R R R e e e k k k e e e n n n m m m o od o d de e e l l l v v vo o o o o o r r r d de d e e
k k k o o o s s s t t t e e e n n n b b b e e e h h h e e e e e e r r r s s s i i i n n n g g g b b b i i i j j j P P P a a a p p p e e e r r r F F F o o o a a a m m m v ve v e e r rp r p p a a a k k k k k k i i i n n n g g g e e e n n n
Scriptie van: Willem Derkman
St.nr.: 0995452
Studie: Technische Bedrijfswetenschappen richting Proces technologie, Rijksuniversiteit Groningen
Eerste begeleider: Drs. A. Smeenge
ProductAAA ProductBBB ProductCCC Euro/kgeind Euro/kgeind Euro/kgeind
Weegverlies euro/kgeind 0.0296 0.0273 0.0263
Mengverlies euro/kgeind 0.0321 0.0296 0.0285
Tankverlies euro/kgeind 0.0357 0.0329 0.0317
Pluimverlies euro/kgeind 0.0337 0.0286 0.0315
Controleverlies 0.1699 0.1108 0.1635
Inpverlies 0.1708 0.1045 0.1916
Machine rendement euro/kgeind 0.0967 0.0392 0.1172
Inpak efficiency 0.0325 0.0139 0.0297
Maximale besparing perkg ProductAAA ProductBBB ProductCCC
Weegverlies euro/kgeind 0.0164 0.0151 0.0145
Mengverlies euro/kgeind 0.2466 0.2271 0.2189
Tankverlies euro/kgeind 0.5254 0.4839 0.4664
Pluimverlies euro/kgeind 0.3723 0.1372 0.4495
Controleverlies 2.7530 1.7957 0.7847
Inpverlies 0.8198 0.5015 0.9196
Machine rendement euro/kgeind 0.1914 0.0392 0.2322
Inpak efficiency 0.5263 0.2632 0.2699
Voorwoord
Deze scriptie is het resultaat van het onderzoek naar de kostenstructuur binnen het productieproces bij PaperFoam in Barneveld. Dit onderzoek is uitgevoerd in het kader van een afstudeeropdracht voor de faculteit Technische
Bedrijfswetenschappen richting Procestechnologie. In verband met de
vertrouwelijkheid van de informatie en van de klanten die PaperFoam heeft zijn in deze versie de namen van de producten gewijzigd en zijn enkele getallen veranderd.
Mijn dank gaat uit naar het bedrijf PaperFoam voor het mogelijk maken van het
onderzoek. Speciaal zou ik hiervoor de heer Arentsen willen bedanken voor de
tijd die hij heeft vrijgemaakt om mij binnen het bedrijf te begeleiden en mij het
productieproces te leren. Tevens bedank ik mijn afstudeerbegeleiders van de
faculteit Bedrijfskunde de heer Smeenge en van de faculteit Technische
Scheikunde de heer M. Boesten voor het ondersteunen en het begeleiden van
deze scriptie.
Samenvatting
Dit onderzoek is uitgevoerd in opdracht van PaperFoam te Barneveld. Binnen PaperFoam was de vraag ontstaan hoe de kostenstructuur in het
productieproces eruit ziet. PaperFoam is een bedrijf dat de technologie voor biologisch afbreekbare verpakkingen ontwikkelt. Het productieproces van deze verpakkingen is nog in de ontwikkelingsfase en staat nu op het punt om
commercieel in de markt gezet te worden. Het in de markt zetten van het productieproces doet PaperFoam door licenties te verkopen aan
verpakkingsbedrijven. Bij PaperFoam in Barneveld is een proeffabriek zoals deze later ook bij de licentienemer zal te zien zijn.
De volgende doelstelling is opgesteld voor het onderzoeken van de kostenstructuur bij PaperFoam: “het ontwerpen van een rekenmodel voor PaperFoam BV te Barneveld voor de beheersing van de kosten in het
productieproces van PaperFoam verpakkingen. Uit dit rekenmodel dienen de gegevens voor de verschillende belanghebbenden naar boven te komen”. Voor het bereiken van deze doelstelling is de volgende hoofdvraag opgesteld.
“Welke gegevens zijn van belang voor het rekenmodel voor PaperFoam om de kosten beter te kunnen beheersen en wie wil wat weten uit dit model?”
Met behulp van deze hoofdvraag zijn een aantal deelvragen opgesteld die uiteindelijk een antwoord moeten geven op deze hoofdvraag.
Voor het in kaart brengen van de kosten, die worden gemaakt tijdens het productieproces bij PaperFoam, zijn de kosten vanuit drie verschillende
invalshoeken bekeken. Deze drie zijn: directe kosten of indirecte kosten, vaste kosten of variabele kosten en productkosten of periodekosten.
Vervolgens is het productieproces van PaperFoam verpakkingen nader bekeken.
Hiervoor wordt de massabalans over het productieproces opgesteld. Voor de
productie van 1 kilo eindproduct ziet de massabalans bij PaperFoam er als volgt
uit:
Figuur 1: massabalans voor productie van 1 kilo eindproduct.
De uitgaande stromen geven de afvalstromen tijdens de productie van PaperFoam verpakkingen aan.
Vervolgens is het uiteindelijke rekenmodel voor PaperFoam in Barneveld
opgesteld. Het rekenmodel gaat ervan uit dat de kostprijs van 1 kilo eindproduct wordt berekend door: vaste kosten/normale productie + variabele
kosten/werkelijke productie.
Het rekenmodel gaat uit van 3 situaties. De eerste situatie waarin er geen verliezen zijn in het productieproces, de Ideale situatie. De tweede situatie waarin de verliezen uit de massabalans en het machinerendement worden meegenomen, dit wordt de Normsituatie in het rekenmodel. Er is aangenomen dat het productieproces bij PaperFoam tijdens een week produceren, volgens deze norm moet kunnen werken. Als derde situatie wordt er door het model om de werkelijke productiecijfers van een week gevraagd, de Werkelijke situatie.
Nadat het rekenmodel is opgesteld voor de situatie in Barneveld is de output van het model nader bekeken. Als eerste wordt er in een grafiek aangegeven hoe de kostenopbouw voor de productie van PaperFoam in Barneveld eruit ziet. Hieruit komt naar voren dat het grootste deel van de kosten bestaan uit loonkosten. De kostenopbouw voor de drie producten die zijn bekeken in het rekenmodel ziet er als volgt uit:
Wegen Mengen Productie Controle Inpakken
Weegrest Mengrest Tankrest Pluimen Water
Afkeur 1 Afkeur 2 Waterdamp
1 0.62
1.57
0.16 0.32
2.09 1.77
0.01 1.78
0.05
0.11
Grafiek 1: kostenopbouw PaperFoam producten
Vervolgens is de Normsituatie vergeleken met de Werkelijke situatie tijdens een week productie. De verschillen tussen de Werkelijke situatie en de Normsituatie worden uitgedrukt in euro ‘s. Hierdoor kan het algemeen management de aandacht vestigen op het product of deelproces dat de hoogste
kostenoverschrijding heeft. De resultaten uit het rekenmodel zien er voor het controlerendement als volgt uit:
Product Norm Werkelijk Prijs ProductAAA 80,00% 84,00% 84,36 ProductBBB 80,00% 75,00% -291,83 ProductCCC 95,00% 87,00% -110,65
Controlerendement
Tabel 1: resultaten vergelijking Norm Werkelijke productie bij controle rendement
Hierin komt duidelijk naar voren dat een klein verschil in het rendement een zeer grote kosten overschrijding kan betekenen, zoals je ziet bij productBBB.
Vervolgens is er een vergelijking gemaakt tussen de Normsituatie en de Ideale
situatie. Deze vergelijking kijkt waar de grootste besparingen mogelijk zijn in het
productieproces. Met behulp van deze cijfers kan de Research & Technology afdeling gerichter worden aangestuurd. In deze case zal de grootste aandacht richting het inpakken en controleren moeten gaan omdat hier nog de grootste besparingen in de kostprijs mogelijk zijn.
In de conclusie komen enkele van de volgende positieve punten van het
rekenmodel aan bod. Het model is overal te gebruiken wanneer je de
productieomstandigheden weet, het algemeen management kan hiermee
gerichter de afdelingen aansturen en men heeft een duidelijk overzicht waar de
extra kosten in een week gemaakt zijn. Als grootste beperking van het model is
er aangegeven dat het model erg afhankelijk is van het goed invullen van de
productielijsten. Tot slot zijn er nog enkele aanbevelingen gegeven voor nader
onderzoek, en om de beperkingen van het model weg te nemen.
Inhoudsopgave
Samenvatting ... 2
Inleiding ... 8
1. Bedrijfsbeschrijving ... 10
1.1. Geschiedenis PaperFoam... 10
1.2. Wat doet PaperFoam precies?... 10
1.3. Structuur van de onderneming ... 11
1.4. Ontwikkelingsproces ... 13
1.5. Productieproces ... 14
1.6. Licentie... 15
1.7. Huidige situatie van de onderneming ... 17
1.8. Marktanalyse... 18
1.9. Prognose... 20
2. Onderzoeksopzet ... 21
2.1. Probleembeschrijving... 21
2.2. Probleemhebbers... 22
2.3. Doelstelling: onderzoeksopdracht ... 23
2.4. Conceptuele model ... 24
3. Directe kosten of indirecte kosten ... 28
3.1. Directe kosten ... 29
3.2. Indirecte kosten... 31
4. Vaste, variabele, semi-vaste of semi-variabele kosten... 34
4.1. Vaste kosten ... 35
4.2. Variabele kosten ... 36
4.3. Semi-vaste kosten... 37
4.4. Semi-variabele kosten... 38
5. Productkosten of periodekosten ... 39
6. Massabalans ... 44
6.1. Opbouw... 44
6.2. Resultaten proef... 47
6.3. Controle resultaten... 50
6.4. Resultaten massabalans ... 52
7. Rekenmodel voor PaperFoam... 53
7.1. Inleiding... 53
7.2. Opbouw rekenmodel ... 53
7.3. Productspecificaties (basic_sur)... 54
7.4. Vaste kosten (assets)... 60
7.5. Ideale/Norm productie (Man_ideal, man_target) ... 62
7.6. Werkelijke productiecijfers (man_real) ... 68
7.7. Hulpmodules (x%_mis, x%_change, 1%_change)... 70
7.8. Productieresultaat (outp_tarreal)... 74
7.9. Aandacht voor onderzoek (research priority) ... 75
8. Test model met behulp van een case... 76
8.1. Inleiding... 76
8.2. Bepalen productspecificaties 3 testproducten ... 76
8.3. Kostenopbouw per kilo eindproduct ... 79
8.3.1. Interpretatie grafiek ... 80
8.4. Interpretatie output model ... 81
8.4.1. Productieresultaat, week 8... 82
8.5. Aandacht voor onderzoek (research_prior) ... 89
9. Verantwoording probleem beschrijving ... 93
10. Conclusie... 99
10.1. Kritische blik op rekenmodel... 99
10.2. Aanbevelingen... 101
11. Literatuurlijst ... 103
Inleiding
In het komende onderzoek zal een rekenmodel voor PaperFoam in Barneveld worden aangedragen waarmee de kosten van het productieproces in kaart gebracht kunnen worden.
PaperFoam is een bedrijf dat biologisch afbreekbare verpakkingen maakt.
Hiervoor is een technologie ontwikkeld die het mogelijk maakt op basis van zetmeel gladde, stofvrije sluitende verpakkingen te maken. Deze technologie wordt verkocht aan licentienemers. In Barneveld bevindt zich een pilot fabriek waarin de productiemachines worden getest en wordt geproduceerd voor enkele klanten.
Binnen PaperFoam was de vraag gerezen hoe de kostenstructuur eruit ziet voor de productie van PaperFoam. Er is veel bekend over de manier van productie maar nog weinig over waar de grootste uitgaven plaatsvinden. Hiervoor zou men graag een rekenmodel aangereikt krijgen waarin de kosten over een periode in kaart worden gebracht. Voor het opstellen van het rekenmodel is de volgende vraagstelling en doelstelling voor dit onderzoek opgesteld.
Vraagstelling: welke gegevens zijn van belang voor het rekenmodel voor
PaperFoam om de kosten beter te kunnen beheersen en wie wil wat weten uit dit model?
Doelstelling: het ontwerpen van een rekenmodel voor PaperFoam BV te Barneveld voor de beheersing van de kosten in het productieproces van PaperFoam verpakkingen. Uit dit rekenmodel dienen de gegevens voor de verschillende belanghebbenden naar boven te komen.
In de komende hoofdstukken zal eerst worden beschreven wat PaperFoam doet, de ontstaansgeschiedenis en de markten waarop zij opereren worden
aangegeven. Daarna zullen de problemen worden aangegeven en komen de
doelstelling, vraagstelling en de deelvragen aan de orde. Nadat de doelstelling
en vraagstelling zijn omschreven zullen de kosten die worden gemaakt tijdens
het productieproces bij PaperFoam worden omschreven. Deze kosten worden
ingedeeld in een aantal groepen. Voordat het rekenmodel is gemaakt zal de
massabalans binnen het productieproces van PaperFoam worden opgesteld. Uit de massabalans zal de Normsituatie voor het productieproces naar voren
komen.
Vervolgens zullen de berekeningen uit het rekenmodel worden toegelicht en zullen er drie testproducten worden omschreven die het model moeten gaan testen. Voor de test zijn de werkelijke resultaten negatiever beïnvloed om te zorgen dat de resultaten van het model makkelijker geïnterpreteerd kunnen worden. Tevens zijn de rendementen niet op de Werkelijke situatie gebaseerd.
De drie producten zullen niet met name worden genoemd maar zijn ProductAAA, ProductBBB en ProductCCC. De reden hiervoor is dat PaperFoam deze
gegevens te bedrijfsgevoelige informatie vindt.
In de laatste twee hoofdstukken zal er worden gekeken of de deelvragen die
tijdens de probleembeschrijving zijn omschreven door het onderzoek zijn
beantwoord. Verder zal er een kritische blik op het model komen en zullen er
aanbevelingen komen voor PaperFoam voor nader onderzoek.
1. Bedrijfsbeschrijving
1.1. Geschiedenis PaperFoam
PaperFoam is in 1995 begonnen als onderzoeksproject bij Vertis en in 1998 ontstond PaperFoam BV. PaperFoam is begonnen met het verder ontwikkelen van een technologie waarbij van een zetmeeloplossing een verpakking gemaakt kan worden. Deze technologie is in de laatste jaren verder ontwikkeld en is nu bijna zover dat het commercieel op de markt gebracht kan worden. Daarvoor is er veel geïnvesteerd om het productieproces te kunnen beheersen. In Barneveld is een demofabriek opgesteld waarin voor enkele klanten verpakkingen worden geproduceerd en tests worden uitgevoerd op de technische beheersbaarheid van het proces.
1.2. Wat doet PaperFoam precies?
PaperFoam is een bedrijf dat gespecialiseerd is in het ontwikkelen van een technologie voor de productie van biologisch afbreekbare verpakkingen.
PaperFoam wil aan de hand van licenties haar product wereldwijd introduceren.
Het geheim van het product zit in de premix en de manier van produceren. Op de productietechnologie zijn ongeveer 30 wereldwijde patenten aangevraagd die moeten zorgen dat de productietechnologie niet zomaar gekopieerd wordt.
Verder is de kennis over de ingrediënten die in de premix moeten maar bij enkele personen bekend, dit is het bedrijfsgeheim van PaperFoam.
De kenmerken van een PaperFoam product zijn dat het biologisch afbreekbaar
is, een gladde oppervlakte heeft waardoor de verpakking geen krassen zal
maken op de producten die worden verpakt, in alle vormen gegoten kan worden
waardoor dus voor elk product een verpakking gemaakt kan worden, het stofvrij is en het gemakkelijk in het recycleproces van papier kan worden opgenomen.
Verder zijn er voordelen aan de machine die zij leveren bij de licentie. Dit zijn relatief kleine machines, gemakkelijk te bedienen, om de machine aan te sluiten heb je water en stroom nodig. De machines zijn gemakkelijk te verplaatsen en wanneer je je productie wilt uitbreiden kun je zonder problemen een machine bijplaatsen waardoor de capaciteit wordt vergroot. Ook is een voordeel dat vanaf kleine series de kostprijs relatief laag is ten opzichte van de papierpulpindustrie.
De missie voor de komende jaren is om de leidende technologieleverancier te worden in de milieuvriendelijke verpakkingen in de voedselindustrie, wegwerp verpakkingen industrie (bekertjes, Mc Donalds bakjes) en de
consumentenelektronicaverpakkingen. PaperFoam wil de beste technologie aanbieden aan de licentienemers. Continu zorgt de afdeling Research &
Technology voor verbetering om aan de marktvraag te kunnen voldoen.
Tegelijkertijd streeft PaperFoam ernaar om de concurrentie voor te blijven op het gebied van de innovaties, marktontwikkeling van nieuwe applicaties en
producteigenschappen.
1.3. Structuur van de onderneming
De eigendomsverhouding van de organisatie ziet er als volgt uit:
Figuur 2: eigendomsverhouding PaperFoam BV
1Vertis management & employees
PaperFoam BV
Vertis Holding
Vertis BV PaperFoam
Management
100%
90%
10%
Binnen PaperFoam zijn ongeveer 25 mensen werkzaam. Vijf mensen werken in de productieafdeling van het bedrijf en de rest bevindt zich in de andere
afdelingen.
Figuur 3: organogram PaperFoam
Afkorting Afdeling
R&T Research & Technology M&S Marketing & Sales T&S Technology & Support
V&D Verpakkingen en Demo’s (productie)
IS Internal support
Tabel 2: toelichting op afkortingen
De structuur binnen PaperFoam is heel erg plat. Er is bijna geen hiërarchie binnen de onderneming. Wel zijn er mensen aangewezen die verantwoordelijk worden gehouden voor pilot projecten, van het begin tot het eind. Een pilot project bestaat uit het ontwikkelen van een nieuwe verpakking voor een klant. Er wordt dan een matrijs gemaakt waarin de verpakking staat gefreesd. De
projectleider zal het contact onderhouden met de potentiële klanten en zorgen dat er goede producten zijn om de klant een indruk te kunnen geven van de huidige mogelijkheden. Uiteindelijk is hij ook verantwoordelijk voor het verkopen van een licentie aan deze potentiële klant of de verpakkingsproducent van deze potentiële klant.
Algemeen management
R&T M&S T&S V&D IS
1.4. Ontwikkelingsproces
Het starten van een pilot project voor een potentiële licentienemer kan op twee manieren plaatsvinden. De ene manier is dat er een vraag komt van een
potentiële klant of PaperFoam in staat is een bepaalde verpakking te maken. De tweede manier is dat iemand binnen PaperFoam met een idee komt over een product dat goed te verpakken zou zijn met PaperFoam. Deze projecten worden dan toegewezen aan één van de mensen bij marketing & sales die daarna verantwoordelijk wordt voor het pilot project. Deze zal een programma van eisen opstellen voor het eerste concept van de verpakking.
Als eerste gaat de projectleider langs de afdeling Technology & Support om daar een ontwerp te laten maken voor een product.
Daarna gaat de projectleider bij de Research & Technology afdeling langs om te kijken of deze afdeling denkt of het mogelijk is om het ontwerp in een matrijs te frezen en deze vorm te produceren is. Wanneer dat kan, kan Technology &
Support de matrijs gaan ontwerpen, en dient de ontworpen matrijs gefreesd te worden. Als de matrijs eenmaal klaar is zal deze in een machine worden
gehangen en start het productieproces. Daaruit komen dan enkele samples die gebruikt kunnen worden om aan de klant te laten zien. Wanneer de klant
geïnteresseerd is in de verpakkingen kunnen de onderhandelingen beginnen. Wil de klant een licentie nemen of eerst een grote partij bestellen om te testen.
Meestal zal er eerst een grote serie verpakkingen worden gemaakt voor de klant.
Daarna zal deze kiezen of hij een licentie neemt. Het is niet de bedoeling dat
PaperFoam zelf blijft produceren voor de klant. Vaak hebben de potentiële
klanten een bedrijf waar zij de verpakkingen van afnemen. Dit bedrijf zal dan
voorgesteld worden door de potentiële klant om een licentie te nemen omdat de
potentiële klant naar verpakkingen vraagt van PaperFoam. Dit wordt het pull
mechanisme genoemd. De verpakkingsproducent wordt ‘gedwongen’ door zijn
afnemers een licentie van PaperFoam af te nemen. De Marketing & Support
probeert vooral op deze laatste manier licenties te verkopen.
1.5. Productieproces
Het productieproces van een verpakking van PaperFoam begint met het afwegen van alle grondstoffen die in het product moeten komen. Grondstoffen zoals
kleurstoffen, zetmeel, premix en nog enkele andere componenten. Deze worden gemengd in een grote menger die bij de startmodule wordt geleverd. Deze menger moet gevuld worden via een van tevoren afgesproken volgorde. Deze volgorde staat vast voor elk verschillend recept.
Wanneer alles goed gemengd is kan de suspensie die dan ontstaan is in de doseervaten worden gedaan. Voor de licentienemer zal dit een vat worden van 200 liter. Deze vaten worden naar de machine gebracht en op de bovenkant aangesloten op luchtdruk. De druk van bovenaf is ervoor om het doseersysteem van de machine te vullen met PaperFoam suspensie en te zorgen dat het vat ook geheel leeg is na een tijd produceren en niet de helft aan de wanden blijft zitten.
De machine bevat de matrijs waarin de vorm van de verpakking is gefreesd. De suspensie wordt in de matrijzen gespoten die verwarmd zijn tot een temperatuur van ongeveer 220 °C. Hierdoor verdampt alle water die in de suspensie zit. Door het verdampen gaat het geheel schuimen en vult het de matrijs waarna het water verdampt en er een vast product in de matrijs overblijft. Na een tijd in de matrijs te hebben gezeten (foamtijd) wordt het product losgelaten en uit de matrijs geblazen. De temperatuur van de matrijs en de foamtijd zijn afhankelijk van het soort verpakking. Grote verpakkingen hebben een langere foamtijd dan kleine verpakkingen. Onder de matrijs bevindt zich een lopende band die het product daarna afvoert.
De afgevoerde verpakkingen dienen een nabewerking te ondergaan doordat er
nog uitlopers vastzitten aan de verpakking. Deze uitlopers worden nu nog
afgebroken door iemand. Deze controleert het product tevens op eventuele
fouten waarna het product wordt goedgekeurd of afgekeurd. Er wordt onderzocht
of deze uitlopers niet automatisch verwijderd kunnen worden. Goedgekeurde
producten kunnen richting de klant worden vervoerd, afgekeurde verpakkingen
worden gerecycled.
Het productieproces ziet er schematisch als volgt uit.
1.6. Licentie
Voor het nemen van een licentie van PaperFoam is de volgende startmodule opgesteld voor de nieuwe licentienemer.
2• 5 Productie Units (machines) (figuur 5)
• Roestvrijstalen 400 liter menger
• 7 Roestvrijstalen 200 liter vaten
• Set up, installatie & Implementatie van de machines
• Begeleiding bij het opstarten van de productie
• Remote service module
• Opleiding voor operationeel personeel
• Een jaar garantie op alle machines
Transporteren Wegen grondstoffen
Vat aansluiten
Vaten vullen
Productie
Mixen volgens specs
Pluimen afscheuren
Transport product
Afgekeurd
Goedgekeurd Keuren producten
Recyclen / vermalen
Stapelen, inpakken, opslaan
Figuur 4: productieproces
Monster naar R&T
De kosten voor de aanschaf van de machines zijn rond de 50.000 Euro per machine. Verder moet de licentienemer van de omzet die hij behaalt uit de verkopen van PaperFoam verpakkingen een royalty betalen aan PaperFoam in Barneveld. Tevens moet een licentienemer betalen voor de aankoop van de premix. De prijs hiervan is afhankelijk van waar de licentiehouder zich op de wereld bevindt en wie de transportkosten betaalt.
Verder zullen enkele onderdelen die in de machine zitten en gepatenteerd zijn eigendom blijven van PaperFoam in Barneveld.
Hieronder een voorbeeld van een PaperFoam machine en de menger die bij de licentie zit.
Figuur 5: PaperFoam Productie Unit
1.7. Huidige situatie van de onderneming
PaperFoam is nu bezig om de eerste licentienemer in Maleisië van machines te voorzien en daar mensen te trainen zodat ze daar het productieproces kunnen beheersen. Verder is PaperFoam in onderhandeling met enkele ondernemingen die interesse hebben in het produceren van de PaperFoam verpakkingen. Dit zijn ondernemingen die zelf ook vele andere verpakkingsmaterialen produceren of bedrijven die zelf de producten produceren die verpakt moeten worden. Zo zijn er mobiele telefoonfabrikanten die hun producten graag verpakt zien worden in de PaperFoam verpakkingen, maar ook bedrijven die al heel veel verpakkingen maken van papierpulp (zoals eierdozen), piepschuim of andere
verpakkingsmaterialen. Zij zijn geïnteresseerd om naast de verpakkingen die ze produceren de verpakkingen van PaperFoam te gaan maken voor hun klanten.
De productietechnologie is nog nieuw en niet geheel uitontwikkeld. Hierdoor worden er nog veel wijzigingen aangebracht in de productietechnologie en apparatuur waardoor deze steeds optimaler wordt gemaakt. Er wordt door de Research & Technology afdeling hard aan gewerkt om het proces te
optimaliseren.
Om het proces te optimaliseren is PaperFoam op het moment bezig een
database te bouwen waarin gegevens worden opgeslagen. Het gaat hier om de gegevens zoals het aantal foute producten, welke fouten er allemaal zijn, welke machine met welke onderdelen werkt en welke matrijs erop zit. Uit deze
gegevens worden dan de rendementen gehaald. Deze database zal ook gebruikt
worden om de effecten van wijzigingen op de rendementen te kunnen zien en
om te proberen hiermee fouten te achterhalen. Het is de bedoeling dat een
remote control systeem waarin alle gegevens van de machine direct worden
opgeslagen in een computer ook in deze data base verwerkt zullen worden. Het
remote control systeem slaat de gegevens op over de stilstand van de machine,
reden van stilstand, wanneer deze stil heeft gestaan, wat de temperatuur van de
Deze remote control kan dan ook gebruikt worden om data bij een licentienemer via een internetverbinding op te vragen, waardoor ze kunnen controleren waar fouten zitten als er klachten zijn bij de licentienemers. Ook zou het gebruikt kunnen worden om de licentienemer te controleren of deze zich aan de afspraken uit de licentie houdt.
Bij de database die ze nu aan het maken zijn zullen dan ook procedures worden geleverd die aangeven welke handelingen allemaal verricht moeten worden bij normale productie en bij welke fouten in het product of in het productieproces wat moet gebeuren om de fout te herstellen. Door het schrijven van deze procedures zal het proces beter beheersbaar worden voor PaperFoam en een hogere
kwaliteit behaald worden. Ook zullen licentienemers minder vaak contact hoeven opnemen wanneer er iets fout is bij de productie. Deze procedures zullen
geschreven worden met behulp van de ISO 9000 standaard en toegevoegd worden aan de database die wordt gecreëerd.
1.8. Marktanalyse
PaperFoam is een van de weinige ondernemingen die biologisch afbreekbare verpakkingen kan produceren met de huidige kwaliteit. Zij heeft een geheel nieuwe technologie ontwikkeld die andere ondernemingen niet hebben kunnen bedenken en uitwerken: met andere woorden PaperFoam is een leidende onderneming met betrekking tot het ontwikkelen van geheel biologisch afbreekbare verpakkingen van geschuimd papier.
De markt van verpakkingen bestaat uit grote afnemers en producenten. De
grootste afnemers van verpakkingen in de voedselindustrie zijn Mc Donalds,
TRICON, Starbucks en de Burger King, bij de consumer retail verpakkingen zijn
dat Unilever, Procter & Gamble, Nokia en Bosch. De grootste producenten van
verpakkingen op beide markten zijn Pactiv, Jefferson / Smurfit, Asia pulp & Paper
comp, Huhtamaki/ van Leer, Eurocan en nog meer. Deze hebben een omzet
tussen de 2 en 4 miljard Euro per jaar.
De drie grootste technologie aanbieders in de markt zijn Milacron, Husky en Storopack. Deze hebben een omzet van een half tot anderhalf miljard Euro per jaar. Zij kunnen dus een grote bedreiging voor PaperFoam vormen wanneer de technologie commercieel in de markt wordt gezet. Het zal dus belangrijk zijn om alle machines en technologie die PaperFoam ontwikkelt goed te blijven
patenteren zodat deze concurrenten niet te snel de technologie kunnen kopiëren en zich ook op deze markt gaan begeven. Het doel is licenties te plaatsen bij de producenten van verpakkingen. Verder probeert ze de afnemers van de
verpakkingen te stimuleren om te vragen naar PaperFoam verpakkingen. Dit doet PaperFoam door deze afnemers rechtstreeks te benaderen. Hierdoor zullen producenten van verpakkingen eerder overtuigd raken van PaperFoam
verpakkingen en wel gebruik willen gaan maken van PaperFoam.
Het is belangrijk in de markt van de verpakkingen dat de verpakkingen niet te ver getransporteerd hoeven worden. Hoe groter de afstand van de
verpakkingsproducent tot de producent die de producten maakt hoe duurder de
verpakking. Het voordeel aan PaperFoam machines is dat deze overal geplaatst
kunnen worden, dus ook zo dicht mogelijk bij de plek waar de verpakkingen
nodig zijn. Hierdoor kunnen de transportkosten van de lege verpakkingen heel
laag blijven.
1.9. Prognose
PaperFoam is een kleine speler in de markt van het aanbieden van technologie voor het ontwikkelen van verpakkingen met de potentie om heel groot te worden.
De verwachting is dat in de komende jaren de eerste licentienemers zullen komen. De verwachting is dat eind 2003 er 5 licentienemers zullen zijn, 2004 rond de 14 en in 2005 rond de 28 licentienemers.
3Mochten de prognoses uitkomen dan verwachten ze het eerste kwartaal van 2004 break even te draaien en de jaren daarop winst te zullen behalen.
De kans om te slagen hangt er onder meer vanaf of de kosten goed onder controle gehouden kunnen worden. Als eerste moeten de kosten van het productieproces beter in kaart gebracht worden. Wanneer ze dat goed weten kunnen ze ook in de gaten houden of er verbeteringen gerealiseerd moeten worden in het productieproces op plaatsen die hoge kosten met zich
meebrengen.
3
2. Onderzoeksopzet
2.1. Probleembeschrijving
PaperFoam is nu 4 jaar zelfstandig bezig met het investeren in en het
optimaliseren van de productietechnologie en het maken van verpakkingen. In de afgelopen jaren is er veel aandacht besteed aan het verbeteren van de
technologie en weinig aan de kosten van het produceren. Hierdoor is er weinig bekend over de kostenstructuur binnen het productieproces. Verkoop bepaalt haar prijs met behulp van schattingen. Ze weten niet exact wat de kosten zullen zijn die een licentienemer zal moeten maken. Hoe verhouden de grondstofkosten zich ten opzichte van het aantal gerede producten? Hoe lang duurt het voor de investeringen terugverdiend zijn die een licentienemer gemaakt heeft? Waar worden de grootste kosten gemaakt?
Het financiële management van PaperFoam zou hier graag meer inzicht in willen hebben om een betere prijs te kunnen garanderen aan hun licentienemers en zelf te ontdekken waar nog verbeteringen kunnen plaatsvinden die besparingen opleveren. Uiteindelijk zal er bij een goede kostenbeheersing bij de licentienemer een win-win situatie ontstaan voor beide ondernemingen. Wanneer de
licentienemer zijn kosten van PaperFoam verpakkingen goed kan beheersen zal hij eerder geneigd zijn PaperFoam verpakkingen te produceren en dus meer gaan produceren. Dit heeft weer positieve gevolgen op de opbrengsten uit de licentie voor PaperFoam.
Ook zou PaperFoam aan licentienemers een model kunnen meeleveren waarin de financiële analyse plaatsvindt. Deze moet dan hanteerbaar zijn voor de financiële afdeling van de licentienemer.
Met behulp van dit model zullen dan de kosten veel beter beheerst kunnen worden.
Maar welke cijfers zijn nu van belang voor de verschillende afdelingen? Je kunt
niet alles laten invoeren van elk slangetje of schroefje dat wordt verwisseld.
bedolven worden onder allemaal cijfers waar ze niks aan hebben: dus voor elke afdeling zal bekend moeten zijn welke getallen van belang zijn. Zo zal de
afdeling Research & Technology het liefst willen weten welk productiegedeelte de grootste kosten veroorzaakt waardoor ze hier aan kunnen werken om deze te optimaliseren en de afdeling productie kan zien waar de grootste besparingen mogelijk zijn.
2.2. Probleemhebbers
Financieel management:
Het financiële management heeft geen gedetailleerd zicht op hoe de kosten zijn verdeeld. Er wordt wel betaald aan de mensen en de grondstoffen worden wel ingeslagen maar ze kunnen dit nog niet doorberekenen aan de producten die gemaakt worden.
Verder willen ze weten hoe de productieafdeling nu presteert. Wat zijn de rendementen die behaald worden en wat hadden ze moeten halen? Er zou een voorcalculatie en een nacalculatie opgesteld moeten worden om deze
vergelijking te kunnen maken. Uit de verschillen kun je dan de stuurinformatie halen voor de productieafdeling.
Research & Technology afdeling:
De Research & Technology afdeling krijgt heel veel vragen van productie
verkoop en marketing. Bij productie gaat dit vooral om het herstellen van fouten
of het brengen van nieuwe ideeën. Deze moeten dan geïmplementeerd worden
op de machines. Bij alle fouten die ze moeten verbeteren wordt er naar een
oplossing gezocht. Om meer gestructureerd te kunnen werken willen ze graag
weten wat de belangrijkste kostenbepalende factoren zijn. Eerst de problemen
oplossen die het grootste deel in de kosten veroorzaken en daarna pas aan de
minder kostbare zaken gaan werken.
Marketing & Sales afdeling:
Om de prijzen te kunnen bepalen van de producten heeft M&S een beter inzicht nodig in de productiekosten die worden gemaakt door alle afdelingen. Zij willen ook graag aan de potentiële licentienemers een duidelijk overzicht kunnen geven waarin de kostenstructuur voor het produceren van PaperFoam verpakking beter naar voren komt. Zo staan ze beter in hun onderhandelingen en zijn
licentienemers sneller bereid om een licentie te nemen, en dus PaperFoam verpakkingen te gaan produceren.
Productieafdeling
De productieafdeling wil nu duidelijk zien waar de grootste kostenposten zich bevinden in het productieproces. Het is belangrijk voor hen dat het proces beter gecontroleerd wordt en aan de hoogste kostenposten meer prioriteit wordt gegeven dan aan de lagere kostenposten.
2.3. Doelstelling: onderzoeksopdracht
Het ontwerpen van een rekenmodel voor PaperFoam BV te Barneveld voor de beheersing van de kosten in het productieproces van PaperFoam verpakkingen.
Uit dit rekenmodel dienen de gegevens voor de verschillende belanghebbenden naar boven te komen.
Op het moment is er nog geen model dat de kosten van het productieproces in kaart brengt. Om het productieproces beter te kunnen beheersen zal men meer inzicht in de kosten moeten krijgen, hierdoor kan men voor de grootste
kostenposten eerst een oplossing uitwerken en daarna pas verder gaan met de
andere minder intensieve kosten.
2.4. Conceptuele model
De hiervoor geschetste problemen van de probleemhebbers zijn als volgt weergegeven in het conceptuele model.
Het geheel binnen de stippellijnen is het rekenmodel dat onderzocht moet worden. Aan de bovenkant komen de gegevens van alle onderdelen binnen in het model. Daar zullen uiteindelijk berekeningen op uitgevoerd worden en zal er voor elke afdeling de gewenste informatie naar boven komen.
De stippellijn die van rechtsonder weer naar boven loopt zal de feedback zijn.
Deze zou kunnen aangeven dat bepaalde normen niet geheel goed zijn en
bijgesteld moeten worden. Hierdoor kan het model steeds beter worden en zullen de fouten eruit gehaald worden.
Figuur 6: conceptuele model
Licentienemer A Verbruik
stroom / water Data productie
afkeur/hoeveelheid grondstof
Voorcalculatie
Licentienemer C Licentienemer B
Informatie financiële management
Informatie Sales/
services Informatie
Research &
Technology
Rekenmodel Gegevens uit de
Remote control
Informatie
Productieafdeling
Verschillen
voorcalculatie en
werkelijkheid
Feedback
Hoofdvraag:
Welke gegevens zijn van belang voor het rekenmodel voor PaperFoam om de kosten beter te kunnen beheersen en wie wil wat weten uit dit model?
Voor het beantwoorden van de hoofdvraag zullen nu enkel deelvragen worden opgesteld waarmee wordt geprobeerd de hoofdvraag te kunnen beantwoorden.
Deelvragen:
1. Welke kosten worden er gemaakt gedurende het productieproces?
Met deze vraag zal getracht worden om alle kosten die er binnen het productieproces worden gemaakt in kaart te brengen.
2. Welke kosten zijn vast en welke zijn variabel?
Met behulp van deze vraag zal een onderscheid worden gemaakt in de kosten. De vaste kosten zullen op een andere manier aan de producten doorberekend moeten worden dan de variabele kosten.
3. Hoe moeten de kosten worden doorberekend aan de producten?
Door deze vraag te beantwoorden kan uiteindelijk worden bepaald wat de kosten per eenheid product zijn voor een PaperFoam verpakking.
4. Welke afdeling wil welke informatie hebben uit het model?
Door antwoord op deze vraag kan de output van het rekenmodel bepaald worden.
5. Hoe ziet het model eruit voor PaperFoam in Nederland?
Hier zal uiteindelijk het rekenmodel aan de orde komen waarin de kosten voor de pilot productieafdeling van PaperFoam naar voren zullen komen en uiteindelijk kan worden gecontroleerd of de kosten beheerst zijn.
6. Hoe breed moeten de marges zijn voordat de feedback ook werkelijk het model kan wijzigen?
Door deze vraag te beantwoorden zal de feedback van het model bepaald worden en wanneer deze het model mag beïnvloeden en wanneer niet.
7. Welke stuurinformatie moet er uit het model komen om werknemers op hun
prestaties te kunnen beoordelen?
Met behulp van deze stuurmaatregelen kunnen de prestaties van de werknemers beter meetbaar worden gemaakt en kunnen zij ook hierop worden afgerekend.
8. Welke geografische factoren hebben een grote invloed op de kosten van het productieproces?
Met een antwoord op deze vraag kan er gekeken worden welke input data veel kunnen verschillen tussen verschillende productieomstandigheden.
Alles wordt bekeken vanuit de situatie bij PaperFoam in Barneveld. De reden hiervoor is dat wanneer het goed werkt bij PaperFoam het ook gemakkelijk overgebracht kan worden op de licentienemers.
Omschrijving begrippen
Rekenmodel: Uit de gegevens die worden vergaard uit het productieproces over de kosten zal een model worden gemaakt dat een benadering is van de exacte weergave bij PaperFoam in Barneveld. Het zal een abstracte weergave worden van de concrete werkelijkheid.
Belanghebbenden intern: de verschillende afdelingen bij PaperFoam die graag meer informatie willen hebben over de productiekosten.
Belanghebbenden extern: dit zijn de potentiële licentienemers die PaperFoam heeft. De investeerders die geld hebben geïnvesteerd in de ontwikkeling van de technologie. Grondstof leveranciers want dit kan een nieuwe toepassing
betekenen voor hun product.
Productieproces: dit is het primaire proces dat hierboven beschreven is, het proces van mixen tot en met eindproduct.
De randvoorwaarden zijn:
Het zal toepasbaar moeten zijn op de Nederlandse situatie in Barneveld.
Uiteindelijk zal wel aangegeven worden wat verschillen kunnen zijn met
andere landen, maar zal geen rekenmodel voor de buitenlandse situatie
gemaakt worden.
Er dient rekening gehouden te worden met de remote control waaruit productiecijfers gehaald kunnen worden en waarin het model in een later stadium geïntegreerd kan worden.
Nu PaperFoam omschreven is en de onderzoeksopzet is behandeld zal in de
volgende hoofdstukken de onderzoeksopzet worden uitgewerkt. Als eerste zal er
dieper ingegaan worden op de kosten die worden gemaakt bij de productie van
PaperFoam verpakkingen in Barneveld.
3. Directe kosten of indirecte kosten
De kosten die worden gemaakt in het productieproces zullen in directe kosten of indirecte kosten worden ingedeeld. De directe kosten hebben direct te maken met de productie van de verpakkingen. De indirecte kosten hebben niet direct met de productie te maken maar zijn een ondersteuning voor het
productieproces.
De directe kosten zijn bijvoorbeeld de kosten die worden gemaakt voor het personeel dat in de productiehal aanwezig is en zich bezig houdt met de controle van producten, het draaiende houden van machines en inpakken. De lonen die hierover betaald moeten worden zijn allemaal direct toe te wijzen aan de
producten die worden gemaakt.
De namen die aan de kosten zijn gegeven hebben betrekking op de situatie in Barneveld. Wanneer er sprake is van een andere productieomgeving kunnen andere kosten die hier niet worden vernoemd ook een deel van de kosten bepalen.
De kosten die omschreven worden, zullen worden toegewezen aan de verschillende deelprocessen die er in het productieproces plaats vinden. Het productieproces voor de toewijzing van de kosten is als volgt schematisch weergegeven.
O n tva ng st g oe d e re n
W ege n M en g en G o ed ke u r
V e rp a kke n e n o p sla an
Pro d uce re n T ra n sp o rte ren
Afke u r recycle n
Figuur 7: productieproces
De grondstoffen die bij goederenontvangst binnenkomen doorlopen het proces
zoals hierboven beschreven en gaan er uiteindelijk uit als verpakkingen die voor
de klant bestemd zijn of als afval voor de papierindustrie. De meeste directe
kosten zullen direct aan een van de deelprocessen toegerekend kunnen worden.
Voor de indirecte kosten zal dit vaak niet het geval zijn.
Hieronder de tabel met de kosten die bij PaperFoam worden gemaakt en de indeling in de groepen. In de volgende paragraaf zal de keuze voor direct of indirect toegelicht worden.
Directe kosten Indirecte kosten
Loonkosten Onderhoudspersoneel Grondstofkosten Onderhoudskosten
Stroomverbruik Afschrijvingen Waterverbruik Huisvesting Afval verwerkingskosten Opleidingskosten
Verpakkingsmiddelen Voorraadkosten
Luchtsysteem Overhead/ coördinatie
Matrijskosten Gereedschappen
Stilstandkosten
Overige kosten
Tabel 3: indeling directe kosten, indirecte kosten 3.1. Directe kosten
Loonkosten:
Als eerste worden de loonkosten van het productiepersoneel bekeken. Dit zijn de lonen die worden betaald aan de mensen die zich tijdens het productieproces bezig houden met het aan, - en uitzetten van de machines en het controleren van de producten. De lonen die hieraan betaald worden kunnen direct worden
doorberekend aan de producten die op dat moment gemaakt worden.
Ook het personeel dat zich bezig houdt met het afwegen, mengen en verpakken
valt hieronder. Het kan voorkomen dat er verschillende soorten verpakkingen
worden gemaakt op meerdere machines. De verdeling van de loonkosten over
de verschillende verpakkingen zal in een later stadium worden bekeken.
Tevens vallen de lonen voor personeel dat mengers schoonmaakt onder de directe loonkosten. Wanneer zij namelijk een menger niet goed schoonmaken kan dit grote invloed hebben op de kwaliteit van de suspensie die daarna wordt gemaakt.
Grondstofkosten:
Bij het productieproces spelen de grondstofkosten een belangrijke rol. De grondstofkosten bestaan uit de kosten voor het kopen van zetmeel, vezels, kleurstof, poeder, water en de Premix. De kosten van de Premix worden bepaald door de prijs die is afgesproken tussen PaperFoam en de licentienemer. De andere kosten zullen worden bepaald aan de hand van de prijs die nu wordt betaald voor de grondstoffen. Wat betaal je nu voor een zak van 25 Kg. zetmeel?
Stroomverbruik:
Het stroomverbruik zal een deel van de kosten met zich mee brengen. De
matrijzen die in de machines hangen worden allemaal verwarmd met behulp van elektrische verwarmingselementen tot rond de 220 graden Celsius. De grootte van stroomverbruik is erg afhankelijk van de kwaliteit van de
verwarmingselementen en de hoeveelheid suspensie die je erin spuit. Hoe meer suspensie, hoe hoger de afkoeling zal zijn en hoe meer stroom er wordt verbruikt om de afkoeling tegen te gaan. Verder speelt de dikte en het buitenoppervlak van de matrijs een rol in de keuze van het aantal verwarmingselementen dat in een matrijs wordt gedaan.
Waterverbruik:
Op meerdere plaatsen in het proces wordt gebruik gemaakt van water. Tijdens het mengen bestaat een groot deel van de grondstoffen uit water, deze kosten zullen worden meegenomen in de kosten voor de grondstoffen. Verder wordt er water gebruikt om de machines en injectoren te koelen zodat deze niet te warm worden. Tevens wordt er water verbruikt voor het schoonmaken van de
suspensievaten en de menger.
Afval verwerkingskosten:
De kosten die worden gemaakt om alle afval die uit het proces ontstaat te recyclen of af te voeren. Afgekeurde producten worden gerecycled in de papierindustrie. Hoe minder afval en afkeur hoe lager deze kosten zullen zijn.
Verpakkingsmiddelen:
De kosten die aan de verpakkingen voor het verpakken van de PaperFoam producten worden uitgegeven hebben een directe invloed op de kostprijs.
Luchtsysteem:
Hierin zullen de kosten naar voren komen voor het onderhouden van de compressor en het verbruik van de compressor. Tevens is er een heel
leidingsysteem aangebracht dat zorgt dat de perslucht bij de machines komt.
Hierop zal in de komende jaren worden afgeschreven.
Matrijskosten:
De kosten die worden gemaakt om een matrijs te maken zullen hierin komen.
Tevens moet hierin worden aangegeven hoeveel producten de matrijs per cyclus kan produceren. Bij een kleine verpakking kunnen er meer in een matrijs dan bij een grote verpakking. Kan de matrijs 1 vorm bevatten of is het mogelijk om 4 dezelfde verpakkingen uit de matrijs te halen.
3.2. Indirecte kosten
Onderhoudspersoneel:
Dit personeel moet eens in de zoveel tijd onderdelen van de machine vervangen en moet bij problemen deze zo snel mogelijk zien op te lossen. Het
onderhoudspersoneel zorgt ervoor dat de productie kan blijven draaien.
Onderhoudskosten:
De onderhoudskosten worden gemaakt doordat eens in de zoveel tijd
onderdelen vervangen moeten worden door slijtage. Zo moeten de nozzles van de injectoren eens per maand vervangen worden en moeten de matrijzen een keer per week behandeld worden met een coating. Wanneer er 24 uur
geproduceerd wordt zal de slijtage aan de nozzles veel lager worden doordat injectoren er niet elke keer in en uit gehaald hoeven worden. De onderdelen die worden vervangen zullen in deze post als kosten naar voren komen.
Afschrijvingskosten:
Op alle duurzame onderdelen die worden gebruikt voor de productie wordt afgeschreven. Hieronder vallen de afschrijvingen die worden gedaan op bijvoorbeeld machines, menger en het luchtsysteem.
Huisvesting:
De kosten die worden gemaakt voor de huur van de hal zullen ook doorberekend moeten worden aan de verpakkingen. Verder vallen hier ook de
verwarmingskosten om de hal te verwarmen en de verlichting onder.
Opleidingskosten:
Opleidingskosten voor de operators zal bestaan uit het inwerken van nieuw personeel en het bijscholen van de operators bij het implementeren van een nieuwe technologie.
Voorraadkosten:
Voorraadkosten zijn onder te verdelen in twee voorraden. De voorraad die wordt aangehouden van de grondstoffen. De grondstoffen worden in een aparte loods opgeslagen.
Verder is er nog de voorraad gerede producten die wordt aangehouden voor de
klanten. Alle verpakkingen die klaar zijn voor transport richting de klant worden
eerst opgeslagen totdat ze getransporteerd worden. Een deel van deze opslag vindt in de productiehal plaats en een deel vindt plaats in een extern gehuurde opslaghal.
Overhead/ coördinatie:
De kosten voor de coördinatie van het hele proces. Dit betreft de kosten van het personeel dat is aangenomen om de planning op te stellen.
Gereedschappen:
Alle kosten die worden gemaakt aan gereedschappen die worden aangeschaft en worden gebruikt om de productie draaiende te houden.
Stilstandkosten:
De kosten die worden gemaakt tijdens stilstand zullen hierin worden verwerkt.
Tijdens de stilstand zal het personeel wel doorbetaald moeten worden en zullen de matrijzen nog steeds verwarmd blijven. Stilstand kan komen doordat er een fout is in de planning, er is niet op tijd nieuwe suspensie aangemaakt voor de verpakkingen. Stilstand kan ook ontstaan doordat er een fout is aan de machine.
Een injector zit verstopt en moet eerst schoongemaakt worden voordat er verder geproduceerd gaat worden. De kosten die hier worden gemaakt hebben niet direct met de productie van de verpakkingen te maken dus indirecte kosten.
Overige kosten
Alle kosten die niet in een van de bovenstaande groep vallen zullen hierin worden meegenomen, zolang ze niet een te groot deel van de totale kosten uitmaken.
Nu de kosten zijn ingedeeld in de directe kosten en de indirecte kosten zal er in
het volgende hoofdstuk worden gekeken of de kosten vast, variabel, semi-vast of
semi-variabel zijn.
4. Vaste, variabele, semi-vaste of semi-variabele kosten
Nadat alle kosten in direct en indirect zijn ingedeeld zal in dit hoofdstuk worden gekeken of de kosten vast, variabel, semi-vast of semi-variabel zijn.
Voor de vaste kosten nemen wij de kosten die niet veranderen doordat er meer of minder wordt geproduceerd. Volgens Drury
4zijn de vaste kosten de kosten die constant zijn over een breed scala van activiteiten en een vastgestelde tijd
periode. De variabele kosten zijn volgens Drury
5de kosten die mee variëren met de geproduceerde hoeveelheid. De semi-variabele bestaan voor een deel uit vaste kosten en een deel variabele kosten en de semi-vaste kosten stijgen sprongsgewijs.
Voor de vastgestelde periode wordt een periode van een jaar genomen. Het is gebruikelijk om de vaste kosten tot een periode van een jaar te laten lopen. Het verschil tussen variabele kosten, semi-variabele en vaste kosten ten opzichte van het aantal geproduceerde producten is als volgt weergegeven in
onderstaande figuur.
45
