[Uitzending nr.172: Leviticus 18:1 t/m 30]
In Lev.17 is een begin gemaakt met een nieuw gedeelte van het wetboek. Na de voorschriften over de plaats waar geofferd wordt, komt nu (in Lev. 18 t/m 20) een opsomming van regels, die tot doel hebben het volk op te roepen tot verdere levensheiliging. In Lev.18 gaat het over de vraag: wat wil de HERE met
betrekking tot seksualiteit en het huwelijk? Leviticus 18 vers 1 t/m 3:
De HERE gaf Mozes toen opdracht het volgende aan het volk Israël door te geven: Ik ben de HERE, uw God, handel daarom niet als het volk van
Egypte, waar u zo lang hebt gewoond of als het volk van Kanaän, waarheen Ik u ga brengen. De HERE spreekt tot Mozes en geeft opdracht het woord tot de Israëlieten te richten. De boodschap is: Breek met heidense gewoonten!
De HERE vraagt aandacht voor de morele aspecten van het leven van Zijn volk.
We gaan nu meer in op de details of (zo u wilt) de kleine lettertjes van de Tien Geboden. Het gedeelte van Lev.18 t/m 20 begint met een voorwoord (Lev.18:1 t/m 5) en eindigt met een nawoord aan het slot van Lev.20. De hoofdstukken zijn belangrijk, omdat het de onderbouwing geeft van leefregels die de HERE van Zijn volk en kinderen vraagt. Het zijn leefregels die niet alleen vroeger belangrijk waren maar ook vandaag grote betekenis hebben.
Wij leven in een tijd waarin normen en waarden vernieuwde aandacht krijgen.
Alles kan, en alles mag geeft niet de levensvreugde die mensen er van
verwachten. Morele waarden waren vroeger algemeen goed. Ze hoorden bij de algemene omgangsvormen en de maatschappelijke waardigheid. Vandaag is er geen algemeen geldende moraal meer. Iedereen doet wat goed is in eigen ogen!
Alles lijkt opgebroken en niet meer relevant in de moderne wereld van vandaag.
Maar de leefregels van de HERE zijn niet tijdgebonden! Het voor- en nawoord laten dat duidelijk zien. In het voorwoord (Lev.18) zegt de HERE: Ik ben de
HERE, uw God… gehoorzaam Mijn wetten en voer ze uit. Het is de HERE, Die de regels geeft! Het niet navolgen van Zijn leefregels (de Tien Geboden) is verkeerd en niet gericht op leven maar op dood.
Iemand zal vragen: waarom? Omdat de HERE God het zegt! Hij is de Schepper en staat boven alles en iedereen. Zeker, dat is een zaak van geloof en over- tuiging. Geloven wij de HERE op Zijn Woord? Geloven wij dat de HERE met Zijn regels voor het leven, het beste met ons voorheeft? Of denken we dat Gods regels er alleen maar zijn om ons mensen te beknotten in onze mogelijkheden?
Het nawoord (in Lev.20:26) zegt: Wees heilig voor Mij, want Ik ben heilig en Ik heb u afgezonderd van andere volken om mijn eigendom te worden.
Zuiverheid in alle situaties van het leven is de opdracht die de HERE geeft aan een ieder die bij Hem wil horen. Niet bij hem willen horen heeft consequenties.
Dan luisteren we niet naar het Woord van de HERE. Dan is de houding van een mens: ik weet zelf wel wat goed voor mij is. Luisteraar, dat is nu net de grootste leugen die er bestaat! Een schepsel weet het niet beter dan zijn of haar
Schepper! Daarom zegt de HERE: Gehoorzaam alleen Mijn wetten en voer deze nauwgezet uit, want Ik ben de HERE, uw God. Als u ze gehoorzaamt, zult u leven. Ik ben de HERE. (Lev.18:4 en 5)
Het spreken van de HERE is begonnen met: ‘Ik ben de HERE, uw God’ Deze uitspraak vertoont overeenkomst met de inleiding van een vazalverdrag tussen koningen in het oude Oosten. De formulering is overgenomen in het belangrijkste verbondsdocument: de Tien Geboden (Ex.20). Het feit dat dezelfde formulering in Lev.18 wordt gebruikt geeft aan dat de volgende geboden een gezag bezitten, dat vergelijkbaar is met de Tien Geboden.
De Israëlieten mogen niet handelen overeenkomstig de gebruiken van de Egyp- tenaren. Toen de Israëlieten in Egypte woonden, hebben ze kwalijke gewoonten van Egypte overgenomen. Bij de Egyptische koningen was het niet ongebruike- lijk, dat een broer en een zus met elkaar trouwden. Ook andere huwelijken met partners die bloedverwant zijn, kwamen voor. Ook met betrekking tot Kanaän bestond dat gevaar. Het gevaar bestond, dat Israël in het land, waarheen God hen zou brengen, eveneens zou vallen voor de verlokkingen en de levens- vormen van de daar wonende Kanaänieten. Hierbij is te denken aan de rol van Cham met zijn onbeschaamdheid t.a.v. van zijn vader (Gen.9). Het is een
De Israëlieten mogen niet bezwijken voor de verleidingen van de Kanaänieten en moeten (juist ter bescherming!) vasthouden aan de wetten van de HERE God.
Om de ernst van de zaak aan te geven, herhaalt de HERE de in vs.2 gebruikte uitdrukking ‘Ik ben de HERE, uw God’. Voor de tweede maal roept de HERE op Zijn geboden te bewaren. Aan de oproep wordt een onderbouwing toegevoegd:
Als u ze gehoorzaamt, zult u leven.
Deze belofte moet letterlijk worden genomen: wie trouw is aan de hier genoemde geboden zal leven (concreet in Lev.18: trouw inzake seksuele verbintenissen).
Degene die dat niet doet, wordt verstoten uit het volk, uit de verbondsgemeen- schap (vs.29). Wanneer het volk trouw is aan de geboden van de HERE, mag het erop rekenen dat Hij een leven van overvloed zal schenken. In de Bijbelteksten over zegen en vloek in Lev.26 en Deut.28 wordt het concrete karakter van het leven door het onderhouden van de wet beschreven. Bij de bespreking van de genoemde Bijbelgedeelten ga ik er dieper op in.
De inleiding tot het spreken van de HERE wordt afgesloten met ‘Ik ben de HERE’, waarmee opnieuw de ernst van de woorden die gaan komen, wordt aangegeven. Woorden die ook voor vandaag actueel zijn. Wij leven ook in een tijd van immoraliteit. Op het gebied van seksualiteit staat alles op z’n kop. De zuigkracht, de verleidingen, de prikkelingen ze komen iedere dag op mensen af.
Ik vraag me soms af of mensen die in deze dingen leven ooit Leviticus 18 hebben gelezen. Ik kan u zeggen dat er niets nieuws onder de zon is met betrekking tot seksualiteit en seksuele uitspattingen, tot in het extreme toe. Dezelfde immorali- teit bestond al bij de Egyptenaren en de Kanaänieten. De immorele dingen die de HERE in Zijn Woord noemt zijn er vandaag nog steeds. In het NT lezen we:
Ieder van u moet zijn lichaam beheersen, zodat het niet onteerd wordt, maar aan God toebehoort. Geef niet toe aan uw hartstochten en begeerten, zoals gebeurt bij mensen die God niet kennen.
Benadeel en bedrieg uw medemens op dit gebied niet. Wij hebben u
gewaarschuwd dat als u zulke dingen doet, de Here u daarvoor zal straffen.
God heeft ons niet tot losbandigheid geroepen, maar tot een leven dat Hem is toegewijd (1 Thess.4:4 t/m 7).
En in Efeziërs 4:17 t/m 19: Ik zeg u dit met nadruk en ik spreek namens de Here: leef niet langer als mensen die Gods wil niet kennen, want die zijn verblind en verward. In hun hart is het helemaal donker. Zij staan ver van het leven van God, omdat zij niets van Hem willen weten en Hem niet willen begrijpen. Het kan hun niets schelen of iets goed of slecht is. Zij trekken zich nergens iets van aan en worden voortgedreven door hun slechte gedachten en wilde begeerten.
De apostel Paulus schrijft aan de Korinthiërs in 1 Korinthiërs 5:11, Nu schrijf ik u echter om helemaal niet om te gaan met iemand die, al zegt hij een gelovige te zijn, er op seksueel gebied maar op los leeft, egoïstisch is, afgoden dient, roddelt, te veel drinkt of anderen uitbuit. Met zo iemand moet u zelfs niet samen eten. En wat doet de HERE in Zijn grote liefde voor ons mensen?
2 Petrus 1:4, Hij zal zelfs Zijn heerlijkheid en goedheid met ons delen! Hij heeft ons geweldig grote en waardevolle beloften gedaan: Hij redt ons van de begeerten en het verderf om ons heen en geeft ons deel aan Zijn eigen wezen. Kinderen van God zijn door hun hemelse Vader geroepen om heilig te leven. De HERE geeft daarvoor instructies en onderwijs.
Weet u niet dat u zelf de tempel van God bent en dat Zijn Geest in u woont?
Als iemand Gods tempel beschadigt, zal God hem schade toebrengen. Want Gods tempel is heilig. En u bent de tempel van God! (1 Kor. 3:16 en 17)
Al voordat Hij de wereld maakte, heeft God ons uitgekozen, wij die één met Christus zijn. Wij zouden alleen van Hém zijn en volmaakt voor Hem staan.
(Efeziërs 1:4). De HERE zegt niet alleen tegen Israël: Wees heilig, want Ik ben heilig. Nee, tot al Zijn kinderen wordt dit gezegd en bevolen (1 Petr.1:14 t/m 16).
Een kind van God wil zijn of haar lichamelijke zonden niet bedrijven maar door de
Leviticus 18 vers 6 t/m 8:
Niemand van u mag geslachtsgemeenschap hebben met een bloedverwant, want Ik ben de HERE. Een zoon mag met zijn moeder geen geslachtsge- meenschap hebben, want daardoor wordt zijn vader onteerd, noch met een van zijn vaders andere vrouwen.
Het centrale deel van dit hoofdstuk bevat voorschriften over seksuele verbinte- nissen. Net zoals er beperkingen bestaan op het gebied van voedingsgewoonten (Lev.11), bestaan er ook afbakeningen op het terrein van de seksualiteit.
De voorschriften die worden gegeven, leiden tot: Als u ze gehoorzaamt, zult u leven (vs.5). Afval leidt in ieder geval tot verstoting uit het volk (vs.29). Wat de wetten voor de Israëlieten vooral teweeg brengen, is een duidelijk omschreven structuur in het leven, waarbinnen het gezin een centrale plaats inneemt. Een dergelijke sociale samenhang staat blijkbaar haaks op het leven van Egyptenaren en Kanaänieten. In vers 6 beginnen de instructies met een algemene regel,
waarin wordt opgeroepen geen seksuele gemeenschap te hebben met bloedver- wanten. Met deze regel wordt bloedschande afgewezen.
Achter dit verbod staat de hoogheid en majesteit van de Verbondsgod, die tot uitdrukking komt in de uitspraak ‘Ik ben de HERE’. Het trekt grenzen tussen wat wel en niet acceptabel is in het aangaan van seksuele verbintenissen. In het gedeelte dat nu volgt gebeurt dit door vermelding van een aantal relaties binnen het familieverband. Relaties waarbij sprake is van bloedverwantschap (vs.7-16).
Het gedeelte wordt afgesloten door een beschrijving van een seksuele relatie die van secundaire aard is, maar toch valt binnen het familieverband (vs.17).
Voordat we ingaan op wat verboden is, is het nuttig eerst na te denken over een situatie die in deze tekst niet is genoemd en vandaag steeds vaker voorkomt:
seksuele gemeenschap tussen vader en dochter. Het is mogelijk dat econo- mische redenen ten grondslag liggen aan deze weglating. Aangezien een maagdelijke dochter een hoge bruidsprijs oplevert, zal een vader als belangheb- bende niet geneigd zijn zich te vergrijpen aan zijn dochter.
In vers 7 vinden we het eerste specifieke verbod. Het heeft betrekking op seksuele gemeenschap van een volwassen zoon met zijn eigen moeder.
Aangezien man en vrouw door het huwelijk een eenheid vormen (Gen.2:24), is de onthulling van de naaktheid van de moeder eveneens een schande voor de vader. In vers 8 volgt een volgend gebod: seksueel contact tussen de zoon en de vrouw van zijn vader, die niet zijn moeder is. De achtergrond bij deze situatie is polygamie, een samenlevingsvorm die in die tijd veel voorkwam, maar later in de wet wordt verboden. Ook andere situaties zijn mogelijk b.v. als een oudere man met een jongere vrouw trouwt, terwijl hij al een zoon van 20 of 30 jaar uit een eerder huwelijk heeft. Zijn tweede vrouw zou rond de 20 kunnen zijn. Wanneer deze zoon thuis woont, is het mogelijk, dat er een romance ontstaat. Ook in het NT waarschuwt de HERE tegen incest. 1 Korinthiërs 5 vers 1, Paulus schrijft:
Ik heb gehoord dat er bij u ontucht plaatsvindt en dan nog wel van een soort dat onder ongelovigen niet voorkomt. Er is een man bij u die met zijn stiefmoeder naar bed gaat. Voor de HERE is het een gruwel.
Leviticus 18 vers 9 t/m 16:
Een zoon mag ook niet met zijn zuster of halfzuster geslachtsgemeenschap hebben, ongeacht of zij een dochter van de vader of de moeder is en in hetzelfde huis of elders is geboren. U mag geen gemeenschap hebben met uw kleindochter, want zij is een naaste bloedverwant.
U mag geen geslachtsgemeenschap hebben met een halfzuster, ook niet met uw vaders zuster, want zij is een naaste bloedverwant van uw vader;
ook niet met uw tante van moederszijde, want zij is een naaste bloedver- want van uw moeder; ook niet met uw tante, de vrouw van uw vaders broer.
U mag geen geslachtsgemeenschap hebben met uw schoondochter, even- min met de vrouw van uw broer, want daardoor wordt uw broer onteerd.
Nadat de rechtstreekse bloedverwantschappen aan de orde zijn geweest, richt de aandacht zich op seksueel verkeer tussen een jongen en zijn tante (vs.12).
De wetten met betrekking tot bloedschande beperken zich niet tot het huis van de vader. De afkondiging van deze wet moet ook voor Mozes nieuw zijn geweest.
Volgens de nu gegeven wetten hadden zij niet met elkaar mogen trouwen. Vanaf Lev.18 is een dergelijk huwelijk dan ook niet meer toegestaan.
In Egypte kwamen deze zonden voor. Farao’s en Ptolemeeërs huwden met hun broers en zusters. In het begin was er geen wet tegen deze verbintenissen. Kaïn en Seth trouwden ook met hun eigen zusters, zelfs Abraham met zijn halfzuster.
Nu verbiedt de HERE dit.
Na een overzicht van verboden seksuele relaties met nabije verwanten en ver- wanten van de ouders, richt de aandacht zich op personen die door hun huwelijk verwanten van een familie zijn geworden.
Leviticus 18 vers 17 en 18:
U mag geen geslachtsgemeenschap hebben met een moeder én haar dochter of kleindochter, want zij zijn naaste bloedverwanten. Incest is een schanddaad. U mag niet de zuster van uw vrouw als tweede vrouw nemen.
Het zou onverdraaglijk voor haar zijn als u geslachtsgemeenschap met haar zuster zou hebben.
Blijkbaar hebben deze verzen te maken met een huwelijk met twee vrouwen. Dit probleem overkwam Jacob. Hij huwde: Lea en Rachel, twee zusters. Er is een hoop ellende en verdriet van gekomen. Het stamt ook uit een tijd dat de Tien Geboden nog niet waren gegeven. Leviticus 18 vers 19:
U mag geen geslachtsgemeenschap hebben met een vrouw die ongesteld is. Na de opsomming van relaties van een man met een vrouw die met hem verwant is, richt de aandacht zich nu op seksualiteit met een vrouw die niet verwant is. Een kenmerk van de verboden die nu volgen is dat ze gelsachts- gemeenschap alleen voor of in een bepaalde periode verbieden, terwijl de eerdergenoemde relaties nooit zijn toegestaan. Leviticus 18 vers 20:
En met de vrouw van uw naaste mag u geen geslachtsgemeenschap hebben, anders zult u zichzelf verontreinigen. De HERE beschermt de huishoudens van de Israëlieten tegen losbandige praktijken. Praktijken die voor de heidenen die om hen heen leefden de normaalste zaak van de wereld waren.
Maar de HERE wilde dat niet.
In dit verband is het goed om 1 Korinthiërs 7 een keer door te lezen. In de Quote editie van Het Boek staat er boven: Voorschriften voor getrouwde en
ongetrouwde gelovigen.
Leviticus 18 vers 21 t/m 23:
U zult geen van uw kinderen aan Moloch geven door ze op zijn altaar te verbranden. Ontwijd de naam van uw God niet, want ik ben de HERE.
U mag geen geslachtsgemeenschap hebben met een man zoals u dat met een vrouw heeft, het is een gruwel in de ogen van de HERE.
Een man mag geen seksuele gemeenschap hebben met een vrouwelijk dier, want daarmee verontreinigt hij zich. Een vrouw mag geen gemeenschap hebben met een mannelijk dier, dat is een schandelijke perversiteit.
De verzen 21 t/m 23 beschrijven een drietal heidense gruweldaden. Het betreft hier gebruiken die vooral door de Kanaänieten worden bedreven en die een verleiding voor het volk kunnen gaan vormen. De eerste verleiding houdt verband met de Molochdienst, een Kanaänitische praktijk. In deze tekst hebben we te maken met de eredienst voor de god Malik, een god aan wie kinderen werden gewijd. Van de god Malik is bekend dat hij gezien werd als verbonden met de aarde en dat hij een rol speelde in de vooroudercultus. Aan deze god en wellicht ook aan de voorouders worden de kinderen gewijd. Maar Israël (inclusief de kinderen) zijn gewijd aan de Here (Ex.19). De vraag kan opkomen wat het
verband is met de andere geboden in Lev.18, die hebben allemaal te maken met seksualiteit. De kinderen moeten we hier vooral zien als de vrucht van het
huwelijk, zoals de HERE dat heeft gewild. Wanneer kinderen worden gewijd aan Moloch, worden zij van God afgenomen en aan een andere god gegeven.
Het vervolg richt zich op een tweetal ontsporingen op seksueel terrein. Het eerste voorschrift heeft betrekking op seksueel verkeer tussen mannen (vs.22). In het OT en NT worden homoseksuele handelingen afgewezen. Het probleem van homofilie als gevoel en geaardheid is hier niet aan de orde.
De tweede ontsporing heeft betrekking op geslachtsgemeenschap tussen mens en dier (bestialiteit). Vers 23 sluit af met de mededeling dat een dergelijke praktijk geldt als een ongeoorloofde vermenging van natuurlijke grenzen, die de HERE in de schepping heeft gelegd.
Leviticus 18 vers 24 t/m 26:
Verontreinig u niet op een van deze manieren, zoals de heidense volkeren gewend zijn. Want omdat zij dit doen, zal Ik hen verdrijven uit het land waar- heen u op weg bent. Dat hele land is verontreinigd door dergelijk gedrag.
Daarom zal Ik de bewoners van dat land straffen en hen uit het land
verjagen. U moet al Mijn wetten en voorschriften gehoorzamen en naleven en deze gruwelijke zonden nalaten.
In de slotverzen klinkt de oproep tot de Israëlieten zich niet te verontreinigen met de zonden die zijn opgesomd. De HERE wijst erop dat Hij de Kanaänieten ver- jaagt, omdat ze deze zonden bedrijven. Wanneer de Israëlieten het lot dat de Kanaänieten treft, willen voorkomen, moeten ze de instellingen van de HERE gehoorzamen en naleven. Het onderhouden van Gods geboden en het zich onthouden van de zonden van de Kanaänieten is de enige manier om aan de beschreven oordelen te ontkomen. Opnieuw sluit de HERE af met ‘Want Ik ben de HERE, uw God’, net als bij het begin van de Tien Geboden.
Het onderstreept het grote belang van de woorden, die Mozes moest doorgeven aan Israël. Leviticus 18 vers 30: Neem Mijn wetten dus goed in acht en neem niet een van deze vreselijke gewoonten over. Verontreinig uzelf niet met de wandaden van hen die wonen in het land waarheen u op weg bent. Want Ik ben de HERE, uw God.
Luisteraar, het zijn woorden die ook voor ons belangrijk zijn. Openbaring 2 vers 7:
Als u oren hebt, luister dan naar wat de Geest tegen de gemeenten zegt.
In de volgende uitzending gaan we verder met Lev.19:1 t/m 37.
