• No results found

£LäCT: DRUKKE RU„ MlNëK^À

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "£LäCT: DRUKKE RU„ MlNëK^À "

Copied!
138
0
0

Bezig met laden.... (Bekijk nu de volledige tekst)

Hele tekst

(1)

T E R Ô f T T E T A P S A B O E L A N S E K A U

PeNBR^IT:

£LäCT: DRUKKE RU„ MlNëK^À

BANDO£NG

(2)

^ T H E M O N T H L Y S T O R I E S ^

I „GOEDANG TJERITA" | r s

l^ Redacteur : ^

I Kwo Lay Yen 4

^ Terbit letep saban [anggai 15 dari

^ boelan A/'csehi. ^

^ Harga Abonnement : ^

^ S a t o e kwartaal (3 boelan) f 1,50.

Pembajaran lebih d o e l o e ^

r %

^ Administratie : ^

^ Grootepostweg 321 — Telef. No. 2534 ^

I BANDOENG. 1

r . H

(3)

f ..P[MBI1LESIIII y i O i S " ^

O L E H :

MADONNA.

I .

\ Q < 2 : f E A i B ) ) ) E N O E H A N N O E R I .

^ o l k e n k u ^ ^''

ï j a o e d j a n j a n g l e b e t d i b a r e n g i n s a m a t i o e - p a n n j a a n g i n j a n g s a n t e r , s e d e n g k i l a t s e b e n t a r - b e n t a r b e r k r e d e p a n d i l a n g i t j a n g g e l a p g o e l i t a , t e l a h b i k i n p e n d o e d o e k d a r i P a i i j s v a n J a v a , j a n g s o e d a t e r k e n a l s e b a g i t o e k a n g p l e s i r , t e r p a k s a i t o e w a k t o e m o e s t i m e n d e k e m d a l e m m a s i n g m a s i n g r o e m a h n j a .

M a k a t i d d h e r a n k a l o e i t o e i b o e k o t a d a r i P r e a n g e r , l a n t a r a n t o e r o e n n j a o e d j a n j a n g t i d a b r e n t i n j a , d j a d i s o e n j i , s e d e n g s r a a t s t r a a t j a n g b i a s a r a m e o l e h b e r - s e l i w e r a n n j a k a n d a r a ' a n , d a n m o e n d a r m a n d i r n j a o r a n g - o r a n g , i t o e w a k t o e d j a d i s e p i s e k a l i , r j o e m a k a d a n g - k a d a n g a d a t e r t a m p a k b e r a p a a u t o j a n g d i k a n d a r k e n d e n g e n k e l j e p e t a n m e l e h i h ' n d a r i m a x i m u m s n e l h e i d j a n g s o e d a d i t e t e p k e n o l e h 0 - m e e n t e B a n d o e n g .

I n i k e s o e n | i a n r o e p j n j i a d i l e b i h e i b a t d i r a s a k e n o l e h p e n d o e d o e k j a n g t i n g g a l d i s t r a a t s t r a a t s o e n j i , s e p e r t i d i w i j k w i j ^ B l a n d a , j a n g m e m a n g b i a s a n j a b e r a d a d a l e m K e a a a' a n s e p i .

K o e t i k a l o n t j e g j a n g d i g a n t o e n g d i d i n g d i n g r o e - a n g a n t e n g a h d ó r i s a l a s a i o e g e d o n g j a n g t e r l e t a k d i B o r i i e o s . r a a t , b a r o e s a d j a b e r b o e n j i s e p o c l o e k a l i , m e n -

(4)

d a d a k s a t o e s o e a r a l e d a k a n l e d a k a n t e i a h k a d e i i g e r a i i d a l e m g e d o n g t e r s e b o e t .

i t o e s o e a r a l e d a k a n , j a n g d a l e m k e a d a ' a n s o e n j ï a d a k e d e n g e r a n k e r a s s e k a l i , s o e d a b i k i n b e r a p a p e n d o e d o e k j a n g r o e m a h n j a b e r d e k a t a n d i i t o e s t r a a t , ^ r a t a - r a t a p a d a b a n g o e n d a r i l i d o e r n j a , k e r i T a i a o r a n g m e r a s a p a s ü b a h o e a h a l s o e a r a t j o e m a b i s a d i t e r b i t k a n l e d a k a n n j a s e n d j a t a a p i .

B e r a p a o r a n g j a n g k e t a r i k b o e a t m e n d a p e t t a o e s o e d a p a d a k e l o e a r d a r i . m a s i n g - m a s i n g r o e m a h n j a . d a n m a s k i p o e n i t o e w a k t o e o e d j a n m a s i t o e r o e n r i n i j i k - r i n t j i k , t o c h o r a n g p a d a m e m b o e r o e k a i t o e t e m p a t , d a r i m m a i t o e s o e a r a a d a k e l o e a r .

B a r o e s a d j a b e b r a p a o r a n g b e r k o e m p o e î d e p a n v i l l a t e r s e b o e t , m e n d a d a k s a t o e s o e a r a l e d a k a n k e d o e a t e l a h k e d e n g e r a n , d e n g e n d i b e r i k o e t i n o l e h s a t o e s o e a r a d j e r i t a n „ a d o e h " j a n g k e d e n g e r a n n j a s e b a g f s o e a r a m e n a h a n s a k i t .

S a t o e s a m a l a e n i t o e o r a n g j a n g b e r k r o e m o e n p a d a b e r b i s i k , t a p i r a t a - r a t a s o e d a b i s a b a j a n g k e n d r a m a a p a j a n g s o e d a t e r d j a d i d i s i t o e , m a k a d e n g e n z o n d e r a j a l l a g i o r a n g l a n t e s m e m b o e r o e k a d a l e m p e k a r a n g a n , d e n g e n m a k s o e d b o e a t k a s i k e n p e r t o e - l o e n g a n k a l o e p e r l o e .

P i n t o e , j a n g m e n g a l i n g i n s e r a m b i d e p a n d e n g e n r o e a n g a n s e b f a d a l e m , t j o e m a d i t o e t o e p d e n g e n p i n t o e k a t j a , s e d e n g p i n t o e k a j o e n j a m a s i t e r p e n t a n g , s a t o e t a n d a k a l o e p e n g i s i n j a i t o e r o e m a h m e m a n g m a s t b e l o n m a s o e k t i d o e r .

T a p i k o e t i k a o r a n g m e n i n d a k k a s e r a m b i d e p a n d a n h e n d a k m a s o e k l e b i d j a o e , t e l a h k e n j a t a h a n b a h o e a i t o e p i n t o e k a t j a a d a d i k o e n t j i d a r i s e b i a d a l e m , d a n i t o e b e r a p a o r a n g j a n g b e r k o e m p o e î , j a n g a r . t a r a n j a b e r s a n g s i .

(5)

— 3 -

S a l a s a t o e a n t a r a n j a l a n t e s m a d j o e k e n v o o r s t e l b o e a t t e l e f o o n p a d a p o l i t i e , k e r n a b o e a t m e n d o b r a k o r a n g p o e n j a p i n t o e r o e m a h d i k w a t i r k e n n a n t i d a p e t s a l a , d a n s e b l o n n j a o r a n g b i s a t i m b a n g i t o e v o o r s t e l , i t o e o r a n g l a n t a s s a d j a l a r i k a g e d o n g s e b l a .

S e p o e l o e m e n i e t k e m o e d i a n s a t o e a u t o j a n g d i t o e m p a n g i n o l e h b e r a p a o r a n g p o l i t i e t e l a h m e r a n - d e k d i p e k a r a n g a n , d a n s ; , i o e h o o f d c o m m i s s a r i s v a n p o l i t i e l a n t a s l o m p a t m e n j a m p e r i n i t o e o r a n g - o r a n g j a n g b e r k r o e m o e n , s e d e n g b e r a p a p e n g g a w e p o l i t i e s e b a w a h a n p o e n t o e r o e t d a r i b l a k a n g .

I t o e p i n t o e k a t j a l a n t e s d i g e d o r d e n g e n k e r a s , t a p i d a r i d a l e m t i d a k e d e n g e r a n d j a w a b a n , d a n k o e t i k a s e s a ' a t o r a n g p o l i t i e h e n d a k d e b r a k i t o e p i n t o e d e n g e n p a k s a , m e n d a d a k s a t o e p r e m p o e a n m o e d a l a r i d a r i d a l e m d a n b o e k a k e n d e n g e n k e l a k o e a n j a n g g o e g o e p s e k a l i .

„ A p a t a h d i s i n i t e r d j a d i p e m b o e n o e h a n ? " d e m i k i a n a d a p e r t a n j a ' a n p e r t a m a j a n g d i o e t j a p k e n o l e h i t o e h o o f d c o m m i s s a r i s d e n g e n k e s o e s o e .

I t o e p r e m p o e a n m o e d a , j a n g m a s k i p o e n b e g i m a n a p o e t j e t d a n k e t a k o e t a n , t o c h a d a o e n d j o e k e n p a r a s j a n g t j a n t i k , k o e t i k a i t o e k e l i a t a n i b o e k s e k a l i . N a p a s -

" j a j a n g m e m b o e r o e b i k i n d a d a n j a b e r o m b a k k e r a s , s e m a n t a r a d a r i k e d o e a m a t a n j a a d a t e r t a m p a k a e r m a t a j a n g m e n g a l i r d e n g e n d e r e s .

P e r t a n j a ' a n b a r o e s a n j a n g d i m a d j o e k e n o l e h i t o e p e m b e s a r p o l i t i e r o e p a n j a t i d a k e d e n g e r a n , m a k a b o e a t k e d o e a k a l i n j a i t o e H o o f d c o m m i s s a r i s m e n g o e - l a n g k e n , d a n i n i k a l i b a r o e i t o e p r e m p o e a n m e n j a o e t .

„ P e m b o e n o e h a n . . . . j a , p e m b o e n o e h a n ! "

Z o n d e r b o e a n g t e m p o l a g i i t o e o r a n g - o r a n g p o l i t i e d e u g e n d i b o e n t o e t i n o l e h i t o e p r e m p o e a n ,

(6)

4 —

l a n t a s s a d j a m a s o e k k a s a t o e r o e a n g a i i j a n g l o e a s , d i m a n a i a o r a n g a d a n a m p a k i t o e p r a b o t a n r o e m a h t a n g g a p a d a d j o e m p a l i t a n t i d a k e r o e - n .

D i p o d j o k a n a d a r e b a h s a t o e b a d a n o r a n g d e n g e n m a n d i d a r a i i l a n t a r a n k a p a l a n j a m e n d a p a t l o e k a , s e d e n g d i a t a s s a t o e d i v a n a d a m e n j e n d e r s e o r a n g i a e n , d e n g e n p o e n d a k k a n a n n j a m e n g o e t j o e r k e n d a r a h , s e m a n t a r a d i d j o e b i n j a n g m e n g o e m p i a n g d a r a h a d a t e r l e t a k d o e a s e n d j a t a a p i .

M e l i a t k e a d a ' a n b e g i t o e n g e r i i t o e p e m b e s a r p o l i t i e l a n t e s s a d j a p r e n t a h o r a n g - o r a n g s e b a w a h a n n j a b o e a t m o e n d o e r , s e d e n g s e p a r o p o e l a d i t i t a h m e n d j a g a s e p o e t e r n j a i t o e g e d o n g . B e r a p a o r a n g j a n g h e n d a k m e n j a k s i k e n i t o e d r a m a h e i b a t , k a s i d e n g e r t r e a k a n n g e r i , d a n s e m o e a d i p r e n t a h m o e n d o e r s a m p e d i p e k a r a n g a n d e p a n , k e t j o e a l i b e r a p a w a k i l p e r s j a n g i t o e w a i c t o e s o e d a h a d l i r d j o e g a , b e r h o e b o e n g d e n g e n w a r t a j a n g o r a n g b a g i p e r t e l e f o o n .

T h a b i b p e r t a m a j a n g m o e n t j o e l d i i t o e t e m p a t p e m b o e n o e h a n a d a D r . B e c k e r i n g , s a t o e d o k t e r p a r t i - k o e l i r j a n g t i n g g a l d i I a e n s t r a a t , t i d a b e r d j a o e h a n d a r i B o r n e o s t r a a t , t a p i l i m a m e n i e t k a m o e d i a n t h a b i b d a r i G e m e e n t e Z i e k e n h u i s p o e n d a t e n g a m p i r b e r b a ­ r e n g d e n g e n a u t o r o e m a h s a k i t

P e p r e k s a ' a n s i g r a d i l a k o e k e n d e n g e n m a s i n g - m a s i n g o e r o e s k e w a d j i b a n n j a , i t o e k e d o e a t h a b i b p r e k s a i t o e d o e a o r a n g l e l a k i , s e d e n g h o o f d c o m i s s a r i s v a n p o l i t i e b i k i n t j a t e t a n d i m a n a b o e k o e p e r i n g e t a n j a . D r . B e c k e r i n g j a n g b i k i n p e p r e k s a ' a n p a d a i t o e i a l a k i j a n g k e p a i a n j a p e t j a h , l a n t e s s a d j a o e n d j o e k e n p a r a s m o e k a s e b a g i o r a n g j a n g p o e t o e s h a r e p a n , k e r n a b e g i t o e i a m e r a b a h d a d a n j a i t o e k o r b a n , l a n t e s d j o e g a i a p a p e t k e n j a t a ' a n b a h o e a i t o e o r a n g s o e d a

(7)

— 5 -

d j a d i m a j i t , m a s k i j j o e n k e m a t i a n n j a b a r o e t e r d j a d i p a d a s e p e r a m p a t d j a m j a i i g l a l o e .

S e b a l i k n j a i t o e t h a b i b d a r i r o e m a h s a k i t , ) a n g p r e k s a i t o e k o r b a n i a e n n j a , k o e t i k a d a p e t k e i i j a t a h a n k e a d a ' a n j a i t o e k o r b a n t i d a b e r b a h a j a , l a n t e s s a d j a a m b i l k a e n v e r b a n d d a n b e b a t l o e k a n j a s o e p a j a d a r a h t i d a m e n g o e t j o e r l e b i h d j a o e h .

S e b a g i t h a b i b p a r t i k o e l i r d r . B e c k e r i n g t e n t o e s a d j a t i d a b i s a a m b i l t i n d a k a n j a n g p e r l o e s e i a e n n j a l a n t a s p a n g g i l c o l l e g a n j a .

K o e t i k a k e d o e a t h a b i b m a n a s o e d a s a k s i k e n b e - t o e l b a h o e a i t o e k o r b a n s o e d a b i n a s a , l a n t a s s a d j a i a p r e n t a h o r a n g b i k i n p e r s e d i a ' a n b o e a t a n g k o e t i t o e l a j o n k a r o e m a s a k i t b o e a t d i p r e k s a l e b i d j a o e , d e m i k i a n p o e n i t o e k o r b a n k e d o e a t i d a d i k e t j o e a l i k e n , k e r n a i a i n i r o e p a n j a p e r l o e d i o p e r a t i e , l a n t a r a n p e l o r m e n j a n g s a n g d i t o e l a n g p o e n d a k n j a .

S e l a g i i t o e d o e a d o k t e r l a k o e k e n p e p r e k s a ' a n n j a i t o e H o o f d C o m m i s s a r i s p o e n m o e l a i b i k i n p e r t a n j a ' a n - p e r t a n j a ' a n j a n g p e r l o e , t a p i i t o e p r e m p o e a n b i s a k a s i d j a w a b a n d e n g e n s a b a r d a n b e r e s .

D a r i t j a t e t a n i t o e p e m b e s a r p o l i t i e t e r n j a t a i t o e p r e m p o e a n m o e d a b e r n a m a T j i o e L i e n N i o , i s t r i k e d o e a k a l i n j a d a r i O n g K i m H o k , s a t o e s o e d a g a r h a s i l b o e m i j a n g d i B a n d o e n g s e b a g i s a t o e t o n n a i r . L i e n N i o t e l a h m e n i k a h p a d a t i g a t a o n j a n g l a l o e ; s e k a r a n g o e s i a n j a 2 4 t a o n , s e d e n g s o e w a m i n j a b e - r o e s i a 5 2 t a o n , d j a d i t e r p a o e t l e b i d a r i s e p r a p a t a b a d .

L e b i d j a o e d a r i d j a w a b a n n j a L i e n N i o , k e n j a t a h a n , b a h o e w a i t o e l e l a k i l a e n n j a a d a s a t o e p e m o e d a n a m a T i o S o e n H i n , p o e t r a d a r i s o e d a r a i s t r i n j a K i m H o k j a n g d o e l o e . I n i p e m o e d a b a r o e b e r o e s i a 2 5 t a o n d a n b a r o e s e k a l i k o m b a l i d a r i l o e a r n e g r i , s e s o e d a n j a t o e n t o e t p e l a d j a r a n d i s e k o l a t i n g g i b o e a t o e r o e s a n

(8)

ô —

d a g a n g . L a n t a r a n a j a h n j a i t o e p e m o e d a a d a t o e r o e t b e r s e r o d j o e g a d a l e m p e r o e s a ' a n n j a K i m H o k , m a k a i a d a t e n g b o e a t b i k i n p r i t o e n g a n , d a n s e k a l i a n m e n e n a m o e . P a l i n g a c h i r a d a d i t a m b a h k e n d j o e g a , b a h o e a a j a h n j a i t o e p e m o e d a s e t e l a h m e n o e t o e p m a t a a d a t i n g g a l k e n w a r i s a n b e r a p a m i l i o e n , k e r n a T i o K w i e S i a n g , i t o e a j a h , a d a s a t o e s p e c u l a n t g o e i a d a n m i l l i o e n a i r j a n g t i d a a s i n g l a g i n a m a n j a b a g i p e n d o e d o e k D j a w a T e n g a h , t e r o e t a m a S e m a r a n g .

S a m e n t a r a s e b a b - s e b a b n j a i t o e p e r k a r a d a r a h , t o e r o e t k a t a n j a L i e n N i o , a d a d i s e b a b k e n l a n t a r a n p e r b o e a t a n S o e n H i n j a n g t i d a p a n t e s , j a i a h i t o e p e m o e d a h e n d a k g a n g g o e d i r i n j a , t a p i t i d a t e r d o e g a K i m H o k k e b o e - r o e p o e l a n g h i n g g a i t o e d r a m a h e i b a t t i d a b i s a d i s i n g k i r k e n l a g i . T e m b a k a n p e r t a m a d i l e p a s k e n o l e h K i m H o k , k o e t i k a i a i n i d a l e m p e r g o e l e t a n d j a d i t e r p e n t a l o l e h i t o e p e m o e d a , k e m o e d i a n b a r o e S o e n H i n b a l e s m e n e m b a k .

S a t e l a h b e r e s d e n g e n t j a t e t a n n j a i t o e p e m b e s a r p e m b e s a r p o l i t i e l a l o e p o e n g o e t k e t r a n g a n n j a i t o e d o e a t h a b i b , j a l a h t e n t a n g k e a d a ' a n d a n k e s o e d a h a n n j a i t o e p e r k a r a d a r a h , t e r o e t a m a l o e k a - l o e k a n j a i t o e o r a n g .

D a n l a n t a r a n L i e n N i o t e r o e s m e n a n g i s , s e r t a k e a d a ' a n n j a k e l i a t a n s e b a g i o r a n g j a n g t e r t i n d i h s e k a l i , H o o f d c o m m i s s a r i s a n g g e p p e r l o e b o e a t i t o e i i j o n j a d i s i n g k i r k e n k a l a e n r o e a n g a n d e n g e n d i a n t e r o l e h d o e a o r a n g p o l i t i e . S e m e n t a r a i a s e n d i r i m o e l a i b i k i n p e p r e k s a ' a n p a d a b a b o e , k o k i , d a n s o e p i r , j a n g s a t o % J f p e r s a t o e k e t r a n g a n n j a d i t j a t e t d a l e m b o e k o e t j a t e t a r i | %

B a r a n g - b a r a n g b o e k t i j a n g b e r o e p a d o e a s e n d j a t à a p i , s o e r a t - s o e r a t d a n b o e k o e j a n g k e d a p e t a n d i b a - d a n n j a i t o e k e d o e a k o r b a n , d o e a p a t r o o n k o s o n g d s r i

j t o e k e d o e a r e v o l v e r , s e m o e a t e l a h d i b e s l a g .

(9)

— 7 —

L a n t a r a n K i m H o k s o e d a b i n a s a , s e d e n g S o e n H i n

" d a l e m i < e a d a ' a n p a n g s a n , h i n g g a t i d a b i s a d i a m b i l p e n g a k o e a n n j a , m a k a p e p r e k s a ' a n d i t o e n d a s a m p e d i s i t o e .

S e k i r a d j a m d o e a b e l a s m a k m s e m o g a oraiTg p a d a b o e b a r a n , s e d e n g i t o e r o e m a h t e r o e s d i d j a g a o l e h a m p a t p o l i t i e a g e n t , k e r n a o r a n g p o l i t i e a n g g e p p e r l o e a m b i l i t o e t i n d a k a n , s o e p a j a t i d a b i k i n k a l o e t p e n g o e - s d e t a n j a n g m a s i d i l a k o e k e n .

K o e t i k a o r a n g - o r a n g p o l i t i e n a e k d i k a n d a r a ' a n n j a b o e a t k o m b a l i k a h o o f d b u r e a u , d a n l a j o n n j a K i m H o k b e r i k o e t S o e n H i n d i a n g k o e t d e n g e n a u t o s a k i t , k a R a n t j a - B a d a k , d i p e k a r a n g a n r o e m a h m a s i b e r k r o e m o e n b a n j a k o r a n g , j a n g s a t o e s a m a l a e n p a d a b e r b i s i k d a n s a l i n g m e n a n j a -

I n i b o e k a n s a t o e k a h e r a n a n k a i o e i t o e d r a m a n g e r i s o e d a l a n t e s t e r s i a r k a s e g a i a p o d j o k a n , h i n g g a d a l e m s e k e d j e p a n d i a m p a t p e n d j o e r o e P a r i j s d a r i J a v a d j a d i g e m p e r .

L a n t a r a n b e r d i a m n j a S o e n H i n d i r o e m a h n j a O n g K i m H o k b a r o e d o e a b o e l a n l e b i , d a n s e l a m a b e r a d a d i B a n d o e n g t i d e s o e k a b e r g a o e l d e n g e n o r a n g - o r a n g , n i a k a t i d a h e r a n k a l o e s e b a g i a n b e s a r p u b l i e k t i d a l a c e k e a d a ' a n n j a . T j o e m a k a d a n g o r a n g l i a t i a b e r -

k a n d a r a ' a n a u t o a t a w a n a e k s n e l t r e i n d i k i a s s a t o e p e r g i p o e l a n g a n t a r a B a n d o e n g B a t a v i a , a t a w a d e n g e n e x p r e s s e ( e e n d a a g s c h e ) B a n d o e n g - S o e r a b a i a b o e l a k - . ' b a l i k .

J a n g g e i a p n j a p e n g e l i a t a n p u b l i e k t e r h a d e p k e a -

• d a ' a n , k e l a k o e a n d a n t a b e a t n j a i t o e d j e d j a k a , a d a m e r o e g i k e n S o e n H i e n d a l e m i n i d r a m a , i t o e t i d a s a t o e o r a n g b i s a s a n g k a l , d a n t e r n j a t a d j o e g a b o e k a n s a d j a p u b l i e k j a n g t e r b a n j a k , t a p i p e m b e s a r - p e m b e s a r p R ^ j t i e j a n g b e r k e w a d j i b a n l a n t e s p e r t j a j a p e n o e h i t o e

(10)

t o e d o e h a n d a r i L ' C i i N : o , d a n i n o e l a i i t o e s a ' a t d j o e ^ a S o e n H i n d i d j a d i k e i i p e r s a k i t a n .

S o e r a t s o e r a t k a b a r T i o n g h o a M e l a j o e d i B a t a v i a d i h a r i b e s o k a n n j a t i d a s a t o e j a i i g t i d a n i o e a t k a b a r a n d a r i i t o e p e m b o e n o e h a n , d e m i k i a n d j o e g a k o r a n - k o r a n H I a n d a b a e k j a n g t e r b i t d i B a n d o e n g m a o e p o e n d i B a t a v i a .

T a p i r a t a - r a t a d a l e m m e n e r a n g k e n d o e d o e k n j a p e r k a r a s e m o e a a d a m e m b e r a t k e n p a d a S o e n H i n , j a n g b e r h o e b o e n g d e n g e n i n i b o e k ' a n s a d j a s e b a g i d j e d j a k a h a r t a w a n i a t e r a r n j e m d e n g e n h o e k o e m a n , d j o e g a k e h o r m a t a n n j a b a k a l t e r n o d a s e b a g i s a t o e l e l a k i p e n g r o e s a k r o e m a h t a n g g a d a n p e m b o e n o e h j a n g k e d j e m .

L a n t a r a n a c t i e t n j a i a p o e n j a m e d ° w e r k e r , s a l a s a l o e d a g b l a d T i o n g h o a M e l a j o e j a n g p a l i n g b e s a r d i p j a t a - v i a ; „ S i n P o , " s e n a n t i a s a b i s a m o e a t v e i s l a g p a l i n g t e r a n g d a n l e n g k e p , d j a d i d a p e t p e r l i a t i a i i n j a p u ­ b l i e k B a n d o e n g d a n d a e r a h n j a , m a k a s e t i a p I u r i i t o e k o r a n d i s a m b o e t d e n g e n n a p s o e s e k a l i , k e r n a o r a n g i n g i n s e k a l i t a o e s e s o e a t o e b o e n t o e t d a r i i t o e d r a m a d i B o r n e o s t r a a t .

D i h a r i p e r t a m a i t o e v e r s l a g t j o e n i a m e n o e l o e r k e n t e r d j a d i n j a i t o e p e m b o e n o e h a n , d a n s e b a b n j a i t o e p e r k a r a d a r a h , t a p i d i h a r i k e d o e a n j a a d a d i s a n i b o e n g d e n g e n k e t r a n g a i ' . l e n g k e p t e n t a n g p e n g h i d o e p a n i i j a i t o e m i l l i o e n a i r m o e d a , i t o e t o n n a i r a i m a r h o e m i i à n i s t r i n j a .

D a r i i n i v e r s l a g a d a k e n j a t a h a n b a h o e a O n g K i m H o k a d a p o e t r a n j a s a t o e l i o n g h o a t o t o k d i B a t a v . a j a n g s e d a r i m a s i m o e d a n j a a d a b o e k a t o k o b e r a s , k e m o e d i a n t e l a h b e r o e n t o e n g , h i n g g a d a p e t k e n i i o e k e k a j a h a n b e s a r . K o e t i k a b e r o e s i a d o e a p o e l o e i i m a t a o n i a t e l a h m e n i k a h d e n g e n g a d i s n j a s a t o e h a r t a w a n

(11)

d i S e m a r a n g , t a p i d a r i i n i p e r n i i < a h a n i a t i d a b r o e n - t o e n g d a p e t a n a k . H i n g g a s e p o e l o e t a o n i < e m o e d i a n , t e r s o e r o e n g o l e h i c e i n g i n a n b o e a t d a p e t t o e r o e n a n , K i m H o l e t e l a h m i n t a p e r t o e l o e n g a n n j a t h a b i b s p e ­ c i a l i s t b o e a t p r e l < s a k e a d a ' a n i s t r i n j a .

S e b a g i s p e c i a l i s t p e n j a k i t p r e m p o e a n j a n g p a l i n g t e r k e n a l d i B a t a v i a , D r . S m i t h s o e d a b i s a t a o e a p a j a n g m e n j e b a b k e n i t o e n j o n j a t i d a b i s a m e n g a n d o e n g . D e n g e n p e m b a j a r a n m a h a l n j o n j a K i m H o k l a l o e d i o p e r a t i e , k e r n a p e r a n a k a n n j a t e l a h k e t o e l a r a n p e ­ n j a k i t k o t o r ( s y p h i l i s ) , s e d e n g K i m H o k s e n d i r i j a n g i t o e w a k t o e a d a p o e n j a k e n s a k i t k o t o r t e l a h d i p r e k s a d a n d i o b a t i n s a m p e s e m b o e h .

D o e a t a o n k e m o e d i a n s e d j a k i t o e o p e r a t i e , n j o n j a K i m H o k b a r o e b r o e n t o e n g b i s a k o e r n i a k e n s w a m i n j a d e n g e n s a t o e b a j i p r e m p o e a n , t a p i . . . N a s i b t e l a h p a k s a b o e a t i t o e i b o e „ b a j a r " m a h a l i t o e k o e r n i a ' a n j a l a h d o e a h a r i k e m o e d i a n d j i w a n j a s e n d i r i s a m p e d i a d j a i n j a . I t o e b a j i d i m a s o e k e n d a l e m r e g i s t e r k e l a h i r a n d a r i B u r g e l i j k e n S t a n d d i B a n d o e n g d e n g e n p a k e n a m a d i p a s r a h k e n p a d a O n g T j i n L i o n g , s o e d a r a m i s a n O n g K i o k H o a , d a n m o e l a i d a r i i t o e w a k t o e d j o e g a b a g i m a n a d a r i a j a h n j a .

T o e r o e t w a r t a w a f a t n j a n j o n j a O n g K i m H o k a d a d i s e b a b k e n o l e h p e r a n a k a n n j a j a n g t e l a h r o e s a k w a k t o e m e l a h i r k e n , d a n k e r o e s a k a n m a n a a d a d a r i l a n t a r a n i t o e o p e r a t i e , t e r o e t a m a k e t o e l a r a n n j a p e n j a k i t s y p h i l i s j a n g k e d o e a k a l i n j a .

O n g K i m H o k s e d j a k d i t i n g g a l m a t i o l e h i s t r i n j a b o e k a n d j a d i a l i m , t a p i b e r o b a h d j a d i p e m o g o r a n , d a n m o e l a i i t o e w a k t o e i a b i k i n p e r h o e b o e n g a n d e n g e n b a n j a k p r e m p o e a n - p r e m p o e a n S o e n d a , h i n g g a b o e k a n s e d i k i t w a n g n j a k e n a d i e r e t o l e h i t o e p i a r a - ' a n - p i a r a ' a n .

(12)

D e l a p a n t a o n l a m a n j a i a t o e n t o e t i t o e m a t j e m p e n g h i d o e p a n , s a m p e s a t o e w a k t o e a j a h n j a m e n o e t o e p m a t a d i T i o n g k o k . B e r h o e b o e n g d e n g e n i n i K i m H o k i a l o e p o e l a n g k a T i o n g k o k d a n s e k a l i a n p e l e s i r d i s a n a a m p a t t a o n l e b i , s e d e n g p e r o e s a l i a ' a n n j a d i B a n d o e n g a d a d i k w a s a k e n p a d a k w a s a n j a , L i e H a y S o e n , j a n g s e h i n g g a i n i d r a m a t e r d j a d i m a s i t e r o e s o e r o e s i t o e k e r d j a ' a n .

S e p o e l a n g n j a d a r i T i o n g k o k , s e t a o e l a n t a r a n m e r a ­ s a d i r i n j a s o e d a i j o e k o e p o e m o e r a t a w a l a n t a r a n t e r k e n a n g i n g i n p o e n j a k e n i a g i i s t r i , i a I a l o e m e n i k a h p a d a i p a r d a r i H a y S o e n , j a l a h T j i o e L i e n N i o .

S e b a g i g a d i s o r a n g t i d a m a m p o e h , m a s k i p o e n d a p e t p e l a d j a r a n s a m p e d i M u l o , L i e n N i o t e r p a k s a m o e s t i t r i m a i t o e l a m a r a n , s e b a b i a m e r a s a b a h o e a s e b a g i i s t r i n j a K i m H o k i a b i s a h i d o e p d a l e m

k e a d a ' a n s e r b a t j o e k o e p .

T a p i p e r b e d a ' a n o e s i a , j a n g t e r p a o e t s e p r a m p a t a b a d , s o e d a b i k i n i t o e n j o n j a m o e d a d j a d i t i d a d a p e t - k e n k e p o e a s a n , k e n d a t i p o e n l a n t a r a n i t o e s a b a n h a r i i a b i s a t a b o e r d i r i n j a d e n g e n e m a s i n t e n . ( k a s i a n ! )

K i m H o k s e d a r i m e n i k a h s a m a L i e n N i o t e l a h r o b a h p e n g h i d o e p a n n j a , d a n d e n g e n d j i n e k n j a d i r o e m a h b i k i n i n i b a n d o t t o e a d j a d i l e b i t j i n t a i s t r i n j a s e b a g i a p a j a n g i a b e l o n p e r n a l a k o e k e n p a d a j a n g d o e l o e .

T i g a t a o n l a m a n j a i a o r a n g h i d o e p d a l e m k e a d a ' a n t e n t r e m . , h i n g g a s a m p e d i i t o e h a r i , p a d a w a k t o e m a n a i t o e d r a m a t a r d j a d i .

D e n g e n m o e n t j o e l n j a i t o e k e t r a n g a n b a r o e , d o e - d o e d o e k n j a i t o e p e r k a r a t i d a d j a d i b e r o b a h , d a r s o p i n i e p u b l i e k m a s i t e t e p d o e g a h i t o e d j e d j a k a s e b a - g i m a n a l e b i d o e l o e o r a n g s e a n g k a p a d a n j a .

(13)

D o e a h a r i l a g i t e l a h l i w a t , d a n s e l a m a I t o e d o e a k a l i p e n e r b i t a n s o e r a t s o e r a t k a b a r m e l a e n k e n w a r t a k e n . , b a h o e a t h a b i b r o e m a h s a k i t s o e d a l a k o e k e n o p e r a t i e j a n g b e r h a s i l a t a s d i r i n j a S o e n H i e n , h i n g g a t i d a l a m a l a g i o r a n g b i s a d e n g e r p e n g a k o e a n n j a i t o e p e r - s a k i t a n L e b i d j a o e a d a d i w i r t a k e n d j o e g a , b a h o e a t h a b i b a d a d a p e t t a n d a t a n d a k e d j a h a t a n b a r o e , h i n g g a s e l a e n n j a S o e n H i e n , a k e n b i s a d j a d i s e o r a n g l a e n

b a k a l d i t a r i k s e b a g i p e r s . i k i t a n k e d o e a .

J a n g i n i w a r t a b l a k a n g a n t e l a h t e r b i t k e n W ä g e r n - p e r a n b e s a r , i t o e b i s a d i m e n g a r t i , k e r n a s e l a g i p u b l i e k s o e d a a m p i r p e r t j a j a p e n o e h d o e d o e k n j a p e r k a r a a d a s e b a g i a p a j a n g s o e d a d i t e r a n g k e n d i b a g i a n a t a s , a d a l a h s e k a r a n g d a r i f i h a k j a n g w a d j i b m o e n t j o e l s a t o e d o e g a h a n b a r o e .

S e b e g i t o e t j e p e t s o e r a t - s o e r a t k a b i r s i a r k e n i t o e k a b a r a n d i a n t a r a p e m b a i j a n j a , b a g i t o e t j e p e t d j o e g a p u b l i e k p o e t e r o t a k n j a b o e a t p e t j a h k e n i t o e t j a n k r i m a n D i s a t o e f i h a k o r a n g d o e g a h b a h o e a i n i p e m b o e -

" o e h a n a d a d i l a k o e k e n o l e h s a t o e o r a n g , j a n g p o e n j a - l<en p e r h o e b o e n g a n r e s i a d e n g e n L i e n N i o , d a n S o e n H i e n s e r t a K i m H o k t i d a l e b i h t j o e m a k o r b a n p e r b o e a t a n n j a i t o e i s t r i j a n g t i d a s e t i a . L a e n f f h a k l a g i 3 d a j a n g m e n d o e g a h b a h o e a S o e n H i e n d a l e m p e r l e m - P o e r a n m a n a s o e d a d a p e t s a t o e p e m b a n t o e , j a n g b i s a l e k a s s i n g k i r k e n d i r i , t a t k a l a o r a n g - o r a n g p o l i t i e d a t e n g . T a p i b e g i m a n a d o e d o e k n j a p e r k a r a h i n g g a o r a n g ' i j a s a r k a i n i d j o e r o e s a n , d a n b o e k t i a p a j a n g p o l i t i e d a p e t k e n , s e m o e a o r a n g t i n g g a l g e l a p . S e d e n g p e m - b a n t o e - p e m b a n t o e s o e r a t - s o e r a t k a b a r s e m o e a t i d a b i s a k o r e k l e b i d j a o e - s e b l o n k e a d a ' a n m e n g i d i n k e n

^ k e r n a p o l i t i e a n g g e p p e r l o e t o e t o e p s e g a l a k a b a r a n j a n g b e r h o e b o e n g d e n g e n i t o e , s o e p a j a t i d a b i k i n k a l o e t p e n g o e s o e t a n .

(14)

D o e a m i n g g o e t e l a h l i w a t , t a p i z o n d e r a d n k a b a r p e n t i n g , k e t j o e a l i k e p a s t i a n n j a t h a b i b , j a n g m e n e t e p k e n b a h o e a d i h a r i b e s o k S a e n H i e n b a r o e b i s a d i p o e n g o e t p e n g a k o e a n t i j a .

K o e t i k a b e s o k a n h a r i i i j a p u b l i e k j a n g t a r o p e r h a t i a n b e s a r m a s i t o e n g g o e w a r t a - w a r t a p e r o b a h a n , m e n d a ­ d a k i a o r a n g d i b i k i n t e r p r a n d j a t o l e h k a b a r a n g i n j a n g t e r s i a r , b a h o e a T j i o e L i e n N i o s e n d i r i s e k a r a n g d i d j e b i o e s k e n d a l e m t a h a n a n b o e a t d i d j a d i k e n p e r s a - k i t a n k e d o e a .

B c e a t k e s e k e a n k a l i n j a p u b l i e k B a n d o e n g d a n d a e r a h n j a d i b i k i n g e m p e r , t a p i l a n t a r a n b e l o n a d a w a r t a o f f i c i e e l , m a k a o r a n g m a s i s a n g s i .

T a p i k o e i i k a s o e r a t - s o e r a t k a b a r s o e d a s a m p e d i t a n g a n m a s i n g - m a s i n g l a n g g a n a n n j a , i t o e k e s a n g s i a n b a r o e l i n j a p , k e r n a d e n g e n l e t t e r b e s a r a d a d i l o e k i s k e n w a r t a s e b a g i b e r i k o e t :

„ T j i o e L i e n N i o d i t a h a n .

„ P e n g a k o e a n j a n g S o e n H i e n b i s a k a s i k e n .

„ M e n j a m b o e n g k a b a r a n k i t a l e b i d j a o e — d e m i k i a n b o e n j i n j a i t o e v e r s l a g — b i s a d i w a r t a k e n , b a h o e a i n i h a r i a t a s k e k o e a t a n n j a b o e k t i j a n g d i k e t e m o e k e n b e r a p a h a r i i n i , p o l i t i e a n g g e p p e r l o e t a h a n T j i o e L i e n N i o , n j o n j a d j a n d a d a r i a l m a r h o e m O n g K i m H o k , s o e p a j a p e p r e k s a ' a n p a d a d i r i n j a t i d a s o e k e r d a n t i d a d a p e t p e n g a r o e h d a r i l o e a r .

„ I n i b o e k t i j a n g d i m a k s o e d k e n , j a l a h b a h o e a d i b a d a n n j a O n g K i m H o k s e l a e n n j a i t o e l o e k a d i k e ­ p a l a , a d a k e d a p e t a n p o e i a s a t o e l o e k a d i m a n a l a m b o e n g k i r i , j a n g m e n g o e n d j o e k t a n d a t o e s o e k a n b a r a n g t a d j e m s e k a l i . K a l o e p o l î t i e p e r m o e l a t i d a d a p e t l i a t i n i l o e k a , a d a l a h l a n t a r a n i t o e l o e k a t i d a k e l o e a r k e n d a r a h , k e t j o e a l i s a t o e g e m p e l a n d a r a h

(15)

mati, sedeng pakeannja itoe korban anteronja basah oleh dérah jang mengoentjoer dari kepalanja.

„Ini loeka di lamboeng roepanja ada dibikin lantaran satoe toesoekan piso jang tadjem atawa satoe kris, dan dilakoekennja pada sesa'at itoe korban dalem pangsan dan mengoetjoernja darah lerlaloe banjak di bagia.n kepalanja.

„Tapi thabib-thabib Gemeente Juliana Ziekenhuis di Rantja Badak dan Militair Hospitaal di Tjimahi berpendapetan, bahoea itoe loeka di kepala tida begitoe heibat, dan djoesfroe kematian ada disebabken oleh toesoekan di lamboeng jang mengenaken djan- toeng hatinja.

„Lebi djaoe pengakoeannja persakitan Soen Hien menetepken bahoea ia lakoeken penjerangan lantaran terpaksa, dan sangkal goenaken laen sendjata ketjoeali dengen itoe brouwning jang telah dibeslag oleh politie. Sedeng apa jang menjebabken itoe pergoeletan ia sama sekali tida maoe kasi ketrangan."

Hari-hari telah liwat lagi, tapi pengoesoetan politie tida bisa madjoe lebi djaoe, sementara Tjioe Lien Nio, atas pertanggoengan iparnja (Lie Hay Soen) itoe procuratie-houder dari firma Seng Bie, telah ditahan di loear, kerna pada dirinja tida bisa diambil penga- koean jang diharep dan segala ketrangan semangkin lama, djadi semangkin lemah terhadep sangkalannja.

Dilepasnja Lien Nio dari tahanan soeda bikin pemandangan publiek djadi semangkin gelap, apa poela pers sendiri tida bisa menindak lebi djaoe, selaennja ketrangan-ketrangan jang officieel dari fihak politie.

Firma Seng Bie berhoeboeng dengen meninggainja Ong Kim Hok djadi djatoh dalem pengoeroesannja Wees en Boedelkamer, kerna Kim Hok ada tinggal-

(16)

— 14 —

k e n s a t o e a n a k p r e m p o e a n j a i i g m a s i d i b a w a h o e m o e r , j a l a h b a r o e b e r o e s i a d o ^ a b i a s t a o n .

L a n t a r a n w a f a t z o n d e r m e n i n g g a l k e n t e s t a m e n t , m a k a i t o e b o e d e l d j a d i d i d j a g a o l e h L i e n N i o s e b a g i v o o g d e s , d a n w e e s k a m e r s e b a g i t o e z i e n d e v o o g d . S e d e n g L i e n N i o s e n d i r i s e b a g i i s t r i j a n g m e n i k a h d e p a n B u r g e l i j k e n S t a n d d e n g e n s a h s e r t a t i d i b i k i n % p e m i s a h a n m i l i k , m a k a m e n o e r o e t p e l a t o e r a n i a d j a d i

d a p e t w a r i s a n s e p a r o d a r i d j o e m b l a h n j a i t o e b o e d e l . Q L i e S o e n H a y m a s i t e t e p b e k e r d j a p a d a i t o e f i r m a

b e g i t o e p o e n p e n g g a w e - p e n g g a w e l a e n n j a . I t o e p e r o e s a h a ' a n d i l a n d j o e t k e n t a p i a t a s t i l i k a n n j a a g e n t w e e s k a m e r .

K o m b a l i d o e a b o e l a n t e l a h b e r s e l a n g , t a p i p e - p r e k s a ' a n j a n g d i l a k o e k e n o l e h p o l i t i e t i d a m e m b a w a h a s i l j a n g t e g e s , b o e a t t e r a n g k e n s i a p a p e m b o e n o e h j a n g a s e l i d a r i K i m H o k , p u b l i e k j a n g t a d i n j a b e r n a i >

s o e , b l a k a n g a n d j a d i s e m a n g k i n a d e m , h i n g g a a c h i r n j a s i r e p d a n l o e p a k e n .

S a t o e a d v o c a a t T i o n g h o a j a n g t e r k e n a l d i S e m a ­ r a n g , j a l a h M r . L i e m B o e n T o h , j a n g s e l a e n n j a b o e k a k a n t o o r b o e a t t r i m a c l i e n t c l i e n t n j a , p o e n a d a d j a d i

a d v i e s e u r b o e a t o e r o e s a n w e t d a r i p e r o e s a h a a n n j a i

T i o S o e n H i e n . . . . *

B e r h o e b o e n g d e n g e n t e r d j a d i n j a i n i d r a m a d i ^ B o r n e o - s t r a a t , M r . L i e m t e l a h d a t e n g d a n a t o e r b o e a t W, b i k i n p e m b e l a ' a n . S e m a n t a r a i t o e p e r o e s a h a a n d i S e m a r a n g d i k w a s a k e n p a d a L i e m T j e n g O o a n , s o e d a r a m o e d a d a r i M r . L i e m , s a t o e s t u d e n t d a r i s e k o l a t i n g g i b o e a t o e r o e s a n d a g a n g d i N e d e r l a n d , k a w a n s e k o l a d a r i T i o S o e n H i e n .

M a k a n j a L i e m T j e n g O o a n s o e d a b i s a d a p e t k e n k a p e r t j a j a h a n b e g i t o e b e s a r , i t o e l a h t i d a m e n g h e r a n k e n , k e r n a s e d a r i k o m b a l i d a r i N e d e r l a n d d a n s e d j a k

(17)

S o e n H i e n b a n t o e o e r o e s p e r o e s a h a a n T i o K w i e S i n g , T j e n g O o a n a d a b e k e r d j a s e b a g i c i i e f b o e a t a f d e e i i n g e x p o r t g o e i a , s e d e n g S o e n H i e n d j a d i v e r v a n g e n d d i r e c t e u r . K o e t i k a m i i i i o n a i r T i o K w i e S i n g w a f a t , d a n S o e n H i e n p i m p i n s e n d i r i i t o e p e r o e s a h a a n , T j e n g O o a n t e l a h d i a n g k a t d j a d i o n d e r d i r e c t e u r . D a n a t a s m o e f a k a t n j a s e m o e a f a m i l i e T j e n g O o a n t e l a h d i t o e n - d a n g k e n p a d a s o e d a r a p r e m p o e a n d a r i S o e n H i e n , j a l a h L e n a T i o , j a n g i t o e w a k t o e m a s i d o e d o e k d i H B . S . t a o n j a n g k a t i g a . ( w a g z e g , e n a k b e t o e r ! C o r r . ) S e l a g i f i h a k n j a S o e n H i e n p o e n j a k e n p e m b e l a , a d a l a h f i h a k n j a L i e n N i o , j a n g i t o e w a k t o e m a s i b e l o n b i s a d i t e t e p k e n b o e a t d j a d i p e r s a k i t a n k e d o e a a t a w a s a k s i p e r t a m a ( k r o o n g e t u i g e ) , m a s i b e l o n m e m p o e n j a i

p e m b e l a .

T a p i k o e t i k a s e m o e a p r o c e s v e r b a a l d a n a n t e r o s o e r a t s o e r a t j a n g b e r h o e b o e n g d e n g e n i t o e p e r k a r a d a r i h o o f d b u r e a u s o e d a d i p a s r a h k e n p a d a H o o f d -

D j a k s a , i p a r n j a L i e n N i o s o e d a b i s a m i n t a p e r t o e l o e - n g a n n j a s a t o e a d v o c a a t T i o n g h o a d a r i B a t a v i a , j a n g m a s i d j e d j a k a .

T o e r o e t b o e n j i n j a p r o c e s v e r b a a l d a r i p o l i t i e T i o S o e n H i e n d i d a k w a b o e a t p e r t a m a : m e n g g a n g g o e i s t r i o r a n g , k e d o e a ; l a k o e k e n p e r t j o b a ' a n m e m b o e n o e h , f ^ a t i g a : l a k o e k e n p e n g e n i a j a h a n b e r a t h i n g g a t e r b i t k e n ' < e m a t i a n .

S e m a n t a r a L i e n N i o d i m a d j o e k e n s e b a g i s a k s ' l < e p a l a a t a w a p e m b a n t o e d a r i k e d j a h a t a n n j a p e r s a ­ k i t a n .

I n i w a r t a l a n t e s s a d j a t e r s i a r d a n a n t e r o p e r s m o e l a i r a m e b i t j a r a k e n p o e l a i t o e o e r o e s a n j a n g s o e d a a m p i r s i r e p , h i n g g a p u b l i e k k o m b a l i d i t a r i k p e r h a t i a n n j a b o e a t i n i :

(18)

II.

DI ROEANGAN PENGADILAN.

— o — Hari pepreksa'an telah sampe.

Publiek jang tida sabaran di antaranja ada djoega jang dateng dari berapa tempat di daerah Preanger, sedari pagi sekali soeda berkroemoen di pekarangan gedong Landraad.

Sekira djam toedjoe setengah djoemblahnja orang- orang jang hendak menjaksiken itoe pepreksa'an djadi tambah besar, hingga berapa agent politie dirasa perloe ditempatken di satoe boeat djaga ke­

beresan.

Pintoe gedong Landraad itoe waktoe telah diboeka dan orang saling bereboetan boeat masoek. Ini hal bikin portier djadi moesti bekerdja pajah sekali, hing­

ga sesoedanja merasa kewalahan, ia laloe toetoep poela itoe pintoe, dan telefoon pada kantoor politie soepaja dikirim penggawe politie koelit poetih.

Berapa meniet kemoedian satoe onder-commissaris van politie moentjoel di itoe tempat, dan moelai atoer masoeknja orang-orang di itoe gedong pengadilan jang sebegimana orang taoe tentoe sekali tida bisa trima koendjoengannja itoe antero orang jang ke­

pingin taoe.

Menilik sempitnja tempat maka ketjoeali dari orang- orang jang berkepentingan, penonton jang terbanjak disoeroe menoenggoe di pekarangan.

Koetika lontjeng di roewangan peranti menoenggoe oetaraken djam delepan koerang lima belas meniet, di itoe roewangan terseboet ada tertampak banjak sekali orang, jang antaranja paling bisa dikenalin ada Tjioe Lien Nio sendiri, jang itoe waktoe doedoek di seblah

(19)

- 17 —

c n t j i n j a , d a n d i s e b l a h n j a i a i n i b a r o c b c r d o s d o e k s a n g i p a r , j a n g m a s i a s i k s a d j a b i t j a r a d e n g e n M r . T h e T j o e n B i n g , s a t o e a d v o c a a t j a n g b a r o e s e k a l i l o e l o e s d a r i s a k o i a h a k i m d i N e d e r l a n d , d a n b a r o e b e r a p a b o e l a n d j a l a n k e n p r a k t i j k n j a d i B a t a v i a .

^ L i e n N i o j a n g d o e d o e k d i p o d j o k a n d j o e s t r o e b e r a d a

* d i b a w a h d j e n d e l a , h i n g g a s i n a r n j a m a t a h a r i d j a d i m e n j o r o t p a d a d i r i n j a . D e n g e n t e g e s o r a n g b i s a l i a t S p a r a s m o e k a n j a j a n g p o e t j e t d a n m a t a n j a j a n g m e n g e m -

a e r m a t a , h i n g g a b i s a m e n g h a r o e k e n p a d a s i a p a s a d j a j a n g l i a t .

D i l a e n p o d j o k a n o r a n g n a m p a k s a t o e p r e m p o e a n s e t e n g a h t o e a , d e n g e n b e r a p a o r a n g l e l a k i . I n i p r e m ­ p o e a n a d a b e r p a k e a n r e b o s e k a l i , k e r n a i a a d a i b o e n j a T i o S o e n H i e n , i t o e a d v o c a a t j a n g b a k a l m e n d j a d i i a p o e n j a m a n t o e .

S e l a e n n j a i n i d o e a o r a n g , d i d e k e t n j a a d a t e r t a m ­ p a k b e r a p a s w a m i i s t r i , j a n g r o e p a n j a a d a d j a d i k o e l a w a r g a d a r i p e r s a k i t a n , j a n g s e n g a d j a d a t e n g d i B a n d o e n g t j o e m a b o e a t d e n g e r p o e t o e s a n n j a i t o e

p e r k a r a . j u i i

D i b l a k a n g n j a i n i r o m b o n g a n a d a b e r k o e m p o e l

^ o r a n g - o r a n g p o l i t i e j a n g t e r s a n g k o e t d j a d i s a k s i , ' d e m i k i a n p o e n D r . B e c k e r i n g d a n t h a b i b - t h a b i b d a r i A g e m e e n t e Z i e k e n h u i s d a n M i l l i t a i r d i T j i m a h i .

• S a m e n t a r a t i d a d j a o e h d a r i i n i r o m b o n g a n p a l i n g b l a k a n g a d a b e r k o e m p o e l w a k i l - w a k i i p e r s j a n g t j a m - p o e r d e n g e n p e n o n t o n .

S e l a m a m e n o e n g g o e d i w a c h t z a a l s e m o e a m a t a a d a d i t o e d j o e k e n k a d j o e r o e s a n L i e n N i o , d a n r a t a - r a t a o r a n g m o e s t i a k o e i n , b a h o e a i t o e n j o n j a d j a n d a m o e d a a d a p o e n j a k e n i t o e k e t j a n t i k a n j a n g b o e k a n s a d j a b i s a m e n g g i o e r k e n , p o e n b i s a b i k i n s e s o e a t p e o r a n g l e l a k i d j a d i h i l a p .

(20)

T a p i L i e n N i o j a n g d i a w a s i n s a m a s e k a l i t i d a o p e n , i a r o e p a n j a l e b i b a n j a i < t e r t i n d i h o l e h p i k i r a n -

n j a s e n d i r i , B e t o e l k a d a n g - k a d a n g o r a n g l i a t i a a n g k a t m o e k a , t a p i s i k e p n j a k e l i a t a n d o e k a s e k a l i , d a n i n i k e l a k o e a n o l e h o r a n g d i a n g g e p s e b a g i s a t o e s i k e p d j e n g a h t e r h a d e p p a n d a n g a n n j a m a t a o r a n g j a n g

m e n g a w a s i n .

A n t a r a i n i s e m o e a o r a n g j a n g b e r d j e d j e l a n d i w a c h t z a a l t j o e m a n j o n j a d j a n d a T i o K w i e S i n g s e n d i r i j a n g s e b e n t a r - b e n t a r m a t a n j a d i t o e d j o e k e n k a d j o e r o e s a n p i n t o e l o e a r , s e b a g i d j o e g a o r a n g j a n g m e n o e n g g o e d e n g e n t i d a s a b a r a n .

i n i h a l t e n t o e s a d j a g a m p a n g d i m e n g a r t i , k e r n a i n i n j o n j a s e d e n g t o e n g g o e k a d a t e n g a n n j a p e r s a k i t a n , K e t j i n t a h a n i b o e s o e d a m e m a k s a a k e n i t o e n j o n j a l o e p a k e n k e a d a ' a n i t o e t e m p a t , m a k a a e r m a t a n j a j a n g b a r o e s a n m e n g e m b a n g , p l a h a n - p l a h a n d j a d i m e n g a l i r d i a n t a r a k a d o e a p i p i n j a j a n g s o e d a k i s o e t . D j a m d e l a p a n p r e c i e s s e m o e a o r a n g d j a d i k e t a r i k o l e h s o e w a r a n j a m a s i n a u t o , j a n g i t o e v v a k t o e m e r a n - d e k d i p e k a r a n g a n i t o e g e d o n g p e n g a d i l a n . T i d a l a m a k e m o e d i a n k a d e n g e r a n s o e a r a b i t j a r a n j a p e n o n t o n - p e ­ n o n t o n d i p e k a r a n g a n d j a d i l e b i g e m o e r o e , t a n t e s o r a n g m e n g a r t i , b a h o e w a i t o e a u t o - j a n g d a t e n g a d a a u t o p e n d j a r a j a n g b a w a p e r s a k i t a n .

S o e a r a t i n d a k a n k a k i k e d e n g e r a n d i r o e a n g a n d e p a n , t i d a l a m a k a m o e d i a n T i o S o e n H i e n , i t o e p e r s a k i t a n , m e n i n d a k d e n g e n s a b a r k a d j o e r o e s a n i b o e n j a , j a n g i t o e w a k t o e l a n t e s s a d j a b a n g o e n d a n m e n j a m p e r i n s e m b a r i m e n a n g i s s e s e g o e k a n , h i n g g a s a s o e a t o e o r a n g j a n g b e r p e r a s a ' a n a l o e s i t o e w a k t o e

n i s t j a j a t i d a b i s a k e n d a l i k e n l a g i a e r m a t a n j a .

S o e n H i e n p o e n j a p a r a s m o e k a p o e t j e t s e k a l i , t a p i t o c h d a r i s o r o t m a t a n j a t i d a s e k a l i o o n d j o e k e n t a n d a

(21)

19 —

k e d e r a t a w a t a k o e t , s e d e n g b i b i r n j a l o e k i s k e n s a t o e s e n j o e m a n s a b a r .

K o e t i k a i b o e n j a j a n g m e n j a m p e r i n a m p i r , s a m p e s e s a ' a t i t o e S o e n H i e n p o e n j a s o r o t m a t a , j a n g k e b e t o e - l a n n j a s a r k a d j o e r o e s a n d j e n d e l a , d j a d i b e r b e n t r o k a n d e n g e n s o r o t m a t a n j a L i e n N i o , s i a p a d a r i s a t a d i a n p o e n s e d e n g i n e n g a w a s i n p a d a i t o e p e r s a k i t a n .

L a n t a r a n s e m o e a m a t a s e d e n g d i t o e d j o e k e n p a d a i t o e p e r s a k i t a n , m a k a t i d a s a t o e o r a n g l i a t k e i a k o e a n n j a i t o e d j a n d a m o e d a .

I n i b e n t r o k a n s o e d a b i k i n S o e n H i e n r a s a k e n m a t a n j a d j a d i g e l a p . D a l e m h a t i n j a i t o e w a k t o e a d a t e r d a p e t d o e a r o e p a p e r a s a ' a n , j a l a h b e n t j i d a n k a s i a n . S e b a l i k n j a L i e n N i o t j e p e t t o e n d o e k e n k e p a l a n j a s e d e n g s e k o e d j o e r b a d a n n j a d j a d i b e r g o e m e t e r , s e b a g i d j o e g a k a l o e i t o e s o r o t m a t a d a r i S o e n H i e n t e l a l i m e n o e s o e k p a d a i a p o e n j a h a t i .

O r a n g - o r a n g j a n g b e r a d a d i i t o e r o e a n g a n m o e l a i b e r b i s i k k e d e n g e r a n s e b a g i t a w o n j a n g d i o g o k s a r a n g n j a . D e n g e n m e l i a t p a r a s S o e n H i e n j a n g b e g i t o e s y m p a t h i e k d a n b e g i t o e p e n d i a m , t e l a h m e m b i k i n p u b l i e k m o e l a i s a n g s i - s a n g s i t e r h a d e p i t o e t o e d o e h a n a t a s d i r i n j a .

B e r a p a b e l a s m e n i e t l a g i t e l a h i i w a t , p e r s a k i t a n b e r i k o e t s a k s i - s a k s i i a l o e d i t i t a h m a s o e k k a d a l e m r o e a n g a n p e p r e k s a ' a n , s e m e n t a r a p u b l i e k j a n g h e n d a k m e n o n t o n t i d a d i ' i d i n k e n m a s o e k , k a t j o e a l i f a m i l i e d a r i j a n g k e s a n g k o e t d a n o r a n g j a n g b e r k e p e n t i n g a n s e r t a w a k i l - w a k i l p e r s .

M e n o e r o e t p e r t i m b a n g a n n j a h a k i m d a n J u r y - i e d e n i n i p e p r e k s a ' a n d i a n g g e p p e r l o e d i l a k o e k e n d e n g e n

p i n t o e t e r t o e t o e p .

i t o e r o e a n g a n p e p r e k s a ' a n j a n g b a r o e s a n m a s i b r i s i k , s e k a r a n g d j a d i s o e n j i s e k a l i . B i s a d i b i l a n g s e l a e n n j a k a d a n g - k a d a n g s o e a r a b a t o e k a t a w a s o e a r a

(22)

s e s e n g g o e k a n j a n g t e r t a h a n d a n s o e a r a s e d o t a n i d o e n g t i d a s a t o e s o e a r a l a g i j a n g k e d e n g e r a n .

I t o e m e d j a i d j o , j a n g d i b l a k a n g n j a a d a b e r d o e d o e k i t o e r o m b o n g a n h a k i m j a n g k e l i a t a n n j a a n g k e r s e k a l i . P e r c i e s d i t e n g a h n j a a d a d o e d o e k M r . O r o e n e b o o m j a n g d j a d i v o o r z i t t e r d a r i i t o e p e r s i d a n g a n , s e d e n g d i k i r i k a n a n n j a a d a m e n g a p i t R a d e n S o e r i a ä t m a d j a d a n R a d e n M a s K a r t a d i r e d j a , m a s i n g - m a s i n g j u r y l e d e n , d i s e b i a k a n a n n j a j a n g b i a k a n g a n a d a d o e d o e k R a d e n M a r t a d i l a g a , h o o f d - d j a k s a , j a n g d a l e m i n i p e - p r e k s a ' a n a d a b e r l a k o e s e b a g i O p e n b a r e M i n i s t e r i e . L e b i d j a o e d i d e k e t n j a a d a d o e d o e k p a n g h o e l o e d a n t o l k T i o n g h o a .

D i s e b I a k i r i d a r i R a d e n S o e r i a a t m a d j a e d a d o e - d o e d o e k M r . L i e m p e m b e l a p e r s a k i t a n d a n M r . T h e p e m b e l a T j i o e L i e n N i o .

S a m e n t a r a d i a t a s m e d j a a d a t e r t a m p a k p a k e a n n j a p e r s a k i t a n d a n k o r b a n , j a n g m a s i b e r a d a d a r a h ; d o e a r e v o l v e r b e r a p a l e m b a r p o t r e t j a n g m e l o e k i s k e n l o e k a - l o e k a n j a i t o e k o r b a n , b e g i t o e p o e n p e l o r - p e i o r d a n p a t r o o n n j a .

S a l a - s a t o e d a r i i t o e p a k e a n , j a n g d i t e m p e l i n i i a m a - n j a p e r s a k i t a n a d a o e n d j o e k s a t o e l o b a n g d i b a g i a n p o e n d a k n j a s e b l a d e p a n , s e b a l i k n j a s a t o e n j a l a g i j a n g p a k e n a m a n j a O n g K i m H o k a d a l o b a n g d i b a g i a n l a m b o e n g .

L o n t j e n g d i r o e a n g a n w a c h t z a a l k e d e n g e r a n b e r - b o e n j i s a t o e k a l i , m e n a n d a k e n b a h o e a i t o e w a k t o e s o e d a d j a m s a t e n g a h s e m b i l a n p r e c i e s .

S e s o e d a h n j a m e m a n d a n g k a d j o e r o e s a n p e r s a k i t a n d a n s a k s i , M r . O r o e n e b o o m l a l o e m o e l a i b a t j a k e n i t o e a c t e p e n o e d o e h a n , d a n l a n t a r a n b a e k p e r s a k i t a n m a o e p o e n s a k s i a d a m e n g a r t i i t o e b a h a s a , m a k a a c t e i t o e t i d a d i o e l a n g k e n l a g i d a l e m b a h a s a M e l a j o e .

(23)

— 21 —

T o e r o e t b o e n j i r j a i t o e a c t e v a n v e r w i j z i n g , p a d a î t o e h a r i , b o e l a n d a n t a o n j a n g d i m a k s o e d k e n , T i o S o e n H i e n , s c p o e l ; n g n j a r o n t o n b i o s c o o p , t e l a h k e t e m o e k e n T j i o e L i e n M o d i r o f a n g a n m a k a n , s e l a g i i n i n i o n i a t o e n g g o e s w a m i n j a , j a n g i t o e w a k t o e b e r - A l i o e b o e n g d e n g e n p e s t a n i k a h s a l a s a t o e k e n a l a n n j a ,

^ ^ - o e d a k e l o e a r r o e m a h s e d j a k d j a m s e t e n g a h d e l a p a n , j a l a h a m p i r s a t o e d j a m b e r s e l a n g s e d a r i p e r g i n o n t o n -

A n j a S o e n H i e n . • c

" M e l i a t i n i n j o n j a r o € m a h b e r a d a s e n d i r i a n , b o e n H i e n d j a d i t i d a b i s a l a w a n g o d a h a n , m a k a d e n g e n l o e p a k e n d i r i n j a t e r s a n g k o e t f a m i l i e , i a s o e d a t j o b a g o d a i t o e n j o n j a .

S e m a n t a r a T j i o e L i e n m a s k i p e r m o e l a m e n o l a k d e n g e n k e r a s , t o c h a c h i r n j a d j a d i k e w a l a h a n , d a n S o e n H i e n l a n t e s o e n d j o e k e n k e l a k o e a n n j a j a n g

tida pantes. . , , . .

T a p i s e s a ' a t i t o e p a m o e d a l a g i m e m e l o k , s w a m i n j a i t o e n j o n j a , a l m a r h o e m O n g K i m H o k , m e n d a d a k m o e n t j o e l . S e b a g i s w a m i j a n g d i l a n g g a r k e h o r m a t a n - n j a K i m H o k d j a d i p a n a s d a n t e r d j a n g p a d a S o e n H i e n , h i n g g a k e d o e a n j a d j a d i b e r g o e l e t .

O l e h k e r n a S o e n H i e n m a s i m o e d a d a n b e r t e n a g a 8 e b i b e s a r , d a l e m i n i p e r g o e l e t a n K i m H o k k e n a d i b a n t i n g , d a n s e s a ' a t i t o e i a t j a b o e t r e v o l v e r n ] a . A T e m b a k a n t e l a h d i l e p a s k e n d a n p e l o e r o e k e n a l a n g g a r p o e n d a k n j a S o e n H i e n , s i a p a p o e n l a n t e s b a l e s m e n e m b a k , d a n m e n g e n a k a n k e p a l a n j a i t o e k o r b a n ,

S a m p e d i i n i b a g i a n i t o e H a k i m s t o p b a t j a a n n j a , m a s k i p o e n s e b e t o e l n j a m a s i a d a d o e a l e m b a r t o e l i s a n

i a n g b e l o n d i b a t j a . , . .

S e m o e a o r a n g d e n g e r k e n i t o e p e n o e d o e h a n d e ­ n g e n b o e n g k e m , s e m a n t a r a n j o n j a K w i e S i n g s e b e n - t a r - s e b e n t a r m a n o l a h k a d j o e r o e s a n p o e t r a n j a , d a n

(24)

— 22 —

s e b e n t a r p o e l a k a d j o e r o e s a n v o o r z i t t e r L a n d r a a d . K o e t i k a d i t o e d j o e k e n p a d a j a n g d o e l o e a n s o r o t m a t a n j a i n i i b o e k e l i a t a n b e r d o e k a s e k a l i , s e d e n g p a d a i t o e h a k i m s o r o t m a t a n j a s e b a g i m e r a t a p d a n m i n t a d i k e s i a n i n .

S e e n H i e n d e n g e r k e n i t o e t o e d o e h a i i d e n g e n p b a r

d a n b e r s e n j o e m , s e b a l i k n j a L i e n N i o h a t i n j a d j a d i b e r - ^ d e b a r d a n s o r o t m a t a n j a m e n g o e n d j o e k p e n g r a s a h a n

b i n g o e n g .

P e r h a t i a n d a r i j a n g h a d l i r b i s a d i b i l a n g s e m o e a ^ d i l o e d j o e k e n p a d a d i r i n j a S o e n H i e n d a n L i e n N i o ,

l a n t a r a n i n i d j o e g a , m a k a o r a n g l i d a m e n d o e s i n , b a - h o e a b e r b a r e n g d j a l a n n j a p e p r e k s a a n , A m o r d j o e g a a d a t o e r o e t m a e n k e n r o l n j a .

S e l a g i M r . L i e m a s i k p o e t e r o t a k n j a b o e a t b e r s e d i a b i k i n p e m b e l a a n g o e n a S o e n H i e n , a d a l a h M r . T h e , i t o e a d v o c a a t m o e d a s e b e n t a r - b e n t a r m e n g a w a s i n p a d a i t o e d j a n d a m o e d a . S e p e r t i d j o e g a l a e n n j a , d e m i k i a n p o e n L i e n N i o s e n d i r i t i d a t a o e , b a h o e a d a l e m m e - n g a d e p n j a d e p a n m e d j a i d j o , b o e k a n s a d j a i a b a k a l d a p e t s a t o e p e m b e l a j a n g s o e n g g o e - s o e n g g o e h a t i , t a p i

j a n g d j o e g a t j i n t a k e n d i r i n j a .

S e b l o n n j a k i t a m e n j i m p a n g k a i n i d j o e r o e s a n , b a e k

k i t a t e n g o k l e b i d j a o e d j a l a n n j a p e p r e k s a a n . «

„ N j o n j a T j i o e L i e n N i o , " d e m i k i a n i t o e k e s o e n j i a n m e n d a d a k d i g a n g g o e o l e h s o e a r a n j a i t o e h a k i m b a h a s a

B i a n d a , j a n g k e d e n g e r a n n j a a n g k e r s e k a l i . ^ L i e n N i o j a n g m a s i k e l e l e p d a l e m p i k i r a n n j a j a n g

k a l o e t d j a d i t e r p r a n d j a t s e k a l i k o e t i k a d e n g e r n a m a n j a d i p a n g g i l , l a a n g k a t m o e k a n j a d a n m o e l o e t n j a p a k s a k e n b o e a t b e r s e n j o e m , t a p i m a t a n j a o e n d j o e k s o r o t d o e k a d a n k w a t i r .

S e s o e d a n n j a d i t a n j a o e s i a d a n a g a m a , l a l o e H a k i m s o e r o e T o l k a m b i l s o e m p a h n j a . K e m o e d i a n b a r o e v o o r z i t t e r L a n d r a a d m o e l a i b i t j a r a l a g i .

(25)

— 23 —

„ N j o n j a T j i o e , a k o e t a o e b a h o e a a d a n j a i n i p e r k a r a b i k i n k a o e d j a d i a l a m k e n h a ! j a n g t i d a e n a k , " k a t a i t o e h a k i m d e n g e n s o e a r a a l o e s ; „ t a p i s e b a g i k r o o n ­ g e t u i g e a k o e m i n t a k a o e t e r a n g k a n d o e d o e k n j a

h a l j a n g s e b e n e r n j a , d a n t e r o e t a m a i n g e t a t a s

% s o e m p a h m o e . "

L i e n N i o m a n g g o e t k e n k e p a i a n j a . l a b o e k a b i b i r n j a b o e a t m e n j a o e t t a p i s o e a r a n j a t e r t a h a n d i t e n g g o r o k a i i . A c h i r n j a s e s o e d a h m e n e i e n l o e d a b a r o e i a b i s a o e t j a p k e n ; B a e k , t o e a n v o o r z i t t e r .

„ K a o e b i l a n g , k o e t i k a t o e a n T i o S o e n H i e n d a t e n g , k a o e b e r a d a s e n d i r i a n , h i n g g a l a n t a r a n i n i i a d j a d i d a p e t i n g e t a n b o e a t g a n g g o e p a d a m o e . A p a i t o e b e t o e l ? D a n t i d a a d a l a g i i a e n o r a n g d i i t o e r o e a n g a n ? "

„ B e t o e l , t o e a n , a k o e t j o e m a s e n d i r i a n . "

, , A p a t a h s o e d a s e r i n g d i k e t e m o e k e n s e n d i r i a n o l e h t e r d a k w a ? "

„ S e r i n g d j o e g a , t a p i b i a s a n j a i a l a n t e s m a s o e k k a k a m a r n j a s e n d i r i a t a w a s o e k a d j o e g a m e n a n j a k e n i n i a t a w a i t o e , t a p i d e n g e n s o p a n . "

„ B a e k , n j o n j a , " m e m o t o n g i t o e h a k i m , „ k a o e b i l a n g s e r i n g d j o e g a , t a p i a p a t a h k a o e b i s a l o e k i s k e n ,

* b e g i m a n a t i n g k a d a n g e r a k a n n j a t e r d a k w a , s e t i a p k a N k e t e m o e k e n k a o e s e n d i r i a n ? ' "

L i e n N i o k e l i a t a n b i n g o e n g s e k a l i ; m a t a n j a m e - m o e t e r k a b e b r a p a d j o e r o e s a n , h i n ç g a a c h i r n j a b e r b e n t r o k a n d e n g e n s o r o t m a t a n j a M r . T h e , j a n g i t o e w a k t o e l a n t e s m e n o l e h p a d a h a k i m , s e b a g i d j o e g a i a h e n d a k t a n j a , a p a p e r t a n j a ' a n h a k i m t i d a t e r i a l o e

k e r a s .

M r . G r o e n e b o o m o e l a n g k e n l a g s p e r t a n j a ' a i i n j a d e n g e n s o e a r a p l a h a n t a p i t e r a n g .

„ S a m p e b e g i t o e d j a o e j a n g a k o e t a o e , t o e a n v o o r z i t t e r . , . . . , " d j a w a b L i e n N i o d e n g e n p a r a s

(26)

k e m a l o e a n , „ t e r d a k w a p o e n j a g e r a k a n d a n s i k e p t e r h a d e p a k o e s a m p e p a n t e s , t j o e m a m a t a n j a m e m a n ­ d a n g d e n g a n s o r o t b e r a p i . "

„ D j a d i d e n g e n b e g i t o e k a o e t a o e . b a b o e a t e r d a k w a s o e d a i a m a t a r o l i a t i p a d a p a d a m o e ? "

„ B e l o i i t a o e

„ l a p i s e d i k i t n j a s o e d a t j o e r i g a ? '

„ T i d a b e i o i i . ?

„ D j o e g a t i d a t j o e r i g a ? S e s o e d a h k a o e t a o e , b a h o e a i a p a n d a n g p a d a m o e s e t i a p k a l i d e n g e n s o r o t m a t a b e r a p i ? "

L i e n N i o t i d a m e n j a o e t .

„ A b i s a t a s a i e s a n a p a j a n g k a o e b i s a d a s a r k e n I j a r a n j a t e r d a k w a p a n d a n g d i r i m o e ? "

„ A k o e a n g g e p s e o e m o e m n j a s a d j a l e l a k i p a n d a n g p r e m p o e a n j a n g s e d i k i t m e n d i n g . "

„ B a e k . . . . A p a t a h s w a m i m o e t i d a t a o e i n i h a l ? D a n a p a i a t i d a p e r n a d i k a s i t a o e o l e h k a o e ? "

„ T i d a . "

„ D j a d i i a t j o e m a b a r o e t a o e k o e t i k a i a p e r g o k i n t e r d a k w a p e l o e i < d i r i m o e ? "

„ B e t o e l " d j a w a b L i e n N i o d e n g e n m a l o e s e k a l i .

„ A p a t a h k a o e k e n a l p a d a t e r d a k w a , k a l o e b e t o e l , s o e d a s e d j a k b e r a p a l a m a ? "

„ A k o e k e n a l t e r d a k w a d a r i s w a m i k o e , s e d j a k i a n i e n o e m p a n g d i r o e m a h k i t a , "

„ A p a k a o e t a o e k e a d a ' a n n j a t e r d a k w a , b a e k j a n g n j a n g k o e t d a l e m p e n g h i d o e p a n m a o e p o e n j a n g m e - n j a n g k o e t d e n g e n h a l j a n g l a e n n j a ? "

„ T a o e d j o e g a s e d i k i t d a r i s w a m i k o e , b a h o e a i a m a s i d j e d j a k a , m a s i t e r s a n g k o e t l a m i l i e , d a n p o e t r a n j a s a t o e m i l l i o n n a i r d i S e m a r a n g . "

„ A p a h a t i m o e t i d a p e r n a t e r g e r a k k o e t i k a m e n d a ­ p a t t a o e i n i h a l ? "

Referenties

GERELATEERDE DOCUMENTEN

PENQIDOEPAN DARI SEPASANG

Itoe orang tida bilang apa-apa, tapi telah poe- ter pedang jang ada di tangannja melawan doea moesoehnja, ternjata iapoenja kepandean tida bisa dibilang

nangis sedi dan dia koei di depan Gipir, mintalah Taijdjin poesja kasian toeloeng baekaiu ini pintoe, dan Cipir boekaln, si Koantek liat bapanja lagi tjelentang di

wa ol'ang toeteepan itoe bisa bertctamoewan satoe sam a laen, oran g tida taoe brspa lamsnja dia ol'llng soeduh ketemoe satoe sama laen, tetapl pada soo wa- toe hari itoo padri

Di tjeritaken lagi le Hoa Lion g' poelanu ka-atas goenoeng ketemoe pada itoe kedoewa kepala begal lantes ija kasi tjerita jang ini hari Gak H oeij tiada maoe keloewar boewat

Lebi djaoe Miss Aurett tida dapet denger lagi bi- tjaranja kadoewa orang itoe, tetapi L avarede, pada siapa jang ia telah tjeritaken samoewa apa jang ia denger, ada mendapet

bran gkali akoe tida bisa idoep sampe di ini hari. Sadjek oemoer Iima taon,- oleh kerna Hoe koetika ajah dan bonda soeda meningga t doenia -akoe telah toempangken diri pada Koko

Kelenteng soeda djadi, tapi itoe batoe (Tjio Paij) 1 , / l Tjerita Song Lo itoe hari tida ada pekerdja-an, .belon di bediriken, sebab ini Boen Hie satoe orang I t ' lantas