyseren, bekijken van alle gegevens, dus van verslagen, van toetsgegevens, van alles… En dat terug te brengen naar het team of naar de mensen zeg maar. Dus ik denk dat dat echt wel, dat de boven zit zeker wel op een leidinggevend niveau zeg maar. En ook wel samen met ze kijken in de klas: wat kan veranderen en als… ik denk dat je er dan ook nog wel. Je doet het wel met, maar ik denk dat je er dan nog net iets bovenuitsteekt, omdat je je verantwoordelijkheid meeneemt, zeg maar.

(Sam; persoonlijke communicatie, 13 januari 2020)

Sam geeft hierin ook aan hoe het een gedeeld proces is, niet iets dat ze in haar eentje kan doen. Ook Pauline vertelt dat het een samen-verhaal is. Je maakt volgens haar namelijk samen school. In het analyseren van gegevens schuilt ook monitoring. Sam en Pauline nemen namelijk constant de ontwikkelingen waar (Van de Braak, 2016; Van de Braak, 2011) en bewaren een overzicht van de resultaten binnen en overheen de klassen. Het doel daarbij is volgens Sam om na te gaan waar het goed en minder goed gaat:

Wat is het doel van die analyse ervan? Dus dat je beter zicht hebt… Dus dat is meer met als doel dat je een inzicht hebt van hoe sta je ervoor op schoolniveau, maar op klasniveau. Ook om verder te kijken van is het de leerling waar het alleen niet goed mee gaat of valt heel die klas uiteindelijk uit op dat onderdeel? Want misschien is het niet goed aangeboden. Dus het is een beetje kijken waar het goed gaat en waar het mis gaat zeg maar.

(Sam; persoonlijke communicatie, 2 december 2019)

Daarbij kijken ze breder dan de klasleerkracht, doordat ze ook het overzicht bewaren overheen de klassen en jaren heen. Ze nemen een breder, schoolbreed perspectief in. De inzichten die daarbij bekomen worden kunnen dan ingezet worden om executive action (Van de Braak, 2016; Van de Braak, 2011) te ondernemen. Zo heeft Sam vanuit het analyseren van de leesniveaus op schoolniveau het leesonderwijs op tafel gebracht binnen het schoolteam:

Ik denk de leesniveaus, dat je... we moeten die AVI-niveaus afnemen, we kwamen erachter dat er toch wel heel veel waren en dan toch eigenlijk verder gaan kijken, dus een beetje een analyse uitgevoerd dat we er toch achter gekomen zijn dat het toch wel heel laag was en dat

het eigenlijk… Iedereen dacht dat het allemaal meeviel, wat toch wel als een bom op de dinges kwam…

(Sam; persoonlijke communicatie, 13 januari 2020)

In hetgeen Sam vertelt wordt echter ook duidelijk dat monitoring en taking executive action breder gaat dan de zorg, maar ook gerelateerd is aan de algemene onderwijskwaliteit. Pauline vertelt ook dat het waarborgen van die onderwijskwaliteit een van de redenen is om alles op te volgen. Daarbij nemen ze ook initiatieven die meer algemeen met het onderwijs op klas- of schoolniveau te maken hebben, zoals het leesonderwijs op school, iets waar ook Pauline mee bezig was. Ook hierin schuilen elementen van instructional leiderschap, aangezien ze hierbij als bron van onderwijsexpertise (Marks & Printy, 2003) gezien worden en van daaruit ook initiatieven nemen. Dan wordt dit met de betrokken leerkrachten besproken om samen tot een antwoord te komen. Pauline geeft daarvan een voorbeeld, met de introductie van ‘leesmoekes’ op school:

Ja, ja. Al is het maar met twee mensen erbij bijvoorbeeld, dat moet daarvoor niet altijd met heel het team zijn hé. Maar ik denk van dat niveaulezen in het tweede studiejaar bijvoorbeeld denk ik van “Dat niveau gaat hier zienderogen achteruit, we gaan moeten daar iets aan doen” Dan zijn we met de juffen van het tweede, met S. daarover gebabbeld, dus allez…

(Pauline; persoonlijke communicatie, 6 maart 2020)

Sam haar positie in de kernraad, een leiderschapsteam van coördinatoren op school, biedt haar extra troeven om dit op te nemen. Daarin kan ze bepaalde zaken aanbrengen en bespreken, waarna ze van daaruit verder gesteund en uitgedragen kunnen worden naar de rest van de school toe. Zo is het bij haar ook gegaan bij het aandragen van de leesbevordering. In dat leiderschapsteam wordt echter vooral vaak praktische zaken besproken.