Opiniërend
Meetbare werkdrukbalans
ĞŶǁĂĂƌĚĞĐƌĞģƌĞŶĚƌďŽƉƌŽĐĞƐ
DĂĂƌƚĞŶĚĞtŝŶƚĞƌϷ
dƌĞĨǁŽŽƌĚĞŶ͗ǁĞƌŬĚƌƵŬ͕ƐŽĐŝŽƚĞĐŚŶŝĞŬ͕ǁĂĂƌĚĞĐƌĞĂƚŝĞ͕ŽƌŐĂŶŝƐĂƚŝĞŽŶƚǁŝŬŬĞůŝŶŐ͕ďĞĚƌŝũĨƐŬƵŶĚĞ͘
^ĂŵĞŶǀĂƫŶŐ
De hier beschreven methode meetbare werkdrukbalans biedt een bedrijfskundig vertrekpunt voor het verbeteren ǀĂŶ ĚĞ ǁĂĂƌĚĞĐƌĞĂƟĞ ǀĂŶ ŽƌŐĂŶŝƐĂƟĞƐ ĞŶ ŬǁĂůŝƚĞŝƚ ǀĂŶ
ĂƌďĞŝĚ ĚĂĂƌďŝŶŶĞŶ͘ Ğ ŵĞƚŚŽĚĞ ůĂĂƚ njŝĐŚ ƉŽƐŝƟŽŶĞƌĞŶ
tussen de caseload en vragenlijsten. De caseload richt zich ŽďũĞĐƟĞĨŽƉĚĞŝŶĚŝǀŝĚƵĞůĞǁĞƌŬĚƌƵŬƐŝƚƵĂƟĞ͕ŵĂĂƌŝƐŶŝĞƚ
ƚŽĞƉĂƐďĂĂƌŝŶĞĞŶĐŽŵƉůĞdžĞƌĞŽŵŐĞǀŝŶŐŵĞƚƵŶŝĞŬĞƉƌŽ- cessen. Vragenlijsten inventariseren (breed toepasbaar) ĚĞ ǁĞƌŬĚƌƵŬďĞůĞǀŝŶŐ ĞŶ ĐŽŶƚĞdžƚ ŝŶ ƚĞĂŵƐ͕ ŵĂĂƌ ŐĞǀĞŶ
ǁĞŝŶŝŐŝŶnjŝĐŚƚŝŶĚĞĂĐƚƵĞůĞŝŶĚŝǀŝĚƵĞůĞǁĞƌŬĚƌƵŬƐŝƚƵĂƟĞ͘
tĞƌŬĚƌƵŬďĂůĂŶƐ ŽŶĚĞƌƐƚĞƵŶƚ ĚĞ ŝŶĚŝǀŝĚƵĞůĞ ƐƵďũĞĐƟĞǀĞ
ďĞŽŽƌĚĞůŝŶŐ ǀĂŶ ĚĞ ĂĐƚƵĞůĞ ǁĞƌŬĚƌƵŬƐŝƚƵĂƟĞ͘ KƉůŽƐƐŝŶ- gen – als die nodig zijn - komen uit gesprekken en (eigen) handelen.
De methode wordt ondersteund door een werkdrukba- lanstool. Die biedt een concrete onderbouwing voor het gevoel van individuele werkdruk en een startpunt voor ŚĞƚŐĞƐƉƌĞŬŽǀĞƌƉƌŝŽƌŝƚĞŝƚƐƚĞůůŝŶŐ͕ŬĞƵnjĞŵŽŐĞůŝũŬŚĞĚĞŶĞŶ
doelen. Deze tool bevat een algoritme waarmee op basis ǀĂŶĚĞĞŝŐĞŶŝŶƐĐŚĂƫŶŐǀĂŶĚĞďĞŶŽĚŝŐĚĞĞŶďĞƐĐŚŝŬďĂƌĞ
ƟũĚ͕ĚĞǁĞƌŬǁŝũnjĞǁŽƌĚƚŐĞŵŽĚĞůůĞĞƌĚ͘KŶĚĞƌŵĞĞƌƉŝĞŬ- ĚƌƵŬ͕ͲĚƵƵƌĞŶŽŶĚĞƌĚƌƵŬǁŽƌĚĞŶnjŝĐŚƚďĂĂƌŐĞŵĂĂŬƚ͘Ğ
ŝŶƐĐŚĂƫŶŐŬŽŵƚǀĂŶĚĞŬĞŶŶŝƐǁĞƌŬĞƌnjĞůĨĞŶŐĂĂƚƵŝƚǀĂŶ
ĚĞ ďĞƐƚĂĂŶĚĞ ŐĞnjŽŶĚŚĞŝĚ͕ ĐŽŵƉĞƚĞŶƟĞƐ͕ ŽŶĚĞƌƐƚĞƵŶŝŶŐ
ĞŶŵŽƟǀĂƟĞǀĂŶĚĞďĞƚƌŽŬŬĞŶĞ͘/ŵƉůŝĐŝĞƚnjŝƚĚĂĂƌǀĞĞůŝŶ͘
dŝũĚŚĞĞŌĞĞŶŽďũĞĐƟĞǀĞĞŶƐƵďũĞĐƟĞǀĞŬĂŶƚĞŶĚĂĂƌŵĞĞ
krijgt de medewerker een persoonlijke spiegel van zijn of haar werkdrukbalans. Drie vervolgvragen komen achter- eenvolgens aan de orde:
ϭ͘ ,ŽĞǀĞƌďĞƚĞƌŝŬŵŝũŶǁĞƌŬĚƌƵŬƐŝƚƵĂƟĞnjĞůĨ͍
Ϯ͘ ,ŽĞǀĞƌďĞƚĞƌĞŶǁĞĚĞǁĞƌŬĚƌƵŬĐŽŶƚĞdžƚ͍
ϯ͘ ,ŽĞǀĞƌďĞƚĞƌĞŶǁĞĚĞǁĞƌŬĚƌƵŬďĞůĞǀŝŶŐ͍
Deze vragen zijn ingebed in een ontwikkelingsraamwerk en uitgewerkt in een coachproces voor leidinggeven- ĚĞŶ͕ ĐŽĂĐŚĞƐ ĞŶ ĂĚǀŝƐĞƵƌƐ͘ Ğ ŬŽŵĞŶ ƌĞŐĞůŵĂƟŐ ŽƉ ĚĞ
ĂŐĞŶĚĂ͕ ĚĂĂƌŽǀĞƌ ǁŽƌĚĞŶ ĂĨƐƉƌĂŬĞŶ ŐĞŵĂĂŬƚ͘ ,ŝĞƌŵĞĞ
ǁŽƌĚƚǁĞƌŬĚƌƵŬďĂůĂŶƐnjŝĐŚƚďĂĂƌ͕ďĞƐƉƌĞĞŬďĂĂƌĞŶnjŝŶǀŽů͘
Ăƚ ǀĞƌďĞƚĞƌƚ ĚĞ ŽƉĞƌĂƟŽŶĞůĞ͕ ƚĂĐƟƐĐŚĞ ĞŶ ƐƚƌĂƚĞŐŝƐĐŚĞ
ďĞƐƚƵƌŝŶŐ ĚŽŽƌĚĂƚ ĚĞ ŽƌŐĂŶŝƐĂƟĞŬǁĂůŝƚĞŝƚĞŶ ĞĸĐŝĞŶĐLJ͕
ĞīĞĐƟǀŝƚĞŝƚ ĞŶ ĂĂŶĚĂĐŚƚ ǁŽƌĚĞŶ ŽŶƚǁŝŬŬĞůĚ͘ Ăƚ ŐĞĞŌ
ǁĂĂƌĚĞĐƌĞĂƟĞͲŵŽŐĞůŝũŬŚĞĚĞŶ ĚŽŽƌ ůĂŐĞƌĞ ŬŽƐƚĞŶ͕ ƐŶĞů- ůĞƌĞůĞǀĞƌƟũĚĞŶĞŶĞĞŶďĞƚĞƌĞŬůĂŶƚďĞůĞǀŝŶŐ͘
Inleiding
ĂŶŬ ǀŽŽƌ ũĞ ďĞůĂŶŐƐƚĞůůŝŶŐ ǀŽŽƌ Ěŝƚ ĂƌƟŬĞů͘ WƌĂŬƟƐĐŚ
vertrekpunt in de hier beschreven methode is het ver- krijgen van inzicht in de (on-)balans tussen benodigde en ďĞƐĐŚŝŬďĂƌĞ ǁĞƌŬƟũĚ͘ ĞŶ ŝŶĚŝǀŝĚƵĞůĞ ŵĞƟŶŐ ŐĞďĂƐĞĞƌĚ
ŽƉ ƚŽĞŬŽŵƐƟŐĞ ;ǀĞƌǁĂĐŚƚĞͿ ƚĂŬĞŶ ŐĞĞŌ ĂĂŶ ǁĂƚ ĚĞ
ĂĐƚƵĞůĞ ǁĞƌŬĚƌƵŬƐŝƚƵĂƟĞ ŝƐ͘ ŝĞ ǁĞƌŬĚƌƵŬŵĞƟŶŐ ŵĂĂŬƚ
medewerkers meer bewust op welke punten hun eigen ǁĞƌŬĚƌƵŬďĞůĞǀŝŶŐ͕ ĚĞ ǁĞƌŬĚƌƵŬƐŝƚƵĂƟĞ ĞŶ ĚĞ ǁĞƌŬĚƌƵŬ- ĐŽŶƚĞdžƚ ŬƵŶŶĞŶ ǁŽƌĚĞŶ ǀĞƌĂŶĚĞƌĚ͘ Ğ ďĞŽŽŐĚĞ ďĂůĂŶƐ
ŵŽĞƚ Ƶŝƚ ƌĞŇĞĐƟĞ͕ ĚŝĂůŽŽŐ ĞŶ ;ĞŝŐĞŶͿ ŚĂŶĚĞůĞŶ ŬŽŵĞŶ͘
ŝũĚŝĞƌĞŇĞĐƟĞŝƐŚĞƚĚŽĞůĚĞǁĂĂƌĚĞĐƌĞĂƟĞƚĞǀĞƌŐƌŽƚĞŶ͘
/ĞĚĞƌĞĞŶ ŬĂŶ ŚŝĞƌ ŝŶ njŝũŶ ŽĨ ŚĂĂƌ ŽƌŐĂŶŝƐĂƟĞƌŽů ǀĞƌĂŶƚ- woordelijkheid voor gaan dragen. In een aantal gevallen ŐĂĂƚŚĞƚĚĂŶŽŵĚĞĞŝŐĞŶǁĞƌŬǁŝũnjĞĞŶǁĞƌŬŐĞĚƌĂŐ͕ŵĂĂƌ
ŽŽŬĚĞŽƌŐĂŶŝƐĂƟĞĐƵůƚƵƵƌ͕ĚĞƐƚƌƵĐƚƵƌĞŶĞŶͬŽĨƐLJƐƚĞŵĞŶ
ŬƵŶŶĞŶ ǀĂŶ ŐƌŽƚĞ ŝŶǀůŽĞĚ njŝũŶ͘ tĂŶŶĞĞƌ ŵĞĚĞǁĞƌŬĞƌƐ͕
leidinggevenden en hoger management deze vraagstuk- ŬĞŶ ǀĂŶƵŝƚ ŚĞƚ ŬůĂŶƚƉĞƌƐƉĞĐƟĞĨ ďĞŶĂĚĞƌĞŶ͕ ŽŶƚǁŝŬŬĞůƚ
ĞĞŶ ƉŽƐŝƟĞǀĞ ǁĞƌŬĚƌƵŬĐƵůƚƵƵƌ͘ ,Ğƚ ;ůĞĞƌͿƉƌŽĐĞƐ ǁŽƌĚƚ
verankerd. Deze aspecten komen in een overzichtelijk stappenplan allemaal aan bod.
ŝƚŝƐĞĞŶŽƉŝŶŝģƌĞŶĚĂƌƟŬĞů͘ĞĐĞŶƚƌĂůĞƐƚĞůůŝŶŐŝƐ͗
Het arboproces Werkdrukbalans draagt bij aan waarde- ĐƌĞĂƟĞ͗ ŵĞĞƌ ďĞŚĞĞƌƐŝŶŐ ǀĂŶ ĞŶ ďĞƚƌŽŬŬĞŶŚĞŝĚ ďŝũ ŚĞƚ
ǁĞƌŬ͕ŶĂĂƐƚĞĞŶŵĞĞƌƉŽƐŝƟĞǀĞďĞůĞǀŝŶŐŝŶŚĞƚǁĞƌŬ͘
Voor het conceptueel kader van deze methode van werk- drukbalans heb ik gebruik gemaakt van wetenschappelijke
П ĐŽŶŽŽŵ͕njĞůĨƐƚĂŶĚŝŐŽƌŐĂŶŝƐĂƚŝĞĂĚǀŝƐĞƵƌĞŶĚŽĐĞŶƚtĂĂƌĚĞĐƌĞĂƚŝĞŝŶĚĞ,ZDĂƐƚĞƌǀĂŶǀĂŶƐн
Werkdruk is een maatschappelijk actueel en rele- vant onderwerp: één op de drie mensen vindt de ǁĞƌŬĚƌƵŬƚĞŚŽŽŐ͕ĠĠŶŵŝůũŽĞŶŵĞŶƐĞŶůŽŽƉƚŬĂŶƐ
ŽƉ ĞĞŶ ďƵƌŶͲŽƵƚ͕ ĞŶ ǁĞƌŬƐƚƌĞƐƐ ŝƐ ďĞƌŽĞƉƐnjŝĞŬƚĞ
EŽ͘ϭ ;dEK͕ ϮϬϬϴͿ͘ Ğ ǀĞƌnjƵŝŵŬŽƐƚĞŶ ĂůƐ ŐĞǀŽůŐ
ĚĂĂƌǀĂŶďĞĚƌĂŐĞŶΦϳ͘ϴϬϬƉĞƌĚŽŽƌǁĞƌŬĚƌƵŬǀĞƌͲ zuimende werknemer. En ondanks de toepassing van Arbo-richtlijnen op het gebied van psycho- ƐŽĐŝĂůĞ ĂƌďĞŝĚƐďĞůĂƐƟŶŐ ƐƟũŐƚ ĚĞ ǁĞƌŬĚƌƵŬ ŝŶ
EĞĚĞƌůĂŶĚ ;^͕ ϮϬϭϮ͕ϮϬϭϴͿ ĞŶ ƵƌŽƉĂ ; ƐƐĞŶĞƌ͕
ϮϬϭϬͿ͘ĂĂƌnjŝƩĞŶǁĞƌŬŐĞǀĞƌƐĞŶǁĞƌŬŶĞŵĞƌƐŵĞĞ
in hun maag.
ϵϮ dŝũĚƐĐŚƌŝŌǀŽŽƌƚŽĞŐĞƉĂƐƚĞƌďŽǁĞƚĞŶƐĐŚĂƉϮϬϭϴ͖ϯϭ;ϯͿ
inzichten en ook van mijn eigen ervaringen in de toepas- ƐŝŶŐ ǀĂŶ ŚĞƚ ĐŽŶĐĞƉƚ ǁĞƌŬĚƌƵŬďĂůĂŶƐ ŐĞĚƵƌĞŶĚĞ ǀŝũŌŝĞŶ
ũĂĂƌƉĞƌƐŽŽŶůŝũŬĞĂĚǀŝĞƐƉƌĂŬƟũŬ͘
DŝũŶ ŵŽƟǀĂƟĞ Žŵ ǀŽŽƌ ŚĞƚ ĞĞƌƐƚ ĞĞŶ ĂƌƟŬĞů ǀŽŽƌ ĞĞŶ
ǁĞƚĞŶƐĐŚĂƉƉĞůŝũŬƟũĚƐĐŚƌŝŌƚĞƐĐŚƌŝũǀĞŶĞŶŵĞƚĞŽŶĚĞƌͲ ǁĞƌƉĞŶ ĂĂŶ ĞĞŶ ǁĞƚĞŶƐĐŚĂƉƉĞůŝũŬ ƌĞǀŝĞǁƉƌŽĐĞƐ͕ ŝƐ ŚĞƚ
goed voor het voetlicht van de beroepsgroep brengen ǀĂŶ ĚĞnjĞ ƌĞůĂƟĞĨ ŽŶďĞŬĞŶĚĞ ĂĂŶƉĂŬ͘ Ğ ƉƌĞƚĞŶƟĞ ǀĂŶ
het concept werkdrukbalans is dat werkgevers die medewerkers met het instrumentarium en stappenplan ŽŶĚĞƌƐƚĞƵŶĞŶ͕ĚĞǁĂĂƌĚĞǀĂŶĚĞŽƌŐĂŶŝƐĂƟĞǀŽŽƌŬůĂŶƚĞŶ͕
medewerkers en partners kunnen vergroten. Werkdruk is ǀŽŽƌŚĞŶĚĂŶŶŝĞƚnjŽnjĞĞƌĞĞŶ;ƐƵďũĞĐƟĞĨͿƉƌŽďůĞĞŵ͖ŚĞƚ
ďĞƚĞƌŽŵŐĂĂŶŵĞƚƐĐŚĂĂƌƐĞƟũĚŝƐĞĞŶŬĂŶƐŽŵĚĞǀŽůůĞĚŝŐĞ
ƉŽƚĞŶƟĞǀĂŶŵĞŶƐĞŶĞŶŽƌŐĂŶŝƐĂƟĞƐƚĞŽŶƚƉůŽŽŝĞŶ͘
ĞĚĞĮŶŝƟĞǀĂŶǁĞƌŬĚƌƵŬŝŶĚĞŵƵůƟĚŝƐĐŝƉůŝŶĂŝƌĞƌŝĐŚƚůŝũŶ
ǁĞƌŬĚƌƵŬ;Es͕ϮϬϭϯͿůƵŝĚƚ͗͞ůƐĚĞŚŽĞǀĞĞůŚĞŝĚǁĞƌŬĞŶ
ĚĞƟũĚǁĂĂƌďŝŶŶĞŶĚĂƚǁĞƌŬĂĨŵŽĞƚnjŝũŶ;ǁĞƌŬďĞůĂƐƟŶŐͿ
het draagvermogen van de werknemer (belastbaarheid) te boven gaat is er sprake van hoge werkdruk. Vooral in ĐŽŵďŝŶĂƟĞ ŵĞƚ ďĞƉĞƌŬƚĞ ƌĞŐĞůŵŽŐĞůŝũŬŚĞĚĞŶ ĞŶ ŚĞƚ
ŽŶƚďƌĞŬĞŶǀĂŶǀŽůĚŽĞŶĚĞƐƚĞƵŶĚŽŽƌĐŽůůĞŐĂΖƐĞŶůĞŝĚŝŶŐ- gevende om aan de gestelde eisen te voldoen vormt werk- druk een risico voor de gezondheid van werknemers.”
,ŽĞǁĞůǁĞƌŬĚƌƵŬĞĞŶŶĞƵƚƌĂĂůďĞŐƌŝƉŝƐ͕ǁŽƌĚƚĞƌŝŶĚŝƚ
ĂƌƟŬĞůƚĞŚŽŐĞŽĨƚĞůĂŐĞǁĞƌŬĚƌƵŬŵĞĞďĞĚŽĞůĚ͘KŶĚĞƌ- druk is ook een belangrijk stressbron. Belangrijk om te weten is dat werkdruk werkstress kan veroorzaken maar ǁĞƌŬƐƚƌĞƐƐŝƐŶŝĞƚĂůƟũĚǀĞƌŽŽƌnjĂĂŬƚĚŽŽƌǁĞƌŬĚƌƵŬ͘tĂŶƚ
juiste twee genoemde variabelen regelmogelijkheden en ƐƚĞƵŶĐŽůůĞŐĂ͛ƐnjŝũŶĂůƐnjĞŽŶƚďƌĞŬĞŶŽŽŬƐƚƌĞƐƐŽƌĞŶ͘
tĞƌŬĚƌƵŬ ŚŽĞŌ ŐĞĞŶ ƉƌŽďůĞĞŵ ƚĞ njŝũŶ͘ /ĞĚĞƌĞĞŶ ŚĞĞŌ
eigen grenzen als het gaat om werkdruk. Echter niet ieder- een kent of herkent zijn eigen grenzen. En als grenzen niet ǁŽƌĚĞŶ ŚĞƌŬĞŶĚ͕ ŬĂŶ ŚĞƚ ůĂƐƟŐ njŝũŶ njĞ ďĞƐƉƌĞĞŬďĂĂƌ ƚĞ
ŵĂŬĞŶĞŶŬĂŶŚĞƚŶŽŐůĂƐƟŐĞƌnjŝũŶŽŵŚĞƚŽƉƚĞůŽƐƐĞŶ͕
ǁĂŶƚĚĂƚŬƵŶũĞǀĂĂŬŶŝĞƚĂůůĞĞŶ͘KŶďĞǁƵƐƚĞ͕ŽŶďĞƐƉƌĞĞŬ- ďĂƌĞ ŽĨ ŽŶďĞŢŶǀůŽĞĚďĂƌĞ ǁĞƌŬĚƌƵŬ ǁŽƌĚƚ ĞĞŶ ƉƌŽďůĞĞŵ
ŽŵĚĂƚĚĂŶĚĞďĂůĂŶƐŚĞƌƐƚĞůƵŝƚďůŝũŌ͘tĂŶŶĞĞƌĞĞŶŽƌŐĂ- ŶŝƐĂƟĞ ŵĞĚĞǁĞƌŬĞƌƐ ŵĞƚ ƌĞŐĞůŵŽŐĞůŝũŬŚĞĚĞŶ ;ŐƌĞŶnjĞŶ
ƐƚĞůůĞŶ͕ ďĞƐƉƌĞĞŬďĂĂƌ ŵĂŬĞŶ͕ ŽƉůŽƐƐŝŶŐĞŶ njŽĞŬĞŶͿ ǁŝů
ŽŶĚĞƌƐƚĞƵŶĞŶ͕ŵŽĞƚŝŶĚĞĂĂŶƉĂŬǀĂŶǁĞƌŬĚƌƵŬĂĂŶǀĞƌ- ƐĐŚŝůůĞŶĚĞŽƌŐĂŶŝƐĂƟĞŬǁĂůŝƚĞŝƚĞŶǁŽƌĚĞŶŐĞǁĞƌŬƚ͘
Hoe mooi is het dan wanneer die te ontwikkelen organi- ƐĂƟĞŬǁĂůŝƚĞŝƚĞŶŽŽŬĚĞǁĂĂƌĚĞĐƌĞĂƟĞǀĂŶĚĞŽƌŐĂŶŝƐĂƟĞ
ǀĞƌŐƌŽƚĞŶ͍dŽƚĚĞĚŽĞůŐƌŽĞƉĞŶǀĂŶǁĂĂƌĚĞĐƌĞĂƟĞǀĂŶĞĞŶ
ŽƌŐĂŶŝƐĂƟĞ ŬƵŶŶĞŶ ŬůĂŶƚĞŶ͕ ƉĂƌƚŶĞƌƐ ĞŶ ŵĞĚĞǁĞƌŬĞƌƐ
worden gerekend. Klantwaarde is vanuit mijn visie de kwa- ůŝƚĞŝƚǀĂŶ͕ŚĞƚĚƌĂĂŐǀůĂŬǀŽŽƌĞŶďĞůĞǀŝŶŐďŝũĞĞŶƉƌŽĚƵĐƚ
ŽĨĚŝĞŶƐƚĚŝĞĚŽŽƌĚĞŽƌŐĂŶŝƐĂƟĞǁŽƌĚƚŐĞůĞǀĞƌĚ͘WĂƌƚŶĞƌ- ǁĂĂƌĚĞ ŝƐ ĚĞ ĮŶĂŶĐŝģůĞ ǁĂĂƌĚĞ͕ ĐŽŶƟŶƵŢƚĞŝƚƐǁĂĂƌĚĞ ĞŶ
ŝŵĂŐŽǁĂĂƌĚĞǀĂŶĚĞƌĞůĂƟĞŵĞƚĞĞŶŽƌŐĂŶŝƐĂƟĞ͘DĞĚĞ- ǁĞƌŬĞƌƐǁĂĂƌĚĞ ŝƐ ĚĞ ďĞůŽŶŝŶŐ͕ ŚĞƚ ůŽŽƉďĂĂŶƉĞƌƐƉĞĐƟĞĨ
ĞŶĚĞǀŽůĚŽĞŶŝŶŐǀĂŶĞĞŶĨƵŶĐƟĞďŝŶŶĞŶĚĞŽƌŐĂŶŝƐĂƟĞ͘
KƌŐĂŶŝƐĂƟĞƐ ǁĞƌŬĞŶ ŽƉ ǀĞƌƐĐŚŝůůĞŶĚĞ ŵĂŶŝĞƌĞŶ ĂĂŶ ĚŝĞ
ǁĂĂƌĚĞ͕ďŝũǀŽŽƌďĞĞůĚ͗
ϭ͘ KƌŐĂŶŝƐĂƟĞƐ ĚŝĞ ŚƵŶ ŬǁĂůŝƚĞŝƚ ĞĸĐŝģŶƚ ďĞŚĞĞƌƐĞŶ
ŬƵŶŶĞŶĚĂĂƌŵĞĞůĂŐĞŬŽƐƚĞŶƌĞĂůŝƐĞƌĞŶ͕ďĞƚĞƌĞůŽŶĞŶ
betalen en een grotere winst boeken.
Ϯ͘ KƌŐĂŶŝƐĂƟĞƐĚŝĞŚƵŶǀŽŽƌƚďƌĞŶŐŝŶŐƐƉƌŽĐĞƐƐĞŶǀĂŶƵŝƚ
ďĞƚƌŽŬŬĞŶ ƐĂŵĞŶǁĞƌŬŝŶŐ ĞīĞĐƟĞĨ ŬƵŶŶĞŶ ŝŶƌŝĐŚƚĞŶ
ŶĂĂƌ ƐƉĞĐŝĮĞŬĞ ĚŽĞůŐƌŽĞƉĞŶ ĞŶ ŬůĂŶƚǁĞŶƐĞŶ ŽŶƚǁŝŬ- ŬĞůĞŶĚĂĂƌŵĞĞŬŽƌƚĞůĞǀĞƌƟũĚĞŶ͕ůĂŐĞƌĞǀŽŽƌƌĂĚĞŶĞŶ
hogere omzet.
ϯ͘ ĂŶĚĂĐŚƚ ǀŽŽƌ ĚĞ ŬůĂŶƚ͕ njŝũŶ ŽŵŐĞǀŝŶŐ ĞŶ ƚŽĞŬŽŵƐƚ
ŐĞĞŌŵĞĞƌǁĂĂƌĚĞĂĂŶĚĞďĞůĞǀŝŶŐŝŶĚŝĞŶƐƚǀĞƌůĞŶŝŶŐ͘
ĂƚŝƐŐŽĞĚǀŽŽƌĐŽŶƟŶƵŢƚĞŝƚ͕ƚƌŽƚƐĞŶŵĞƌŬǁĂĂƌĚĞ͘
Het onderscheiden van deze drie manieren van werken met een ontwikkelingsraamwerk - zo veel mogelijk klant ƐƉĞĐŝĮĞŬ͕ŵĞƚĚĞƵŝƚĚĂŐŝŶŐĞŶ͕ĨŽĐƵƐ͕ĂĂŶƉĂŬĞŶĚĞƌŐĞůŝũŬĞ
- kan naar mijn ervaring bijdragen aan inzicht in en het ǀĞƌƐŶĞůůĞŶ ǀĂŶ ĚĞ ŽŶƚǁŝŬŬĞůŝŶŐ ǀĂŶ ŬůĂŶƚǁĂĂƌĚĞ͕ ŵĞĚĞ- ǁĞƌŬĞƌƐǁĂĂƌĚĞĞŶƉĂƌƚŶĞƌǁĂĂƌĚĞ;ĞtŝŶƚĞƌĞƚĂů͕͘ϮϬϭϲͿ͘
&ŝŐƵƵƌϭƐƉĞĐƚĞŶǀĂŶǁĂĂƌĚĞĐƌĞĂƟĞŝŶĞĞŶŽŶƚǁŝŬŬĞůŝŶŐƐƌĂĂŵǁĞƌŬ
dŝũĚƐĐŚƌŝŌǀŽŽƌƚŽĞŐĞƉĂƐƚĞƌďŽǁĞƚĞŶƐĐŚĂƉϮϬϭϴ͖ϯϭ;ϯͿ ϵϯ
/ŶĮŐƵƵƌϭǀŝŶĚƚƵĞĞŶǀŽŽƌďĞĞůĚŵĞƚĞŶŬĞůĞĂƐƉĞĐƚĞŶǀĂŶ
ǁĂĂƌĚĞĐƌĞĂƟĞ͘
De methode werkdrukbalans is gericht op waardecre- ĂƟĞ͘ŝƚƉĞƌƐƉĞĐƟĞĨŬƌŝũŐƚnjŽĞĞŶƉŽƐŝƟĞǀĞĐŽŶŶŽƚĂƟĞŝŶ
vergelijking tot de aanpak van oplopend ziekteverzuim.
tĞƌŬĚƌƵŬďĂůĂŶƐ ŚĞĞŌ ĚƵƐ ĞĞŶ ďƌĞĚĞƌĞ ĚŽĞůƐƚĞůůŝŶŐ ĚĂŶ
ŬŽƐƚĞŶďĞƐƉĂƌŝŶŐ͘dŝũĚŝƐŵĞĞƌĚĂŶŐĞůĚ͕ŚĞƚŐĂĂƚŽŽŬŽŵ
ŚĞƚ ǀĞƌďĞƚĞƌĞŶ ǀĂŶ ƐŶĞůŚĞŝĚ ĞŶ ĂĂŶĚĂĐŚƚ͘ Ğ ŝŶƚĞŐƌĂƟĞ
ǀĂŶ ĚĞnjĞ ĚŽĞůƐƚĞůůŝŶŐĞŶ ŝƐ ŝŶ ĮŐƵƵƌ Ϯ ǁĞĞƌŐĞŐĞǀĞŶ͘ ,Ğƚ
draagvlak voor het meten van en werken aan werkdruk- balans wordt versterkt door de verbinding tussen organi- ƐĂƟĞŬǁĂůŝƚĞŝƚĞŶĞŶǁĂĂƌĚĞĐƌĞĂƟĞ͘
Bij de hantering van de werkdrukbalans methodiek ligt de ĨŽĐƵƐƉƌŝŵĂŝƌŽƉĚĞĨĂĐƚŽƌƟũĚ͘ŝƚŚĞĞŌĞĞŶĞĐŽŶŽŵŝƐĐŚĞ
ĂĐŚƚĞƌŐƌŽŶĚ͘dŝũĚŝƐĚĞŵĞĞƐƚƐĐŚĂĂƌƐĞƉƌŽĚƵĐƟĞĨĂĐƚŽƌĞŶ
zonder beheersing daarvan kunnen ook andere aspecten ǀĂŶ ĚĞ ďĞĚƌŝũĨƐǀŽĞƌŝŶŐ ŶŝĞƚ ǁŽƌĚĞŶ ďĞŚĞĞƌƐƚ ;ƌƵĐŬĞƌ͕
ϭϵϱϰͿ͘,ĞƚŐĂŶŐďĂƌĞdEKǁĞƌŬĚƌƵŬŵŽĚĞů;tŝĞnjĞƌĞƚĂů͕͘
ϮϬϭϮͿ ďŝĞĚƚ ĞĞŶ ďƌĞĚĞƌ ƌĞĨĞƌĞŶƟĞŬĂĚĞƌ ĚĂŶ ĂůůĞĞŶ ĚĞ
ĚŝŵĞŶƐŝĞ ƟũĚ͘ Ăƚ ŐĞĞŌ ĂĂŶůĞŝĚŝŶŐ ƚŽƚ ĚĞ ǀƌĂĂŐ ŽĨ ĚĞnjĞ
aspecten daarmee buiten de scope vallen. We zullen zien dat deze aspecten echter vanzelf weer aan de orde komen ŝŶĚĞďĞƐƉƌĞŬŝŶŐǀĂŶĚĞŵĞƟŶŐĞŶŚĞƚnjŽĞŬĞŶŶĂĂƌŽƉůŽƐ- ƐŝŶŐƐƌŝĐŚƟŶŐĞŶ͘
tĞƌŬĚƌƵŬďĂůĂŶƐ ŵĞĞƚďĂĂƌ ŵĂŬĞŶ ŵĞƚ ƟũĚ ŝƐ ĐŽŶĐƌĞĞƚ͕
ĂŶĂůLJƟƐĐŚ͕ƐLJƐƚĞŵĂƟƐĐŚĞŶƌĂƟŽŶĞĞů͘ĞnjĞ͚,ĞƚͲǁĞƌĞůĚ͛ŝƐ
ĞĞŶďĞůĂŶŐƌŝũŬĞŝŶǀĂůƐŚŽĞŬ͕ŵĂĂƌĚĂĂƌŵĞĞŬŽŵũĞĞƌŶŝĞƚ͘
Er gebeurt pas iets als het iemand raakt in de individuele
͚/ŬͲǁĞƌĞůĚ͛ĞŶĂůƐũĞĞƌǁĂƚƐĂŵĞŶŵĞƚĂŶĚĞƌĞŶŵĞĞĚŽĞƚ
ŝŶĚĞƐŽĐŝĂůĞ͚tŝũͲǁĞƌĞůĚ͛;KīŵĂŶ͕ϮϬϭϰͿ͘Ğ,ĞƚͲǁĞƌĞůĚ
ǀĂŶǁĞƌŬĚƌƵŬŶŽĞŵĞŶǁĞĚĞǁĞƌŬĚƌƵŬƐŝƚƵĂƟĞ͘Ğ/ŬͲǁĞ- reld noemen we de werkdrukbeleving en de Wij-wereld ŶŽĞŵĞŶ ǁĞ ĚĞ ǁĞƌŬĚƌƵŬĐŽŶƚĞdžƚ͘ ŽŽƌ ĚĞnjĞ ǁĞƌĞůĚĞŶ
zo dicht mogelijk bij elkaar te brengen kan de werkdruk ǁŽƌĚĞŶǀĞƌŵŝŶĚĞƌĚ;njŝĞŽŽŬĮŐƵƵƌϯͿ͘
Dat dit proces werkt is elders aangetoond. In een studie ŶĂĂƌĚĞĐĂƐĞůŽĂĚďĞůĂƐƟŶŐďůĞĞŬĚĂƚʹůŽƐǀĂŶĚĞŚŽĞǀĞĞů- heid werk – werkdrukbeleving vermindert en persoonlijke ĞīĞĐƟǀŝƚĞŝƚ ƚŽĞŶĞĞŵƚ͕ ǁĂŶŶĞĞƌ ƟũĚďĞůĂƐƟŶŐ ďĞƐƉƌĞĞŬ- ďĂĂƌ ǁŽƌĚƚ ŐĞŵĂĂŬƚ ;<ŝŶŐ͕ Z͘ ϮϬϬϵͿ͘ Ăƚ ƐůƵŝƚ ĂĂŶ ŚĞƚ
:Žď ĞŵĂŶĚƐ ZĞƐŽƵƌĐĞƐ ŵŽĚĞů ;ĞŵĞƌŽƵƟ Ğƚ Ăů͕͘ ϮϬϬϭͿ
ŽŶƚǁŝŬŬĞůĚ ŝŶ ŽŶƐ ĞŝŐĞŶ ƚĂĂůŐĞďŝĞĚ͕ ĚĂƚ ŚĞƚ ďĞůĂŶŐ ǀĂŶ
regelmogelijkheden en ondersteuning vanuit de orga- ŶŝƐĂƟĞ ŽŶĚĞƌƐƚƌĞĞƉƚ͘ ,Ğƚ ƵŝƚŐĂŶŐƐƉƵŶƚ ĚĂƚ ŚĞƚ ŝŶĚŝǀŝĚƵ
;/ŬͲǁĞƌĞůĚͿŝŶĞĞŶĐŽŶƚĞdžƚĨƵŶĐƟŽŶĞĞƌƚ;,ĞƚͲǁĞƌĞůĚĞŶtŝũ
ǁĞƌĞůĚͿĞŶĞīĞĐƟĞĨďĞůĞŝĚnjŝĐŚŚŝĞƌŽƉŵŽĞƚƌŝĐŚƚĞŶ͕ǀŽƌŵƚ
ook de basis van deze benadering.
Verschillende methoden hebben verschillende mogelijk- heden om hieraan een bijdrage te leveren. In de case- ůŽĂĚƐƚƵĚŝĞ ǀĂŶ <ŝŶŐ ǁŽƌĚƚ ĚĞ ǁĞƌŬĚƌƵŬƐŝƚƵĂƟĞ ŵĞƚ ĚĞ
ŽďũĞĐƟĞĨŐĞŶŽƌŵĞĞƌĚĞĐĂƐĞůŽĂĚŐĞŵĞƚĞŶ͘KŵĚĂƚŽƌŐĂŶŝ- ƐĂƟĞƐ ŵĞƚ ĂŶĚĞƌĞ ƚLJƉĞ ŽƉŐĂǀĞŶ njŽĂůƐ ƵŶŝĞŬĞ ƉƌŽĐĞƐƐĞŶ
ŽĨ ƉĂƌƟĐŝƉĂƟĞǀĞ ŽƉŐĂǀĞŶ ŶŝĞƚ ŵĞƚ ŐĞŶŽƌŵĞĞƌĚĞ ƚĂŬĞŶ
ŬƵŶŶĞŶǁĞƌŬĞŶ͕ďĞƉĞƌŬƚĚĂƚĚĞƚŽĞƉĂƐƐŝŶŐǀĂŶĚĞnjĞŵĞ- ƚŚŽĚĞ͘ŝũĞĞŶƌŝƐŝĐŽͲŝŶǀĞŶƚĂƌŝƐĂƟĞǁŽƌĚƚĚĞƟũĚďĞůĂƐƟŶŐ
met een vragenlijst gescoord en een teamrapport van de ǁĞƌŬĚƌƵŬĐŽŶƚĞdžƚŐĞŵĂĂŬƚ͘/ŶĞĞŶŐĞƐƉƌĞŬŵĞƚĞĞŶĐŽĂĐŚ
kan veel inzicht in de werkdrukbeleving worden gekre- gen. Vragenlijsten geven echter geen onderbouwing van ĚĞ ŝŶĚŝǀŝĚƵĞůĞ ǁĞƌŬĚƌƵŬƐŝƚƵĂƟĞ͘ ŝĞ ĐŽŵƉůĞŵĞŶƚĂŝƌĞ ŝŶ- valshoek is waardevol. Die invalshoek kan werkdrukbalans ďŝĞĚĞŶ͘DĞƚĞĞŶƐƵďũĞĐƟĞǀĞƐĐŚĂƫŶŐǀĂŶĚĞďĞŶŽĚŝŐĚĞ
ĞŶ ďĞƐĐŚŝŬďĂƌĞ ƟũĚ ŬĂŶ ǁĞƌŬĚƌƵŬ ŝŶĚŝǀŝĚƵĞĞů ĞŶ ;ŝŶƚĞƌͿ ƐƵďũĞĐƟĞĨǁŽƌĚĞŶŐĞŵĞƚĞŶ;ĚĞtŝŶƚĞƌ͕ϮϬϭϭͿ͘ĂƚďŝĞĚƚ
een individueel en bedrijfskundig vertrekpunt. Ook werk- drukbalans is niet overal toepasbaar. Daarop komen we ůĂƚĞƌƚĞƌƵŐ͘^ĂŵĞŶǀĂƩĞŶĚ͗
ϭ͘ ĞŶ ĐĂƐĞůŽĂĚ ŬĂŶ ĚĞ ǁĞƌŬĚƌƵŬƐŝƚƵĂƟĞ ďŝũ ƌŽƵƟŶĞŵĂ- ƟŐĞďĞĚƌŝũĨƐƉƌŽĐĞƐƐĞŶŽďũĞĐƟǀĞƌĞŶ͘
2. Werkdrukvragenlijsten kunnen werkdrukbeleving en ǁĞƌŬĚƌƵŬĐŽŶƚĞdžƚŵĞƚĞŶ
ϯ͘ tĞƌŬĚƌƵŬďĂůĂŶƐ ŬĂŶ ĚĞ ǁĞƌŬĚƌƵŬƐŝƚƵĂƟĞ ŝŶ ĚLJŶĂŵŝ- ƐĐŚĞƉƌŽĐĞƐƐĞŶ;ŝŶƚĞƌͿƐƵďũĞĐƟĞĨŵĞƚĞŶ͘
ŝũǁĞƌŬĚƌƵŬďĂůĂŶƐƐĐŚĂƚĚĞŵĞĚĞǁĞƌŬĞƌĚĞƟũĚƐĂƐƉĞĐƚĞŶ
van een taak zelf in. De beschikbare en benodigde taak- ƟũĚ ĞŶ ĚŽŽƌůŽŽƉƟũĚ ǀĂŶ ƚĂŬĞŶ ǁŽƌĚĞŶ ŐĞŢŶǀĞŶƚĂƌŝƐĞĞƌĚ͘
WŝĞŬĚƌƵŬ ĞŶ ͲĚƵƵƌ͕ ƌŽƵƟŶĞĚƌƵŬ͕ ĂĚͲŚŽĐ ĚƌƵŬ͕ ŽŶĚĞƌĚƌƵŬ
en versnippering zijn belangrijke indicatoren die worden ďĞƌĞŬĞŶĚĞŶnjŝĐŚƚďĂĂƌŐĞŵĂĂŬƚ͘ZĞŐĞůŵĂƟŐnjĂůǁĞƌŬĚƌƵŬ
ŝŶĚŝǀŝĚƵ ŽǀĞƌƐƟũŐĞŶĚ njŝũŶ ĞŶ ŝŶ ƚĞĂŵǀĞƌďĂŶĚ ŵŽĞƚĞŶ
worden bekeken. Ook de mogelijkheden om werkdruk in bedrijfsprocessen zichtbaar te maken kan meerwaarde hebben.
Ğ ŽƌŐĂŶŝƐĂƟĞǁĞƚĞŶƐĐŚĂƉƉĞŶ ůĞƌĞŶ ŽŶƐ ĚĂƚ ĂƵƚŽŶŽŵŝĞ
veelal een belangrijke voorwaarde voor werktevreden- heid is en tevreden medewerkers presteren beter. Tijd is ŶŝĞƚĂůůĞĞŶĚĞŬůŽŬ͘,ĞƚĂƐƉĞĐƚ͚ƟũĚŝƐĂĂŶĚĂĐŚƚ͛ʹďŝũǀŽŽƌ- ďĞĞůĚĚĞǀŽůĚŽĞŶŝŶŐĚŝĞĞĞŶƚĂĂŬŐĞĞŌͲnjĂůŽŽŬǁŽƌĚĞŶ
meegenomen in het bespreekbaar maken van werkdruk.
KŶĚĞƌŵĞĞƌ ĚĞ ƐŽĐŝŽƚĞĐŚŶŝĞŬ ďĞƉůĞŝƚ ƚĂŬĞŶƉĂŬŬĞƩĞŶ
ǀŽůůĞĚŝŐĞƌ ĞŶ ĚĞ ǁĞƌŬŽƌŐĂŶŝƐĂƟĞ ĞĞŶǀŽƵĚŝŐĞƌ ƚĞ ŵĂŬĞŶ͘
ƵƚŽŶŽŵŝĞ͕ njĞůĨŽƌŐĂŶŝƐĂƟĞ ĞŶ ŵĞĞƌ njĞůĨƐƚƵƌŝŶŐ ďŝŶŶĞŶ
&ŝŐƵƵƌϮKƌŐĂŶŝƐĂƟĞŬǁĂůŝƚĞŝƚĞŶǁĂĂƌĚĞĐƌĞĂƟĞ
ϵϰ dŝũĚƐĐŚƌŝŌǀŽŽƌƚŽĞŐĞƉĂƐƚĞƌďŽǁĞƚĞŶƐĐŚĂƉϮϬϭϴ͖ϯϭ;ϯͿ
ƚĞĂŵƐŚŽƌĞŶŽŽŬŝŶĚĞnjĞďĞŶĂĚĞƌŝŶŐ͘,ŽĞǁĞůĚĞŵĞƟŶŐ
ŝŶĚŝǀŝĚƵĞĞůŝƐ͕ŝƐĚĞŵĞƚŚŽĚĞŐĞƌŝĐŚƚŽƉŝŶĚŝǀŝĚƵ͕ƚĞĂŵƐĞŶ
ĚĞŽƌŐĂŶŝƐĂƟĞĂůƐŐĞŚĞĞů͘
De methode wordt ingezet vanuit drie vragen. Deze vra- ŐĞŶǁŽƌĚĞŶŝŶƌĞŐĞůŬƌŝŶŐĞŶŐĞďŽƌŐĚĚŝĞǀŝĂĚĞŽƉĞƌĂƟŽ- ŶĞůĞ͕ ƚĂĐƟƐĐŚĞ ĞŶ ƐƚƌĂƚĞŐŝƐĐŚĞ ďĞƐƚƵƌŝŶŐ njŝũŶ ǀĞƌďŽŶĚĞŶ
ŵĞƚ ŚĞƚ ŽŶƚǁŝŬŬĞůŝŶŐƐƌĂĂŵǁĞƌŬ ǀŽŽƌ ǁĂĂƌĚĞĐƌĞĂƟĞ͘
DĞƚ ĚĞ ƌĞŐĞůŬƌŝŶŐĞŶ ǁŽƌĚĞŶ ĚĞ ŽƌŐĂŶŝƐĂƟĞŬǁĂůŝƚĞŝƚĞŶ
ĞĸĐŝĞŶĐLJ͕ĞīĞĐƟǀŝƚĞŝƚĞŶĂĂŶĚĂĐŚƚŽŶƚǁŝŬŬĞůĚ͘ ĸĐŝģŶƟĞ
ĚƌĂĂŐƚďŝũĂĂŶďĞŚĞĞƌƐŝŶŐ͖ĞīĞĐƟǀŝƚĞŝƚĂĂŶďĞƚƌŽŬŬĞŶŚĞŝĚ
ĞŶĂĂŶĚĂĐŚƚĂĂŶďĞůĞǀŝŶŐ͘ĞŚĞĞƌƐŝŶŐ͕ďĞƚƌŽŬŬĞŶŚĞŝĚĞŶ
beleving zijn de hogere doelen van dit Arboproces. Het ǀĞƌĂŶĚĞƌŬƵŶĚŝŐŵŽĚĞůĚĂƚŝŶĚŝƚĂƌƟŬĞůǁŽƌĚƚƵŝƚŐĞǁĞƌŬƚ
ŝƐŐĞŢŶƐƉŝƌĞĞƌĚŽƉƉƌĂŬƟũŬĞƌǀĂƌŝŶŐĞŶŽŶƚǁŝŬŬĞůŝŶŐ͕ďŝĞĚƚ
empirische aanwijzingen en een wetenschappelijk funda- ŵĞŶƚǀŽŽƌĞīĞĐƟǀŝƚĞŝƚ͘
ĞŵĞƚŚŽĚĞŝƐŶŝĞƚŽǀĞƌĂůŽĨǀŽŽƌĂůůĞĨƵŶĐƟĞƐƚŽĞƉĂƐďĂĂƌ͘
Ğ ŵĞƚŚŽĚĞ ůĞĞŶƚ njŝĐŚ ďŝũ ƵŝƚƐƚĞŬ ǀŽŽƌ ŵĞĚĞǁĞƌŬĞƌƐ͕
ƚĞĂŵƐ ĞŶ ŽƌŐĂŶŝƐĂƟĞƐ ǁĂĂƌŝŶ ŵĞĚĞǁĞƌŬĞƌƐ ŚƵŶ ĞŝŐĞŶ
ĂŐĞŶĚĂďĞŚĞƌĞŶĞŶĚĂĂƌďŝũƌĞŐĞůŵĂƟŐĞĞŶƉůĂŶŶŝŶŐƐŚŽƌŝ- njŽŶƚƵƐƐĞŶĚƌŝĞĞŶĚĞƌƟĞŶǁĞŬĞŶŚĂŶƚĞƌĞŶ͘sŽŽƌŬŽƌƚĞƌĞ
planningshorizonnen is het inzicht op dagniveau erg grof.
sŽŽƌůĂŶŐĞƌĞŚŽƌŝnjŽŶŶĞŶďŝĞĚƚĚĞŝŶǀĞƐƚĞƌŝŶŐŝŶƟũĚǀŽŽƌ
diagnose en afstemming te weinig waarde. Werkdrukbe- ůĞŝĚŝŶŚĞƚůŝĐŚƚǀĂŶǁĂĂƌĚĞĐƌĞĂƟĞĠŶŽƌŐĂŶŝƐĂƟĞǀĞƌŶŝĞƵ- wing vraagt om leiderschap dat verantwoordelijkheid en ƌƵŝŵƚĞŽŵŬĞƵnjĞƐĞŶĨŽƵƚĞŶƚĞŵĂŬĞŶŐĞĞŌ͘
Materialen en methoden
Centrale en ondersteunende ontwikkelvragen
Ğ ŵĞƚŚŽĚĞ ǁĞƌŬĚƌƵŬďĂůĂŶƐ ŐĞĞŌ ĂŶƚǁŽŽƌĚ ŽƉ ĚĞ
ontwikkelvraag: Hoe stellen wij zelf prioriteiten zodat we ĞĸĐŝģŶƚ͕ĞīĞĐƟĞĨĞŶĂĂŶĚĂĐŚƟŐŬƵŶŶĞŶǁĞƌŬĞŶ͍
ĞǀŽůŐĞŶĚĞǁĞƌŬĚĞĮŶŝƟĞǀĂŶǁĞƌŬĚƌƵŬďĂůĂŶƐƐƚĞůŝŬŚŝĞƌ
voor: Als een medewerker met zijn of haar kennis en mo- ƟǀĂƟĞǀŽůĚŽĞŶĚĞƟũĚŚĞĞŌŽŵĚĞŚŽĞǀĞĞůŚĞŝĚǁĞƌŬĞŶĚĞ
ƟũĚǁĂĂƌďŝŶŶĞŶĚĂƚǁĞƌŬŵŽĞƚǁŽƌĚĞŶƵŝƚŐĞǀŽĞƌĚ;ǁĞƌŬ- ďĞůĂƐƟŶŐͿ ŵĞƚ ĂĂŶĚĂĐŚƚ ƚĞ ǀĞƌƌŝĐŚƚĞŶ͕ ĚĂŶ ŝƐ Ğƌ ƐƉƌĂŬĞ
ǀĂŶǁĞƌŬĚƌƵŬďĂůĂŶƐ͘tĂŶŶĞĞƌĞƌŽŶďĂůĂŶƐďĞƐƚĂĂƚĞŶĚĞ
individuele piekdruk, en -duur niet zichtbaar, bespreek- baar en zinvol zijn, vormt deze onbalans een risico voor de ŐĞnjŽŶĚŚĞŝĚ ǀĂŶ ǁĞƌŬŶĞŵĞƌƐ ĞŶ ǀŽŽƌ ǁĂĂƌĚĞĐƌĞĂƟĞ ĂĂŶ
klanten en samenwerkingspartners.
<ŽƌƚǁĞŐ͗ ǁĞƌŬĚƌƵŬďĂůĂŶƐ ŝƐ njŝĐŚƚďĂƌĞ͕ ďĞƐƉƌĞĞŬďĂƌĞ ĞŶ
zinvolle piekdruk.
De methode rafelt de ontwikkelvraag uiteen in drie met elkaar samenhangende vragen. Deze zijn:
ϭ͘ ,ŽĞǀĞƌďĞƚĞƌŝŬŵŝũŶǁĞƌŬĚƌƵŬƐŝƚƵĂƟĞnjĞůĨ͍
ͻ tĂƚ ŝƐ ŵŝũŶ ďĞŶŽĚŝŐĚĞ ĞŶ ďĞƐĐŚŝŬďĂƌĞ ƟũĚ͖ ĚĞ
ƉŝĞŬĚƌƵŬ͕ ͲĚƵƵƌ ƌŽƵƟŶĞĚƌƵŬ͕ ĂĚͲŚŽĐ ĚƌƵŬ ĞŶ ǀĞƌ- snippering van het huidige takenpakket?
• Wat zijn mijn regelmogelijkheden
ͻ ŽĞŝŬĚĞĚŝŶŐĞŶŐŽĞĚ͍/ƐŵŝũŶǁĞƌŬǁŝũnjĞĞĸĐŝģŶƚ͍
Ϯ͘ ,ŽĞǀĞƌďĞƚĞƌĞŶǁĞĚĞǁĞƌŬĚƌƵŬĐŽŶƚĞdžƚƐĂŵĞŶ͍
ͻ tĂĂƌ ĞŶ ǁĂŶŶĞĞƌ ǁŽƌĚƚ ĚĞ ǁĞƌŬĚƌƵŬƐŝƚƵĂƟĞ ďĞ- sproken?
• Doen we de goede dingen?
• Wie zijn betrokken bij keuzes en wat is hun rol en verantwoordelijkheid in het realiseren van balans?
ϯ͘ ,ŽĞǀĞƌďĞƚĞƌĞŶǁĞĚĞǁĞƌŬĚƌƵŬďĞůĞǀŝŶŐ͍
ͻ tĂƚnjŝũŶĚĞŵĞĞƐƚnjŝŶǀŽůůĞƚĂŬĞŶ͍tĂƚŐĞĞŌŵŝũŚĞƚ
meeste voldoening?
ͻ ŽĞƚ ĚĞ ŽƌŐĂŶŝƐĂƟĞ ŚĞƚ ŐŽĞĚĞ͍ ,ŽĞ ŬĂŶ ŚĞƚ ŶŽŐ
waardevoller?
ͻ ,ŽĞďĞůĞǀĞŶŵĞĚĞǁĞƌŬĞƌƐĚĞǁĂĂƌĚĞĐƌĞĂƟĞĚŽĞů- ƐƚĞůůŝŶŐĞŶĞŶƉƌŽĐĞƐĞŶǁĞůŬĞŵŽŐĞůŝũŬŚĞĚĞŶŐĞĞŌ
dit?
Met deze vragen komt het speelveld van werkdruk en ǁĂĂƌĚĞĐƌĞĂƟĞĂůƐƐLJƐƚĞĞŵĂĂŶĚĞŽƌĚĞ;njŝĞĮŐƵƵƌϯͿ͘
&ŝŐƵƵƌϯtĞƌŬĚƌƵŬŝŶĐŽŶƚĞdžƚ͘sƌŝũŶĂĂƌĂŶŝĞůKĨŵĂŶ
dŝũĚƐĐŚƌŝŌǀŽŽƌƚŽĞŐĞƉĂƐƚĞƌďŽǁĞƚĞŶƐĐŚĂƉϮϬϭϴ͖ϯϭ;ϯͿ ϵϱ
Raamwerk
Tijdens de eerste fase - het inzichtelijk maken van werk- ĚƌƵŬƐŝƚƵĂƟĞ ʹ ďƌĞŶŐƚ ĚĞ ŵĞĚĞǁĞƌŬĞƌ ŵĞƚ ĞĞŶ ĂĚǀŝƐĞƵƌ
ĚĞƉŝĞŬĚƌƵŬĞŶͲĚƵƵƌŝŶďĞĞůĚ͘sĂůƐĞǀĞƌǁĂĐŚƟŶŐĞŶŵĞƚ
betrekking tot de werklast komen aan het licht. Ik noem ĚĂƚǀĞƌƐĐŚŝůƚƵƐƐĞŶďĞůĞǀŝŶŐĞŶƐŝƚƵĂƟĞĚĞǁĞƌŬĚƌƵŬŝůůƵƐŝĞ͘
Soms wordt hiermee al een werkdrukbron weggenomen.
ŽŽƌ ǀĞƌŐĞůŝũŬŝŶŐ ǀĂŶ ĚĞ ďĞƐĐŚŝŬďĂƌĞ ĞŶ ďĞŶŽĚŝŐĚĞ ƟũĚ
kunnen piekdruk en versnippering in individuele taken- ƉĂŬŬĞƩĞŶ ĞŶ ƉƌŽĐĞƐƐĞŶ njŝĐŚƚďĂĂƌ ǁŽƌĚĞŶ ŐĞŵĂĂŬƚ͘ ,Ğƚ
ǀĞƌŵŝŶĚĞƌĞŶ ǀĂŶ ǀĞƌƐŶŝƉƉĞƌŝŶŐ ǀĞƌďĞƚĞƌƚ ĚĞ ĞĸĐŝĞŶĐLJ
;ZƵďĞŶƐƚĞŝŶ͕ϮϬϬϭͿ͘ůƐĚĞƐŝƚƵĂƟĞĂĂŶŵĞĚĞǁĞƌŬĞƌƐǀŽů- doende mogelijkheden biedt om deze zelf te veranderen kan het proces worden afgerond.
Wanneer de medewerker onvoldoende mogelijkheden ŚĞĞŌʹŽĨĚĞnjĞŶŝĞƚŚĞƌŬĞŶƚͲŽŵnjĞůĨďĂůĂŶƐƚĞŚĞƌƐƚĞůůĞŶ͕
is dit aanleiding voor een gesprek met de leidinggevende.
ĂƚŐĞƐƉƌĞŬďĞŐŝŶƚŵĞƚƌĞŇĞĐƟĞŽƉĚĞǁĞƌŬĚƌƵŬƐŝƚƵĂƟĞ͘
Ğ njŝĐŚƚďĂĂƌ ŐĞŵĂĂŬƚĞ ŝŶĚŝǀŝĚƵĞůĞ ƐŝƚƵĂƟĞ ŵĂĂŬƚ ĚĞnjĞ
en het werkdrukgedrag bespreekbaar. Wanneer deze ŶŝĞƚ ĂƵƚŽŶŽŽŵ ǀĞƌĂŶĚĞƌĚ ŬƵŶŶĞŶ ǁŽƌĚĞŶ͕ ǁŽƌĚƚ ĚĞ
ĂĂŶĚĂĐŚƚŐĞƌŝĐŚƚŽƉĚĞǁĞƌŬĚƌƵŬĐŽŶƚĞdžƚŝŶŚĞƚƚĞĂŵĞŶŝŶ
onderhanden processen. Als blijkt dat ook daar de balans onvoldoende kan worden hersteld kunnen de vragen op ƐƚƌĂƚĞŐŝƐĐŚŶŝǀĞĂƵĞĞŶďƌĞĚĞƌƉĞƌƐƉĞĐƟĞĨŐĞǀĞŶ͘ĞĂĂƌĚ
ǀĂŶ ĚĞnjĞ ǀƌĂŐĞŶ ŝƐ ƌĞŇĞĐƟĞĨ ĞŶ ĚĞ ƐƵďũĞĐƟĞǀĞ ŬǁĂůŝƚĞŝƚ
ǀĂŶĚĞƟũĚǁŽƌĚƚŚŝĞƌŝŶďĞƚƌŽŬŬĞŶ͘ŝũŐĞďƌĞŬĂĂŶƟũĚŝƐ
ŚĞƚnjĂĂŬĚĞŬǁĂůŝƚĞŝƚǀĂŶĚĞƟũĚƚĞǀĞƌďĞƚĞƌĞŶ͘ĞŶŬĂĂŶ
ǀĞƌĂŶĚĞƌŝŶŐĞŶŝŶŚĞƚĨƵŶĐƟĞͲŽĨŽƌŐĂŶŝƐĂƟĞŽŶƚǁĞƌƉŽĨďĞ- invloeding van de omstandigheden en afspraken met klan- ten en partners. Medewerkers kunnen taken afstemmen ŽƉ ŚƵŶ ƚĂůĞŶƚ͕ ŵĂŶĂŐĞŵĞŶƚ ŬĂŶ ĚŽĞůĞŶ ĨŽƌŵƵůĞƌĞŶ ĚŝĞ
njŝĐŚƌŝĐŚƚĞŶŽƉŬůĂŶƚďĞůĞǀŝŶŐ͘,ŝĞƌĚƌĂĂŝĞŶŵĞĚĞǁĞƌŬĞƌƐ͕
leidinggevenden en hun eventuele adviseurs samen het begrip werkdruk om van een probleem naar een mogelijk- ŚĞŝĚǀŽŽƌ;ƐŽĐŝĂůĞͿŝŶŶŽǀĂƟĞŽĨŽŶƚǁŝŬŬĞůŝŶŐ͘
De methode richt zich dus op drie complementaire
ŝŶǀĂůƐŚŽĞŬĞŶ ŽƉ ŚĞƚ ƉƌŽĐĞƐ ǀĂŶ ŽƌŐĂŶŝƐĞƌĞŶ͕ ŶĂŵĞůŝũŬ
ďĞŚĞĞƌƐĞŶ͕ďĞƚƌĞŬŬĞŶĞŶďĞůĞǀĞŶ͘ĞnjĞĚƌŝĞŝŶǀĂůƐŚŽĞŬĞŶ
worden in drie regelkringen geborgd. Een regelkring bevat ĚĞƐƚĂƉƉĞŶŽǀĞƌnjŝĐŚƚ͕ŝŶnjŝĐŚƚĞŶŝŶǀůŽĞĚ͘ĂĂƌŵĞĞŬĂŶĚĞ
ĂĂŶƉĂŬǁŽƌĚĞŶŐĞƐƚƌƵĐƚƵƌĞĞƌĚŝŶŶĞŐĞŶƐƚĂƉƉĞŶ;dĂďĞůϭͿ͘
ĬĂŶŬĞůŝũŬǀĂŶĚĞƐŝƚƵĂƟĞŝŶĚĞŽƌŐĂŶŝƐĂƟĞďŝĞĚƚĚĞŵĞ- ƚŚŽĚĞŵĞĞƌĚĞƌĞŵŽŐĞůŝũŬŚĞĚĞŶ;ŐĞƐƉƌĞŬŬĞŶ͕ǁŽƌŬƐŚŽƉƐ͕
serious games of pilots) om aan te sluiten op bestaande ƐƚƌƵĐƚƵƌĞŶŽĨǀĞƌĂŶĚĞƌŝŶŝƟĂƟĞǀĞŶ͘
Fase 1
ĞƌƐƚ ǁŽƌĚƚ ĚĞ ǁĞƌŬĚƌƵŬƐŝƚƵĂƟĞ ŽŶĚĞƌďŽƵǁĚ ĞŶ ŝŶĚŝǀŝͲ duele regelmogelijkheden inzichtelijk gemaakt. Het gaat ĚĂŶ Žŵ ĚĞ ǀĞƌŚŽƵĚŝŶŐ ƚƵƐƐĞŶ ĚĞ ƟũĚ ĚŝĞ ŶŽĚŝŐ ǀŽŽƌ ŚĞƚ
ƵŝƚǀŽĞƌĞŶǀĂŶĞĞŶƚĂĂŬĞŶĚĞƌĞģĞůďĞƐĐŚŝŬďĂƌĞƟũĚ͘ĞƌĞ- ŐĞůŬƌŝŶŐŵĞƚĚƌŝĞƐƚĂƉƉĞŶůĂĂƚnjŝĐŚĂůƐǀŽůŐƚĐŽŶĐƌĞƟƐĞƌĞŶ
(Tabel 2).
Ter ondersteuning van het proces van deze fase is een ŽŶůŝŶĞ ǁĞƌŬĚƌƵŬďĂůĂŶƐƚŽŽů ďĞƐĐŚŝŬďĂĂƌ ;ĚĞ tŝŶƚĞƌ͕
ϮϬϭϯͿ͘ ĞnjĞ ŽŶĚĞƌƐƚĞƵŶƚ ŽƉ ďĂƐŝƐ ǀĂŶ ĞĞŶ ĂůŐŽƌŝƚŵĞ ĚĞ
&ŝŐƵƵƌϰ&ĂƐĞƌŝŶŐǀĂŶŚĞƚƌďŽƉƌŽĐĞƐǁĞƌŬĚƌƵŬďĂůĂŶƐ
&ŝŐƵƵƌϱ,ĞƚĂƌďŽƉƌŽĐĞƐǁĞƌŬĚƌƵŬďĂůĂŶƐ
NOG TE V ERVA NGE N
ϵϲ dŝũĚƐĐŚƌŝŌǀŽŽƌƚŽĞŐĞƉĂƐƚĞƌďŽǁĞƚĞŶƐĐŚĂƉϮϬϭϴ͖ϯϭ;ϯͿ
Stap Omschrijving Werkdrukaspect Doelstelling Besturingsniveau
ϭ ŝĂŐŶŽƐĞǀĂŶĚĞŝŶĚŝǀŝĚƵĞůĞǁĞƌŬĚƌƵŬƐŝƚƵĂƟĞ ƐŝƚƵĂƟĞ Overzicht KƉĞƌĂƟŽŶĞĞů
2 &ŽƌŵƵůĞƌĞŶǀĂŶŽƉĞƌĂƟŽŶĞůĞǁĞƌŬĚƌƵŬďĂůĂŶƐĚŽĞůĞŶ ƐŝƚƵĂƟĞ Inzicht KƉĞƌĂƟŽŶĞĞů ϯ Voeren van een individueel werkdrukbalans voortgangsgesprek ƐŝƚƵĂƟĞ Invloed KƉĞƌĂƟŽŶĞĞů 4 ŝĂŐŶŽƐĞǀĂŶĚĞǁĞƌŬĚƌƵŬĐŽŶƚĞdžƚŝŶŚĞƚƚĞĂŵ;ĞŶŝŶĚĞŬĞƚĞŶͿ ĐŽŶƚĞdžƚ Overzicht dĂĐƟƐĐŚ
ϱ &ŽƌŵƵůĞƌĞŶǀĂŶƚĂĐƟƐĐŚĞǁĞƌŬĚƌƵŬďĂůĂŶƐĚŽĞůĞŶ ĐŽŶƚĞdžƚ Inzicht dĂĐƟƐĐŚ
6 sŽĞƌĞŶǀĂŶĞĞŶƚĂĐƟƐĐŚǁĞƌŬĚƌƵŬďĂůĂŶƐǀŽŽƌƚŐĂŶŐƐŐĞƐƉƌĞŬ ĐŽŶƚĞdžƚ Invloed dĂĐƟƐĐŚ 7 ŝĂŐŶŽƐĞǀĂŶĚĞǁĞƌŬĚƌƵŬďĞůĞǀŝŶŐŝŶĚĞŽƌŐĂŶŝƐĂƟĞ beleving Overzicht Strategisch ϴ &ŽƌŵƵůĞƌĞŶǀĂŶƐƚƌĂƚĞŐŝƐĐŚĞǁĞƌŬĚƌƵŬďĂůĂŶƐĚŽĞůĞŶ beleving Inzicht Strategisch ϵ Voeren van een strategisch werkdrukbalans voortgangsgesprek. beleving Invloed Strategisch dĂďĞůϭKǀĞƌnjŝĐŚƚĨĂƐĞŶĞŶƐƚĂƉƉĞŶ
ŝŶǀĞŶƚĂƌŝƐĂƟĞ ǀĂŶ ĐŽŵƉůĞdžĞ ƚĂŬĞŶƉĂŬŬĞƩĞŶ͕ ŽƌĚĞŶƚ ĞŶ
ŽƉƟŵĂůŝƐĞĞƌƚĚĞǁĞƌŬǁŝũnjĞĞŶƐƚĞůƚĚĞnjĞǁĞƌŬǁŝũnjĞŝŶĞĞŶ
overzichtelijk schema voor. De regels van het algoritme njŝũŶ ŐĞŢŶƐƉŝƌĞĞƌĚ ŽƉ ƉƌŽĐĞƐŽƉƟŵĂůŝƐĂƟĞƚĞĐŚŶŝĞŬĞŶ ĂůƐ
dŚĞŽƌLJŽĨŽŶƐƚƌĂŝŶƚƐ͕:ƵƐƚ/ŶdŝŵĞ͕>ĞĂŶŽĨ^ĐƌƵŵ͕ŵĂĂƌ
dan toegepast op een individueel takenpakket.
Algoritmes kunnen beter voorspellen dan mensen. De balans tool richt zich met name op taken. Aan wat het ĞĞƌƐƚ ĂĨ ŵŽĞƚ njŝũŶ͕ ǁŽƌĚƚ ĂůƐ ĞĞƌƐƚĞ ƟũĚ ƚŽĞŐĞǁĞnjĞŶ͘ ůƐ
ĞĞŶ ƚĂĂŬ ŶŝĞƚ ƉĂƐƚ͕ ǁŽƌĚƚ Ěŝƚ ŵĞƚ ŬůĞƵƌĞŶ ĂĂŶŐĞŐĞǀĞŶ͘
DŝũŶ ĞƌǀĂƌŝŶŐ ŝƐ ĚĂƚ ŚĞƚ ǀĞĞů ŵĞĞƌǁĂĂƌĚĞ ŚĞĞŌ ĚĞ ƌĞ- gelkring eerst een keer te doorlopen met iemand die de goede vragen kan stellen en feedback kan geven. Dat kan ĞĞŶŝŶƚĞƌŶĞŽĨĞdžƚĞƌŶĞĐŽĂĐŚnjŝũŶĞŶŝŶƐŽŵŵŝŐĞƐŝƚƵĂƟĞƐ
ĚĞ ůĞŝĚŝŶŐŐĞǀĞŶĚĞ͕ ĂĬĂŶŬĞůŝũŬ ǀĂŶ njŝũŶ ŽĨ ŚĂĂƌ ƌŽů͘ tĞ
noemen dit de werkdrukbalanscoach. Naderhand kan de kenniswerker dit zelf.
&ĂƐĞϭ͘ZĞŐĞůŬƌŝŶŐǁĞƌŬĚƌƵŬƐŝƚƵĂƟĞ
Stap ĐƟǀŝƚĞŝƚ Rol van een werkdrukbalanscoach
Overzicht /ŶǀĞŶƚĂƌŝƐĞĞƌĚĞďĞƐĐŚŝŬďĂƌĞǁĞƌŬƟũĚĞŶƟũĚĞůŝũŬĞŵŽŐĞůŝũŬŚĞĚĞŶ
ǀĂŶŽǀĞƌǁĞƌŬ;ŽƉďĂƐŝƐǀĂŶƉĞƌƐŽŽŶůŝũŬĞŽƉǀĂƫŶŐĞŶŽǀĞƌǁĞƌŬͲƉƌŝǀĠ
balans)
Diagnosevragen stellen.
Resultaat: Overzicht Maatgevend pad, piekdruk en -duur
Raam ad-hoc werkzaamheden
/ŶǀĞŶƚĂƌŝƐĞĞƌĚĂƚĂĞŶĚƵƵƌǀĂŶǀĂŬĂŶƟĞƐ͕ĐƵƌƐƵƐƐĞŶĞŶĂŶĚĞƌĞ
ĐĂƉĂĐŝƚĞŝƚƐŽŶƩƌĞŬŬŝŶŐĞŶ /ŶǀĞŶƚĂƌŝƐĞĞƌƌŽƵƟŶĞƐ
/ŶǀĞŶƚĂƌŝƐĞĞƌĚĞŐĞƉůĂŶĚĞƐƚĂƌƚͲĞŶĞŝŶĚĚĂƚƵŵ͕ĚĞƚĂĂŬƟũĚĞŶĚĞ
ĞǀĞŶƚƵĞůĞĂĬĂŶŬĞůŝũŬŚĞŝĚǀĂŶƚĂŬĞŶ
Inzicht ĞƐƉƌĞĞŬĚĞƉŝĞŬĚƌƵŬĞŶͲĚƵƵƌ͕ĂĚͲŚŽĐĚƌƵŬĞŶƌŽƵƟŶĞĚƌƵŬŝŶ
samenhang tot er inzicht ontstaat
īĞĐƟǀŝƚĞŝƚƐǀƌĂŐĞŶƐƚĞůůĞŶ͘
Resultaat: Inzicht eigen werkwijze en regelmogelijkheden
Persoonlijke ontwikkelvragen stellen. Resultaat:
/ŶnjŝĐŚƚŝŶƌĞŐĞůďĞŚŽĞŌĞ
Ga na welk regelmogelijkheden er zijn Stel doelen om in balans te blijven
Invloed Bespreek de eigen regelmogelijkheden en gevolgen daarvan en ŽƉƟŵĂůŝƐĞĞƌ͘
Voeren van een individueel werkdrukbalans voortgangsgesprek. Mogelijkheden voor ďĞŢŶǀůŽĞĚŝŶŐŝŶǀĞŶƚĂƌŝƐĞƌĞŶ͘ZĞƐƵůƚĂĂƚ͗Vergroten ǀĂŶnjĞůĨƐƚƵƌŝŶŐĞŶƌĞŇĞĐƟĞŽƉĚĞŬǁĂůŝƚĞŝƚǀĂŶ
ramingen Stel prioriteiten en ramingen bij
Maak afspraken die bijdragen aan duurzame werkdrukbalans.
dĂďĞůϮ^ƚĂƉƉĞŶĨĂƐĞϭ
Hoe kan de kenniswerker taken plannen waarvan ondui- delijk is wanneer die plaatshebben of wat de taakduur is? De werkdrukbalanscoach stelt vragen en gaat met de medewerker op zoek naar wat deze wél kan ramen.
Deze vragen leiden tot bewustwording en verbeteren de ǁĞƌŬǁŝũnjĞĞŶƐĂŵĞŶǁĞƌŬŝŶŐ͘ĞŵĞĚĞǁĞƌŬĞƌŚŽĞŌǀŽŽƌ
ĞĞŶǁĞƌŬĚƌƵŬďĂůĂŶƐŵĞƟŶŐŶŝĞƚĂůůĞƐƚĞǁĞƚĞŶ͘ĂƚŬĂŶŝŶ
een onzekere omgeving ook niet. In wisselwerking tussen de gebruiker en de zichtbare piekdruk wordt de gebruiker njŝĐŚƐƚĞĞĚƐďĞǁƵƐƚĞƌǀĂŶĚĞƚĂĂŬĞŝƐĞŶ͕ĚĞĞŝŐĞŶǁĞƌŬǁŝũnjĞ
en de gevolgen daarvan voor piekdruk en -duur. Zodra de ŐĞďƌƵŝŬĞƌĚĂĂƌŝŶnjŝĐŚƚŝŶŚĞĞŌ͕ŬĂŶŚĞƚŵĂŬĞŶǀĂŶŬĞƵnjĞƐ
ĞŶŚĞƚĂĨƐƚĞŵŵĞŶĞŶďĞŢŶǀůŽĞĚĞŶǁŽƌĚĞŶŐĞƌŝĐŚƚŽƉĚĞ
taken in de piek. Dat proces herhaalt zich tot er balans is.
Om bovengenoemde stappen te doorlopen is globaal ĂŶĚĞƌŚĂůĨ ƵƵƌ ŶŽĚŝŐ͘ Ğ ŵĞĚĞǁĞƌŬĞƌ ŚĞĞŌ ĚĂĂƌďŝũ ĞĞŶ
houding waarbij deze zich zo veel mogelijk richt op de
dŝũĚƐĐŚƌŝŌǀŽŽƌƚŽĞŐĞƉĂƐƚĞƌďŽǁĞƚĞŶƐĐŚĂƉϮϬϭϴ͖ϯϭ;ϯͿ ϵϳ
De ervaring is dat het zichtbaar maken van de piekdruk veelal een eyeopener is. Het blijkt de eigen verantwoor- ĚĞůŝũŬŚĞŝĚƚĞŵŽďŝůŝƐĞƌĞŶ͕ĂĂŶƚĞnjĞƩĞŶƚŽƚďĞƚĞƌĞŬĞƵnjĞƐ
en een gevoel van overzicht en vrijheid te geven. Wanneer pilotgroepen deze stappen doorlopen leren zij ook van ĞůŬĂĂƌ͘ŝĞǀĞƌƚƌĂŐŝŶŐĞŶǀĞƌďŝŶĚŝŶŐŐĞĞŌǀĂĂŬŽŽŬǀĞƌĚŝĞ- ping. De ervaring is ook dat het bewustzijn van meetbare werkdrukbalans na enkele jaren (meestal drie jaar) zo ver ŝƐ ǀĞƌŝŶŶĞƌůŝũŬƚ͕ ĚĂƚ ŐĞďƌƵŝŬĞƌƐ ŚƵŶ ďĂůĂŶƐ ŐĞǀŽĞůƐŵĂƟŐ
ůĞƌĞŶŝŶƐĐŚĂƩĞŶĞŶĚĞƚŽŽůŶŝĞƚŵĞĞƌŽĨƐůĞĐŚƚƐŝŶĞdžĐĞƉƟ- ŽŶĞůĞƐŝƚƵĂƟĞƐŶŽĚŝŐŚĞďďĞŶŽŵŝŶďĂůĂŶƐƚĞďůŝũǀĞŶ͘
Fase 2
KŶǀŽůĚŽĞŶĚĞďĞƐĐŚŝŬďĂƌĞƟũĚǀŽŽƌĚĞǀĞƌĞŝƐƚĞƚĂŬĞŶŬĂŶ
ĚĞ ǁĞƌŬĚƌƵŬĐŽŶƚĞdžƚ ǀĞƌƐůĞĐŚƚĞƌĞŶ͘ tĞƌŬĚƌƵŬ ǁŽƌĚƚ ĚĂŶ
ĂĨŐĞǁĞŶƚĞůĚ ŽƉ ĐŽůůĞŐĂ͛Ɛ͕ ŵĞƚ ĂůƐ ŐĞǀŽůŐ ĚĂƚ ŽŽŬ njŝũ ŚƵŶ
afspraken minder kunnen nakomen. Op werkdrukillusies ŐĞďĂƐĞĞƌĚĞ njĞůĨŽƌŐĂŶŝƐĂƟĞ ĞŶ ƚĞĂŵƐĂŵĞŶǁĞƌŬŝŶŐ ǀĞƌ- ŵŝŶĚĞƌƚĞĸĐŝĞŶĐLJ͕ĞīĞĐƟǀŝƚĞŝƚĞŶĂĂŶĚĂĐŚƚ͘/ŶĨĞŝƚĞŝƐĞƌ
ǁĂĂƌĚĞǀĞƌůŝĞƐ͘ĂƚŶŽĞŵŝŬĂĨƐƉƌĂĂŬŝŶŇĂƟĞ͘
Medewerkers zijn zelf verantwoordelijk voor hun vitali- ƚĞŝƚ͕ĐŽŵƉĞƚĞŶƟĞƐĞŶŵŽƟǀĂƟĞ͘ŝũnjŝũŶĞƌŽŽŬnjĞůĨǀĞƌĂŶƚ- woordelijk voor hun illusies te ontmaskeren en werkdruk bespreekbaar te maken. Wanneer de medewerker nu aan zijn of haar leidinggevende hulp vraagt om piekdruk op ƚĞ ůŽƐƐĞŶ͕ ǁŽƌĚĞŶ njŝũ ƐĂŵĞŶ ǀĞƌĂŶƚǁŽŽƌĚĞůŝũŬ ǀŽŽƌ ŚĞƚ
besluitvormingsproces en de balansherstel. De manager ŬĂŶ ĂĬĂŶŬĞůŝũŬ ǀĂŶ ŚĞƚ ŵĂŶĚĂĂƚ ŝŶǀůŽĞĚ ƵŝƚŽĞĨĞŶĞŶ ŽƉ
ǀĞƌƐĐŚŝůůĞŶĚĞ ŶŝǀĞĂƵƐ͗ ďĞĚƌŝũĨƐƉƌŽĐĞƐƐĞŶ͕ ĨƵŶĐƟĞŽŶƚ- ǁĞƌƉ͕ ŝŶŚŽƵĚ ǀĂŶ ƚĞĂŵ ŽǀĞƌůĞŐŐĞŶ͕ ƐƚƌĂƚĞŐŝĞ Ğƚ ĐĞƚĞƌĂ͘
,Ğƚ ŐĞƐƉƌĞŬ ĞŶ ĚĞ ĂĐƟĞƐ ŵŽĞƚĞŶ ďŝŶŶĞŶ ĞĞŶ ƌĞĚĞůŝũŬĞ
ƚĞƌŵŝũŶ ŽďũĞĐƟĞǀĞ ǁĞƌŬĚƌƵŬďĂůĂŶƐ ŬƵŶŶĞŶ ƌĞĂůŝƐĞƌĞŶ͘
Dan neemt ieder de verantwoordelijkheid die bij zijn of haar rol hoort.
&ŝŐƵƵƌϲ^ĐƌĞĞŶƐŚŽƚƉĞƌƐŽŽŶůŝũŬŽǀĞƌnjŝĐŚƚdĂĂŬƚƵŶĞƌ ĨĞŝƚĞŶ ĞŶ ĂĨƐƉƌĂŬĞŶ͘ Ğ ǁĞƌŬĚƌƵŬďĂůĂŶƐĐŽĂĐŚ ƐƟŵƵůĞĞƌƚ
ĚĞ ďĞǁƵƐƚǁŽƌĚŝŶŐ͕ ĚŽŽƌ ĚĞ ďĞƚƌŽŬŬĞŶĞ ĂĂŶ ƚĞ njĞƩĞŶ
zichzelf betere vragen te stellen over zijn huidige en ge- ǁĞŶƐƚĞ ǁĞƌŬĚƌƵŬƐŝƚƵĂƟĞ͘ Ğ ǁĞƌŬĚƌƵŬďĂůĂŶƐĐŽĂĐŚ ŐĂĂƚ
alleen in op actuele taken en helpt grote taken logisch op te knippen. Wanneer het takenpakket is ingericht wordt dit in balans gebracht door keuzes te maken die binnen de regelruimte van de medewerker liggen.
EĂ ǀĞƌůŽŽƉ ǀĂŶ ƟũĚ ǁŽƌĚƚ ĚĞ ĚŝĂŐŶŽƐĞ ŐĞĂĐƚƵĂůŝƐĞĞƌĚ͘
ĨŐĞƌŽŶĚĞ ƚĂŬĞŶ ǁŽƌĚĞŶ ǀĞƌǁŝũĚĞƌĚ͖ ƚĂŬĞŶ ǁŽƌĚĞŶ ĂĂŶ- gepast op basis van voortgang en nieuwe taken worden ƚŽĞŐĞǀŽĞŐĚ͘,ĞƚĂůŐŽƌŝƚŵĞŽƉƟŵĂůŝƐĞĞƌƚƌŽƵƚĞƐǀĞƌŐĞůŝũŬ- ďĂĂƌ ŵĞƚ ŐŽŽŐůĞ ŵĂƉƐ͗ ZŽƵƚĞƐ͕ ǀĞƌƚƌĂŐŝŶŐĞŶ͕ ǀĞƌǁĂĐŚƚĞ
ĂĂŶŬŽŵƐƫũĚnjŝũŶƚĞnjŝĞŶĞǀĞŶĂůƐĚĞŵŽŐĞůŝũŬŚĞŝĚƚŽƚŚĞƚ
ƉůĂŶŶĞŶǀĂŶĂůƚĞƌŶĂƟĞǀĞŶ͘,ĞƚĂůŐŽƌŝƚŵĞŚŽƵĚƚƌĞŬĞŶŝŶŐ
ŵĞƚďĞŶŽĚŝŐĚĞƟũĚǀŽŽƌƌŽƵƟŶĞƐĞŶďĞƌĞŬĞŶƚĚĞŬŽƌƚƐƚĞ
route naar en tussen de bestemmingen (mijlpalen) en laat njŝĞŶ ǁĂƚ ĚĞ ǀĞƌǁĂĐŚƚĞ ĂĂŶŬŽŵƐƫũĚ ŝƐ͖ ŵĞƚ ĞŶ njŽŶĚĞƌ
ad-hoc taken. Door dat te vergelijken met de gemaakte ĂĨƐƉƌĂĂŬ͕ǁŽƌĚƚnjŝĐŚƚďĂĂƌŽĨƚĂŬĞŶĞŶďƵŶĚĞůƐǀĂŶƚĂŬĞŶ
ŚĂĂůďĂĂƌnjŝũŶ͘ůƐŚĞƚƉĂƐƚnjŝĞũĞĞĞŶŐƌŽĞŶĞďƵīĞƌ͕ĂůƐŚĞƚ
niet past een rode overschrijding. De medewerker krijgt ŽƉďĂƐŝƐǀĂŶnjĞůĨŐĞĚĞĮŶŝĞĞƌĚĞƚĂŬĞŶĚƵƐĚĞŵĞĞƐƚĞĸĐŝ- ente werkwijze voorgesteld.
/Ŷ ĮŐƵƵƌ ϲ ƚƌĞĨ ũĞ ĞĞŶ ƐĐŚĞƌŵĂĨĚƌƵŬ ĂĂŶ͘ :Ğ njŝĞƚ ĚĂĂƌŝŶ
eerst een overzicht van taken die door het algoritme gebundeld zijn in drie paden. Het bovenste pad laat de ƉŝĞŬĚƌƵŬĞŶͲĚƵƵƌnjŝĞŶǀĂŶĚĞ͚njǁĂĂƌƐƚĞ͛ƐƉƌŝŶƚ͘ŝƚŝƐĚĞ
zichtbaar gemaakte piekdruk. Andere gegevens helpen ĚĞ ŐĞďƌƵŝŬĞƌ Žŵ ĚĞnjĞ ǁĞƌŬĚƌƵŬƐŝƚƵĂƟĞ ŝŶ ĞĞŶ ďƌĞĚĞƌĞ
ĐŽŶƚĞdžƚƚĞŬƵŶŶĞŶĂŶĂůLJƐĞƌĞŶĞŶŽƉƟĞƐĂĂŶƚĞƌŝũŬĞŶŽŵ
balans te herstellen
ϵϴ dŝũĚƐĐŚƌŝŌǀŽŽƌƚŽĞŐĞƉĂƐƚĞƌďŽǁĞƚĞŶƐĐŚĂƉϮϬϭϴ͖ϯϭ;ϯͿ
ĞŽƌŐĂŶŝƐĂƟĞĚƌĂĂŐƚǀĞƌĂŶƚǁŽŽƌĚĞůŝũŬŚĞŝĚǀŽŽƌĚĞǁĞƌŬ- ĚƌƵŬĐŽŶƚĞdžƚ͘ tĞƌŬĚƌƵŬĐŽŶƚĞdžƚ ŝƐ ŽŽŬ ǁĞů ǁĞƌŬĐŽŶĚŝƟĞƐ͖
leidinggevende hebben hierop een belangrijke invloed.
Wanneer de leidinggevende herkent dat de werkdrukil- ůƵƐŝĞƚŽƚǁĂĂƌĚĞǀĞƌůŝĞƐ͕ĂĨƐƚĞŵŵŝŶŐƐƉƌŽďůĞŵĞŶĞŶŚĂĂƐƚ
ůĞŝĚƚ͕ŚĞĞŌĚĞůĞŝĚŝŶŐŐĞǀĞŶĚĞĞĞŶĞŝŐĞŶďĞůĂŶŐŽŵŝŶŝƟĂ- ƟĞĨƚĞŶĞŵĞŶĞŶŵĞĚĞǁĞƌŬĞƌƐƚĞǀƌĂŐĞŶŚƵŶǁĞƌŬĚƌƵŬƐŝ- ƚƵĂƟĞnjŝĐŚƚďĂĂƌƚĞŵĂŬĞŶ͘
ϭ͘ tĂĂƌnjŝƚĚĞƉŝĞŬĚƌƵŬ͍
2. Welke oorzaken zie je?
ϯ͘ tĞůŬĞďĞůĞǀŝŶŐŚĞďũĞĚĂĂƌďŝũ͍
4. Welke oplossingsmogelijkheden zie je?
ϱ͘ tĞůŬĞĂĨƐƉƌĂŬĞŶŵĂŬĞŶǁĞ͍
>ĂƚĞŶ ǁĞ ǀŽŽƌ Ěŝƚ ŵŽŵĞŶƚ ĞĞŶƐ ƵŝƚŐĂĂŶ ĚĂƚ ĚĞ ůĞŝĚŝŶŐ- gevende of collega met wie de medewerker dit bespreek- baar maakt de individuele raming ondersteunt. Dan kun je als team kijken of taken kunnen worden uitgewisseld of je kunt als team in gesprek over het prioriteren van projec- ƚĞŶ͘ŽŽƌĚĂƚŐĞƐƉƌĞŬĂĂŶƚĞŐĂĂŶ͕ŶĞĞŵƚŚĞƚƚĞĂŵŶŝĞƚ
ĂůůĞĞŶǀĞƌĂŶƚǁŽŽƌĚĞůŝũŬŚĞŝĚǀŽŽƌĚĞƵŝƚǀŽĞƌŝŶŐǀĂŶƚĂŬĞŶ͕
ŵĂĂƌŽŽŬǀŽŽƌĚĞŽƌŐĂŶŝƐĂƟĞǀĂŶƚĂŬĞŶ͘ŝƚŝƐǁĂƚǁŽƌĚƚ
ďĞĚŽĞůĚŵĞƚ͚njĞůĨŽƌŐĂŶŝƐĞƌĞŶĚĞƚĞĂŵƐ͛͘ŝƚƚĞĂŵŐĞƐƉƌĞŬ
kan nu worden ondersteund met een overzicht van piekdruk- en duur (sprints en marathons) van teamleden.
/Ŷ ĮŐƵƵƌ ϳ ŝƐ ĞĞŶ ǀŽŽƌďĞĞůĚ ǀĂŶ ĞĞŶ ƐĐŚĞƌŵĂĩĞĞůĚŝŶŐ
ŐĞƚŽŽŶĚ ǀĂŶ njŽ͛Ŷ njĞůĨ ŽƌŐĂŶŝƐĞƌĞŶĚ ƚĞĂŵ͘ Ğ ǁĞƌŬĚƌƵŬͲ ďĂůĂŶƐƚŽŽůůĂĂƚŵĞƚŬůĞƵƌĞŶnjŝĞŶǁŝĞƉŝĞŬĚƌƵŬŚĞĞŌĞŶǁŝĞ
aan oplossingen kunnen bijdragen.
Een andere mogelijkheid om beter te sturen is de pieklast ǀĂŶƵŝƚ ůŝũŶͲ͕ ŬĞƚĞŶͲ ŽĨ ƉƌŽŐƌĂŵŵĂ ƉĞƌƐƉĞĐƟĞĨ ŝŶ ŬĂĂƌƚ ƚĞ
ďƌĞŶŐĞŶ͘ &ŝŐƵƵƌ ϴ ƚŽŽŶƚ ŽŶĚĞƌ ŵĞĞƌ ĚĞ ƵŝƚůŽŽƉ ;ŽǀĞƌ- ƐĐŚƌŝũĚŝŶŐĚĞĂĚůŝŶĞͿǀĂŶƚĂŬĞŶĂůƐŐĞǀŽůŐǀĂŶďĞƉĞƌŬƚĞƟũĚ͘
Een doorsnede van taken van verschillende medewerkers per bedrijfsproces is in ontwikkeling. Dit overzicht en ŝŶnjŝĐŚƚ ŽƉ ƚĂĂŬŶŝǀĞĂƵ ǀŽŽƌŬŽŵƚ ͚ǁŚŝƐŚĨƵů ƚŚŝŶŬŝŶŐ͛ ĚŽŽƌ
ĚĞ ƉƌŽũĞĐƚůĞŝĚĞƌ͘ sƌŽĞŐƟũĚŝŐ ĐŽŵŵƵŶŝĐĞƌĞŶ ĞŶ ƐƚƵƌĞŶ
verlengt de periode met stuurmogelijkheden (vergroot ĂŶƟĐŝƉĞƌĞŶĚ ĞŶ ƌĞŇĞĐƚĞƌĞŶĚ ǀĞƌŵŽŐĞŶͿ ĞŶ ǀĞƌŵŝŶĚĞƌƚ
ĨĂĂůŬŽƐƚĞŶ ŵĞƚ ĂůƐ ŐĞǀŽůŐ ĞĞŶ ŐƌŽƚĞƌĞ ĞīĞĐƟǀŝƚĞŝƚ ĞŶ
ŬŽƌƚĞƌĞĚŽŽƌůŽŽƉƟũĚĞŶǀĂŶƉƌŽũĞĐƚĞŶ͘,ŝĞƌǁŽƌĚƚĚĞŬŽƉ- ƉĞůŝŶŐŵĞƚǁĂĂƌĚĞĐƌĞĂƟĞǁĞĞƌĐŽŶĐƌĞĞƚ͘
tĂŶŶĞĞƌĞƌǀŽŽƌŐĞĞŶĞŶŬĞůĞŽƉŐĂǀĞǀŽůĚŽĞŶĚĞƟũĚŝƐ͕ŝƐ
ŚĞƚďĞƚĞƌƚĞŬŝĞnjĞŶ͘ŽŽƌŚĞƚŐĞƐƉƌĞŬĚĂĂƌŽǀĞƌǀƌŽĞŐƟũĚŝŐ
te voeren en keuzes op het niveau van projecten gefun- ĚĞĞƌĚ ƚĞ ŵĂŬĞŶ͕ ǁŽƌĚƚ ĞīĞĐƟǀŝƚĞŝƚ ĞŶ ǁĞŶĚďĂĂƌŚĞŝĚ
ŽŶƚǁŝŬŬĞůĚ ĞŶ ĚĞ ǁĞƌŬĚƌƵŬĐŽŶƚĞdžƚ ;ĚĞ ŬǁĂůŝƚĞŝƚ ǀĂŶ ĚĞ
werkdrukregulering) verbetert.
ƵůŬĞ ŐĞƐƉƌĞŬŬĞŶ ǀŽĞŐĞŶ ŬǁĂůŝƚĞŝƚ ƚŽĞ͘ >ĞŝĚŝŶŐŐĞǀĞŶĚĞŶ
ƉƵƩĞŶ ǀŽůĚŽĞŶŝŶŐ Ƶŝƚ ŶŝĞƵǁĞ ŵŽŐĞůŝũŬŚĞĚĞŶ͕ ŽŶǀĞƌ- wachte interne oplossingen of goede klantgesprekken ŽǀĞƌ ĂĐŚƚĞƌůŝŐŐĞŶĚĞ ďĞŚŽĞŌĞŶ͘ ŝũ ŬƌŝũŐĞŶ ĞĞŶ ŚĂŶĚǀĂƚ
om verantwoordelijkheid te nemen voor de kwaliteit van ĚĞƟũĚ͘ĞůĞŝĚŝŶŐŐĞǀĞŶĚĞŬŽŵƚĚĂĂƌŵĞĞnjĞůĨŽŽŬƐƚĞƌŬĞƌ
ŝŶnjŝũŶŽĨŚĂĂƌƌŽůĞŶĞƌǀĂĂƌƚŽŽŬĚĂƚĚĞĞŝŐĞŶ;ƐƵďũĞĐƟĞǀĞͿ
werkdruk vermindert. Zo verbinden leidinggevenden het ǁĞƌŬ͕ ŚĞƚ ŝŶĚŝǀŝĚƵ ĞŶ ĚĞ ƐLJƐƚĞĞŵͲ ĞŶ ůĞĞĨǁĞƌĞůĚ ŵĞƚ
elkaar.
Fase 3.
De mogelijkheden om werkdrukbalans te bereiken zijn ƚŽƚ ŶƵ ƚŽĞ ŽƉ ŽƉĞƌĂƟŽŶĞĞů ĞŶ ƚĂĐƟƐĐŚ ŶŝǀĞĂƵ ŐĞnjŽĐŚƚ͘
ĞǀƌĂŐĞŶĚĂĂƌǁĂƌĞŶ͗ǁĂƚŚĞĞŌƉƌŝŽƌŝƚĞŝƚ͍/ƐĞƌƌĞƐĞƌǀĞ- ĐĂƉĂĐŝƚĞŝƚ͍,ŽĞǀĞƌŬŽƌƚĞŶǁĞĚŽŽƌůŽŽƉƟũĚĞŶŝŶĐŽŵƉůĞdžĞ
samenwerkingsprocessen? Welke prioriteiten stellen we?
&ŝŐƵƵƌϳ^ĐƌĞĞŶƐŚŽƚƚĞĂŵŽǀĞƌnjŝĐŚƚdĂĂŬƚƵŶĞƌ
G e a n o n i m i s e e r d
dŝũĚƐĐŚƌŝŌǀŽŽƌƚŽĞŐĞƉĂƐƚĞƌďŽǁĞƚĞŶƐĐŚĂƉϮϬϭϴ͖ϯϭ;ϯͿ ϵϵ
ĂĂƌnjŝƩĞŶƐŽŵƐĚĞĂŶƚǁŽŽƌĚĞŶŶŝĞƚŵĞĞƌ͘tĞůŬĞŽƉůŽƐ- ƐŝŶŐƐƌŝĐŚƟŶŐĞŶnjŝũŶĞƌŽǀĞƌǁĂŶŶĞĞƌĚŝĞŐĞƐƉƌĞŬŬĞŶŶŝĞƚ
ƚŽƚǁĞƌŬĚƌƵŬďĂůĂŶƐůĞŝĚĞŶ͍ůƐĞƌŶŝĞƚŵĞĞƌƟũĚŝƐ͕ŝƐĚĞ
ǀƌĂĂŐ͗tĂƚnjŝũŶĚĞŵŽŐĞůŝũŬŚĞĚĞŶŽŵŬǁĂůŝƚĞŝƚĂĂŶĚĞƟũĚ
toe te voegen?
Dat begint ermee taken te schrappen die niet zinvol zijn.
Denk bijvoorbeeld aan gedetailleerde urenverantwoor- ding en verantwoordingsprocedures. Maar wanneer dat is ŐĞĚĂĂŶĞŶĞƌŶŽŐƐƚĞĞĚƐƚĞǀĞĞůǁĞƌŬůŝŐƚ͕ŬŽŵƚĚĞǀƌĂĂŐ
ŚŽĞĚĞŵŝƐƐŝĞǀĂŶĚĞŽƌŐĂŶŝƐĂƟĞĂŶĚĞƌƐŬĂŶǁŽƌĚĞŶŐĞ- ƌĞĂůŝƐĞĞƌĚĐĞŶƚƌĂĂůƚĞƐƚĂĂŶ͘,ŽĞnjŝŶǀŽůůĞƌŚĞƚǁĞƌŬ͕ŚŽĞ
ŚŽŐĞƌĚĞďĞůĂƐƚďĂĂƌŚĞŝĚ;ĞĐŝΘZLJĂŶ͕ϮϬϬϬͿ͘
dŝũĚ ŚĞĞŌ ŽŶƚǁŝŬŬĞůďĂƌĞ ŬǁĂůŝƚĞŝƚĞŶ njŽĂůƐ ĂƵƚŽŶŽŵŝĞ͕
ƉĂƐƐŝĞ͕ ǀŽůĚŽĞŶŝŶŐ͕ ŐĞůƵŬ ĞŶ ĂĂŶĚĂĐŚƚ͘ ĂĂƌŵĞĞ ǁŽƌĚƚ
ŵŽƟǀĂƟĞ ĂĂŶŐĞƐƉƌŽŬĞŶ ĞŶ ŐƌŽĞŝƚ ƚĂůĞŶƚ ĞŶ ĚĂĂƌ ǀŽĞůĞŶ
ŵĞĚĞǁĞƌŬĞƌƐnjŝĐŚďĞƚĞƌĚŽŽƌ;ƌŽĞĐŬĞƚĂů͕͘ϮϬϬϵͿ͘/ŶĚĞ
laatste fase kan dus worden gezocht naar mogelijkheden ŽŵĚĞďĞƐĐŚŝŬďĂƌĞĐŽŵƉĞƚĞŶƟĞƐ͕ƚĂůĞŶƚĞŶĞŶƉĂƐƐŝĞƐnjŽ
ŐŽĞĚŵŽŐĞůŝũŬƚĞŬŽƉƉĞůĞŶĂĂŶĚĞƚĂŬĞŶŝŶĚĞŽƌŐĂŶŝƐĂƟĞ͘
EĂƚĞĐŚŶŽůŽŐŝƐĐŚĞͲĞŶƉƌŽĐĞƐŝŶŶŽǀĂƟĞŽƉĞŶĞŶǁĞŚŝĞƌĚĞ
ŵŽŐĞůŝũŬŚĞĚĞŶ ǀĂŶ ƐŽĐŝĂůĞ ŝŶŶŽǀĂƟĞ͘ ͞^ŽĐŝĂůĞ ŝŶŶŽǀĂƟĞ
ŐĂĂƚ ŽǀĞƌ ƐůŝŵŵĞƌ͕ ŇĞdžŝďĞůĞƌ ĞŶ ĚLJŶĂŵŝƐĐŚ ŽƌŐĂŶŝƐĞƌĞŶ͘
Het verandert de manier waarop we met elkaar samen- werken om het beste uit onszelf én ons werk te halen”
(MVO Nederland).
ĞnjĞŶŝĞƵǁĨĂƐĞŝŶŚĞƚǁĞƌŬĞŶĂĂŶďĂůĂŶƐůŝũŬƚĐŽŵƉůĞdž͕
ŽŵĚĂƚŵĞƚĚĞǀĞƌĂŶĚĞƌŝŶŐǀĂŶŚĞƚŵĞŶƐďĞĞůĚ;njŝĞĮŐƵƵƌ
ϭͿŽŽŬĚĞǁŝũnjĞǁĂĂƌŽƉĚĞŵĞŶƐĞŶǁŽƌĚĞŶĂĂŶŐĞƐƉƌŽŬĞŶ
op hun verantwoordelijkheid verandert. In de eerste fase worden medewerkers aangesproken hun takenpakket
;ĞĸĐŝģŶƚͿ ƚĞ ďĞŚĞĞƌƐĞŶ͘ /Ŷ ĚĞ ƚǁĞĞĚĞ ĨĂƐĞ ĞůŬĂĂƌ ďŝũ ĚĞ
ĂĨƐƚĞŵŵŝŶŐ;ĞīĞĐƟĞĨͿƚĞďĞƚƌĞŬŬĞŶ͘/ŶĚĞĚĞƌĚĞĨĂƐĞnjŝĐŚ
uit te spreken over hoe zij het takenpakket en de missie beleven. De overgangen tussen deze fasen markeren de systeemverandering. De verschillen tussen deze fasen
&ŝŐƵƵƌϴWŝĞŬĚƌƵŬƌĞƐƚĞƌĞŶĚĞƉƌŽũĞĐƩĂŬĞŶ
ŬƵŶŶĞŶǁĞďĞŶĂĚƌƵŬŬĞŶĞŶƵŝƚǀĞƌŐƌŽƚĞŶ͕ŵĂĂƌĚĂƚŚĞůƉƚ
niet. Beter is de overeenkomst in deze fasen te benoemen.
KĨ ŚĞƚ ǀĞƌŐƌŽƚĞŶ ǀĂŶ ǁĂĂƌĚĞĐƌĞĂƟĞ ŶƵ ǀŝĂ ďĞŚĞĞƌƐĞŶ͕
ďĞƚƌĞŬŬĞŶŽĨďĞůĞǀĞŶǁŽƌĚƚŐĞƌĞĂůŝƐĞĞƌĚ͕ŵĂĂŬƚŶŝĞƚƵŝƚ͘
Het gaat erom dat het gebeurt. Iedere medewerker kan njŝĐŚ ǀŝĂ ĚĞ ŝŶǀĂůƐŚŽĞŬĞŶ ďĞŚĞĞƌƐĞŶ͕ ďĞƚƌĞŬŬĞŶ ŽĨ ďĞůĞ- ǀĞŶ ŝŶnjĞƩĞŶ Žŵ ǁĞƌŬĚƌƵŬďĂůĂŶƐ ƚĞ ƌĞĂůŝƐĞƌĞŶ͘ ĂĂƌŵĞĞ
bieden individuele werkdrukbalansindicatoren zoals piek- ĚƌƵŬ͕ ǀĞƌƐŶŝƉƉĞƌŝŶŐ͕ ƉƌŽĐĞƐŬǁĂůŝƚĞŝƚ ĞŶ ĚĞƌŐĞůŝũŬĞ njŽǁĞů
ŝŶĚŝǀŝĚƵĞĞůĂůƐĐŽůůĞĐƟĞĨŵŽŐĞůŝũŬŚĞĚĞŶǀŽŽƌǀĞƌďĞƚĞƌŝŶŐ
ǀĂŶǁĂĂƌĚĞĐƌĞĂƟĞ͘tĞƌŬĚƌƵŬďĂůĂŶƐŝƐĚĂĂƌŵĞĞĞĞŶnjŝŶǀŽů
ĐŽůůĞĐƟĞĨƐƚƌĞǀĞŶǀŽŽƌŽƌŐĂŶŝƐĂƟĞƐĚŝĞŚƵŶǁĂĂƌĚĞĐƌĞĂƟĞ
willen vergroten.
/Ŷ ĚĞ ƐŽĐŝŽƚĞĐŚŶŝĞŬ ;ĚĞ ^ŝƩĞƌ͕ ϭϵϵϰ͕ ǀĂŶ ŵĞůƐĨŽŽƌƚ͕
;ϮϬϬϴͿ͕>ĞŬŬĞƌŬĞƌŬ͕ϮϬϭϱͿnjŝũŶŽƌŐĂŶŝƐĂƟĞͲĞŶĨƵŶĐƟĞŽŶƚ- werprichtlijnen ontwikkeld om hiermee om te kunnen ŐĂĂŶ͘,ĞƚŐĞůŝũŬƟũĚŝŐŽŶƚǁŝŬŬĞůĞŶǀĂŶŵĞŶƐĞŶĞŶĐƵůƚƵƵƌ
als het ontwerpen van structuren en systemen staat ĚĂĂƌŝŶ ĐĞŶƚƌĂĂů͘ Ğ ŽƌŐĂŶŝƐĂƟĞ ĞŶ ŚĂĂƌ ŵĞŶƐďĞĞůĚ njŝũŶ
ŶŝĞƚĂůůĞĞŶŐĞďĂƐĞĞƌĚŽƉĞĸĐŝĞŶĐLJ;ĨĂƐĞϭͿĞŶĞīĞĐƟǀŝƚĞŝƚ
;ĨĂƐĞϮͿ͕ŵĂĂƌŽŽŬŽƉŚĞƚŐĞǀĞŶǀĂŶƌƵŝŵƚĞŽŵĚĞŵŝƐƐŝĞŝŶ
ĚĞŵĞŶƐƚŽƚŽŶƚƉůŽŽŝŝŶŐƚĞďƌĞŶŐĞŶĞŶĚĞnjĞ;ĚĞ͚ŽƵƚĐŽŵĞ͛
ŝŶĮŐƵƵƌϰͿƐĐŚĞƌƉƚĞŵĂŬĞŶŶĂĂƌƚĂŬĞŶĞŶƚĂĂŬŐƌŽĞƉĞŶ͘
hŝƚŽŶĚĞƌnjŽĞŬ;sĂŶ<ŽůůĞŶďƵƌŐ͕ϮϬϬϵͿďůŝũŬƚĚĂƚnjƵůŬĞƚĂĂŬ- groepen of zelforganiserende teams beter aansluiten bij ĚĞĞŝƐĞŶĚŝĞĚĞǀĞƌƐŶĞůůĞŶĚĞƟũĚĂĂŶŚĞŶƐƚĞůƚ͘tĞƌŬĞŶŝŶ
ƚĂĂŬŐƌŽĞƉĞŶ ŚĞĞŌ ĞĞŶ ƉŽƐŝƟĞǀĞ ŝŶǀůŽĞĚ ŽƉ ĚĞ ŬǁĂůŝƚĞŝƚ
ǀĂŶƟũĚĞŶĂƌďĞŝĚ͘
Resultaten
De methode of delen daarvan is in de afgelopen jaren in ƌƵŝŵ ƟĞŶ ŽƌŐĂŶŝƐĂƟĞƐ ƚŽĞŐĞƉĂƐƚ͘ ŝũ ĠĠŶ ŽƌŐĂŶŝƐĂƟĞ ŝƐ
ĚŽŽƌ ĞĞŶ ĞdžƚĞƌŶ ŽŶĂĬĂŶŬĞůŝũŬ ďƵƌĞĂƵ ŵĞƚ ŐĞǀĂůŝĚĞĞƌĚ
vragenlijstonderzoek de eigen bias van de ontwikkelaar ŽŶĚĞƌnjŽĐŚƚ͘ ĞŶŐƌĞĞƉƵŝƚĚĞƉƌĂŬƟũŬƌĞƐƵůƚĂƚĞŶŐĞĚƵƌĞŶĚĞ
ϭϬϬ dŝũĚƐĐŚƌŝŌǀŽŽƌƚŽĞŐĞƉĂƐƚĞƌďŽǁĞƚĞŶƐĐŚĂƉϮϬϭϴ͖ϯϭ;ϯͿ
ĐŝƌĐĂǀŝũŌŝĞŶũĂĂƌƚŽĞŐĞƉĂƐƚĞƉƌĂŬƟũŬŽŶĚĞƌnjŽĞŬ͗
• Een ingenieursbureau vond hiermee de sleutel om ƉƌŽũĞĐƚĞŶ ƚĞ ďĞŚĞĞƌƐĞŶ ĞŶ ĚŽŽƌůŽŽƉƟũĚĞŶ ƚĞ ǀĞƌŬŽƌ- ten. In drie jaar werd verlies omgebogen in omzetgroei en winst.
• Een waterschap verbeterde de procesgang van de watertoets met nieuw accountmanagement.
• Een vastgoedbeheerder leerde andere vragen (en doe- ůĞŶͿƚĞƐƚĞůůĞŶĞŶŚĞĞŌŚĞƚŵŝŶĚĞƌĚƌƵŬŵĞƚďĞƚĞƌĞƉƌĞƐ- ƚĂƟĞƐĞŶŚŽŐĞƌĞŬůĂŶƩĞǀƌĞĚĞŶŚĞŝĚ;ĚĞtŝŶƚĞƌ͕ϮϬϭϳͿ͘
• Een accountant kreeg naar haar eigen zeggen haar vrij- heid en werkplezier terug.
• Medewerkers in een gemeente ontwikkelde meer ĞŝŐĞŶ ƌĞŐŝĞ ĞŶ ĂŶƟĐŝƉĞƌĞŶĚ ŐĞĚƌĂŐ͕ ĚĂĂƌŝŶ ĞīĞĐƟĞĨ
gesteund door leidinggevenden.
• We hebben met het gevalideerde vragenlijst- instrument Vragenlijst Beleving en Beoordeling van ĚĞƌďĞŝĚ;sͿ;sĞůĚŚŽǀĞŶ͕ϭϵϵϰͿďŝũĞĞŶŐĞŵĞĞŶƚĞ
vermindering van werkdrukbeleving en toename van ƌĞŇĞĐƟĞ ĞŶ ĂĨƐƚĂŶĚ ŬƵŶŶĞŶ ŶĞŵĞŶ ŐĞƌĞĂůŝƐĞĞƌĚ ĞŶ
aangetoond. Een caseonderzoek door SKB uit gevoerd ŵĞƚ ĚĞ s ďĞǀĞƐƟŐƚ Ěŝƚ ĞīĞĐƚ ;ĚĞ tŝŶƚĞƌ͕ ϮϬϭϱͿ͘
,Ğƚ ŵĂŶĂŐĞŵĞŶƩĞĂŵ ĚĂĂƌǀĂŶ ŚĞĞŌ ƉƌŽĚƵĐƟǀŝ- ƚĞŝƚƐǀĞƌďĞƚĞƌŝŶŐ ǀĂŶ ϱй ǀĂƐƚŐĞƐƚĞůĚ͘ ĞnjĞ ƌƵŝŵƚĞ ŝƐ
benut om aan de slag te gaan met vraagstukken als ŽǀĞƌŚĞŝĚƐƉĂƌƟĐŝƉĂƟĞ ĞŶ ǁĂĂƌĚĞĐƌĞĂƟĞ ;,ZK͕ ϮϬϭϰͿ͘
Daarmee is verder gewerkt aan nieuwe mogelijkheden ŽŵĚĞǁĂĂƌĚĞǀĂŶĚĞŽƌŐĂŶŝƐĂƟĞƚĞǀĞƌŐƌŽƚĞŶ͘
ͻ ĞŶnjĞůĨƐƚƵƌĞŶĚƚĞĂŵŝŶĞĞŶŚŝŐŚͲƚĞĐŚƉƌŽĚƵĐƟĞďĞĚƌŝũĨ
herkent de waarde van werkdrukbalans als dialoog- ŵŽĚĞů ǀŽŽƌ ďĞƚĞƌĞ ƉƌŽĐĞƐďĞŚĞĞƌƐŝŶŐ͕ Žŵ ƟũĚ ǀƌŝũ ƚĞ
ŵĂŬĞŶǀŽŽƌŝŶŶŽǀĂƟĞ͘
Discussie
KŵŚĞƚĐŽŶĐĞƉƚǁĞƌŬĚƌƵŬďĂůĂŶƐƚĞƉŽƐŝƟŽŶĞƌĞŶƚĞŶŽƉ- zichte van bestaande methoden zijn enkele kenmerken in ĮŐƵƵƌϵǀĞƌŐĞůĞŬĞŶ͘tĞƌŬĚƌƵŬďĂůĂŶƐďŝĞĚƚĞĞŶŶŝĞƵǁǀĞƌ- ƚƌĞŬƉƵŶƚǀŽŽƌnjĞůĨŽƌŐĂŶŝƐĂƟĞ͕ĚŝĂůŽŽŐĞŶ͚ƐĂŵĞŶƐƚƵƌŝŶŐ͛͘
De kracht van de methode werkdrukbalans bestaat eruit ĚĂƚ ĚĞ ĂĐƚƵĞůĞ ŝŶĚŝǀŝĚƵĞůĞ ǁĞƌŬĚƌƵŬƐŝƚƵĂƟĞ ŝŶ ĐŽŵƉůĞdžĞ
ŽŵŐĞǀŝŶŐ njŝĐŚƚďĂĂƌ͕ ďĞƐƉƌĞĞŬďĂĂƌ ĞŶ njŝŶǀŽů ǁŽƌĚƚ
ŐĞŵĂĂŬƚ͘ sĂŶƵŝƚ ĞŝŐĞŶ ǀĞƌĂŶƚǁŽŽƌĚĞůŝũŬŚĞŝĚ ŝŶŐĞnjĞƩĞ
veranderingen zijn een voorwaarde voor ontwikkeling en ƚƌĂŶƐŝƟĞ͕ŝĞĚĞƌŽƉnjŝũŶŶŝǀĞĂƵĞŶŝĞĚĞƌǀĂŶƵŝƚnjŝũŶŽĨŚĂĂƌ
rol. Een dergelijke systeembenadering kan een welkome aanvulling zijn op andere methoden in de gereedschaps- ŬŝƐƚǀĂŶΘKͲĂĚǀŝƐĞƵƌƐ͘
Conclusie
ĞƐƚĞůůŝŶŐǀĂŶĚŝƚŽƉŝŶŝģƌĞŶĚĞĂƌƟŬĞůŝƐ͗
Het Arboproces werkdrukbalans draagt bij aan waarde- ĐƌĞĂƟĞ͗ ŵĞĞƌ ďĞŚĞĞƌƐŝŶŐ ǀĂŶ ĞŶ ďĞƚƌŽŬŬĞŶŚĞŝĚ ďŝũ ŚĞƚ
ǁĞƌŬ͕ŶĂĂƐƚĞĞŶŵĞĞƌƉŽƐŝƟĞǀĞďĞůĞǀŝŶŐŝŶŚĞƚǁĞƌŬ͘
De omvang van met goede wetenschappelijke constructen ĞŶŝŶƐƚƌƵŵĞŶƚĞŶŐĞģǀĂůƵĞĞƌĚĞƉƌĂŬƟũŬĐĂƐĞƐŝƐďĞƉĞƌŬƚ͘
/ĞĚĞƌĞĞŶŚĞĞŌŽƉnjŝũŶŽĨŚĂĂƌĞŝŐĞŶŵĂŶŝĞƌŵĞƚǁĞƌŬĚƌƵŬ
te maken. Meetbare werkdrukbalans sluit op deze com- ƉůĞdžŝƚĞŝƚĂĂŶŵĞƚĚƌŝĞĨĂƐĞƐ͘sĞůĞďƌŽŶŶĞŶǀĂŶǁĞƌŬĚƌƵŬ
ŬŽŵĞŶĚĂĂƌďŝŶŶĞŶŝŶĞĞŶŐĞƐƚƌƵĐƚƵƌĞĞƌĚƌĞŇĞĐƟĞƉƌŽĐĞƐ
ĂĂŶ ďŽĚ͘ ĞƌƐƚ ǁŽƌĚƚ ĚĞ ǁĞƌŬĚƌƵŬďƌŽŶ ͬ ͲƐŝƚƵĂƟĞ njŝĐŚƚ- ďĂĂƌ Žŵ njŽ ǁĞƌŬĚƌƵŬŐĞĚƌĂŐ ƚĞ ǀĞƌďĞƚĞƌĞŶ͕ ĚĂŶ ǁŽƌĚƚ
ĚĞ ǁĞƌŬĚƌƵŬƐŝƚƵĂƟĞ ďĞƐƉƌĞĞŬďĂĂƌ ŵĞƚ ĂĐƚƵĞůĞ ĐŽŶĐƌĞƚĞ
ŝŶĨŽƌŵĂƟĞ ǀŽŽƌ ďĞŢŶǀůŽĞĚŝŶŐ ǀĂŶ ĚĞ ĐŽŶƚĞdžƚ ;ǁĞƌŬĚƌƵŬͲ ƌĞŐƵůĞƌŝŶŐ ŝŶ ƉƌŽĐĞƐƐĞŶ ĞŶ ƚĞĂŵƐ͖ ͚ƐĂŵĞŶƐƚƵƌŝŶŐ͛Ϳ ĞŶ
ƚĞŶƐůŽƩĞ ǁŽƌĚƚ ĚĞ ǁĞƌŬ;ĚƌƵŬͿĐƵůƚƵƵƌ ǀĞƌďĞƚĞƌĚ͘ ŝƚ
proces begint met concreet inzicht in de haarvaten van ĚĞŽƌŐĂŶŝƐĂƟĞͲŚĞƚƚĂĂŬŶŝǀĞĂƵ͘,ĞƚŝŶnjŝĐŚƚŝŶĚĞĐŽŶĐƌĞƚĞ
ĂĐƚƵĞůĞ ƐŝƚƵĂƟĞ ǀŽĞŐƚ ŬǁĂůŝƚĞŝƚ ĂĂŶ ŚĞƚ ŚĞůĞ ƌďŽƉƌŽĐĞƐ
ƚŽĞ͘ ŝƚ ƉƌŽĐĞƐ ŝƐ ŐĞƉƌŽƚŽĐŽůůĞĞƌĚ͘ Ăƚ ŵĂĂŬƚ ĞǀĂůƵĂƟĞ
;ŬǁĂůŝƚĂƟĞĨĞŶŬǁĂŶƟƚĂƟĞĨͿǀĂŶĚĞĞīĞĐƟǀŝƚĞŝƚŵŽŐĞůŝũŬ͘
Er zijn meerdere wetenschappelijke fundamenten voor ĚĞnjĞŵĞƚŚŽĚĞ͕ĚŝĞĂĂŶƐůƵŝƚĞŶŽƉĚĞƐƚĂŶĚǀĂŶŬĞŶŶŝƐǀĂŶ
ƌďĞŝĚƐͲ ĞŶ ŽƌŐĂŶŝƐĂƟĞĂĚǀŝƐĞƵƌƐ͘ Ğ ƚŽĞƉĂƐƐŝŶŐƐƉƌĂŬƟũŬ
laat zien dat werkdrukbalans bijdraagt aan de verminde-
&ŝŐƵƵƌϵƌŝĞŽŶĚĞƌnjŽĞŬƐͲĞŶŵĞĞƚŵĞƚŚŽĚĞŶǀĂŶǁĞƌŬĚƌƵŬ
dŝũĚƐĐŚƌŝŌǀŽŽƌƚŽĞŐĞƉĂƐƚĞƌďŽǁĞƚĞŶƐĐŚĂƉϮϬϭϴ͖ϯϭ;ϯͿ ϭϬϭ
ƌŝŶŐ ǀĂŶ ǁĞƌŬĚƌƵŬ ĞŶ ĚĞ ƉƌŽĚƵĐƟǀŝƚĞŝƚ ĞŶ ŽŶƚǁŝŬŬĞůŝŶŐ
ǀĂŶŽƌŐĂŶŝƐĂƟĞƐĚŝĞŚŝĞƌŵĞĞŚĞďďĞŶŐĞģdžƉĞƌŝŵĞŶƚĞĞƌĚ͕
ŐŽĞĚĚŽĞŶ͘ ƌnjŝũŶƌƵŝŵƟĞŶŽƌŐĂŶŝƐĂƟĞƐŵĞĞŐĞŚŽůƉĞŶ͘
ŝĞŽƌŐĂŶŝƐĂƟĞƐĚĞůĞŶĞŶŬĞůĞŬĞŶŵĞƌŬĞŶ͘ĞŚĞďďĞŶĂůůĞŶ
ĞĞŶŽƉĞƌĂƟŽŶĞůĞƉůĂŶŶŝŶŐƐŚŽƌŝnjŽŶǀĂŶƚƵƐƐĞŶĚĞĚƌŝĞĞŶ
ĚĞƌƟĞŶ ǁĞŬĞŶ͕ ĚĞ ŽŵŐĞǀŝŶŐ ŝƐ ǀĞƌĂŶĚĞƌůŝũŬ͕ ŽŶnjĞŬĞƌ ĞŶ
ĐŽŵƉůĞdž;shͿĞŶŚĞƚůĞŝĚĞƌƐĐŚĂƉŽŶĚĞƌƐƚĞƵŶƚŽŶƚǁŝŬ- ŬĞůŝŶŐ͘ Ğ ŽŵǀĂŶŐ ǀĂŶ ĚĞ ŽƌŐĂŶŝƐĂƟĞ ďůŝũŬƚ ŶŝĞƚ Ƶŝƚ ƚĞ
maken.
tĞƌŬĚƌƵŬďĂůĂŶƐďŝĞĚƚďŝũĚĞnjĞŽƌŐĂŶŝƐĂƟĞƐĞĞŶƉŽƐŝƟĞĨ ƉĞƌƐƉĞĐƟĞĨŽŵŵĞƚǁĞƌŬĚƌƵŬŽŵƚĞŐĂĂŶ͘EŝĞƚĚŽŽƌ ŽƉůŽƐƐŝŶŐĞŶĂĂŶƚĞƌĞŝŬĞŶ͕ŵĂĂƌĚŽŽƌŵĞĚĞǁĞƌŬĞƌƐnjĞůĨ ƐƚĞĞĚƐǁĞĞƌĂĂŶŚĞƚĚĞŶŬĞŶƚĞnjĞƩĞŶŽǀĞƌǁĂƚĞƌŶŽĚŝŐ is om voor een goede balans en daar invloed op uit te ŽĞĨĞŶĞŶ͕ǀĂŶƵŝƚĞŝŐĞŶǀĞƌĂŶƚǁŽŽƌĚĞůŝũŬŚĞŝĚ͘
Werkdruk staat in de schijnwerpers. De maatschappelijke bewustwording en inspanningen om werkdruk aan te pak- ken waren niet eerder zo groot. Toch neemt de problema- ƟĞŬŶŝĞƚĂĨ͘ĂƚŐĞĞŌƚĞĚĞŶŬĞŶŽǀĞƌĚĞĞīĞĐƟǀŝƚĞŝƚǀĂŶ
ŐĞŬŽnjĞŶŝŶƚĞƌǀĞŶƟĞƐ͘ŝũŶĚĞnjĞŝŶƚĞƌǀĞŶƟĞƐƉĂƐƐĞŶĚǀŽŽƌ
de aanpak van werkdrukbronnen? Is het draagvlak breed ŐĞŶŽĞŐ͍ ZŝĐŚƚĞŶ ŝŶƚĞƌǀĞŶƟĞƐ njŝĐŚ ŽƉ ĚĞ ũƵŝƐƚĞ ĚŽĞůĞŶ͍
Dringen oplossingen voldoende door in de haarvaten van ĚĞŽƌŐĂŶŝƐĂƟĞ͍,ĞƚŵŽŐĞĚĂŶnjŽnjŝũŶĚĂƚĚĞŚŝĞƌďĞƐĐŚƌĞ- ven aanpak niet overal toepasbaar is en natuurlijk is er ĞĞŶďĞŐƌŝũƉĞůŝũŬĞďĞŚŽĞŌĞĂĂŶŵĞĞƌĞŵƉŝƌŝƐĐŚĞƚŽĞƚƐŝŶŐ͘
DĂĂƌnjŽůĂŶŐĚĞŝŶƚĞƌǀĞŶƟĞƉƌĂŬƟũŬŶŽŐƐƚĞĞĚƐƚĞŬŽƌƚƐĐŚŝĞƚ
ŽŵĚĞƉƌŽďůĞŵĂƟĞŬƚĞďĞŚĞĞƌƐĞŶ͕ŝƐĚĂƚŐĞĞŶƌĞĚĞŶŽŵ
ƚĞ ƐƚŽƉƉĞŶ ŵĞƚ ŚĞƚ ĞdžƉůŽƌĞƌĞŶ ǀĂŶ ŵŽŐĞůŝũŬŚĞĚĞŶ ĞŶ
verdere ontwikkelingen.
Maarten de Winter
KŶŐĞǀĞĞƌ ŐĞůŝũŬƟũĚŝŐ ŵĞƚ ĚĞnjĞ ƉƵďůŝĐĂƟĞ ǀĞƌƐĐŚŝũŶƚ ĞĞŶ
ĮĐƟĞĨƉƌĂŬƟũŬǀĞƌŚĂĂů͕ŐĞƐĐŚƌĞǀĞŶǀĂŶƵŝƚĚĞďĞůĞǀŝŶŐǀĂŶ
ĚĞƌďŽĂĚǀŝƐĞƵƌ;ĚĞtŝŶƚĞƌ͕ϮϬϭϴͿ͘
Literatuur
ĚĞ^ŝƩĞƌh͘;ϭϵϵϰͿ͘^LJŶĞƌŐĞƟƐĐŚƉƌŽĚƵĐĞƌĞŶ͕ǀĂŶ'ŽƌŬƵŵ͕ƐƐĞŶ͘
ĚĞ tŝŶƚĞƌ Ğƚ Ăů͕͘ ϮϬϭϲ͘ 'ĞůƵŬŬŝŐ ĚƌƵŬ͍͕͊ tĂĂƌĚĞĐƌĞĂƟĞ ŶĞƚǁĞƌŬ
ƌĐŚŝŵĞĚĞƐ͕ZŝũƐǁŝũŬ͘ǁǁǁ͘ŐĞůƵŬŬŝŐĚƌƵŬ͘Ŷů͘
ĚĞtŝŶƚĞƌD͘;ϮϬϭϭͿ͕,Ğƚ^ũŽĞůďĂŬƐLJŶĚƌŽŽŵ͕WĞĂƌƐŽŶ ĚƵĐĂƟŽŶ͕
Amsterdam.
ĚĞtŝŶƚĞƌD͘;ϮϬϭϯͿdĂĂŬƚƵŶĞƌ^ƵŵŵĂƌLJ͘'ĞƌĂĂĚƉůĞĞŐĚϭϳƐĞƉ- ƚĞŵďĞƌϮϬϭϴ͘ŚƩƉ͗ͬͬǁǁǁ͘ƚĂĂŬƚƵŶĞƌ͘ŶůͬƐƵŵŵĂƌLJͬ͘
ĚĞ tŝŶƚĞƌ D͘ ;ϮϬϭϴͿ͘ ĞŶ ŶŝĞƵǁĞ ďƌŽŶĂĂŶƉĂŬ ǀĂŶ ǁĞƌŬĚƌƵŬ͘
sĂŬďůĂĚƌďŽϮϬϭϴͲϭϬ͘'ĞƌĂĂĚƉůĞĞŐĚŽƉϭϳƐĞƉƚĞŵďĞƌϮϬϭϴ͘
ŚƚƚƉ͗ͬͬǁǁǁ͘ŵĂĂƌƚĞŶĚĞǁŝŶƚĞƌ͘ŶůͬƉƵďůŝĐĂƚŝĞƐͬĞĞŶͲŶŝĞƵǁĞͲ ďƌŽŶĂĂŶƉĂŬͲǀĂŶͲǁĞƌŬĚƌƵŬͬ͘
ĞĐŝ ͕ ZLJĂŶ Z͘ ;ϮϬϬϬͿ͘ dŚĞ ͚tŚĂƚ͛ ĂŶĚ ͚tŚLJ͛ ŽĨ 'ŽĂů WƵƌƐƵŝƚƐ͗
,ƵŵĂŶ EĞĞĚƐ ĂŶĚ ƚŚĞ ^ĞůĨͲĞƚĞƌŵŝŶĂƟŽŶ ŽĨ ĞŚĂǀŝŽƌ͘ WƐLJ- ĐŚŽůŽŐŝĐĂů/ŶƋƵŝƌLJ͕ϭϭ;ϰͿ͕ϮϮϳͲϮϲϴ͘
ĞŵĞƌŽƵƟ ͕ ĂŬŬĞƌ ͕ EĂĐŚƌĞŝŶĞƌ &͕ ^ĐŚĂƵĨĞůŝ t͘ ;ϮϬϬϭĂͿ͕ dŚĞ
ũŽďĚĞŵĂŶĚƐͲƌĞƐŽƵƌĐĞƐŵŽĚĞůŽĨďƵƌŶŽƵƚ͕:ŽƵƌŶĂůŽĨƉƉůŝĞĚ
WƐLJĐŚŽůŽŐLJ͕sŽů͘ϴϲ͕ƉƉ͘ϰϵϵʹϱϭϮ͘
ƌƵĐŬĞƌW͘;ϭϵϱϰͿ͘dŚĞƉƌĂĐƟĐĞŽĨŵĂŶĂŐĞŵĞŶƚ͘,ĂƌƉĞƌƵƐŝŶĞƐƐ͘
<ŝŶŐ Z͘ ;ϮϬϬϵͿ ĂƐĞůŽĂĚ DĂŶĂŐĞŵĞŶƚ͕ tŽƌŬͲZĞůĂƚĞĚ ^ƚƌĞƐƐ ĂŶĚ
ĂƐĞ DĂŶĂŐĞƌ ^ĞůĨͲ ĸĐĂĐLJ ŵŽŶŐ sŝĐƚŽƌŝĂŶ DĞŶƚĂů ,ĞĂůƚŚ
ĂƐĞDĂŶĂŐĞƌƐ͘'ĞƌĂĂĚƉůĞĞŐĚϭϴĂƵŐƵƐƚƵƐϮϬϭϴ͘ŚƩƉ͗ͬͬũŽƵƌ- ŶĂůƐ͘ƐĂŐĞƉƵď͘ĐŽŵͬĚŽŝͬĨƵůůͬϭϬ͘ϭϬϴϬͬϬϬϬϰϴϲϳϬϵϬϮϴϭϳϲϲϭ͘
>ĞŬŬĞƌŬĞƌŬ ,͘ ;ϮϬϭϱͿ͕ ĚĞ DŽĚĞƌŶĞ ^ŽĐŝŽƚĞĐŚŶŝĞŬ ŚĞƌŽŶƚĚĞŬƚ͘
'ĞƌĂĂĚƉůĞĞŐĚ ϭϴ ũƵŶŝ ϮϬϭϴ͘ ŚƩƉƐ͗ͬͬǁǁǁ͘ŶŝĞƵǁŽƌŐĂŶŝƐĞƌĞŶ͘
ŶƵͬƚŽŽůďŽdžͬĚĞͲŵŽĚĞƌŶĞͲƐŽĐŝŽƚĞĐŚŶŝĞŬͲŚĞƌŽŶĚĞŬƚͬ͘
DsK EĞĚĞƌůĂŶĚ ŚƩƉƐ͗ͬͬŵǀŽŶĞĚĞƌůĂŶĚ͘ŶůͬƐŽĐŝĂůĞͲŝŶŶŽǀĂƟĞͬŶƵƚͲ ĞŶͲŶŽŽĚnjĂĂŬ'ĞƌĂĂĚƉůĞĞŐĚϮϴũƵŶŝϮϬϭϴ͘
Es͕ ϮϬϭϯ͕ ZŝĐŚƚůŝũŶ ǁĞƌŬĚƌƵŬ͘ 'ĞƌĂĂĚƉůĞĞŐĚ ŽƉ ϭ ũƵůŝ ϮϬϭϴ͘
ŚƚƚƉ͗ͬͬǁǁǁ͘ĂƌďŽŬĞŶŶŝƐŶĞƚ͘ŶůͬŝŵĂŐĞƐͬĚLJŶĂŵŝĐͬZŝĐŚƚůŝũŶĞŶͬ
tĞƌŬĚƌƵŬͬϭϯͲϬϮͲϬϭͺZŝĐŚƚůŝũŶͺtĞƌŬĚƌƵŬͺĚĞĨ͘ƉĚĨ͘
KĨŵĂŶ ͘ ;ϮϬϭϰͿ /ŶƐƉŝƌĂƟĞ ĞŶ ŝŶnjĞƚ ŝŶ ŽƌŐĂŶŝƐĂƟĞƐ Ͳ ůƐ ŚĂƌĚĞƌ
ǁĞƌŬĞŶŶŝĞƚŵĞĞƌǁĞƌŬƚ͘^ĞƌǀŝƌĞ͕hƚƌĞĐŚƚ͘
ZƵďĞŶƐƚĞŝŶ:͘;ϮϬϬϭͿ͘ džĞĐƵƟǀĞŽŶƚƌŽůŽĨŽŐŶŝƟǀĞWƌŽĐĞƐƐĞƐŝŶ
dĂƐŬ^ǁŝƚĐŚŝŶŐ͕ũŽƵƌŶĂůŽĨĞdžƉĞƌŝŵĞŶƚĂůWƐLJĐŚŽůŽŐLJ͕ǀŽůϮϳ͘
ǀĂŶĚĞŶƌŽĞĐŬ͕sĂŶƐƚĞĞŶŬŝƐƚĞD͕ĚĞtŝƩĞ,͕>ĞŶƐt͕ŶĚƌŝĞƐ- ƐĞŶD͘;ϮϬϬϵͿ͘ĞĞůĨͲĞƚĞƌŵŝŶĂƟĞdŚĞŽƌŝĞ͗<ǁĂůŝƚĂƟĞĨ'ŽĞĚ
DŽƟǀĞƌĞŶ ŽƉ ĚĞ tĞƌŬǀůŽĞƌ͘ 'ĞĚƌĂŐ ĞŶ KƌŐĂŶŝƐĂƟĞ͕ ϮϮ;ϰͿ͕
ϯϭϲͲϯϯϱ͘
ǀĂŶ ,ŽŽƚĞŐĞŵ '͕ ŵĞůƐĨŽŽƌƚ W͘ ;ϮϬϬϴͿ͘ ŶĚĞƌƐ ŽƌŐĂŶŝƐĞƌĞŶ ĞŶ
ďĞƚĞƌ ǁĞƌŬĞŶ͕ ŚĂŶĚďŽĞŬ ƐŽĐŝĂůĞ ŝŶŶŽǀĂƟĞ ĞŶ ǀĞƌĂŶĚĞƌŵĂ- ŶĂŐĞŵĞŶƚ͕ĐĐŽ͕>ĞƵǀĞŶ;Ϳ͘
ǀĂŶ <ŽůůĞŶďƵƌŐ ͘ ;ϮϬϬϯͿ͘ dĂĂŬŐƌŽĞƉĞŶ͗ ĚƵƵƌnjĂĂŵ ǀĞƌďĞƚĞƌĞŶ͍͗
ƟĞŶ ũĂĂƌ ƉƌĂŬƟũŬĞƌǀĂƌŝŶŐ ŵĞƚ ƐŽĐŝŽƚĞĐŚŶŝƐĐŚ ŽƌŐĂŶŝƐĞƌĞŶ
ŝŶĚŚŽǀĞŶ͗dĞĐŚŶŝƐĐŚĞhŶŝǀĞƌƐŝƚĞŝƚ ŝŶĚŚŽǀĞŶK/͗ϭϬ͘ϲϭϬϬͬ
/ZϱϲϰϳϬϵ ŚƩƉƐ͗ͬͬƉƵƌĞ͘ƚƵĞ͘ŶůͬǁƐͬĮůĞƐͬϮϮϰϰϯϱϱͬϮϬϬϯϭϭϯϮϮ͘
pdf.
tŝĞnjĞƌ Ğƚ Ăů͕͘ ;ϮϬϭϮͿ dEK͕ ZĂƉƉŽƌƚ ǁĞƌŬĚƌƵŬ͘ 'ĞƌĂĂĚƉůĞĞŐĚ ŽƉ
ϯ ƐĞƉƚĞŵďĞƌ ϮϬϭϴ͘ ŚƩƉƐ͗ͬͬǁǁǁ͘ƚŶŽ͘ŶůͬŵĞĚŝĂͬϭϭϯϮͬǁĞƌŬ- ĚƌƵŬͺƚŶŽͺƌĂƉƉŽƌƚͺƌϭϮͺϭϬϴϳϳ͘ƉĚĨ͘
ϭϬϮ dŝũĚƐĐŚƌŝŌǀŽŽƌƚŽĞŐĞƉĂƐƚĞƌďŽǁĞƚĞŶƐĐŚĂƉϮϬϭϴ͖ϯϭ;ϯͿ
