Systemisch werk
Systemen
Overal vind je systemen terug. Elk lid van zo’n systeem heeft daarbinnen zijn eigen plek. Samen met de andere leden vormen zij het systeem.
Voorbeelden van systemen:
• gezin
• familie
• schoolklas
• vereniging
• team
• organisatie
• land
• samenleving
Kenmerken
Kenmerken van systemen:
• binnen de grenzen van het systeem ziet het er anders uit als erbuiten.
• dit heeft te maken met de regels die voor het systeem gelden.
• vaak zijn dit ongeschreven regels.
• een systeem maakt altijd deel uit van een groter systeem. Voorbeeld hiervan is:
• je functie is deel van een team.
• het team is deel van een afdeling.
• afdeling is deel van de organisatie, enzovoorts.
Kenmerken (2)
Kenmerken van systemen:
• tussen leden van het systeem spelen veelal onbewuste dynamieken. Hieruit ontstaan patronen.
• patronen neigen tot herhaling.
• in tijd
• in (sub)systemen
• patronen trekken patronen aan.
• veranderen begint met de wereld te
nemen zoals die is (erkennen van wat is).
• problemen zijn oplossingen (voor het
grotere systeem).
Principes
Basisprincipes zijn:
• erbij horen
• ordening
• uitwisseling (balans in nemen en geven)
• erkenning
• bestemming & eindigheid
Principes - erbij horen
Het hebben van een plek is van belang voor een ieder om zich te kunnen ontwikkelen, te bloeien en gelukkig te zijn.
Binnen een systeem heb je je vaak te houden aan regels. Ervan afwijken kan de angst om uit-/buitengesloten te worden opwekken. Als we wel voldoen aan de regels dan voelen we ons geaccepteerd, veilig en gezien.
In een familie:
• hoor je erbij omdat je daarin geboren bent. Hier heb je geen keuze in.
In het geval van organisatie/werk/vrienden/
vereniging/etc.:
• heb je een keuze of je (langer) deel wil uitmaken van het systeem
?
? ?
Principes - ordening
Alles en iedereen heeft een eigen plek in een systeem. Met die plek komen bepaalde verantwoordelijkheden.
In familiesystemen speelt tijd een belangrijke rol in de ordening. De oudste heeft andere rechten en
plichten dan de jongste in een gezin.
In een organisatie is de ordening anders geregeld. Een jongere
medewerker die later bij de
organisatie is gekomen kan direct al een plek als leidinggevende innemen.
Organisaties kennen verschillende vormen van ordening.
Gezin
Organisatie
Principes - uitwisseling
Uitwisseling gaat over de balans in geven en nemen.
Een gezonde uitwisseling zorgt voor een juiste balans in de relatie.
Tussen partners speelt er een horizontale uitwisseling in geven en nemen. De een geeft waardoor de ander wil teruggeven.
Wanneer de een meer geeft dan de ander terug kan geven of kan ontvangen, raakt de balans verstoord.
Om tot een uitbundige uitwisseling te komen geeft de een de ander, waarop de ander net iets meer terug
geeft. En zo weer verder. Dit 'net iets meer' geven komt erg nauw.
De uitwisseling tussen ouders en kinderen werkt in een verticale dynamiek, wel te verstaan van ouder naar kind.
De ouder geeft, het kind ontvangt.
In organisaties is een horizontale uitwisseling meer
gepast. De medewerker heeft een functie en die wordt
naar functie betaald. Wanneer een medewerker meer
betaald krijgt dan de functie waard is, wordt er een meer
familiare vorm van uitwisseling gecreëerd.
Principes - erkenning
Erkenning is van belang voor de leden en het systeem als geheel.
Erkenning gaat over de wereld te nemen zoals die is.
Met zowel de mooie als de pijnlijke gebeurtenissen die daarin plaatsvinden.
Erkenning in opstellingen gebeurt vaak door helende zinnen uit te spreken.
Enkele voorbeelden zijn:
•
erkennen van een ieder die erbij hoort en dus een plek heeft in het systeem•
in samengestelde gezinnen, dat de ex-partner ook bij het systeem hoort.En dat hij/zij er al eerder was dan de huidige partner.
•
erkennen van het ontstaan en de (gehele) historie van een organisatie.•
erkennen dat een dader ook onderdeel uitmaakt van het systeem van het slachtoffer✴
erkennen is wat anders dan waarderen!!!✴
erkenning is vooral een grondhouding in het leven en het Systemisch werk. Het is niet door Bert Hellinger expliciet als basisprincipebenoemd. Dat neemt niet weg dat 'Erkennen wat is’ essentieel is.
