VliJHElD EN

VliJHElD EN

, '

I

Borrelpraat

DEMOCRATIE

\

WEEKBLAD VAN ^{0 (} VOLKSPARTIJ VOOR VRIJHEID EN DEMOCRATIE

GEDACHTEN

over de algemene vergadering

ne laatste dagen van deze weck zullen velen te Utrecht zijn om deel te nemen aan de algemene vergadering van onze partij. Uit alle delen van het land zullen afgevaardigden van afdelingen en individuele leden lwmen om met elkaar een terugblik te werpen op de arbeid, die is verricht sedert de vorige vergadering, en om zich te beraden over de toekomst. Is dit het of·

ficiële doel, daarnaast hechten wij veel betekenis aan het persoonlijke contact, dat op die vergade- ring mogel\jl< is. In de eerste plaats tussen de leden uit verschillende plaatsen en streken. Wie ook maar enigszins thuis is in de partij-organi·

satie weet hoezeer zulk contact door allen wordt gewaat·deerd en weet ook, clat de saamhorigheid, die daardoor ontstaat voor de la·acht v:tn de par- tij van de grootste waarde mo~t worden geacht.

Een n1gemene vcrgadering i:l ool' uit dit oog- punt een bron wam·uit kracht kan wonh:'n geput Yoor dt• in ('fl: to<'l·:omst te voeren nctie.

* * *

Er zal ovel'igem; h·ard mor•ten worden ge- werkt. De ogrmla doet zien, dat belangrijlH' zakc•n :J.an de orde zijn. In de eerste plaats den- leen wij aan de ;;,":iststclling- van het- gemeente- progr::tm van on:::e pmtij. Een commissie heeft daarvoor op zeer korte termijn een ontwerp ge- manlct, de partijraad heeft daar 1·ceds uitvoerig over gesproken en hu zal dan de algemene ver- gadc•t·in;.;· het stuk definitief vaststellen. De veel- heid val'! amendementen, elk zijn ingediend, ge- tuigt van de bdangstellng, die in de afdelingen voor dit genwentcprogram bestaat. Op de be- tekeni:; claarvan zullen w\i 11a de vaststelling terugkomen, mede uiteraard in verband met de raadsverkiezingen, die in dc voorzomer zullen plaats hebben en die vel'l van ons aller kracht :mllen vragen.

* *

Belangwekkend zullen ook de beschouwingen . lnmnen zijn, die aan ck bc:paling van onze plaats in het polilif'lH' leven gewijd zullen wor- den. vVij denken in cie eerste plaats aan het opc- .Jüngswoord van mr. Oucl, w\i denken ook aan de gedachtenwisselingen clie zullen plaats hebben over 'k door de Kamerfracties gevoerde politiek.

Het is goed, dat op cl<' jaat·l\jl,sc' vergaderingen eens ('•~n tussentijdse balans kan worden opge- maalct en dat dC' Jr>den de gelegl'nheid hebben hun oonkcl tC' geven en noar von·n tC' brengen het- geen in het Neclel'lancls" volk leeît.

Hierover willen wij .nog iets nwet· zeggen. Mt•t opzet kozen wij in de vorige zin ck t(•rm "tussen- t\idse balans". Verd0r mag men om twee rede- den niet gaan. In ck eerste plaats omdat ·allerlei vraagstukken nog in volle ontwiklwling zij,n. Men denke aan de Indonesisch<' kwesti('. In de tweede plaats omdat het mandaat van de Kamerleden vier jaren loopt en eerst op het eind der periode een definitieve afsluiting mogclijk is en dus ook een definitieve verantwoording voor het gevoerde beleid. Het is echter goed tussentijels het tot dusverre gevoerde beleid te vcrklaren en het in bespreking te brengen, waarb\j echter steeds duidelijk in het oog moet worden gehouden, dat niet verder kan worden gegaan. Met namE' stelt onze partij zich duidelijk op het standpunt, dat een goede werking van de demoeratie vereist, dat de Kamerleden geen opdrachten van de partij kunnen ontvangen, mam· onafhankclljk zijn en zelfstandig en naar eigen inzicht en volgens eig·en g{•weten handelen en doen.

Er is ve<'l wat de aandacht vraagt. In het nationale leYon zijn er vraagstukken aan de orde van immense omvang en niets kan zo gunstig· werlwn clan een goed<' vertollöng van ck gevoelens, die in onze leringen ovc·r die vraag- stukken bestaan. Daarbij zal zeker ck Indonesi- sche kwestie aan de orde komen. Het is een vraagstuk waarover de gemoederen in ons volle verhit zijn, en waarover dientengevolge ved mis- vcrstand heerst. Misverstand, dat ook gëvo<'d wordt door zeer wonderlijke publicatiën. Er is in ons blad al eens geschreven over verdachtmalrin- gen jegens mr. Stikker, mevrouw Fortanier-de vVit en drs. Korthals. Wij hebben ook al enige malen de aandacht moeten vestigen op de zon- derlinge berichtgeving i.n het (lclgblad Tromv. In

Het internationale aspect ntoge de

aandacht hebben

Praatjes over het Indonesische

'Vraagstul•~

de laatste weken is weer een nic•nw gcrucht op- gedoken. De !Cider van de Kalholi(•ke Volkspart\j zou zich bij de jongste uitvoerige gedachtenwis- selingen over het Indonesische beleid in ck Tweede Kamer, vlak na het aftreden van mr.

Sassen, tot de Christelijk Historische Unie en ck Volkspartij voor Vrijheid en Democratif' lwbben gewend. In het laatste nummer van De NedPl'- lander is nu een briefje gepubliceerd, dat mr.

Sassen aan iemand heeft gezonden en wam·i.n ll\1 zegt: ,.Romme heeft inderdaad bij clc jongst<' crisis zonder weerklank te vinden zijn voelhorens uitgestoken naar de V.V.D., om samen te gaa.n."·

Deze zin is wel heel vaag, maar niettemi11 wil- len wij hier uitspreken, dat wij dit verhaal naar het rijk der fabelen verwijzen. Van dit alles heeft niets en dan ook niets plaats gehad. Dit gcsehrijf van De Nederlander, die dat briefje in het laat- ste nummer voor het verscheiden opnam, deed ons denken aan het boek van de Franse stauts- man Georges Clemenceau ,.De Zege'', Daarin neemt Clemenceau stelling tegen een aantal aan- klachten tegen zijn beleid, die maarschalk Foeh had geuit, maar eerst na zijn dood had doen pu- bliceren, En wanneer Clemenceau zich dan ver- diept in de vraag,. waarom Foch aldus had _ge- handeld, dan vraagt hij o.a. rethorisch: "Vrecsdct g·ij dan dermate de repliek'?" En Clemenceau

herinnert ook aan de Parthen, die in d0 vamt van lnl!' vlucht, nog een schot over hun sehoudet·

heen plachten te lossen. Welnu, heer Lunshof, voormalig hoofdredacteur van het vorig jaar tel' ziele gegane orgaan Het Dagblad, voormalig hoofdredacteur ook van het thans verscheiden blad De Nederlander, uw schot is een poedel.

Maar gij hebt uw schot afgevuurd! En elP poedel behoeft g(i niet meer aan tP g·even voor uw

}p?;('l'~ ~

* * *

Het Indonesische vraagstuk zal ongdwijCcl<l ondcn'l'el'P van bespreking zijn, wij kunnen daar evenwel niet alleen over spreken. Anclel e zaken vmgen ook onze aandacht. Natuurlijlc willen wU daar in dit artikel niet op· vooruit lo- pen, maar wel wille,n wij van onze kant ook de aandacht vestigen op het feit, dat onze belani'·- stelling steeels meer zal moeten gaan naar dr•

vraagstukken van internationale aard. Men Jwn momentcel bijna geen onderwerp meer bPzien zonder het te plaatsen tegen de achtergrond van de intemationale ontwikkeling. En daarb\j willen wij nict vergeten, dat hierbij één der onzcn een belangr\jke rol speelt. \'lij begrijpen het belang·

van de positie van mr. Stildcer, die als ministpr van buitenlandse zal,en van ons Koninkrijk enor-

me, schier ongekende verantwoonlel\jlchcclcn draagt, en wij hopen, dat zijn tijd toPlaat een og·,•nblik in ons miclde.n te zijn.

* * *

n~ international•: ~)O].itick .is in f:('ll staclium van grote aebv1te1t. Jmst dezer (1-\g'<'n 1~

lwt Atlantische Pact getekend. Een jaar lang hebben wij de ontwikl,cling in deze rir:hting kun- nen waarnemen. Toen in Februari 1!H8 dr' ver- sehrikkel\jlw gcbeurt~nissen in TsjPcho-Slowa- l,ije werden ingeleid, is het Vijfm:ogcndlH'clen- pact te EnJssel gdckend, op 17 l\!aaJ·t, 0n al spoedig werd in de Verenigde ;,;taten offi<'ic·d c]c•

noodzakelijkheid van steun naar voren g/bracht.

De veiligheid van de vVestm·se wereld is ver- hoogd. Maar staatsmansbdcid van de hoogst•' orde zal nodig Z\in om een juiste afweging· van de belangen der deelnemende staten in het grot<·

geheel te behouden.

Een andere vraag hie1·bij betreft de• invkwcl der volksvertegenwoordigingen. Het is in ck bui-

\ tenlandse politiek steeds zo geweest, dat de in- vloed van de parlen1enten daarop zeC"r g•.•tiw~·

was. Een zaak, die al veel aandacht Jw<'i't gc- trolckcn in vroeger jaren. Thans is d<>zp k>v0stie acuut. vVanneer de ministers (en ck ambtcnarC"n' l in Benelux-verband tot overcé:nstcmming lwmc>n op zeer ingrijpende punten, dan is het voo~-- l'E'n parlcment al uitermate moeillilc om neen te·

zeggen. Zo zal het vaak maar accq)t,~rcon, al :>:\in er bezwaren. En zo zal hE't ook gaan in hc•t ka·

der der grotere eenheden. Daarbij lwmt, dal het militaire accent, dat de samenwerking van de vVesterse mogendheden heeft, lE'idt tot grote be·

voegdheden voor de militaire leiders. De verhou- ding regering-opperbevelhebber in één land is al moeilijk en kan tot drama's leickn, hoezec•t· is du,.;

nodig een afbakening van bevoegdheden wannN't' in internatnonaal verbanel moet worden opgc"- treclen. Dit zijn slechts enkele punten, wa:.nmcd<·

wij willen duidelijk maken hoezeer elf' intcnm- tionale samenwerking onze aandacht zal gzwn vereisen. Moge dit vraagstuk in dP gedachten·

wisselingen ter algemene vergadering oolc zijn

weerslag vinden. .W:.

•

RilHElD EN DEMOCRATIE. 8 AP&IL lNI - Ps.g. I

( _ _ P_A_R_L_E_M_E_N_T_A_I _R_E _ _ F_L_I_T_S_E_N _ _ )

Zeeuwen blijven gratis ^varen

An1sterdam-Rijnkanaal en St. Bureaucratius

••

De Ee1·ste Kamer verstaat ook in de:<.e nu-oortogse jaren haar taak zeer wel om beslissi.ngen van de Tweede Kamer, die, nam· haar mening, onjuist zijn geweest, te co1Tigeren. Dat bleek reeds op gelukkige ·wijze destijds bij de wijziging pan de Enquêtewet en ook de IJorige weel~

heeft zij t.ich wee1· doen gelden.

weest, kon men in vrijheid beslissen, maar nu lag de zaak anders. Er is destijds vrUdom toegezegd en nu wilde men die terugnemen. Juist daartegen pleiten natuurlijk zeer ]{rachtige argumenten en de woord- voerder van de V.V.D.-fractie aar- zelde dan ook niet zich te scharen aan de zijde van diegenen, die meen- den, dat men onverstandig zou doen, hi<'r veergelden te gaan heffen.

In dit geval echter betrof het, nu eens niet f(et tegenhouden van •:en door de Tweede Kame1· genomen besl11it, maar :iui.~t het doen van een uitspraak o11e1' ee11 punt, dat aan de andere zijde van het B·innenhof wel te1· sprake was gekOJnell. nuwr dwa niet tot eeH beslissing was gebracht.

W~j bedoelen de geslaagde poging van deze Kamer om, doo1· middel van het steileu ran <:en motie, minister Spitzen tenslotte zover te krijgen, dat hij zich bereid verlclaarcle alt11a11s t'oor dit begrotingsjaar van de invoeTiug 1'an een ta1·ief vooT het Çtebrnik t:an de t:eren over de VVester- Schelde a.f îe ::ien.

* * *

Zo kwam er dan een motie naar voren, ingediend door de heer Kramer ( Arb.) en mede-ondertekend door leden van verschillertde frac- ties, onder wie oo){ de heer Wende- laar, waarb\j, overwegende dat deze veergelden na de bevrijding tot ver- sterking van de verbondenheid van Zeeuwseh-VIaanderen met het ove- I·ige deel van Nederland en de pro- vincie Zeeland in het bijzonder zijn opgeheven, de Regering werd uitge- nodigd, van wederinvoering af te zien.

MINJS'I'ER SPITZEN .... teiislotte .:o ?:e·t ....

Na de bevl'\iding waR. bij wijz<' va:1 .. b~·au geste'\ aa,n het manhf:ft<" <'11 zwaarbeproefde

Zecuw.~cJ1- Vl:~and<>1·en kosteloze vaart over de \'\'Pster-Schchh~ aangrbo<l<,n.

Dit aanbod \Vilde de minister, op in- stigatie Oi1g'<'twijfeld van zijn ambt- genoot van r~,inancië~J. nu vvel¹l.' in- tr<'kkt•n dool' <l('. invoe1·ing van een taric:f ZO\VCI voor voct;;·nn.~~·el'S als voor widrijcler~ en automobilisten, dat althans een dc<'l van de IFJsten zou dekken ..

Geheel los van d<'ze voorg<'Sl'hi<-- dcrds f·n afg<·zicn ook van bijzondt'- re, bijkon1('P.d<), OVPl'\.Yl'gingenr zou zulk Pen tarief misschien niet in alle opzichten g(·hET! onlogisch zijn.

Van versehiliende zijden in de Ka- Jner en voor onze fl·aetie door de·

heer ·wende I a n 1'. is echter dui- delijk at:·!1getoond, dat hier inder- daad bijzundt•re ov<'rwegingen moch- ten gelden. E:n \\·d n a t i o n a I c·

overvvef~ingen.

Het is zo zc·i dt' lwer VVende- laar n1Pt g'l"O<Jt 1eedYV(\zen, dàt ilz in de stukken heb gemist een biijlc dat de minist,,r oog he<'ft voor h10t nationale dement, dat hje1·bij be- trokken is. De minister heeft <lcze zaak zeer ü·chnisch behandeld, maa1·

zich nlc-t uitgèlatf'n over de grote

naUonal(~ belangen, die jui~t bij de- ze veren bPtrokken zijn, omdat hc:t

d.~ ·-,c: •. · van de Nedol'landse Ticge- ring ''ll van \wt Nederland!<<' voU; is. 2ccuwsch-Vluandcren zoveel mogel\jl; b\j zich te houden en zo IIO- dig tot zich te üokkcn. In het adres, dat dp Kamer bcn'ikt had van de Vereniging van Burgemcc·stPrs in Oost-Ze(•cwsch- Vlaanderen, werd g;(·- Z<'gd: ,.Laat do Zccuwsch-Vlamingen toch voontl naar de overleunt rc·i- zon". In het rc"qucst van dt~ Kamc·r van Koophandel en Fabricll:en in Zc'cland \V('l'den cijfers g·cgcven over de enorme toeneming van het auto- mobielvel'lteet· over de \Vester- Seheld<' sedert vrijdom van vcct·geld op de veren \vas gegeven, terv .. .rijl in

!'en V<èrzoeksehrift, dat het Provin- daal Bestuur tot de VOOJ'zitters van de Eerste en de Tweede Kam<'r had

;:;erieht, hc't volgende v.rerd opge- merkt:· "In het verleden heeft zieh op allerlei g<'bied zo op econo- misch gebied, ){apitaals- en at·beids- penetratit', als op sociaal en cultu- reel terrein een penetratie van België uit \'Oorgedaan. Mede door het invoeren van hd vrij vervoer kon hiert<>gen een dam worden op- geworpen, die uiteraard evemvel eerst op lange t<'nnijn zijn ln'acht za.l doen gevoelen."

Het bleek uit 's ministers antwoord echter w<'l duidelijl<, dat deze motie,

;,n die vorm,. voor hem zeer moeilijk 1 e aanvaarden was en dat hij deze dns, werd zij toch aangenomen, hoogstwaarsch\jnlijk naast zich zou neerleggen. Het behoeft geen nader be-toog, dat zulk een motiP clan niet ved meer is dan Pen slag in de lucht en het pleit dan ook VOO!' het poli- tieke inzicht van onzp Eerste Ka- mer, dat zij een weg heeft gezocht In al deze stukl,en kwam naar

voren dC' beklemtoning van het punt, waarop mr. \Vendelaar speciaal de aandacht \'an de ministet· wilde ves- tigen, n.l. hoezeer het nationale be- lang b\i dt'Ze kwestie betroleken is.

Juist die argumenten, zo mcrlüe onze woordvoerder op, pleiten zo sterk voor vrijdom van vc<'rgelden, maar pleiten zij niet in nog veel stc•rkel' mate teg"n de opheffing van een verleende vrijdom? Dat is n.l.

niet hetzelfde; wij staan niet vrij tegenover flc·ze J;westie. Als het er op het ogenblik over ging of al dan niet veergelden op de \Vestcr-Schel- de zouckn Pweten worden geheven, terwUI n \Toege1· nooit iets was ge-

- en dank zij de heer Kraaijvanger 1 K.V.P.) ook heeft gevonden --· om de minister tenslotte mee tc> krijgen met 0en voorstel, dat in ietlor geval om te beginnen voor het lopPnde be- grotingsjaàr de heffing van veergel- den voorkwam.

De motie, zoals deze tenslotte z.h.s. en met -- zij het aarzelende - --

0 ~ezeburger

in UtTecht op de algemene vergadering en niet dat U hem diep beklagen moet, maa1· toch moet U even in gedachten bij hem. z{jn, want.. .. nu :ia .... eerli}k ge-

• ç

'

0

~ f

0 ~

zegd .... en nu d·ie vergade- ri,tg tócl! aan de gung ig, ::odat ik daarmee geen kwaad

ka 11 ... eerlijk qe::efld ben ik nu niet zó dol on ·cergaderin-

geu. Niet wat je noemt verslaafd of verzot. · ' Ju een vele-decenniën-lang leven heb ilc, alles bij elkaar, de m·en kewri.g opgetel.d. en afgerond naar onde'- Ten. een dTie-en-een-half jaar vergaderd e1,, wannee1· U /1 et mi) m·aagt, dan hadden die ciTie-en-een-half-jaar ge- makkel1jk in d1·ie-en-een-halve-dag àfgekund.

Een hele hoop vergadeTingen hadden, achtentf en it<

liet licht van historie en eeuwigheid gezieil, helemáál niet gehouden belweven te zijn. Ik had die uren beter, naor mijn da1·tele aard, spelend h1 de wei met KatTientJe en Jeanetje en Hermientje kunnen doorbrengen. Ik heb een tijd gekend dat ik dat liever geclaa.n zou hebben dan Haar ä ebatien-over-moties l·nisterc 11.

_Je hebt echie vergadering-mensen en echte vergade- f.ng-onmensen en ik sta daar tussen i11. Soms .<:it ik te geeuwen als een krokodil en soms vind ik het machtig boeiend, maar toch méé1' krokodil dm1 m.achtig wanneer U het m(j eerlzjk vraagt.

Wanneer U dit 'op Zaterdagmiddag leest, moet U '"ven

fUl!l. mij denken, want da·n zit ik nèt te luiste1·en naar·

de afgevaardigde van de afdeling Schiebroekerveendorp en clun behoeft U m\j niet te bekTagen, want h(i is ee:1 wel.sprekend man. Of 'ilc zit te l.uisteren naar een econo- misch betoog van 'professor meester doctor Van del' Meerwaarde en dan moet U wè! even aan mij denken,

VHIIlt economie ligt m(j niet, er dringt geen woord van 't

lwogfleleerd betoog tot mij door en ik zit te worstelen

111 et mi;in loodzware oogleden. ·

M.aar wat ik nu wèl aa1·dig vind, <lat is allerlei geest- venvanten spreken en te gevoelen dat ge samen ee <t

ideaal dient, dat het méér dan ooit waa1·d is gediend te worden. Dat geeft deze burger moed en dàt is de 1·eden waa1'0m in Utrecht, in Esplanade, wanneer U dit leest.

een mannetje op zijn stoel zit: stil, zwi}gend en zonder motie-van-OTde, een even geestd1·ijtig als uite1·lijk-kalm menee1·t,je, bezig aan het jaarlijkse hoogti} zijns leven8.

een mannetJe luisterenel naar de (bescheiden) naam:

DEZE BURGER

instemming van d<' minister werd

· aanvaard, nodigt nu de Regering uit, niet tot weder-invoering van het verentarief over te gaan alvorens tk Staten-Generaal de gelegenheid heb- ben gehad, daarover bij de behande- ling van de begroting voor het jaar 1950 met de Regr>ring van gedach- ten te wissden.

* * *

Hadden de heer \Vendelaar en zijn medeleden van de Kamer op dit punt dus een aardig succes.

tevergeefs was daarentegen 's heren Wendelaars laatste krachtige poging om minister Spitzen toch nog te win- nen om het voorstel van Amster- dams Gemeentebestuur te aanvaar- den tot het accepteren van een

"voorschot" van f 2 millioen, dat het mogelijk zou make.n, met de werkzaamheden aan het zo belang- rijke Amsterdam-- Rijnkanaal onbe- lemmerd verder te gaan.

Hier bleef de minister hanlnel{kig vasthouden aan zijn "precedenten- vrees", hoezeC"r de heer \Vendelaar dan ook betoogde, dat dit argument toch wel ver bleef beneden het be- lang van de zaak en hoezeer de heel' Wendelaar er ook in slaagde, deZ<' typisch-bureatH'I'a ti:;chc vrees voor

"het preet>dent" op geestige wij7.(' aan de ],aak tC' stellen.

Het is de minister wel bekend zo zei hij -- dat het departementalC' wprk mü niet Yrennd is (de heer

\Vendelaar was bij 't begin van dP eerste W('reldoorlog referendaris op het Departement \·an Oorlog). Nu treft het, dat het op het Departe- ment, waar ik destijds was, vet'!

voorkwam, dat verzoeken werden af- gewezen "om der gevolgen wille".

Ik weet niet, of men aanstonds be- seft, wat een pracht van een stad- huisterm dat is! Daarmede kan men zonder nadenken vrijwel elk verzoek afwijzen. VVij hebben, zo vervolgde hij, daartegen een verwoede strijd g·evoerd en erop gPstaan, dat ver- zoc]{en alleen wNclen afgewezen wanneer hiertoe <·en deugdelijke ^t<'- den aanwezig was. En nu was het voor ons een sport om, wanneer een oude1·wcts ambtenaar ons een prece- dent onder de neus lnvam wrijven.

hem. dan aan te tonen, waarom het vorige geval helaas afgewezen moest worden, maar cl i t daarentegen toch wel kon worden toegestaaJ'l. La vé- rité est dans ^IN; nuances!

* * *

En tle toch zeer n•delijl'e conclu- . sie van onze V.V.D.-woorclvoer- der was dan ook: Of dit voorstel is in zich zelf onaanvaardbaar - quod

·llOn -·- en dan wordt het afgewezen, óf het is de enige manier om een beslist noodzakelijke snelle afbouw tot stand te brengen en dan doen wij dit natuurlijk, afgozien van wat men ot1S ook als consequenties zal belie- ven· voort te Z<'tten, Want, zo merk- te hij op, wij voelen ons mans ge- noeg om zelf te beoordelen of dit geval terecht dan wel ten onrechte als preccdent wordt aangehaald. Te- recht zal dit niet dan bij hoge uit·

zondering kunnen zijn, omdat het naar hij van harte hoopte niet ilpoedig weer zal voorkomen, dat men een voor driP ]{wart gereed, hoogst belangrijk wc>rk niet met de grootst mogelijke spoed afbouwt.

Het was niet alleen een geestig, maar ook een logisch betoog. He- laas echter wint de logica. het n ie t altijd van de sterke machten der

bureaucratie! A.

VRIJHEID EN DE:\IOCRATIE

VRIJBEID EN DEMOCIATIE

wU;K8l ~D V"N OF VOl KSPIIRTU VOOR VRIJHEID EN 0!M0Cit;4.. l'H

Voorzitter Redactie-comm.: Drs. H. A. Korthals.

Redactie-secretaris : Mr. E. Elias

Adres : Victoria Hotel Amsterdam, Kamer 435.

Administratie: Postbus 43, A'foort, tel. 5267 Abonnementsprijs j 1.90 p. kwartaal, f 7.50 p. jaar.

Losse nummers 15 cent.

Voor het zenden van abonnements- en advel·ten- tie-gelden: Postgiro no. 245103. ten name van de Penningmeester van de Stichting .. Vrijheid en Democratie". te Amersfoort.

Voor advertenties weade men zich tot de' adminis- tratie of tot de hoofdvertegenwoordigèr: L. Vlug, Geestbrugweg 69 Rijswijk rZ.-HJ.

~1 et twee rnaten?

In de dagbladen werd onze aandacht door hé•t volgende bericht getrokl{en:

"VooraL in kringen van bollenkwekers te HiLlegom, heeft men met gemengde gevoel.ens kennis genomen va~ de mededeLing, ·uer- strekt door het ministerie van Verkee1· en Waterstaat, waarin vrijsteW.ng van het Zon- dagrijverbod we1·d ve1·leend op. 17 Ap1·il, 1 en 8 Mei. Men vmagt zich af, waaTOm 24 April er buiten valt, te mee1·, daar aan het minis- terie van Verkeer door deskundigen desge- VJ"aagd was medegedeeLd, dat toch zeker de 24ste ApriL in aanmerking moest komen.

Een woordvoerder van dat mmisterie deet- de naar aanleiding van het bovenstaandè mede, dat, ondanks het advies 1tit Hillegom, de minister in ve1·band met de benzineposi- tie, geen termen heeft kunnen vinden, een vierde Zondag in te lassen of ande·re data vast te stellen. B(j de bepaling vcm de Zon- dagen is cle ministe1· er voorts van uit ge- gaan, dat ook andere bezienswaardigheden in de natuur. als bloeiende bongerds, niet mo··

gen wm·den achtergesteld bi:i de boltenvel- clen."

Het wil ons voorkomen, dat de redenering van de minister niet bepaald overtuigend klinkt.

Noch 1 Mei, noch 8 Mei kunnen als een feest- dag worden beschouwd en zijn o.i. dan ook min of meer willekeurig gekozen. Waarom hier de 24.ste April ontbreekt, is niet recht duidelijk Voorts is het allerminst duidelijk waarom de bloeiende boomgaarden wèl en de bloembollen- velden niet in aanmerking komen bij het op- stellen van een schema van Zondagen waarop het rijverbod niet geldt. Dat het weglaten van die ene Zondag een belangrijke rol uit zuinig- beisdoverwegingen zou spelen, lijkt ons cvemnin weinig aannemelijlc Men zou in zekere zin de indntk kunnen luijgen dat hier met twee maten wordt gemeten, hetgeen o.i. ten zeerste zou moeten worden betreurd.

Het zou ongetw\ifeld een zeer elegant gebaar van de bewindsman van Verkeer en Waterstaat zijn, indien hij met betrekking tot deze kwestie' nog eens zijn hand over z\in hart zou wille-:1

str~jken.

Borrelpraat 1

Enige malen hebben wij in ons blad geschn'!- ven over een soort journalistiek, dàt in deze tijden wordt beoefend en haar kracht zoelü in verdachtmaking.

Zeer vooraanstaande partijgenoten van on!!

zijn ook besmeurd. Zo \Vera in de Nieuwsbr·ief van de Stichting Voorlichting· Buitenland (d.d. 18 Februari) in de inhoudsopgave de tekst vàn een in die nieuwsbrief opgenomen artikel o.m. als v-olgt samengevat:

"Sinistere samenzwering in V.V.D. Stikker, mevrouw Fortanier-de Wit en Korthals in ge•

heim strevend naar volkomen loslaten van Indo·

nesre en bondgenootschap met Schermerhorn.

Vandaar opzettelijke sabotage van officiële po- litiek".

Niet alleen bij partijgenoten heeft· dÜ geschrijf weerzin opgewekt. Ook buiten onze gelederen is op het verderfelijke gewezen. Zo halen wij met instemming een artikel aan uit het blad De In- dustrie, het officiële orgaan van de hoofdgroep Industrie, dat zijn lezers met de volgende woor- den duidel\ik maald hoe dit gedoe moet worden gezien:

.,In En{Jeland en in Amerika kan. men op ongeregelde tijden kennis nemen van zgn.

nieuwsbrieven, die de lezer "insicle infor- mation" trachten te geven, althans sugge- 1'eren, dat zij iets meer vertellen dan men i.n kranten of op andere wijze ve1·neemt.

Ook in Nederland worden deze in de En- gelse taal gestelde stukken wel eens ver- spreid en in vele gevallen met waardering gelezen Thans heeft zich ook in Neder- land een zodan·ig initiatief ontwikkeld. De Stichting Voorlichting Buitenland heeft n.l.

een Nederlandse nieuwsbrief opgesteld naaT het modeL van soortgelijke Engelse en Ame- rikaanse brieven. Wij hebben van een van deze nieuwsbrieven en wel van die, geda~

teerd 18 Februari j.l., kennis kunnen neme~&

en zijn geschrokke'l& van de wijze, waarop - naar tvü toch nwgen aannemen - verant- woo1·deHike mensen bereid zijn om langs de weg van openlijke of bedekte insinuaties de goede trouw van vooraanstaande Nederlan- ders in tw~ifel te trekken. Persoonlijk achten 1vU de waarde van nieuwsbrieven, die een zgn. vertrouwelijk en persoonlük kamktu dragen, niet groot, maar zoals boven 1·eed~

gezegd, enkele Engelse en Amerikaanse voo1·- beelden w~jzen er op, dat men op dit ge- bied ook iets r:~oeds kan bereiken. In dit op- zicht echter heeft deze eerste N ederlands:•

poging volledig gefa.aLd. Wij zouden hie?' niet over schrijven, wa1·e het niet, dat ons van verschillende zUden wordt bericht. dat thans b~j het bedrijfsleven wordt gecolpor- teerd om .zich van een 1·egelmatige toezendin!l

·van de nieuwsbTiéven van de Stichting Voorlichting Buitenland te verzekeren tegen betaling van J 66,- per jaar.

Smaken kunnen tliteraaTd verschH!en. maat wii menen deze voorlichting van de Stichtinu Voorlichting Buitenland slechts te kunnen betitelen met: een uitgeb1·eid borrelpraat:i?

van het slechtste soort. Wij betw~ifelen of het algemeen belang met het verschijnen van dit so01't publicaties is gediend. Integen- deel, schriftw·en t'an dit allooi dragen er slechts toe bU het vertrouwen te onde1·gra- t'cn om daanloor wanoTde "te scheppen."

Borrelpraat IJ ·

V^<Hl cliP "nieuwsbrieven'' is samensteller ll<'

Journalist J. Fabius. Welnu, deze man zijn wij ook tegengeleomen in de bijlagen van het rap- port der parlementaire enquête-commissie, diE' wel zeet· veel wetenswaardigs op allerlei gebied naar voren brengt.

Over d.e journalist Fabius lazen wij namelijk in een in het rapport opgenomen correspondentie tussen generaal Winkelman en de (thans omge- lromen) generaal-majoor Sas, de man die inder- tijd zulk prachtig werk heeft gedaan als mili- tair attaché te Berlijn. Over de heer ~as schreef de journalist Fabius op 26 Maart 1947 een ar- tikel in "Het Dagblad" en wel zodanig, dat ge- neraal WLnkelman daarover tot de heer Sas een brief richtte.

D~ laatste antwoordde daarop ck oud-oppN- bevelhebber, o.m. met het volgende:

"Hooggeachte Generaal,

Uw brief del. 29 Maart 1947 vond ik op mün bureat< j.l. Woensdagmorgen, na tentg- keer uit Nede1·Land, waar ik de Paa.~dage~:

b(j familieleden en vrienden doorbmcht.

Het artikel in "Het Dagblad" van 26 Maa• t

.i.l. was mij bereids bekend. De voorstel- ling van zaken, dat door mij een interview zou z~in verleend aan de Politiek Redactew•·.

·is op zichzelf reeds volkomen misleidend:

het artikel is door die 1·edacteur - t.w. d?

heer J. Fab'i11s - gedistilleerd uit een g•?- sprek op de "Witte" op 25 Maart j.l., waa1·bij, behalve onderr:~etekende, verschillende ande- 1·en aanwezig waren en welk gesprek is ont- staan naar oonlei.ding van de petssage bL.

239!240 in het tweede deel van het boek va 1 Dr. Gisevius "Bis zum bittent Ende" met betrelcki.ng tot mijn waarschuwing betreffen- de de overval in Nederland in de nacht van 9 Mei 1940 gegeven.

Er zijn mij in dat artikel mededelingen al~

het ware in de mond gegeven, welke niet van mij, doch van anderen afkomstig zijn,

tèrtv~jl het artikel op verschillende ptmteH onjuistheden bevat. In tegenstelling met de algemeen geldende journalistieke gewoontP, is het mi} vo01· de publicatie niet ter inzage

gegeven.

Ik. heb niet nagelaten ter zake onmiddellij:..:

een scherp protest tot de Hoofdredacteur van het bewuste blad te t'ichten. Deze heeft hierop tot dusverre "l.iet 'gereageerd. Bij i1i-

gewonnen informatie bij de Regeringsvoo1'- lichtingsdienst bleek, dat het blad (en des- zelfs redacteuren) al~ "onbetrouwbaar'' wer- den gequalificeerd ''

Van onze kant hebben wij aan het oordeel van generaal Sas niets toe te voegen.

5_ymbool

De tewaterlating van het grote Noorse pas- sagiersschip Oslofjord te Amsterdam met de komst van Kroonprins Olaf en Prinses Mar- tha van Noorwegen heeft ons volk gelegenheid verschaft zijn sympathie te betuigen aan de toe- komstige drager van de Noor se kroon en zijn echtgenote. Die in ons land gekomen zijn om getuige te Zijn, op w·elke wijze de Nederlandse scheepsbouwindustrie, hersteld van de slagen van de bezettingstijd, meewerkt aan de opbouw van de vloot, ook van de Noorse. Het pakkend- ste symbool was naar onze smaak wel, dat toen

de Oslofjord te water was gelaten, binnen vijf minuten een kraan de eerste spanten neerliet voor een nieuw schip, wederom een Noors, dat op de werf van de N.D.S.M. gebouwd zal wor- den. Een symbool, dat moed geeft voor de ener- gie van Nederlandse onderilemers en arbeiders beide.

8 APRil. 19·19 - Pag. S

Herinner je je nog wel oudje?

Herinnert U .zich nog de brief van 2.5 be- lungrijke N.S.B.-ers, die hnn sclmld be- kenden en bereid wm·en duarvoor boete te doen? Ja, het is al weer een tijd qe- leden en er is intu.ssen alweer zoveel. ge- beurd. dat zoiets gauw in het ve1·geetboeic makt. Maar in ieder geval is het ge- beurd. En de leider van die oucl-N.S.B.- ers. die spijt hadden over hun optrede11 in de bezettingstijd en die oprecht ge- neigd wm·en daa1·voo1· boete te doen was, de sec1·etaris-genemal van de N.S.B .. ir.

Huygen.

Die zel.fde ir. Huygcn poogde dezer dagen, toen hij va:n het kamp Cmiloo ove1·gebracht zou moeten worden naar d(!

stmfgevangenis in Scheveningen, te ont- snappen. H~j ging kennelijk van 't denk- beeLd uit, dat toch niemand .zich meer zou herinneren, dat h(j het initiati.ef hacl

r:~enomen tot die be1·eidheid van boete doen. W om·den en daden, ook in het veT-

leden, daaTtussen was bij de N S.B. wel enig veTschil!

~---~

Betreurenslvaardige breuk

Wij menen ck verbreking van het overleg tussen de regering n1et de ondcr\vijzcrs- federatie die zeer onlangs plaats greep, ernstig te moeten betreuren. Het ver·breken van dit over- leg heeft in de kringen van het onderwijs een ernstige beroering gewekt, een beroering die naar onze mening haar grondslag niet alleen in de materiële omstandigheden vindt. Hi(•r gelden mede andere maatstaven. Wij willen ons op deze plaats niet verdiepen in de vraag wie bier als de schuldige moet worden aangemc·rkt. Een :feit is, dat het overleg tussen de regering en de Al·

gemene Nederlandse OndPlWijzers FedE'ratie is verbroken, hetgeen de verhoudingen in ons on•

derwijs in het algemeen zek<.'r niet ten goede zal

!<Omen. Het zou o.i. dan oolc wenseltjk zijn, dat er zo spoedig mogdijk wegen werden gevol1flen om uil de impasse te geraJcen. De belangen die hier tenslotte op het spel staan zijn te groot, clan dat zij van een onderlinge str~jcl, diP in feite min of meet een p!·cstig<•-lGlrakter draagt. het slachtoffer zouden rnogcn worden.

:Men zie deze zaken toch vooral niet le eng.

Immers, het gaat hier niet alleen om de positi"

yan de opvoedeJ·s onzer j<'ugcl, die nu al b\jm~

tiertig jaar streven naar een redelUJw bezoldi- ging, het gaat toch ook om eh' jeugd zelf, wier belangen hij een str\id die nu opnieuw is ont- bránd, all•Jrminst zijn gedit'n<L

De jeugd bec,hoeft na de vreselijke en vervlal<- kende bezettingsjaren meer dan ooit onze steun.

Niet alleen het peil der intellectuele ontwikke- ling is in groot gevaar, doch eveneens dat der beschaving. Moge de regering zich dat ter dege realiseren en moge zij er in slagen in deze kwes-

·tie een redelijke oplossing te vinden, opdat er niet een str~jd op de ruggen van onze jeug·d wordt uitgevoehten.

1Heer zetel~-;

Naar wij in de Belgische bladen lazen, heeft de heer Vermeylen, de Belgische minister van Binnenlandse Zaken, twee wetsontwerpen bij de Kamer ingediend, waarvan het eerste betrek- king heeft op de aanpassing van de zetels van het parlement aan de uitslagen van de volks- telling. Het gevolg zal zijn, dat d<! Belgische Kamer binnenkort tien zetels meer zal gaan tellen. Deze berichten deden ons herinneren aan de uitlating van de vroegere Kamervoorzitter in ons land, de heer Van Schaik en aan soortge- lijke uitlatingen van zijn opvolg·er, de heer Kor- tenhorst, inzake uitbreiding van het aantal ze·

tels in ons parlement.

"Vij menen het te moeten betreuren, dat men van een derg<"l~jkf' gedachtengang in ons land de laatste tijd weinig meer hoort. Er zijn toch o.i.

twee belangrijlee redenen die voor een uitbreiding van het Zc'teltal in ons parlement zouden pleiten.

In de eerste plaats is ook in ons land de bevol- king enorm toegenomen, zodat men op goede g-ronden kan betwijfelen of het aantal zPtels van heden nog voldoende is om de volkswil op de juiste wijze tot uiting te brengen. In de tweede plaats zijn de parlementaire werkzaamheden, vooral na de tweede wereldoorlog, van dien aar·d, dat zij meer dan ooit de gehf'le kracht van onze parlementsleden opeisen. Vooral bij de kleine fracties is dat het geval. Op den duur wordt het parlementaire werlc voor het individuele parle-

mentslid te omvangrijk en mist hij daarvoor ook vaak de tijd het contact met het werkelijke leven buiten de Kamer te onderhouden. Voor sommigen wordt het Kamerlidmaatschap aldus gelijk aan de positie van een vrijgestelde, hefgeen ons niet juist lijkt.

Misschien dat het Belgische voorbeeld oolc in ons land er toe kan leiden, om zijn gedachten over bovengenoemd vraagstuk nog eenR ter dNt•

te laten gaan.

WIJHElD EN DE!\IOCRATIE

N.\'. CORNs. SWAR'l"J'OU\V'S S'l'UWADOOUS MAAT8CI11\I-'l'IJ

Rotterdam

Bijkantoren te:

Lossen en laden van zeeschepen en sJie VIlrelere werkzaamheden.

Opslag van alle soorten goederen.

Het hoofdkantoor, Willemslmde 21, ventr~l{t

gaarne op aanvraag inlichtingen.

AMSTERDAM • ANTWERPEN • GENT.

Hotel Café Restaurant

Rotterdam Zuid

DE ROTTERDAMSCHE DROOGDOK MIJ. N.V.

IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIHIIIIIIHIII!IIIIIIIIIIIHIJIIIIHIHIIIIUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIUIIIIIIHIIIIIIIIIIItllllllilllllllllllll!liiiiRIIHtHIIIIIIIIIIIII!IIIIillllllnlllitiiiUiilillllllll\l!llllllllllllllfl!llllllllllllllllllllll

N. V. Staaldraadkabel- en Herculestouwfabdek

voorheen

]. C. DEN HAAN

I

I

VLOEREH

N.V. BETON -l! PLATENFABRIEK '/wGEBRS. MYNLIEFF NYMEGEN

---^·-·- "" ---

SMIT

SLIKKERVEER

8 APRIL 1949 - Pag. 4

Fa. Plastirnode

Knopen en Gespen voor groothandel en industrie

A M S T E L 2 ~5 2 AMSTERDAM-C.

___

__________________________________ ___

llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll

.. ^~ ...

_/j.t...:'

U PEINST OVER EEN GESCHENK?

TEXTIEL

•

(

Adverteert

in dit

bladJ

1111!111!111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111!1111

"Ja inderdaad, bij voorrang adverteren in Vrijheid en Democratie. We bereiken daarmee een koopkrachtig e.n energiek publiek,

TRADE MARK

NV

RiGTERSBLEEK

voorheen

G . .T. Vau Heek & ZouPn

ENSCHEDE

KATOENEN.EN KUNST-

•

ZIJDEN WEEFSELS iiiiiiiiiiiilililliilliliilili!!i!llhlllliiiiiiliiiilliliiliiii

"Politiek, zeg je?" Nu, wat zou dat?

Juist daarom erin adver·

teren. Het is

VRIJHANDELS-POUT IE K

Geeft terstond de tekst door aan de Heer L. VLUG, Geestbrugweg 69, Rijswijk (Z.ij.) - Telefoon 119225

N.V.

W. A. HOEJ('s

iUACHIN~ EN ZUURSTOFFABRIEK Hoofdkantoor en !\fachinefabriel•

le Schiedam.

( 'ompressors voor aJle gassen en iedercn druk.

tnstaUaties \·oor de bereiding \·an zuurstof, stil•stof, enz.

TUINARCHITEC'TUUR -- · BOOMKWEEKERIJEN

Ontwerpen Aanleggen Onderhouden

GIJSB. VURENS

Ringvaartweg 98 - Rott~rdo.m (0.) - Tel. 22114