VliJHElD EN DEMOCRATIE

Zaterdag 10 Maart 1951 • No. 151

VliJHElD EN DEMOCRATIE

Ambonnezen komen naar Nederland

(pr.g. 2)

WEEKBLAD VAN DE VOLKSPARTIJ VOOR VRIJHEID EN DEMOCRAT'IE

WAPENSCHOUW

ferwijl de nog steeds niet . opgeloste Kabinetscrisis- ook Romme's stre·

ven naar een Kabinet op de allerbreedste basis is mislukt! - de gemoederen bezig houdt, maakt de Volkspartij voor Vrij- heid en Democratie zich op voor haar jaarlijkse algemene vergadering.

Dat zo voor twee belangrijke aange·

legenheden tegelijkertijd onze aandacht wordt gevraagd, moge oppervlakkig ge- zien niet meer dan toeval zijn, -- wie dieper schouwt ontdekt ook hier iets van samenhang en oorzakelijk verband. Pe val van het Kabinet-Drees-Van Schaik is niet maar een door menselijke willekeur of gril van het politieke lot veroorzaakt inci- dent: met de linksgerichte socialist J;r. Vos kunnen wij de op 24 Januari ontstane crisis slechts zien als een noodzakelijke, voortspruitende uit de ^ve~lszins deplora- bele toestand des lands en uit de onmacht van het demissionnaire Kabinet om h~t

land uit deze toestand te verheffen. Haar lange duur is niet enkel hiervan het he·

wijs: een zeven weken aanhoudend ziekte- proces, waarbij deskundigen alleen nog maar om de juiste diagnose en de. toe te passen therapie worstelen, is evenzeer een symptoom te meer van de ernst der kwaàl als van de critieke situatie waarin zich heel ons parlementair-politieke leven bevindt.

Een oud adagium zegt:. donnez moi de bonnes finances et je vous donnerai de bonne politique. Het lijdt geen twijfel, dat alleen langs de weg der parlementaire politiek ons land zich uit zijn zware zorgen omhoog kan werken. Onverbiddelijke voor- waarde daartoe is echter dat die poliitek zich daarbij laat leiden door economisch en financieel-technisch gezonde beginselen.

Dat het juist hieraan sinds onze bevrij- ding heeft gehaperd, kunnen zij, die voor de ten deze gevoerde politiek in de eerste plaats verantwoordelijk zijn, moeilijk er- kennen, - zij worden er door de harde feiten wel toe gedwongen, hoe aarzelend en verhuld hun erkentenis thans nog moge luiden. Doch zelfs waar bijv. libe- ralisatie in zekere zin en op allerlei ter·

reinen als onvermijdelijk wordt erkend en nagestreefd, daar blijft liberalisatie door een bewind, dat principieel anti-li- beraal is, een term die mist de kracht, welke alleen kan uitgaan van een formule die op zichzelf uitdrukking is van een klaar en vast beginsel.

!';: * •

nat onze Volkspartij voor Vrijheid en Democratie onder deze omstandig- heden hàar gewone jaarlijkse algemene

vergadering houdt moge toevallig heten, dat zij deze vergadering.in hooggespannen verwachtingen tegemoet gaat niet. Zij is zich niet alleen bewust, dat zij rustig over zich heen kan laten gaan alwat haar be- strijders haar ten aanzien van het ont- staan der Kabinetscrisis verwijten. Voor haarzelf en voor het land is van oneindig groter betekenis, dat de loop der dingen zelf in brede kringen het inzicht heeft gewekt; dat wijziging van het regerings- beleid in een richting als zij krachtens haar beginselen bij voortduring heeft he·

pleit en zal voortgaan te bepleiten inder- daad onverm~jdelijk is.

onze jaarvergadering van 16 en 17 Maart zal daarom meer dan ooit het karakter dragen van een geestelijke wapenschouw, die haar betekenis ontJ.eent niet enkel aan het getal van wie haar als afgevaardigden en belangstellenden be- zoeken, maar ook - en méér - aan de geest die daar openbaar ~~1 worden en aan het geluid dat daar zar RUnken.

en

klank zal vinden tot ver buiten het ge- bouw waar zij wordt gehouden. Ja tot ver buiten de kring van haar leden.

Immers boven de zakelijke dingen uit die daar hun beslag moeten krijgen, zal deze jaarvergadering door liberaal Neder- land gezien worden als een symptoom van het ook hier te lande groeiende vertrou- wen in de levenskracht van het liberalis- me en in de waarde en de doeltreffendheid der liberale politiek zowel voor onze natio- nale samenleving als voor heel de wereld.

' Die levenskracht komt tot uiting in de geschriften van liberale denkers, die in voor velen onverwachte getale in de laat- ste jaren verschijnen en aan de liberale ideeën nieuwe gestalte, aan de liberale politiek nieuwe fundering en inhoud geven.

Zij openbaart zich ook in de groei waarin de liberale partijen zich in tal van landen mogen verheugen en in een toenemend internationaal verbondenheidsbesef. Van dit laatste zal de aanwezigheid op onze jaarvergadering van afgevaardigden van de Belgische Liberale Partij en van het Liberaal Vlaams Verbond getuigenis af- leggen.

* ^{$'. $}

nat de openingsrede van onze voor- zitter, mr. Oud, ook ditmaal door de radio zal worden uitgezonden verheugt ons.

Met nadruk echter dringen wij er bij onze lezers op aan: meent niet, dat ge met 't beluisteren van deze radio-uitzending kunt

volstaan. Uw plaats is Vrijdag 16 en Za·

terdag 17 Maart in het Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen te Utrecht!

Mede van U hangt het af, dat deze ver- gadering wordt wat zij beoogt te zijn en zeker zal zijn: een ontwijfelbare demon- stratie van die liberale geest, levenskracht en levensdrift die in ons volksleven zal werken als een stuwkracht op de moeilijke weg naar een betere toekomst.

De afgevaardigden onzer afdelingen, de belangstellende, meelevende en zich van hun taak bewuste leden zullen op dit con- gres niet enkel het woord hunner voor- mannen kunnen horen. Zij zullen ook in de gelegenheid zijn daar hun vertegen- woordigers in het Parlement, in de Staten en de Gemeenteraden te ontmoeten, van wie zeker niet ·één zal verzuimen de jaar- vergadering tè bezoeken.

· vrijheid en Democratie - dat zijn de

· · grote waarden voor welker behoud · het Liberalisme overal ter wereld strijdt.

In die strijd betekent de jaarvergade·

ring onzer partij een wapenschouw, waar·

aan deel te nemen voor liberaal denkend Nederland plicht en voorrecht is.

G. A. DE RIDDER

Welkom!

De Belgische Liberale Partij zal op onze jaarvergadering vertegenwoordigd zijn door de heren:

Roger Motz, Voorzitter; . René Dreze, Algemeen Secretaris;

A. Leuridan, Algemeen Penningmeester.

Het Liberaal Vlaams Verbond zal een afvaardiging zenden in de persoon van de heren:

J. Hoste, oud-minister van Openbaar Onderwijs, Senator

Victor Sabbe, gewezen volksvertegen- woordiger, Voorzitter van het Liberaal Vlaams Verbond;

A. Maertens, Voorzitter van de Voor·

uitstrevende Liberale Volksbond van Brussel, bestuurslid van het Liberaal Vlaams Verbond.

Wij roepen deze Belgische geestverwan ..

ten bij voorb!l'at een hartelijk welkom toe!

,

Op ter Algemene verg.adering!

In Utrecht: 16 en 17 Maart

• VRIJBEID EN DEMOCBATIB 10 HAART 1961 - PAG. I

Ambonnezen l{.omen 'naar Nederland!

Een oud-Indisch hoofdofficier schrijft ons uitvoerig en vooral "waarschuwend" met het oog op de duizenden Am- bonnese militairen en hun gezinnen, die hier worden ver- wacht. Dit artikel bevat stukken uit de brief.

Wie hun "zang'' én hun "taal" kent ••.• !

Laat men er rekening mee houden, dat het hier Oosterse mensen betreft met een Oosterse mentaliteit en die (dat wist in het oude Indië iedereen) een gebruiksaanwijzing behoeven. Bovendien - en dit werd vaak ver- geten - zijn in de Ambonnese soldaat en klein-ambtenaar uit de jaren 1930-1940 andere en vaak minder goede eigenschappen tot ont- wikkeling gekomen dan in de generatie van 1900 tot 1920.

De Ambonnees heeft, evenals de bewoners der Molukken en Kleine Soenda-eilanden (behalvë Bali, Lombok en Soembawa), niets gemeen met Javanen, Sumatranen en andere Maleise rassen. Hij is een kroesharig, donke1· Alfoers(Papoea)typè -.druk, levendig, vrijmoedig, een "opge- wonden standje", gauw op zijn timen getrapt, rancuneus en veel-eisend.

Zijn "saya competeer" (mij komt toe) was in heel Indië bekend. Hij is pienter, kan makkelijk leren, is gauw "over het paard getild" en voelt zich als Ch1'isten een bevoorrecht ras (en dat is de schuld van onze voorouders, die hem op een christelijk voetstuk stelden, hoewel zijn christelijk vernis dikwijls maar hè el dun was). Hij denkt zich ver ver- heven bot·~n andere rassen, ook boven de Menadonees (de soms bijna blanke, geheel anders geaarde, maar eveneens christelijke en bevoor- rechte bewoner van de Minahassa op Noord-Celebes), die zich echter op zijn beurt weer boven de Ambonnees verheven acht.

Beide rassen zijn voortreffelijké soldaten - de Menadonees kalm en be- heerst (ook in het gevecht),· de Ambonnees opgewonden en dol-dapper.

Vroeger werden zij beiden als Ambonnees geboekt.· Tussen hen bestaat niet de minste overeenkomst en zij moeten, om het h e e l zacht te zeg- gen, niets ?Jan elkaar hebben. Desondanks werden zij in de marechaussee- brigade (kleinste eenheid van 15-18 karabijnen) op Atjeh "gemengd" - 4 Men., 4 Amb., 8 Javanen per brigade wàs inderdaad een "ideale tjam- poeran" (menging).

D

ren (allen geselecteerd) uit de Van Heutsz-school. Daardoor wellicht kwamen velen -tot ile oouelll$ie, àat iedere officier en onderofficier bij dit ras kon worden ingedeeld. Dat was fout - en die fout heeft zich gewro- ken. Want de Ambonnees heeft zeer bijzondere eigenschappen, die lan6 niet iedereen· "liggen". Ik heb hem ook als goeroe (onderwijzer), klerlr, commies, mantri, dus in een "civiele baan", en in de functie van fungerend co.ntroleur onder mij gehad. En merk·

waardig: hoe hoog ik hem al:; soldaat aansla, hoe weinig ik hem als ambte- naar waardeer. Ik heb meer dan eens goeroes en mantris wegens onbe·

trouwbaarheid ontslagen.

jonge grut. Want die ouderen veroor- deelden niet slechts die rode inslag, maar vooral ook 't sterk verminderd plichtsbesef, mindere ..militaire kwali- teiten, gebrek aan eerbied voor oude·

ren en kerk enz. Dit tekende zich in de jaren 1920-1930 ook al bij de ma·

zechaussee-onderdelen .in Atjeh af.

De Ambonnees begon dan O<Jk ·hier en daar zijn goede naam te vërliezen;

Na het gebeurde met de "Zeven Pro- vinciên" (waar '()Ok Amb. tot de op- roerkraaiers behoorden) is het zelfs voorgekomen, dat een compagme Amb. in Meester Cornelis tot muiterij wou overgaan. Denk u dat in: een Am bonnese compagnie!

M

zijn jarenlange· dienst in de buiten- gewesten bij de Ambonnezen zeer ,;c··

zien was, werd tijdig g~waarschuwd

door .... een Ambonnees. Waarom?

Wel, die jonge en verre van goede soldaat was de zoon van een v:m de be:;te brigadecommandantell, die ooit onder die hoofdofficier hadden ge- diend. Die ouwe heer had al zijn zoons de opdracht gegeven: waar en wanneer jullie onder. die toean ko·

men, is hij jullie bapa (vader) ••·

denk er aan!

En dus waagde die jonge Ambon·

nees zijn leven om bapa te waa:schu·

wen . - hij zou onherroepelijk. vet'·

moord zijn, indien zijn makkers dit ,.verraad" hadden beme1·kt. Want als gevolg van de getroffen maatregelen liep de muiterij toen natuurlijk scheef - hoewel er nog 12 jongeren dt straat opgingen. Twee hunner ziJn toen zelfs uit het leger verwijderd.

* * "'

Z

Zo waren ze -- en zo zijn ze ver- moedelijk ook nu nog. Lastige kinde- ren met veel noten op hun zang.

Maar wie die ,,zang" kent, wie bun

"taal" spreekt en hun adat begrijpt ....

ja, die heeft er nog altijd geen kin·

deren aan. Voor zo één, zo'n bapa !a·

ten zij zich vermoorden. Er:: wee de- gene, die zijn vingers naar zo'n bapa uitsteekt!

Daarom dit verklarende waarschuwende woord.

en ook Het zal niet eenvoudig zijn di~

paar duizend Ambonnese mensen 1n dit land en onder deze omstandighe- den seneng (tevreden) te houden. Er bestaat ol. kans op aHerhande on- aangenaamheden als gevolg van ver- keerd begrijpen, verkeerde toege- 'lrendheid of "verwennerij'• dan wel even verkeerde "laat maar waaien''- c.pvatting. Zij komen in et:n volkom.m vreemd, koud, nat en akelig land. Zij zullen zich in alle opzichten moeten tehelpen. Zij zullen wellicht bespot of genegeerd worden. En dat nemen zij niet!

Men dient er ol. dan ook zorg voor te dragen dat deze Am!lonse mensen vanaf het uur van aankomst uitslui- tend te doen krijgen met offlciel·en

'

Als soldaat (en dus onder disci- pline) is hij zeer toegewijd maar ....

lang niet aan iedereen. lhj i!!, zoals alle Oosterlingen, uiterst gevoelig voor de ,.klap.bedreiging'' (hoewel de adat in qie kroesharige streken wel degelijk s 1 a a n als adatstraf kent!) en in 99 gevallen zal hij da11 naar karabijn of klewang grijpen.

Maar in het honderdste geval ont- vangt hiJ onderworpen een "haal uit dE. mok"- saya, ba pa (ja, vader). Zij, die op deze wijze ,. ba pa'~ voor hem zijn (en die dus vanzelfsprekend zelfs geen sla-ge b a ar behoeven te ma·

ken) kunnen letterlijk alles van hem gedaan krijgen.

kan bij brood (desnóóds met kaas) alléén niet in leven blijven.

Hij heeft er wat ambrozijn voor de geest b ij nodig. Niet alleen het hard-gekookte ovale ei-en-ik doch dáárop, met losse hand gestrooid: het zoutende zout voor de ziel.

E

roep op de Ambonse bevolking gedaan - er werden te veel soldaten 2n klein-ambtenaren ge•Jraagd, er had "inteelt" plaats en het van huis uH toch al niet sterke ras gmg zien- derogen achteruit (dit is ook bij de Timorees het geval).

Maar bovendien: de Ambonnees·

v,erd sterk over het paard getild. Er..

V'aar hij twistziek, voor kwade be·

lnvloeding nogal vatbaar, snel bele- digd en haatdragend is, de.:.d zich het verschijnsel voor dat in ^rle jaren vap het eerste communistische gewroet (om en bij 1920) vele jongere Am- hónnezcn (ook in het leger) hiervaor vatbaar bleken.

In dat leger openbaarde zich ver- der een zich steeds toesp1tsend ver- schilzicht tussen de oudere Amb. sol- daten en vooral het oudere Amb. ka- der (flls het ware de ,.vaders" en .,stamhoofden" der compagnie) en het

En nu wordt er over ambrozijn-met-zout zo hier en gund.er gebabbeld.

In Den Haag werd er zelfs een openbaar gesprek (volgens een àl te modieus woord: "op hoog niveau") aan gewijd.

Wanneer de kanonnen aan bod komen loopt de boter gevaar.

Wanneer Mars' maag gaat rommelen slaat de lieve Muzen de schrik om het hart.

Eérst het naakte leven; dàn de geest ....

En: zonder lijfelijk bestaan geen vlucht-des-geestes.

Daar is,· vindt deze burger, maar weinig tegen in te brengen.

Maar - om eris even een woordje tussen te werpen - voor iedere tien nieuwe soldatenpetten zou misschien een aardig schilderijtje van de met lege maag werkende kunstschilder bij mij · in het straatje kunnen worden aangekocht. En vraag dan niet wat voor tienduizend petten aan goeds voor de Muzen verricht zou kunnen tJorden. '

Deze burger weet zo goed als U en s'Jacob, dat die Pet zich tot alle denkbare demagogie leent. Maar dat mag 'm de pet niet (over de ogen) drukken.

Er zijn - overdrachtelijk gesproken en symbolisch gezien - wel honderdduizend petten in dit lage land die - als U weet wat ik bedoel - voor een schilderij, een vers, een symphonie en een boek inwisselbaar zijn.

Het is een verschrikkelUke wereld waarin het kanon de mensen dwingt al hun aandacht aan de kunstboter te geven.

Maar èrgens moet toch nog een plaatsje voor de kunst blijven, desnoods ~onder boter. Zij is zo gauw tevreden, de Muze. Z~j vraagt niet eens om een pet, deze lie~Je levensgezelUn van

DEZE BURGER

(of oud-officieren) en zo mogelijk oud- bestuursambtenaren uit hun land, die hun volkomen vertrouwen bezitten.

Dat wil zeggen: die hen kennen, waarderen en begrijpen, en juist daarom een streng maar strikt rech!- vaar(dg vader voor hen zijn.

Wij weten niet hoe de regering deze zeer moeilijke opgave denkt op te lossen.

Maar wij zouden haar in overwe • ging geven de keus van de leiders uiterst zorgvuldig te doen geschieden.

En daarbij vooral ook het advies en de daadwerkelijke medewerking te vragen van oud-officieren en oud- ambtenaren, wier namen wellicht ó6k nog onder de jongere Ambonnezen leven.

Men denke in 's hemelsnaam niet:

oeh, dit regelt zich alleJllll.al vanzelf . wel! Want dat doet het niet. En als die duizenden Ambonse mensen zich hier ongelukkig, ten achter gesteld of als verworpeling gaan voelen, dan zijn de akeligheden niet te overzien.

Aldus deze brief. Wij menen de in·

boud dringend te moeten aanbevelen In de aandacht van hen, die terzake de regelingen treffen.

"De Liberalen

zvn,

iets goeds ODtwaakt, ware jjveraa:rs"

.,Hoenderloo" werd 100 jaar geleden door Ds. 0. G. Hel- dring opgericht ten behoeve van verwaarloosde jongens.

Tezel.fder tijd richtte Dr. W.

H. Suringar te Eefde het be- kende ,.Nederlands Mettray"

op met soortgelijke strekking.

Waarom verenigden beide mannen zich niet in hun zelf- de streven? Dit was te wijten aan de uiteenlopende ,.eli- gieus-politieke opvattingen van beide heren. Ds. Heldring was een man van het .,Ré-

veil", welke orthodoxe op- wekkingsbeweging later zou uitmonden in de A.R. en C.H. partijen. Dr. Suringar daarentegen was een chris- ten-liberaal, evenals een Thorbecke en een v. Houten.

• Vijandschap tussen de beide vrienden der ontspoorde jon- gelingschap bestond evenwet niet. In 1856 bezocht Heldring de Met!ray *). Na dit bezoek schreef hij aan één zijner vrienden:

,.Het heeft mij zeer warm ge- maakt, want er was zoveel goeds. De liberalen zijn, waar iets goeds ontwaakt, ware ijveraars."

Deze woorden van een chari- tatief baanbreker uit het an- dere kamp mogen wij ge- denken, wanneer van socia- listische en Roomse zijde ge- smaald wordt op het zo wei- nig sociaal-voelende libera- lisme van 100 jaar terug.

De V.V.D. onderscheidt zich in de eerste plaats van "de Vrijheidsbond" door haar meer positie1le. sociale strekking.

Daarop-1. behoeven wij ons voor het getuigenis van Ds.

Heldring niet te schamen. Het sociale ·besef van onze partij is geen nieuwigheid, om aan de rode broeders de wind uit de zeilen te nemen, doch een oorspronkelijk liberaal we- zensmerk. De V. V.D. wil trouw zijn aan dit oude we- zensmerk, waar van het "Ne- derlands Mettray" sedert 1851 getuigt.

· P. D. van Royen

*) Dit ontlenen wij aan het

"Zeeuwsch Dagblad" van 8 Februari 1951.

VAN

Niet gehéél gerust

E

wenst (en daarop vestigde de N.R.C. dezer dagen in een hoofdartikel terecht de aandacht) dat het verloop van deze herhalingsoefeningen goed is.

Het kan zelfs van beslissende betekenis zijn voor bAlt welslagen van de verdere leg3ropbouw. Sla~

gen deze herhalingsoefeningen dan komen dege- nen, die daaraan deelgenomen hebben, thuis met een g·oede indruk, zijn zij onvoldoende georgani- seerd, dan is er reden om te verwachten, dat er zwaar ,.gekankerd" zal worden over het feit, dat men voor wat rondhangen en rondlummelen on•

der de wapenen is geroepen. Wij hopen van harte, dat de herhalingsoefeningen slagen, maar geheel gerust daarop zijn wij nog niet. Men mag ver•

langen van hen, die met de leiding en de organi- st · · ^'! van deze oefeningen belr "!t zijn, dat zij het uiterste zullen doen om nutteloos doorbrengen In militaire dienst te voorkomen.

Ten volle waard!

D

Naast het thans opgeloste conflièt bij het Con- certgebouworkest, is er op het ogenblik het no•

dlge aan de hand bij de Rotterdamse Kunststich·

tlng. Op het ogenblik is er nog geen elndover·

zicht te verkrijgen van het conflict tussen deze kunststichting en de gemeente Rotterdam, maar deze zaak heeft stellig aspecten, welke voor de algemene verhouding van kunst en overheid van belang zijn. Ook de verhouding welke in het to- tale beeld van de versobering welke de overheid in de toekomst zal moeten gaan toepassen op haar uitgaven, ten aanzien van de uitgaven, wel- lee de overheid zich dient te getroosten voor de kunst en de cultuur, vormt een punt, dat de be- langstelling l!i onze kring ten volle waard Is.

Koude 'so'cialisatie'

H

volg had.

Een hoog investeringspeil acht H.V.V. ook voor ck toekomst noodzakelijk, maar wenst de gedach•

ten destijds door het Kamerlid Hofstra (P.v.d.A.~

gelanceerd, n.l. dat de bedrijven hun belasting met aandelen zullen kunnen voldoen, toe te passen.

De redactie zegt daarvan:

~

"Op deze wijze behouden zij het kapitaal dat zij voor investeringen nodig hebben in

q. onderneming, maar plukt de gehele ge .. . , meensc:ihap, die off.-rs gebracht heeft, om het bijeen te brengen, er de vruchten van en komt aan de ()r}eTheid ab veTtegenwoordig- ster van dte gemeetl.Schap ook de bij die offeTS passende zeggenschap toe".

Allereerst willen wij er op wijzen dat de schat·

kist over contanten moet kunnen beschikken en aiet over een trommel met aandelen, welke steeds een wisselende waarde vertegenwoordigen. V ~rder

blijkt hieruit weer eens de mening ;ran .,the man lb the street" dat het hebben van aandelen altijd weer een steeds spuitende geldbron is. Weliswaar sijn de afgelopen jaren gunstig geweest voor de bedrijven, waarvan de fiscus flink medegeprofi·

teerd heeft, maar dan moeten ook de nodige reser·

veE gemaakt en investeringen gedaan worden. Ook na de eerste wereldoorlog vertoonden de · bedrijfs- resultaten een gunstig beeld, maar er volgden weldra zeer ongunstige jaren. Om slechts één voorbeeld te noemen, het aandelenkapitaal van een onzer eerste klas ondernemingen, de Holland Amerika Lijn, ging geheel verloren. We willen

WEEK TOT ^WEEK

maar zeggen dat het plukken van vruchten zeer dubieus is.

Wat de .,passende medezeggenschap" betreft, spreekt het vanzelf dat deze bedoeld is als ee!l stap op weg naar socialisatie en wat daarvan het gevolg is kunnen we in Engeland waarnemen. Ter ilrustratie het volgende. Kortgeleden dreigde daar een spoorwegstaking, de eis van de arbeiders was hoger loon. Aanvankelijk wilde de arbeidersregP.·

ring daar niet aan hetwelk tot gevolg had dat een der bestuursleden van de werkliedE·ncrganisati~

zeide, dat nu de Staat de spoorwegen r;eannexeerd 'bad en er exploitatie-verliezen zijn ontstaan, de arbeiders niet wensten het kind van de rekening te worden.

Hier kon toch de gemeenschap niet een 1leel van de vruchten plukken van de bedrijfswinst, maar viel haar 't resultaat ten volle toe. Helaas was d.e winst in verlies veranderd en het resultaa<. is wel hogere lonen voor het personeel maar hogere tarieven voor de gemeenschap.

Moet het in ons land ook deze weg op?

Tact

D

nale trots gekwetst en men kan zich zijn veront- waardiging ook wel enigszins indenken. Immers, Engeland heeft zich op de wereldzeeën een grootse en traditionele naam verworven. Een naam, die vertrouwen inboezemt als het er om, gaat een taak toe te wijzen op het gebied van de maritieme verdediging. Misplaatst kan deze trots zeker niet worden genoemd. Zij wordt niet gevoed door een overdreven eerzucht, maar be·

rust op historische en vooral psychologische gronden. En het is juist op deze psychologische oorzaken, dat wij gaarne de nadruk zouden wil•

Jen leggen. Op zich zelf lijkt het .,incident", dat heus wel tot een oplossing zal worden ge- bracht, het sop de kool niet waard. Toch vragen wij ons af of· de benoeming van deze Ameri•

kaanse admiraal van voldoende tact getuigt.

Het moet de wereld n.l. opvallen, dat het de vierde maal een Amerikaan is die tot een hoge

·· · post werd geroepen in de gezl;l.lllenlijke Atlan~

tilrobe 'Yei'dediglngo. Hii!rdoor -•vqrdt .. de ~om!X),U• . ntstfsché' bewering; dat de Westerse wereld in toenemende mate in het kielzog van de Ver- enigde Staten verzeild raakt, voor vele opper- vlakkige beoordelaars aannemelijker. Daarom achten wij de benoeming in psychologische zin fout. Zij kan onjuiste indrukken wekken die het, koren vormen op de communistische molens.

Propaganda en psychologie zijn nauw met elkaar verweven en het zou goed zijn, indien men ook in de .,grote politiek" tot een dergelijk inzicht zou kunnen komen.

Oprecht?

I n de gemeenteraad van Delft heeft het

· comm~mistische raadslid, de heer Heiligers, bij de algemene beschouwingen over de gemeen- tebegroting gezegd, dat "indien ons land zou worden aangevallen, de aanvaller, wie hij ook is, de communisten tegenover zich zal vinden." In dit verband onderstreepte hij de wens, geuit door het Chi'istelijk Historische lid dr. Kok, .,dat vele vrijwilligers zich zullen melden als de over•

held een beroep op de bevolking moet doen."

Helaas weten wij niet precies wat wij aan de verklaring van het Delftse communistische raadslid hebben. Volgens uitlatingen van enkele dagbladen schijnt men bij de communistische kopstukken de laatste tijd hier te lande een soortgelijke mening in het openbaar te verkon- digen als de ·Delftse partijgenoot heeft gedaan.

Deze uitlatingen zijn wel zeer in tegenstelling tot die van ongeveer een jaar geleden. Daarom is waakzaamheid geboden en moet men het met de oprechtheid van deze verklaringen niet al te · nauw nemen. Anderzijds moet evenwel worden geconstateerd, dat het z.g. ,.Titoïsme" onder de Nederlandse communisten de laatste tijd in een toenemende mate op de voorgrond treedt. Voegt men hierbij de scheuringen en ,.zuiveringen" die internationaal in de communistische gelederen waarneembaar zijn, dan kan men zich hierover slechts verheugen. Het gaat er slechts om, dat men met de beide benen op de grond blijft staan en zich niet laat leiden tot een overdreven op·

timisme. Niet uit het oog verloren dient evenwel het feit, dat de democratie degenen die aan het

communisme gaan· twijfelen, dient op te vangen.

Noch met een overdreven sceptische houding, noch met een overdreven optimistische, zal men in dit opzicht iets bereiken. Het gaat er slechts om al deze verschijnselen op zijn juiste waarde te toetsen en deze dienstbaar te maken aan de democratie. De tactiek van het schouder- ophalen brengt ons geen stap verder. Indien er verschuivingen in de communistische regionen waarneembaar zijn, dient de democratie deze zo veel mogelijk op te vangen. Immers, het gaat hierbij niet in eerste instantie om het ,.com- munist zijn", maar om aanhangers van een politiek stelsel, die tenslótte naar . andere en betere wegen zoeken.

Cijfers

H

kaanse ministerie van Buitenlandse Zaken, heeft verklaard, dat het ledental .van de West•

Europese communistische partijen sinds de oor- log in verschillende landen tussen 30 en 84 pro- cent is gedaald. De communistische partij in Nederland zou, volgens dit rapport, 17.000 leden of 34 procent verloren hebben. Wij kunnen' de juistheid van deze cijfers niet controleren, doch gezien de ervaringen van de laatste tijd, zijn ook wij de mening toegedaan, dat het in de commu·

nitische gelederen zowel nationaal als inter- nationaal rommelt. Het communisme maakt on- tegenzeggelijk een crisis door. Het zou evenwel in hoge mate onverstandig zijn ons door deze crisis in slaap te laten sussen. Passiviteit en een houding van afwachten is hier volkomen uit den boze en buitendien zeer gevaarlijk. Het gaat er tenslotte om dat de mensen, dle de communist!•

sche ideologietin loslaten, er andere en betere voor ·In de plaats vinden. Ook onze taak is het voor de communistische leer iets beters te bren- gen en mee te werken aan de rijping van het itlzlcht, dat ·de democratie ook werkelijk iets beters geeft. Wij mogen nog eens herhalen dat het persoonlijke woord in deze van een onschat- bare betekenis is. De democratie vraagt de inzet van allen. Het ziet er naar uit dat de conjunc•

tuur voor de democratie een gunstige wending gaat nemen. Opdat wij deze conjunctuur dan ook ter. dege benutten e1;1 niet vervallen in een laks··

, ~el~ .en onverschilligheid, omdat de vijand inner ..

lJjk aan het verzwakken is. Daarom het ijzer ge.

smeed nu, terwijl het nog heet is.

Middenstand

In het verslag van de Nederlandscha Midden•

standsbank over 1950 treft men met be•

trekking tot de toekomstige positie van vele middenstanders weinig bemoedigende woorden aan. De directie van de bank herhaalt de in het vorig jaarverslag gegeven waarschuwing dat men in de verschillende geledingen van de' mid·

denstand ernstig rekening dient te houden met teruglopende ontzetten en winsten. Terecht wordt voorts gewezen op de nog steeds voortdurende verslechtering van de liquiditeitspositie van de middenstand. De financiering van voorraden, vorderingen en investeringen vereist, aldus het verslag, steeds grotere bedragen, terwijl de zware belastingverplichtingen bij velen het bedrijfs•

kapitaal in snel tempo doet verminderen. Met deze laatste opmerking wordt wel .,des Pudels Kern" benadert. Wij zijn ons er van bewust dat ons land moet versoberen. Ook wij weten dat door geheel ons volk een offer moet worden ge- bracht. Met nadruk schrijven wlj ,.geheel ons volk". In feite is het echter zo, dat de midden•

stander practisch voor alle lasten heeft kunnen opdraaien, waarbij hlj vooral ook in sociaal op•

zicht tot dusverre steeds in een hoek is ge•

drukt. Vele middenstanders moetcri zich met een inkomen tevreden stellen dat verre ligt beneden dat van de doorsnee arbeider in loondienst.

Weer zullen van ons volk nieuwe offers worden gevraagd. De middenstand is echter reeds tot op het gebeente aangetast en wil men haar niet opzettelijk stuk maken, dan zal men met even• · tuele scherpere fiscale maatregelen ten aanzien van de middenstand de nodige consideratie dienen te hebben. De grens van de eenzijdige offers die de middenstand nu reeds jaren achter•

een heeft moeten brengen, is bereikt. Moge dit nu eens in alle lagen van de nieuwe regering doordringen. Offers brengen, accoord, maar dan niet eenzijdig. Ten aanzien van de middenstand is de maat nu meer dan vol.

Wie niet komen kan luistere naar Ouds openingsrede:

Vrijdag om 8 uur door de radio