%aterdag 14 Februari 1953 • No. 244
VliJHElD IN DEMOCRATIE
,---
...WEEK B L A D V A N D E V 0 L K S PA R TIJ V 0 0 R . VRIJHEID EN D E ' M 0 CR A TIE
De vertegenwoordiging des volks over ramp en herstel
Nog blijft de ramp denken en doen van ons volk vrijwel geheel beheersen. Was vo.- rige week directe redding van mensenlevens plicht, wij zijn nu gekomen in de periode waarin de vraag over het opbouwen van een nieuwe toekomst voor de gedupeerden naar voren is gekomen en de aandacht van geheel ons volk vraagt. Al ons werken echter blijft gedaan tegen de achtergrond van het leed, dat gekomen is over. die honderdduizenden, die direct getroffen zijn. Wij weten, dat het verdriet over hen, die omgekomen zijn, door ons niet kan worden weggenomen en wij he~
seffen, dat wij machteloos staan tegenover degenen, die naaste verwanten hebben zien heengaan, Wat wij voor dezen kunnen doen is klein mensenwerk: niettemin doen wij ook dat werk. Maar daarnaast zullen wij onze krachten moeten· geven voor herstel en op.- bouw. zodat zij, die hun mogelijkheid van levensonderhoud verloren of aangetast za- gen, opnieuw werk kunnen aanvatten en hun leven weer kunnen opbouwen.
0 0 0
D e nood van vorige week stelde één abso.- lute eis: leniging. Daartoe hebben de goede krachten in ons volk zich op ontroe.- rende wijze aangegord. Zo treffend zegde Hare Majesteit het in Haar rede van Zondag j.l. Nederland ,.heeft ook als een kind het hoogste gebod gevolgd van de naastenliefde.
ons door Christus gegeven, Die alle leed doorleden heeft en kent". Welk prachtig werk is ook gedaan en welk heldendom is tot uiting gekomen in de noodgebieden, en welk een liefdevolle arbeid is evenzeer ver.- richt in de niet getroffen streken, waar ook duizenden dag en nacht in de weer zijn ge- weest om de getroffenen onderdak, kleding en dekking te verschaffen. Een gesprek, op de eerste dag van de ramp, trof ons ook diep.
Het was een eenvoudig man, die wij spraken.
"En wat ik nu zo mooi vind, dat het net is als in de oorlog: mensen van allerlei slag en richting staan samen, werken samen en waar- deren elkaar". Wij willen wel zeggen, dat ons persoonlijk ook juist deze-samenwerking van mensen van allerlei gezindten diep ge- troffen heeft. Laten wij dan ook niet die woorden van Koningin Juliana vergeten:
"De doorbraak van de dijken riep, daartegen in, een· springvloed op van medeleven met elkander. De eendracht uit de oorlogstijd was plotseling weer paraat. Dit hief ons volk in eens op bo- ven alle afscheidingen en ieder com- promis der samenleving uit. Wij voelen
er allen de weldadigheid van, weer sa- men te werken in het streven voor één grote zaak, en in ons enthousiasme wer.- ken wij door zonder er op te letten of wij moe worden of schenken weg zon- der te letten op wat wij ons ontzeggen".
Mooie woorden, die ons ook de kracht van een vrij en democratisch volk duidelijk ma- ken. Verschil van inzicht over de grote Ie~
vensvragen, verschil van inzicht ook over de inriChting der maatschappij, maar één wan~
neer het gaat om bedreiging van land en volk.
0 • •
D iep treurig is het communistische spel ge- . weest. Politieke winst te willen boeken uit een ramp, die van zo schrikkelijke om~
· vang is, getuigt van een mentaliteit, waarin menselijk gevoel uitgebannen schijnt. Eens te meer is het gruwelijke waartoe het commu- nistische stelsel leidt aan de dag getreden.
Eens te meer is duidelijk geworden hoe de communisten zi~h buiten de gemeenschap plaatsen. Wie deze week de communist Gort- zak in de Kamer bezig hoorde, vroeg zich af of deze man dan niets gezien had van het prachtige werk, dat duizenden mensen ten bate van hun mede mensen hebben gedaan.
Maar wij zwijgen er verder over. Het was te erg om er veel woorden over te schrijven.
Trouwens, deze lieden zullen door hun wijze van optreden de toch al aanzienlijk geslon-
ken aanhang nog verder zien verdwijnen.
Zij schakelen zo doende zich zelve uit. Ook daarom is het niet nodig veel over hen te zeggen.
• 0 •
Met het vorenstaande zijn wij al op het po- litieke vlak gekomen. Terecht had de Tweede Kamer vorige week, na het aanho- ren der eerste Regeringsverklaring, besloten geen gedachtenwisseling te houden. Er was nog te weinig bekend en velen verkeerden nog in direct levensgevaar; de Regering moest dus volledige gelegenheid tot hande- len hebben. Deze week was het anders en daarvan is ruim gebruik gemaakt om door middel van een discussie helderheid te bren~
gen in talrijke zaken, waarover ons volk gaar.- ne opheldering wenste, en om te spreken over maatregelen van herstel. De woordvoer- der van onze Tweede Kamerfractie, prof.
Oud, heeft dit gedaan op een wijze, die vol~
ledig recht deed wedervaren aan de zeer grote moeilijkheden waarvoor onze regeer- ders gesteld zijn geweest. Daarbij heeft prof.
Oud de gelegenheid gehad om zijn deernis
uit te spreken jegens hen, die verliezen heb~
ben geleden en hulde te brengen, aan allen die hulp hebben verleend. Getroffen had hem de grote offervaardigheid, die van part'icu~
liere zijde is getoonq. Niet onbegrijpelijk was zijn pleidooi, om bij alle hulp die de overheid geven zal en ook geven moet, toch niet voor~
bij te zien, dat men vooral ook de mensen zelf de gelegenheid moet geven om eigen huis of bedrijf weer in orde te brengen. Het moet bepaald niet zo zijn, dat overheidsorga- nen de mensen terzijde stellen om hen eerst weer toe te laten, wanneer deze organen de zaak voor elkaar hebben gebracht. Dan zou te veel verloren gaan aan initiaéief. doorzet~
tingsvermogen, inzicht en werkkracht, die de mensen zelf op kunnen brengen. Is het ook niet volkomen begrijpelijk, dat de mensen de behoefte hebben zelf aan de slag te gaan?
De werkdrift moet niet afgeremd, maar juist aangemoedigd worden I
Ook in ander opzicht waarschuwde onze fractievoorzitter tegen bureaucratische ten·
denzen, die zich zouden kunnen openbaren In de nota, welke de Regering aan de Karnel had overgelegd, had zij geschuvcn dat zij dacht aan een regeling voor de schade ,.in de geest van die, vastgesteld in de Wet op de Materiële_ Oorlogsschaden". Laat echter het tempo dat bij de uitvoering van deze wet wordt toegepast, niet tot voorbeeld worden genomen, zo waarschuwde prof. Oud, die een zo snel mogelijke afwikkeling van de ver~
goeding der schade noodzakelijk noemde.
Terecht. Nog deze week bereikten ons klach.- ten van mensen, die thans door de ramp wa~
ren getroffen, maar ook nog steeds op afdoe- ning van de vergoeding van de in de oorlog geleden schade wachtten I
0 0 •
1 n de gedachtenwisseling is ook naar voren gekomen de vraag .. en ook prof. Oud heeft haar gesteld .. of op de dag vóór de ramp nu wel alles is gedaan om de mensen duidelijk te maken, dat de kans op zeer ern- stige gebeurtenissen aanwezig was. De na- dering van de zware storm immers was al tijdig bekend en Zaterdagavond bleek ook, dat tijdens de eb het bij de voorafgegane vloed hoog opgestuwde water niet zakte, ter- wijl de windrichting toen uiterst ongunstig was. Gevr11agd mocht dan ook wel degelijk worden of de van officiële zijde gegeven waarschuwingen niet veel dringender en dui.-
delijker hadden moeten zijn. Het wil ons voorkomen dat dit punt nog niet geheel klaar (Zie vervolg pag. 3)
VRIJHEID EN DEMOCRATIE U FEBRUARI 1953 - PAG. !
DIRIGISME OF VRIJHEID
HET GAAT TENSLOTIE OM DE VRAAG: "WAf DUNKT U VAN DE MENS?"
I n het vraagstuk: dirigisme of vrijheid gaat het niet om een absolute tegenstelling. Ons Kamerlid.
de heer Van Leeuwen, heeft dit bijv.
ook in zjjn radiodebat met Ir H. Vos ()p 31 Mei van het vorige jaar na- drukkelijk op de voorgrond gesteld.
,;De geleide economie" - zo zeide hij bij die gelegenheid - ,,kan verschil- lende gradaties van vrijheid hebben en wij behoeven bierbij dus niet per se aan een a'blolute geboftdèahekl
\'oor anen, die aan het pl'Od!letie- proces deelnemen, te denken." En hij ging aldus voort: "Met vrije economie bedoelen wij geen bandeloze econo- mie". Immers ook deze beweegt zich binnen een kader van algemene rege- lingen van recht en orde, door de Overheid gesteld.
* * *
B enaderen meer vanuit de pruüscbe po-we het vraagstuk litiek, dan wordt het er nog niet een- voudiger op.
Het hedendaagse socialisme legt :zich ook ten aanzien van het econo- mische leven een zekere gematigd- heid op. Zijn beginselprogramma spreekt van een economisch bestel zonder klassetegenstellingen, "waarin het proces der beboettevoorziening door bijzondere organen ten bate der gemeenschap wordt geleid, de voor- naamste productiemiddelen op de ge- bieden van industrie, bankwezen en transport zijn gesocialiseerd en waar- in voor het overige door beperking der beschikkingsmacht de euvelen van het particulier bezit zijn opge- heven."
Dat moge kras genoeg klinken, het roept nog niet het beeld op van een voor honderd procent socialistisch ge- organiseerde samenleving,
We moeten daarbij voorts niet ver- geten, clat de programma-taal van de P.v.d.A. nog in .sterke mate door- drenkt is van de fraseologie van het oude socialisme. Wat zin heeft het bijv. thans nog te zeggen, dat men het z.g. kapitalisme bestrijdt en veroordeelt, omdat het de tendens in zich zou dragen tot het oproepen van oorlogsgevaar? Daar zorgt in onze tijd het communistische Marldsme wel voor en op veel afdoender wijze dan het kapitalisme of wat daarvoor doorgaat het in zijn bloeiperode ooit heeft gedaan! En wat zin heeft het in onze tijd, bij een mentaliteit als waaruit ten onzent de Stichting van de Arbeid geboren is, nog te beto- gen, dat de kapitalistische geest de arbeidskracht als koopwaar be- schouwt? Wordt niet alvast in de- communistische landen de arbeids- kracht ver benMen de koopwaar ge- steld, terwijl de arbeider dàar "tail- lable et corvéable à merci" van de leiders is? En wat zin heeft het nog te beweren clat de kapitalistische geest massaal sociaal onrecht duldt, geestelijke armoede in grote groepen der bevolking veroorzaakt en het persoonlijke en het gemeenschapsle- ven vermaterialiseert? Wij zouden zo zeggen, dat er in onze tijd wel andere economische stelsels zijn ver- rezen, die de samenleving terugsto- ten tot een in elk opzicht lager ni- veau, dan waartoe het kapitalisme haar had opgevoerd, welke tekort- komingen en gebreken men dit ka- pitalisme dan verwijten moge!
. . .
Q ns program, dat van de V.V.D., is in zijn bewoordingen - te- recht - soberder en reëler. Het er- kent, dat in de tegenwoordige maat- schappelijke verhoudingen Ingrijpen der overheid niet kan worden gemist.
Maar het stelt toch, dat het doel van het overhèidsbeleid moet zijn, recht- streekse overheidsbemoeiing zoveel mogelijk overbodig te maken. Ons program ziet de taak van de over- heid als een van toezicht-houden, waarbij de overheid als hoedster van het algemeen belang corrigerend in- grijpt, wanneer maatschappelijke or- ganisaties door te eenzijdig te letten op het groepsbelang, het algemeen belang dreigen te schaden.
Over de organisatie speciaal van het bedrijfsleven zegt ons program, dat deze behoort te berusten op de volgende beginselen:
a. het medebetrekken van de arbei- derswereld in het dragen va:n verantwoordelijkheid;
b. het vasthouden aan de autonomie;
e. de uiteindelijke zeggenschap van de overheid.
• • •
W e zien dus, dat enerzijds het hedendaagse liberalisme es-- kent dat In de tegenwoordige maat- schappelijke verhoudingen het ingrij- pen der overheid niet kan worden gemist. Hiermede wordt niet gedoeld op de specifieke na-oorlogse of de koude-oorlogstoestand: het liberalisme stelt dat dit ingrijpen noodzakelijk kan zijn tengevolge van de steeds toenemende ingewikkeldheid der wereldstructuur, dus los gedacht van alle oorlogseconomie en prae- of post-oorlogseconomie.
Anderzijds laat het hedendaagse socialisme hier te lande niet de eis horen van onmiddellijke en algehele socialisatie van het economische le- ven.
Begrijpelijk dus, dat velen in de waan verkeren of zich in de waan laten brengen, dat het hier uitslui- tend is 'n kwestie van opportuniteit.
Dit nu is niet het geval en dat moet ons wel heel duidelijk voor ogen staan. Het is gelijk mr Van Leeuwen het in zijn aangehaalde ra- dio-rede uitdrukte: ,,het meningsver- schil beperkt zich niet tot een dis- cussie over wat meer of minder ge- bondenheid. Het gaat wel degelijk om dieper verschil van principieel in- zicht. Het standpunt, dat men ten aanzien van dirigisme of vrijheid in- neemt wordt bepaald door de gees- teshouding die wij hebben ten aan- zien van andere principiële vragen, ja ik durf wel zeggen: het hangt sa- men met en wordt bepaald door heel onze wereld- en levensbeschouwing en heel onze visie op mens en samen- leving".
• • •
E mil Brunner, de bekende theo- loog, jarenlang in één adem genoemd met Kar! Barth, heeft eens als het eigenlijke grondkwaad van de tegenwoordige sociale wereld ge- noemd: de ontpersoonlijking.
Ik vlecht hier even een opmerking in, die bij de beschouwing van heel de problematiek die ons hier bezig- houdt, toch wel veelzeggend is: de
,.dia~IRbe theolOgie" waarvan Barth en Brunner beiden . de grond- leggers waren, heeft ook in ons land de z.g. "doorbraak" zowel op kerke- lijk-theologisch als op politiek terrein sterk in de hand gewerkt en wel op beide terreinèn sterk ten guns11e '98ft het socialisme. Opmerkelijk is nu, dat sinds Brunner en Barth theologifcb uiteengelopen zijn, Brunner op poli- tiek-economisch terrein een liberaal geluid Iaat horen, dàt n.l. van de vrije economie, terwijl Barth de Kerkvader van het personalistisch socialisme mag heten.
Om ons bij Brunner te bepalen: hij betoogde dat er in deze wereld on- persoonlijke instellingen en machten zijn en moeten zijn, Hoe ingewikkel- der het maatschappelijk mechanisme wordt, hoe talrijker en moeilijker de taken, waarvoor de gemeenschap zich ziet geplaatst, des te onvermijdelijker zijn onpersoonlijke, abstracte, wilt ge, -boven-persoonlijke mechanismen, van welke dan de Staat het grootste is.
Het Christendom, dat de persoon- lijkheid primair stelt, heeft niette- min de noodwendigheid van de Staat steeds erkend. Ik geloof, dat wij van het liberalisme zo ongeveer hetzelfde kunnen zeggen. Wat ons b.v. van het anarchisme onderscheidt is immers juist dat wij de Staat als noodwendig erkennen. Ja, het liberalisme heeft aan de Staat als rechtsstaat een hoog- heidsfunctie in het organische leven der gemeenschap toegekend. Van on- derwaardering van de Staat kan dus onder ons geen sprake zijn. Echter:
ook niet van een mythische en mysti- ficerende Staatsvergoding.
.. * ..
Het grote probleem, waarvoor de moderne mensheid staat, is echter, dat die onpersoonlijke mach- ten - waaronder dan, zoals Brunner zegt, de Staat de belangrijkste is - in onze tijd zulke enorme afmetingen hebben aangenomen, dat zij het per- soonlijke en zelfs het gemeenschap- pelijke element uit het leven ver-
DEZE BURGER
begrijpt bizonder goed dat communisten non-conformistisch m o eten zijn. Het non-conformisme is een der wezenskenmer- ken van het communisme; omdat iedere aanpassing aan het gangbare de kiem van besmetting door de "burgerlijkheid" in
zich draagt. .
Daarom begrijp ik nimmer dat zovelen moeite doen om elke daad van non-conformiteit van die zijde te signaleren en op àe kaak te stellen; dit is, vanzelfsprekend, vergeefse moeite. Het ka.n ziJn nut hebben om twijfelaars van hun twijfel af te brengen.
Maar dit is ook alles.
Daarom zal ik niet trachten de communistische houding ten aanzien van de nationale ramp ànders te begrijpen dan uit dit elementaire non-conformisme.
Het is in. zijn volstrekte onbegrijpelijkheid voor de niet-com- munist, als uiting en onderdeel van de communisfische tact ie k begrijpelijk, dat de Amerikanen - die in Zeeland als paarden werken- afschuwelijke kapitalisten zijn en blUven en dat Vader Drees en de zijnen een stuk van de schuld voor alle ellende dragen.
Dit lijkt mij consequent-inconsequent, ge moogt alleen in Uw diepste innerlijk vragen of deze mensen nu werkelijk m e n e n wat zij zeggen en in De Waarheid schrijven. Ik ben zelfs ge- neigd dit van velen te ge l o v en, al begrijp ik het niet.
Blijft de vraag of een deel der kameraden hiertegen be-
stand is. '
Of zij, na het sophisme van "anti-Zionisme, dat geen anti- semitisme is", ook dit, dat zoveel dichter bij huis is en zo- veel raker en dieper den NederZander treft zullen aanvaarden als hoogste wijsheid.
Ik geloof dat zij dit wèl zullen doen.
Ik geloof dat enige honderden zwakken-in-de-leer, de lijn, door Moskou getrokken, zullen verlaten, maar dat de overgrote meerderheid in het gelid zal b lij v e n lopen.
Laat ons niet trachten dit te begrijpen.
Voor wie niet gelooft, is het geloof van anderen nimmer te doorgronden.
Ware de communistische leer - ook in deze dingen - voor den niet-communist begrijpelijk - dan ware dit communisme geen communisme.
Begreep deze burger hem, dan zou Paul de Gróot net zo ver- foeilijk-burgerlijk zijn als
DEZE BURGER
dringen en. met vernietiging bedrei- een. Dit is bijv. het geval waar men het groepsbelang zodanig op de voor- grond schuift, dat het gemeenschaps- belang nauwelijks meer schijnt te be- staan of met dat van de groep bru- taalweg wordt vereenzelvigd.
Brunner - om nog even tot hem terug te keren - verwerpt uiter- aard het Staatssocialisme, gelijk clat in Rusland in toepassing gebracht is.
Maar hij stelt niet minder duidelijk vast, dat socialisatie of nationalisatie ons principieel naar hetzelfde eind- punt brengen. De volken - zegt hij - zijn gegrepen door een onzinnig geloof in de Staat. Hij noemt dit een verderfelijk bijgeloof. De Staat, als de meest omvattende, maar ook de meest abstracte en onpersoonlijke so- ciale instelling, mag met zijn dwin- gend recht slechts dan worden inge- schakeld, wanneer de minder omvat- tende organen, de economische orga- nisaües enz. enz., of niet in staat, of niet genegen zijn te doen, wat in het belang van het algemeen welzijn noodzakelijk is. Alles wat door vrije groepen kan worden gedaan, moet door hen en niet door de Staat ge- schieden. Het ingrijpen van de Staat moet steeds ultiiria ratio zijn. Zo spreekt Brunner, meer theologisch, vanuit het Christendom.
* * *
Z o nu zien wij liberalen het ook:
het onmiddellijk terugvallen op en grijpen naar en vertrouwen op de Staat leidt onvermijdelijk naar de totale staat met al zijn consekwenties.
Nationalisering van de volkshuishou- ding is de zekerste weg naar het to- talitarisme, ook wanneer zij, die de . socialisatie propageren, liefst zo ge-
matigd en onschuldig mogelijk voor- gesteld, zelf de totale staat niet be- geren. En zo is het ongetwijfeld te- genwoordig gesteld met heel veel so- cialistisch stemmende mensen, die zich in hun "progressiviteit" verga- lopperen.
Telkens wanneer we ons wezenlijk met het probleem dirigisme of vrij- heid bezig houden, stuiten wij ten- slotte op vragen van levensbeschou- wing, bijv. dus op de vraag: wat dunkt u ·van de mens? En van de mens !n zijn verhouding tot de sa- menleving.
In een volgend artikel hierover dus nog iets.
G. A. DE RIDDER
NOGlU4LS DE WINSTDEUNG
Antwoord aan de heer Jl an der Burg
(Ingezonden)
De heer Van der Burg betwist, dat een winstaandeel loon is. Maar, eilieve, wat is het dan? Een aalmoes misschien? Waarom dan zulk een aal- moes alleen aan het eigen personeel.
Het verband met de arbeidsprestatie is onbetwistbaar. Waarom is het naar zijn mening geen loon? Omdat het niet in de kostprijs is begrepen.
Het spreekt evenwel vanzelf, dat men het winstaandeel niet in de kost- prijs kan calculeren, omdat dit pas na beëindiging van het boekjaar kan worden vastgesteld.
Voor de werknemer betekent het winstaandeel het uitzicht op een mogelijke utkering na het einde van het boekjaar en door hem wordt het wel degelijk beschouwd als een deel van de beloning, welke hij voor
zijn arbeidsprestatie ontvangt.
Met het denkbeeld, het vraagstuk der winstdeling aan het oordeel van een studie-commissie te onderwer- pen, ga ik volkomen accoOt'd. Ik heb dit reeds enige tijd geleden in een jaarvergadering van onze partij be- pleit.
P. E. van Renesse
VBIJHEID EN DEMOORATIE
u.an WEEK to..t WEEK
Zoden aan de dijk!
Wij leven snel. De vreselijke ramp, die ons land tróf, ligt alweer bijna 14 dagen ach·
ta- ons. Het is thans enigszins bij benadering mogelijk geworden een overzicht te krijgen van het aantal doden, die bij deze ·ramp zijn te be:- treuren en van de enorme· niateriëlé schade, ·die werd aangericht.
Wij ha-halen~ slechts bij benadering. Een vol·
ledig overzicht zou in deze korte spanne tijds nog niet zijn te geven.
In dit verband mag de activiteit van de rege- ring worden geprezen bij het snel samenstellen van haar nota, die een eocste globale indruk van de toestand geeft.
Veel 'zal thans van de daadkracht van de re- gering worden gevergd, doch niet van de rege- ring alleen, doch ook van de Volksvertegen•
woordiging. Ook de Provinciale Staten en niet te vergeten de gemeenteraden in de getroffen gebieden zullen voor eeri uiterst zware taak ko- men te staan.
Wij willen ons op deze plaats r.iet uitvoerig in deze moeilijke vraagstukken verdiepen. Wel echter willen wij er op wijzen, hoe nodig het is, dat er werkelijk zoden aa!l de dijk worden gezet.
Dit kan slechts alleen en afdoende gebeuren, in·
dien er aan twee hoofdvoorwaarden wordt vol- daan te weten: het stimuleren van .t:et particu- lier initiatief en het overboord werpen van alle belemmeringen, diE:. ook maar enigszins als bu- reaucratisch zouden kunnen worden aangemerkt.
Dat dit mogelijk is hebben de ~ongste dagen bewezen toen vele formaliteiten en ambtelijke beslommeringen terecht met één slag terzijde werden gesteld.
De nationaJ,e nood maakte ons volk één en sterk.
Moge het zo zijn, dat er iets van deze geest zal blijven bestaan, ook nadat de vele wonden - zij het langzaam - door de tijd zullen zijn geheeld.
Buiten de gemeenschap
Indien de co~munisten in ons land zich ooit buiten de nationale gemeenschap hebben geplaatst, dan i.s net wel in de dagen, die onmid- dellijk volgden op de datum, dat de nationale ramp zich aan ons voltrok.
Zo heeft o.m. de "Nederlandse" communisti- sche leider, Paul de Groot, een boodschap ge•
zonden aan de leider der communisten in West- Duitsland, Max Reiman, waarin hij zegt, dat de overstromingsramp in Nederland ,,door de reac·
tie wordt misbruikt ten behoeve van propaganda voor het Europese leger".
(Vervolg van pag. 1)
is geworden. Wel is duidelijk gebleken, dat de minister van Waterstaat, mr. Algera, voor deze zijde van het vraagstuk open oog heeft.
Dat bleek in het Kamerdebat, dat is ook ge- bleken uit de nota der Regering, waar deze uiteenzet, dat maatregelen zullen worden genomen, "die strekken tot het verkrijgen van een verhoogde veiligheld met betrekking o.a. tot de· hulpverlening, organisatie van de waarschuwingsdienst enz."'
Het blijkt ook op ander terrein, dat de Re·
gering bereid is lering te trekken uit het ge~
beurde en het waterstaatkundige beleid daar~
aan aan te passen. Laat echter goed worden hegrepen dat daaruit nu niet mag worden geconcludeerd: "dus zulke ernstige gebeurte- nissen zijn te vermijden". Al wat gedaan wordt, is mensenwerk, met alle onvolkomen-
heden en beperktheden, die nu eenmaal aan het werk van de mens kleven. Alles voorzien is ons onmogelijk. Wel echter moet gedaan worden wat binnen ons vermogen ligt.
De Groot heeft zich voorts niet ontzien, de beschuldiging ui~ te spreken, dat de reactie .,de last der hulpverlening aan de slachtoffers hoofd- zakelijk laat drukken op de arbeidende klasse",
In Amsterdam heeft de communistische E.v.c.
het bestaan onder de arbeiders van Werkspoor een pamflet te vel'spreiden, waarin wordt op•
gewekt niet over te werken voor de wat-ersnood·
slachtoffers.
Ook in andere bedrijven is zulks geschied. Het is overigens gelukkig te kunnen vaststellen dat de Nederlandse arbeiders zich door dit Communistisch gedoe niet van de wijs hebben laten brengen, want er is zeer weinig gevolg gegeven aan de Conunu- nisUsche oproep.
Bescherming Bevolkirtg ···
I n vele plaatsen van ons land is de wervings- actie gaande voor de organisatie Bescher- ming Bevolking, terwijl in andere gemeenten de voorbereidende werkzaamheden daartoe ener•
giek worden aangepakt.
Mocht ooit de waarde Yan een dergelijke opzet op de voorgrond zijn getreden, dan is het wel onder de huidige bijzondere omstandigheden.
Immers, een dergelijke organisatie kan niet al- leen - laten wij hopen, dat dit nimmer zal ge•
beuren - onder oorlogsomstandigheden van zeer groot nut voor ons volk zijn, zij kan eveneens uitnemende diensten verrichten onder buitenge- wone omstandigheden, zoals die zich b.v. bij de jongste ramp hebben 7oorgedaan.
M.a.w. is thans wel op een zeer duidelijke wijze komen vast te staan, hoe nuttig het is ook in vredestijd over een dergelijke organisatie te kunnen beschikken.
Het ge·weten knaat{t verder
0 nder het motto "Het geweten knaagt'~
maakten wij de vorige week op deze plaats melding van het bedanken van twee com- munisten voor hun partijlidmaatschap en het lidmaatschap van de gemeenteraad.
Inmiddels schijnt dit gewetensvraagstuk on·
der de. communist<>·l ook elders een rol te gaan spelen getuige het feit, dat in· Beverwijlt even- eens een communist zijn raadszetel ter beschik•
king heeft gesteld, terwijl hij tevens heeft be- dankt VOO!.' het lidmaatschap van de C.P.N.
Het geweten knaagt verder. Gelukkig kunnen wij . constateren, dat de jongste gebeurtenissen achter het ijzeren gordijn, zelfs de kringen van de Nederlandse communisten riiet zonder be·
roering laten.
J n de regeringsnota is ook gesproken over het scheppen van een "centrale verant ...
woordelijkbeid voor het herstel van de dij~
ken". Zeket, zo betoogde prof. Oud, deze is nodig, maar laat de Regering het goede van onze waterschapsorganisatie niet voorbij zien. Voorts bracht prof. Oud hierbij nog twee interessante punten ter sprake. In de eerste plaats suggereerde hij de mogelijkheid van een wijziging in de waterschapsindeling.
daarnaast vroeg hij of er ook niet een finan~
ciële verhouding tussen rijk en waterschap- pen moet komen, met waarhorgen voor de autonomie der waterschappen. Hier dacht . onze woordvoerçler er aan om geheel ons volk meer te doen delen in de lasten der wa·
terkering. Het bleek, dat minister Algera voor deze suggesties volledig begrip had.
De Regering heeft ook het vraagstuk van de afsluiting der zee-armen aan de orde ge~
steld. Laat zij dit vraagstuk dan echter niet alleen voor de Z.W.-hoek van ons land he~
zien, maar ook het Noorden in de studies be ..
U FEBRUABI 1953 - PAG. I
'
Buitenlandse deelneming met de nationale ramp
Een re~tificatie
In onze vorige editie vermeldden wij inder- . haast en onder de druk der algemene toe- stand abusievelijk, dat op ons Partijsecre- tariaat te Den Haag,. een telegram van deelneming was ontvangen van onze Ita- liaanse geestverwanten in verband met de nationale ramp, die ons land heeft getrof- fen.
De opme*elijke .lezer zal inmiddels hebben begrepen, dat dit. telegram niet alleen van de Italiaanse parti . républicain maar ook van de Franse Union Démocratique Socia- liste de la Resistance. afkomstig was.
Ook de tekst kwam verminkt in ons bezit, weshalve wij menen er. goed aan te doen de .~p~eJ,iJ~e t~st !llernevens te.ll!.t~
volgen. ·• . , ·. . . . . . Het telegram had de volgende inhoud:
Le parti républicaln italien et l'U.D.S.R.
s'unissent pour envoyer à travers vous leur témQignage de profoude sympathie au peuple hollandais dans les heures doulou- reuses qu'll traverse.
w.g. REALE w.g. LINDE
Hier kan wellicht de scheidingslijn worden getrokken tussen degenen in het communistische kamp, die nog over een geweten beschikken en hen, die de bevelen uit Moskou blindelings wen- sen te volgen. In elk geval zijn het niet de slechtsten, die op het ogenblik de moed hebben hun dwaling openlijk te erkennen.
Geen circulaire
Naar aanleiding van onze publicaties ter plaatse in onze edities van 31 Januari en 7 Februari j.l. onder de opschriften "Opheldering gevraagd" en "Verkregen opheldering", deelt het ministerie van Financiën ons mede, dat er geeu circulaire is toegezonden aan de inspecteurs der belastingen, waarin zou staan vermeld, dat er vanwege dit ministerie bezwaren bestonden tegen het feit, dat ambtenaren der belastingen of van het ministtrie een leidende functie zouden aan•
vaarden bij de Dienst Bescherming· Bevolking.
Het ging hier, volgens de zegsman van het ministerie, om twee individuele bijzondel;'e ge- vallen.
Van een circulaire, waarvan onze bron - waarop wij volkomen meenden te mogen ver•
trouwen - melding maakte, is echter geen sprake.
Waarvan bij deze gaarne acte.
trekken. Ook daar heeft het gespannen in de beruchte nacht van Zaterdag 31 Januari op Zondag 1 Februari !
• • •
W ij hebben in dit artikel geschreven naar aanleiding van het Kamerdebat, waarin de sprekers een voorlopig oordeel gaven.
Veel zal nog nader besproken worden en wij stellen ons voor dan nog op belangrijke kwes~
ties, die wij thans terzijde lieten, terug te komen.
Eindigen wij thans met de vermelding van de gedachte van prof. Oud om de gemeente~
raadsverkiezingen in de noodgebieden uit te stellen. De Regering had hier meer oor voor dan voor de suggestie van de heer Tilanus om de verkiezingen in alle gemeenten uit te stellen. Is het thans, na al het voorbereiden- de werk, dat reeds gedaan is, nog wel doen~
lijk om dit laatste te doen? Terecht koos de Regering niet de zijde van de heer Tilanus.
maar die van de heer Oud. K.
Steunt het Nationaal Rampenfonds Giro 9575
U FEBRUARI 1958 - PAG. & VRIJH
*
pariemeBEIDE I(AMERS DER STA1
De mens wikt, God beschikt. Aan deze oud-vaderlandlltl wijsheid zullen
· "elen hebben gedacht, toen de Tweede Kamer in de namiddag van Dinsdag I Febniari bijeen was.
In plaats immers te kunnen beginnen met de afhandeling van de twee weken tevoren reeds toegezonden uitgebreide agenda ·van \verkzilainheden1
lulsterden thans de leden van de Kamer, persvertègenwoordigers en pu- bliek, onder de verse indruk van de nationale ramp, welke grote delen van land en volk zojuist had getroffen, staande naar de woorden van voorzitter Kortenhorst, die aller gedachten vertolkten en vervolgens naar de uitvoe- rige verklaring, welke minister-president Dr~ès, in tegenw<!ordigheid van alle leden van het Kabinet, namens de Regering in verband met de ramp aflegde.
Onder de aanwezige Kamerleden bevond zich, na vele .maanden van af- wezigheid als gevolg van het haar destijds overkomen ongeval, ook weder onze geestv~rwante mevr. Fortanier-de Wit, wie wij van· harte ·toewensen;
dat zij geleidelijk haar volle werkkracht weer zal· mogen herVinden.
T erecht, naar ons oordeel, stelde dr. Kortenhorst voor, niet op dat ogenblik reeds over deze uiter- aard nog onvolledige verklaring van gedáchten te Wisselen. ·
De minister~president had hem me . .;
degedeeld bereid te zljn, de volgende week, nadat een beter overzicht van de toestand zou zijn verkregen, aan- vuHEmde mededelingen aan de Ka- mer te doen. Desgewenst zou de Ka- mer daarover dan een gedachtenwis"
aeling kunnen openen.
Slechts de zelfs bij deze gelegen- heid weder afwijkende communisten waren het daarmede niet eens en wensten een onmiddellijk debat. Zij vroegen zelfs hoofdelijke stemming over het voorstel van de voorzitter, dat daarna werd aangenomen met 80 tegen 6 stemmen. Tegen stemden al- leen de 6 communisten.
Enkele dagen later werd door de Regering bekendgemaakt, dat zij een aanvullende nota bij de Kamer zou indienen en wanneer dit nummer van ons blad is verschenen, zal het debat daarover dus wel reeds hebben plaats gevonden.
De Tweede Kamer besloot tevens, die week verder niet te vergaderen, teneinde aldus geen beslag op de tijd van de Regering en haar ambtelijke apparaat te leggen.
Bovendien waren er uiteraard ook vele Kamerleden, die zich persoon- lijk van de toestand op de hoogte wil- den stellen en op allerlei wijzen aan de werkzaamheden ter leniging van de noocl wensten mede te doen.
over de juridische puzzle, door mr.
Pollerna <C.H.) opgeworpen.
Het ging daarbij, zoals men zich zal herinneren, om de vraag, of de oude wet op de dividendbeperking
· niet per .31 December was vervallen en of dus wel ten rechte van een
"verlenging" bij een nieuwe wet (zon- der terugwerkende kracht) kon wor- den gesproken.
De visie hierop, door minister van de Kieft toen reeds kort verdedigd, werd thans zeer uitvoerig toegelicht door de nieuwe staatssecretaris van Financiën, dr. Van den Berge, die beoogde, dat de oude wet nog "spring_
levend" was en dus ook terecht kon worden "verlengd".
Het was ongetwijfeld een knap be- toog van deze juridisch-financiële ex- pert, maar ieder volledig overtuigen vermocht hij toch niet.
Dat gold ook voor onze woordvoer- der, .prof. Molenaar, voor wie, zoals wij ook de vorige week reeds uitvoe- rig hebben weergegeven, de materiële inhoud van het verlengingsantwerp zelve reeds verwerpelijk was.
Anders dan bij de heer Pollema, die met de handhaving van de dividend- stop voor wederom een jaar wel mee wilde gaan, mits hij ten aanzien van het juridische dubium van zijn onge- lijk overtuigd zou worden, was voor prof. Molenaar deze kwestie slechts een bijkomstige. Ook als hij wel op dit pUnt overtuigd zou zijn gewor- den, zouden hij en zijn fractiegenoten hun stem toch n i e t aan het verlen- gingsantwerp hebben gegeven.
Prof. Molenaar getuigde, dat in de week, gedurende welke hij deze aan- geleg.enheid nader had kunnen bezien,
D rie kwartier na het begin van blj hem sterke twijfel aan de· juist~
deze korte vergadering van de heldvan :het Regeririgi;stapd~unt was
".l'weede Kamer legde minister · Beel, ;-:.
:ba een kort woord van voorzitter ,gere~en. . . . .
Jonkman, een vrijwel ge•Hkluidende Hij concentreerde zljn bezwaren op ...., een punt, .waarop dr. Van den Berge :.erklaring in de Eerste Kamer af. in eerste aanleg niet was ingegaan, Iri.deze Kamer zijn d8.arnà het oni- .. gameAjk de considerans van. het ont- werp. verlertgîiig ya~i· de . divid~ndbe-.. \Verp. . .... ' . . . . -. . . . .. . . . perkbtg en de. begrot ngen van opr- ' 'Uit die considerans . bleek, dat de log en Marine nog afgehandeld. Regering wa: uitgegaan vlin de ge-
Zoals wij de vorige week geschre- dachte, dat de we t als zodanig moest :.en hebben, was de verdere t lhande- worden verlengd.
llng van dit ontwerp geschorst, om- Dat zou, zoals prof. Molenaar op- dat op dat ogenblik niet tot een posi- merkte, dan echter toch betekenen, tleve. uitspraal). kon wqrdén gekome~ .. dat de oude wet op 31 December af-
Mr WENDELAAR
· .•••. een woord van lof . .••
gelopen .was. En d11-armede was, dan niet .te ~verenigen het standpunt van de Regering, dat de . we t nog be- stond, doch dat zlj slechts verlengd behoefde te worden voor de boekja- ren 1952 en 1952-'53.
Dat dit inderdaad èen zwak punt was, gaf dr. Van den Berge bij de re- plieken toe, maar het was z.i. toch niet beslissend.
* * *
p rof. Molenaar was van mening, dat het standpunt van de staatssecretaris, als zou de wet
"springlevend" zijn, niet juist was.
Het ,.stervensproces" moest naar de mening van de heer Moienaar in tweeën worden gesplitst.
Hij was het n.l. met de staatssecre- taris eens, dat de wet . blijft gelden voor de .o b j .e c t e n, '·waarvoor de jaren nog nlet verstreken zljn.
Maàr de wet is n i e t springlevend voor de materie, die is neergelegd in artikel 28, eerste. Ud, krachtens welk de werkins van· de wet voor to~kom-
DE RAMPZALI~
stige boekjaren is vervallen, Wat het overige deel van de wet betreft zou men. kunnen zeggen, dat dit in liqui- dati€ was.
Bij zijn onderzoek had prof. Mole- naar zich nu bezig gehouden met de vraag of het mogelijk was, de wet weer ten volle tot leven te wekken, dat wil zeggen, haar, ook wat betreft artikel 28, eerste lid, dat nu de wer- kingssfeer voor toekomstige boekja- ren uitsluit, bij deze wet te verlen- gen.
De vraag dus: Zal de rechter de wet, conform dit ontwerp gewijzigd, wellicht onverbindend verklaren?
Aan de hand van verschillende uit- spraken in rn1n · of meer analoge ge- yallen <waarop wij hier nu niet zul- len ingaan) kwam prof. Molenaar tot de con::lusie, dat twijfel hier in ieder geval in sterke mate aanwezig was.
En waar het nu om een niet al te belangrijke zaak ging, eeri zaak, die een onzuivere stemming zou veroor•
zaken, betreurde de heer Molenaar
MINISTER STAF .... geen privileges . ...
het, dat de minister van het nadere beraad geen gebruik had gemaakt, om intrekking· van · het ontwerp te bevorderen.
Zoals reeds gezegd: .voor onze frac ..
tie zelve .. maa4te dit overigens geen verschil. Wel was dat het geval voor de christelijk-historische fractie, wel- ke in overgrote meerderheid met de verlenging had willen meegaan, wan·
n!'er . zlj ten aanzien van het juridi- . sche punt was overtuigd geworden.
Dat was echter niet het geval.
DE uitslag van de eindstemming was nu, dat het ontwerp is aangeno- men met 31 tegen 15 stemmen.
Met onze V.V.D.-fractie hebben te- gengestemd de C.H., vier K.V.P.-ers:
de heren. Regout, Sassen,· Van Veld- hoven en Mertens, zomede, als enige van de A.R.-fracti'e, prof. Hellema.
Vóór het ontwerp stemden de P.
v.d.A., de meerderheid van de K.V.P.•
fractie, de A.R. met uitzondering van prof. Heilerna en de C.P.N.
...
H ierna zijn in behandeling geno- men de begrotingen van Oorlog en Marine, waarbij mr. Wendelaar, als gebruikelijk, als de V.V •. D.-woord- voerdei" optrad.
Hij sprak er zijn vreugde over uit, dat minister ·Staf en zijn ,.team" wa- ren teruggekomen in het nieuwe Ka-.
binet, .evenals het hem. genogen ctee<J..
Tweede Kamer' ver~
Kamer aanvaardd4 having van de di1 Mr. Wendelaar be~
Oorlog en Mar·ine front geniet geen ,,
dat, na zijn klacht van het vorige jaar, alsnog ook een liberaal was be.
noemd in de Nationale Raad Welzijn Militairen.
De heer \Vendelaar bracht in her- innering, dat hij, naar aanleiding van het feit, dat hij het drama der Bre- dase ontvluchtingen was gebleken, dat allerlei ambtelijke bureaux, toen dat gebeurde, "in een stevige dut ver- zonken waren", had opgemerkt: "Als dat oqk maar niet het geval is biJ
Defensie". ·
Uit wat .hij tot nu toe over het snelle optreden der militairen na de stormramp had vernomen meende hij, voor zover hij dat op dit ogenblik kon bezien, te mogen concluderen, dat zulks daar gelukkig n i e t zo was.
Bij de vervulling van hun verheven taak waren zowel onder de militai- ren als onder de burgerlijke autori- teiten enige slachtoffers gevallen.
De heer Wendelaar sprak naar aanleiding hiervan een woord van deernis met de nagelaten familiebe- trekkingen.
Komend tot het eigenlijke legerbe- leid memoreerde de heer Wendelaar de critiek, zoals deze hier en daar in de pers, in het bijzonder naar aanlei- ding van de bekende oefening "Hold Fast", tot uiting was gekomen.
Het kwam de heer Wendelaar voor dat deze critiek gegrond was in zo- 'verre, dat er aan onze krijgsmacht
op dit ·ogenblik inderdaad nog veel ontbreekt.
Niet gegrond echter was zlj, . voor zover het verwijt te dien aanzien tot deze minister en zijn helpers - zo- wel de staatssecretarissen als op de bureaux ~ was gericht.
Het beleid van de minister en zljn helpers beziende, wilde onze woord- voerder beginnen met een woord van lof daarvoor, aangezien sedert 's mi•
nisters optreden de toestand van on- ze krijgsmacht met sprongen omhoog was gegaan.
Als wij nu nog niet vetder zijn, als er nog bezwaren zijn en de zaak op verschillende punten niet geheel in orde is, dan meende hij, dat het ver- wijt daarvoor niet minister Staf treft dan wel zijn voorgangers en mis- schien zelfs ook hen niet, omdat die bezwaren meer een gevolg waren van de omstandigheden.
Wij zijn nu eenmaal op een aller·
droevigste manier met onze krijgs- macht uit de oorlog gekomen en daarna hebben wij het geval-Indone- sië nog gehad.
.Keulen en Àken zij~ niet in één dag gebouwd: wij kunnen ook niet een ki'ijgsmacht uit de gron_d stam•
pen.
Er is dus wel reden tot critiek, maar ook voor lof en. die was niet van de heer Wendelaar alleen, zoals hij aal\ de hand van (niet Pls com·
pliment bedoelde, maar . als. zeer· a-
kelijke uitsprakeJ bevelhebb
Okost ver
worden g f1500 mi!
jaar.
Het is 1 Wendelaa voel hebb het moet
Maar h der gepl~
kunnen n:
hoogte va Het WOl door de Il
hevigheid De jare:
toch zekeJ een bezet1 van bewa' ook zijn. · Maar dE wust van volk kost op te brer Ie onnodi1 En nog et zuinigheid bevoordeli Komenè krljgsmacl laar, dat zalhaar ren voor •
ST. Dr
