Aflevering 1
Aflevering 2
Finale aflevering
Maar naast de dalende kijkcijfers komt er tevens ook meer kritiek op deze realityprogramma’s. Een voorbeeld hiervan is een column in de Metro waar er geschreven wordt over deze realityprogramma’s en dan met name over hun nieuwste programma Bobbi Eden. ‘Natuurlijk hoeft niet elk televisieprogramma heel zinnig te zijn of mij iets te leren, maar een beetje gezelligheid of op zijn minst iets grappigs mag van mij wel. En wat krijgen we hierna nog? Ik vrees dat het dieptepunt in reality met de poes van Puma bereikt is’. (Metro.nl, 2014)
1.3 Gewenste situatie
Al deze (negatieve) factoren heeft Eyeworks aan het denken gezet. Eyeworks is namelijk gespecialiseerd in het celebrity reality genre en omdat ze willen voorkomen nog meer kijkers te verliezen, wil Eyeworks haar horizon verbreden wat betreft reality-televisie. Ze willen meer succesprogramma’s maken in het realitygenre dan alleen met programma’s als Barbie. “We zijn ons ervan bewust dat er veel meer mogelijk is binnen reality-tv”, aldus Josselien Meijs, uitvoerend producent bij Eyeworks. Eyeworks wil meer diepgang gaan creëren in de programma’s en daarom willen ze het door hen verzonnen ‘bucketlist tv’ gaan integreren binnen hun realityprogramma’s. Dit worden realityprogramma’s waarin deelnemers dingen gaan doen die ze nog niet eerder gedaan hebben in hun leven. Eyeworks is hier vorig jaar al voorzichtig mee begonnen met het programma ‘Adam zoekt Eva’. Een datingprogramma waar koppels elkaar naakt ontmoeten op een onbewoond eiland, iets wat je zelf niet zo snel zou doen. Dit programma werd goed ontvangen en de eerste aflevering zorgde zelfs voor 806.000 kijkers. Bovendien is het format al veel verkocht in het buitenland. Duitsland, Frankrijk, Spanje, Noorwegen en Zweden hadden allemaal belangstelling voor ‘Adam zoekt Eva’. (Hollywoodreporter, 2014) Vanuit dit uitgangspunt wil Eyeworks verder gaan nadenken over zulke formats en hun realityprogramma’s uitbreiden.
Eyeworks heeft al een aantal ideeën bedacht voor nieuwe realityformats, maar ze vinden het belangrijk dat het format zal aanslaan bij de doelgroep. Daarom is het van belang om te onderzoeken wat de doelgroep wil zien en wat hun wensen en behoeften zijn, zodat hier een format uit voort kan bestaan die de hoge kijkcijfers terugbrengt. Eyeworks wil dus, in plaats van de celebrity reality programma’s die ze normaal uitzenden op RTL 5, komen met een realityprogramma met bucketlist als genre voor deze zender. RTL 5 is namelijk gespecialiseerd in realityprogramma’s en de kijker is zich hiervan bewust. Op deze manier kan Eyeworks hun vertrouwde ‘reality-plekje’ behouden, maar zal de inhoud anders zijn.
1.4 Probleemstelling
Welk televisieformat voor een bucketlist-tv-programma moet Eyeworks ontwikkelen en hoe ziet deze er concreet uit, om in te spelen op de wensen en behoeften van de doelgroep van RTL5, zodat het aantal kijkers van het realitygenre toeneemt?
1.5 Doelstelling
Eyeworks beschikt over een bucketlist-tv-programma-format met concrete uitwerking, dat aansluit bij de wensen en behoeften van de doelgroep van RTL 5, waardoor het aantal kijkers van dit realitygenre is toegenomen.
1.6 Deelvragen
Deelvraag 1: Interne analyse - Wat is Eyeworks?
- Wat zijn de missie, visie en doelstellingen ? - Op welke doelgroep richt Eyeworks zich?
- Hoe ziet het huidige reality-tv aanbod er uit bij Eyeworks? - Wat is bucketlist-tv?
- Hoe is RTL 5 te omschrijven? Deelvraag 2: Reality-tv format
- Wat is een format?
- Hoe ontwikkel je een format?
- Aan welke elementen moet een format voldoen om succesvol te worden? - Hoe is reality-tv ontstaan?
- Hoe zijn de definities, eigenschappen en vormen van reality-tv opgesteld? - Wat zijn motieven om naar reality-tv te kijken?
Deelvraag 3: De doelgroep
- Hoe ziet de doelgroep van RTL 5 eruit? - Wat zijn de kenmerken van deze doelgroep?
- Wat vindt de doelgroep van de reality-tv programma’s van Eyeworks en RTL 5? - Wat vinden zij belangrijk bij het kijken naar een realityprogramma?
- Hoe zien hun interesses eruit? - Hoe ziet hun vrije tijd besteding eruit?
- Welke media gebruiken zij? (kijk- en internetgedrag) Deelvraag 4: Trends
- Welke trends zijn er gaande op het gebied van reality-tv programma’s?
- Hoe zijn de ontwikkelingen tegenwoordig binnen het produceren van een nieuw format? - Hoe zien de trends eruit op het gebied van televisie kijken?
Deelvraag 5: Concurrentieanalyse
- Wie zijn de grootste concurrenten van Eyeworks? - Hoe zien hun voornaamste realityprogramma’s eruit? - Wat kan Eyeworks leren van de best practices?
- Hoe zien populaire reality-tv-programma’s er in het buitenland uit?
2. Methode van onderzoek
2.1 Theoretisch kader
In het theoretisch kader worden de begrippen uit de probleemstelling verduidelijkt door begripsafbakening.
Welk televisieformat (1) voor een bucketlist-tv-programma (2) moet Eyeworks ontwikkelen en hoe ziet deze er concreet uit, om in te spelen op de wensen en behoeften (3) van de doelgroep van RTL5, zodat het aantal kijkers van het realitygenre (4) toeneemt?
1. Televisieformat
- Aimeé Kersten definieert in haar boek ‘Research en redactie voor televisie’ dat een televisieformat een beschrijving is van een televisieprogramma waarin bepaalde, vaste, terugkerende elementen zijn
opgenomen. Op basis van zo’n format kan een onbeperkt aantal afleveringen worden gebaseerd. Bovendien is een format uniek en reproduceerbaar: het moet verkocht kunnen worden.
- Y. Leunissen en L. Crabbendam schrijven in hun boek ‘Televisiemaken: van Idee tot Programmaformat’ dat een televisieformat ook wel een programmaformat wordt genoemd. ‘Een programmaformat is de uitgewerkte formule van een (televisie)programma, waarop een onbeperkt aantal afleveringen kan worden gebaseerd. Het vormt de structuur en het houvast waarmee de makers uitzendingen kunnen verzorgen. Er bestaat geen standaardpatroon voor een televisieformat. Elk format is verschillend, omdat het in essentie slechts datgene bevat, wat de bedenker wil bereiken met zijn idee. De inhoud van het format wordt mede bepaald door het programmagenre waarvoor het ontwikkeld wordt.’
- In het van Dale woordenboek wordt het woord format gedefinieerd als opzet en vorm van iets, bv. een tv-programma; basisconcept, formule: het format van Big Brother is over de hele wereld verkocht.
- In de Nederlandse encyclopedie wordt het woord televisieformat gedefinieerd als een bepaalde opzet en vorm waarin een televisieprogramma gemaakt wordt.
Er zijn vier definities gehanteerd voor het begrip ‘televisieformat’, maar ik kies de definitie van Aimeé Kersten om te gebruiken in mijn onderzoek. Deze definitie is concreet en duidelijk opgesteld en geeft mij een helder beeld van hoe een televisieformat eruit moet gaan zien.
Het is belangrijk dat het idee voor een reality-format nieuw is en de formule, zowel qua inhoud als qua vorm, nauwkeurig omschreven kan worden, zodat het format ook verkocht kan worden. Het format bepaalt de vaste, terugkerende elementen. Belangrijke terugkomende elementen die ik in mijn format zal hanteren:
• Authenticiteit. Het verhaal dat er verteld gaat worden moet uniek zijn en moet kijkers
nieuwsgierig maken om naar het programma te kijken. De kijker verliest zijn belangstelling als het programma voorspelbaar wordt.
• Personages. Zij geven namelijk een gezicht aan het programma. Denk maar aan Lucille Werner als presentatrice bij Lingo en Robert ten Brink van All You Need Is Love. Maar onder
personages vallen ook de deelnemers, zij moeten uitvoerig gecast worden zodat er een goede mix aan deelnemers ontstaat. Dit kunnen BN’ers zijn, maar ook onbekende kandidaten.
• De kijkersdoelgroep. Het is van belang dat het format aansluit bij de doelgroep van de zender of omroep, hoe kun je de doelgroep het beste bereiken?
• (Eenvoudige) spelelementen. Spelelementen nemen een belangrijke plek in binnen reality-tv. Ze vormen niet alleen de verhaallijnen, maar kunnen ook voor spanning zorgen en zo creëer je als maker conflicten, problemen en emoties.
• Afwijkende realiteit. Eyeworks wil met het genre bucketlist streven naar extreme situaties of locaties om het programma op te nemen. Hierdoor worden ontwikkelingen spannender en interessant.
• Beweegredenen. Wat moet er bereikt worden met het format? Moet het programma informeren, entertainen, motiveren of een mix hiervan?
Door aan deze elementen vast te houden bij het ontwikkelen van een nieuw format en de daarop volgende afleveringen, kan er een structuur en houvast ontwikkeld worden.
2. Bucketlist-tv-programma
- Eyeworks heeft deze term zelf bedacht naar aanleiding van het bedenken van een nieuw realitygenre. Zij hanteren als definitie: realityprogramma’s waarin deelnemers dingen gaan doen die ze nog niet eerder gedaan hebben in hun leven.
- De Nederlandse encyclopedie definieert bucketlist als een lijst met dingen, die iemand nog gedaan wil hebben voor hij sterft (kicked the bucket).
Eyeworks heeft dit begrip vastgesteld en ik schrijf mijn scriptie voor hen, waardoor hun definitie het beste bij mijn onderzoek past.
Dit begrip is vorig jaar tot stand gekomen toen Eyeworks bezig was met het verzinnen van nieuwe realityprogramma’s. Adam zoekt Eva was toen een nieuw realityprogramma dat hieruit is voortgekomen. Het uitgangspunt was dat kandidaten dingen zouden gaan doen die ze nog niet eerder gedaan hebben in hun leven. Omdat deze definitie omschreven wordt als de term ‘Bucketlist’, ontstond hieruit het genre bucketlist-tv. Eyeworks vindt dat bij dit genre vaak ook een bijzondere locatie hoort, om zo een afwijkende omgeving te creëren. Zo wordt het programma nog unieker.
Een ander programma (niet geproduceerd door Eyeworks) dat ook als bucketlist-tv gezien kan worden is het nieuwe programma ‘De Zeven Zeeën’ op BNN. In dit realityprogramma doen kandidaten mee waar spellen uitgevoerd worden op een bijzondere locatie, namelijk op een groot zeilboot in de Middellandse Zee. Bij De Zeven Zeeën doen er BN’ers mee die met- en tegen elkaar strijden met als doel de beste actievoerder te worden, elke week zal er een kandidaat afvallen. De spelelementen staan in verband met de wereldzeeën en actievoeren, zo krijgen de kandidaten (maar ook de kijkers) kennis hierover.
3. Wensen en behoeften
- B. Verhage definieert in zijn boek ‘Grondslagen van de Marketing’ de volgende omschrijving; ‘Een behoefte is een staat van onrust, een te kort dat men ervaart. Dit kan bewust of onbewust zijn. Als men zich er niet van bewust is wordt er gesproken van een latente behoefte. Is er sprake van bewustwording, dan wordt dit een manifeste behoefte genoemd. Vanaf dit moment is de consument gemotiveerd om actie te ondernemen. Als zich dit vertaald naar een concrete vorm zoals plaats, tijd en geld, dan ontstaat de wens. De volgende stap is het motief, deze prikkel zet de consument aan tot actie, om de behoefte te kunnen bevredigen. Dan ontstaat er een vraag naar een bepaald product of dienst.’
- J. Phillip en G. Kotler schrijven in hun boek ‘Principes van Marketing’ hun volgende definitie over wensen en behoeften. ‘Een behoefte is het idee van een individu dat het hem aan iets ontbreekt. Mensen hebben allerlei complexe behoeften, zoals een fysieke behoefte aan voedsel, kleding, warmte en veiligheid; een sociale behoefte aan genegenheid en om ergens bij te horen; een individuele behoefte aan kennis en zelfexpressie. Deze behoeften zijn niet uitgevonden door marketeers, maar zij maken deel uit van de menselijke aard.’
‘Een ander basisbegrip is dat van wensen. De concrete vorm die de menselijke behoeften aannemen, afhankelijk van de cultuur en het persoonlijke karakter. We hebben allemaal eten nodig, maar willen verschillende gerechten eten om onze honger te stillen. Een wens wordt beschreven als een object dat een behoefte bevredigt.’
- In het van Dale woordenboek heeft ‘wensen’ de definitie van datgene dat iemand wil, een verlangen. ‘Behoeften’ wordt gedefinieerd als een gebrek aan iets of zaken die je nodig hebt.
- In de Nederlandse encyclopedie wordt ‘wensen’ gedefinieerd als willen dat het gebeurt of dat je het krijgt, een verlangen waar je op hoopt. ‘Behoeften’ wordt gedefinieerd als alle wensen die men in vervulling wil zien gaan. Behoeften zijn niet te meten maar wel naar dringendheid te rangschikken. In de economie gaat het alleen om behoeften die bevredigd moeten worden door beslag te leggen op schaarse productiefactoren.
Er zijn vier definities gehanteerd voor het begrip ‘wensen en behoeften’, maar ik kies de definitie van J. Phillip en G. Kotler om te gebruiken in mijn onderzoek. Deze definitie is helder beschreven en past het beste bij mijn onderzoek omdat het gericht is op de consument. Hierdoor kan ik in mijn onderzoek gemakkelijk terug refereren naar deze definitie, omdat dan meteen duidelijk wordt wat er met dit begrip bedoeld wordt. Kijkers aantrekken lukt alleen als het concept van waarde is voor de kijker en
aantrekkelijker is dan de concurrent. Om de kijkers te behouden moeten zij tevreden zijn met hoe het bedrijf inspeelt op de wensen en behoeften. In het figuur hieronder is te zien hoe belangrijk het is om kijkers tevreden te houden.
4. Realitygenre
- Aimeé Kersten schrijft in haar boek ‘Research en redactie voor televisie’ dat reality-tv zulke
uiteenlopende programma’s produceert, dat het nuttig is om enkele subgenres te onderscheiden. Zo’n subgenre wordt ook wel een realitygenre genoemd. Denk hierbij aan genres als gecontroleerde reality, realitygames, beroepenreality en celebrity reality.
- Daniel Biltereys schrijft in zijn rapport ‘Realiteit en fictie: tweemaal hetzelfde?’ dat het begrip reality-tv uitgroeide tot een bredere noemer met verschillende sub- en menggenres, waaronder docudrama, docusoaps ('Het leven zoals het is'), real-life-soaps ('Big Brother'), survival- ('Expeditie Robinson'), verborgen camera- ('Souriez, vous êtes filmés'), home video- ('Videodinges') en opsporingsprogramma's met gedramatiseerde onderdelen ('Appel à Témoins', 'Opsporing verzocht'), evenals heel wat andere factuele 'human interest'- programma's met de klemtoon op het alledaagse leven ('Cartes sur Table', 'Man bijt Hond').