Zondag 8 september van 14.00u tot 18.00u
Uitsluitend op reservatie
%$
Anselm Adornes werd in Brugge
geboren in 1424 en stierf in Linlithgow (Schotland) in 1483. Hij was de zoon van Jacob (†1465). Op 19-jarige leeftijd huwde Anselm met de Brugse patriciërsdochter Margareta Van der Banck en kort nadien verscheen hij in het Brugse societyleven. Hij nam regelmatig en veelal met succes deel aan de tornooien van de Witte Beer. Daarnaast was hij in politiek geïnteresseerd en werd meermaals lid van het stadsbestuur als raadsman, als hoofdman van een zestendeel, als
thesaurier en ook als burgemeester van de raad. Hoofdarchivaris Noël Geirnaert vermoedt dat de Jeruzalemkapel, zoals we die nu kennen, door Anselm werd gebouwd. Hij was een handelaar met internationale allure en verhandelde aluin en laken. Zijn huis en zijn handelszaak waren gevestigd aan de Verversdijk, dicht bij het Schottenplein. Enkele jaren terug zijn sporen van die woning bij archeologisch onderzoek terug gevonden. Anselm had goede contacten met de Schotse handelaars in Brugge en voerde succesvolle diplomatieke onderhandelingen om de commerciële betrekkingen tussen Vlaanderen en Schotland te herstellen. Daarvoor kreeg hij van James III de Orde van de Eenhoorn en werd hij benoemd als raadgever en conservator van de Schotse privileges in de gebieden van de Bourgondiërs. Op 19 februari 1470 vertrok hij samen met zijn zoon Jan en enkele vrienden naar Palestina. Op 4 april 1471 kwamen ze terug in hun geliefde Brugge via Damascus, Beiroet, Cyprus, Rhodos en Brindisi. Van die pelgrimstocht bleef een boeiende reisverslag bewaard. Anselm en zijn vrouw Margaretha kregen niet minder dan 16 kinderen die alle gewichtige en interssante peetvaders hadden, zoals abt Jan Crabbe van de Duinenabdij, Lodewijk van Gruuthuse, Jan De Baenst en Tommaso Portinari. Met de moeilijkheden na de dood van hertog Karel de Stoute in 1477 kwam een einde aan de politieke loopbaan van Adornes maar niet aan zijn relaties met Schotland. Hij werd in Linlithgow vermoord en in Schotland begraven. Zijn hart is in 1484 bijgezet in de Jeruzalemkapel. We verwijzen graag nog naar de website
Rond 1300 vestigde de uit Genua afkomstige Oppicino II Adornes zich in Brugge, trouwde er met de rijke, adellijke Margareta van Aartrijke en veroverde zich op die manier een plaats op het Brugse forum. In de 14de eeuw sloten meerder leden van de familie verstandshuwelijken en onderhielden goede relaties met de Bourgondiërs. Ze behoorden in de Bourgondische tijd tot de belangrijkste ‘Brugse’ families.
De prachtige Jeruzalemkapel stond meermaals op het programma. Het woonhuis slechts éénmaal en dat was meer dan twintig jaar terug in 1992. Rechts van de Jeruzalemkapel en wat verborgen, vindt u de toegang tot het
voormalige woonhuis van de familie Adornes. De gebouwen zijn in meerdere bouwfasen tot stand gekomen. Op het einde van de 15de eeuw bestonden ze uit twee vleugels op L-vormige plattegrond, en met traptoren. Aan de tuinzijde waren er twee open gaandererijen. De binnenkoer, omsloten, door de kapel en de woonvleugels, is sinds de 19de
eeuw gedeeltelijk ingenomen door een kloostergebouw, waardoor de laatmiddeleeuwse aanleg is verstoord. De lagere vleugel (met de fraai gemetselde schoorsteen) is de oudste vleugel die door Pieter Adornes en zijn vrouw Elisabeth Braderickx werd gebouwd voor 1452. De hogere, twee bouwlagen hoge vleugel, dwars op de
Peperstraat is kort na 1470 gebouwd in opdracht van Anselm. De bakstenen voorgevel in de Peperstraat en de achtergevel zijn allebei met traptoppen afgewerkt en drie traveeën breed. De vensters zijn per travee samengevat in doorlopende tudorboognissen. De boogvelden boven de vensters zijn versierd met maaswerk in de vorm van een driepas, typisch voor de Brugse bouwstijl in die tijd.
Op OMD 2013 kan de benedenverdieping van deze woonvleugel worden bezocht. Ze is opgesplitst in twee grote ruimten onder een zoldering met moer-en kinderbalken. De moerbalken in het salon aan de straatzijde vertonen nog sporen van polychromie. Op de balksleutel
komt tweemaal de wapenspreuk van de familie Adornes ‘Para Tutum’ voor, wat betekent ‘(Maria), bereid ons een veilige weg’. De natuurstenen kraagstenen waarop de moerbalken rusten, zijn versierd met de wapenschilden en het embleem van de familie. Ook hierop zijn polychromiesporen bewaard. Tussen de eikenhouten kinderbalken zit spreidsel (kwartiers gezaagd dun eikenhout, om stof van de bovenliggende verdieping te weren), wat alleen
bij rijke, laatmiddeleeuwse huizen wordt aangetroffen. De arduinen renaissanceschouw in dit voorsalon komt uit een voormalig eigendom van de familie Limburg de Stirum, het kasteel van Rumbeke.
In het grote salon is de draagstructuur samengesteld uit vier moerbalken en kinderbalken. De moerbalken liggen evenwijdig met de straatrichting (een moerbalk werd vernieuwd in de jaren 1980). De balksleutels zijn versierd met loofwerk (eikenblad, druivenblad, acanthusblad) en met hun wapenschilden omgeven door de ketting van de Schotse Orde van de Eenhoorn. De kraagstenen daarentegen zijn versierd met het wolkenembleem, het Jeruzalemkruis of het Catharinawiel.
De aanwezigheid van de wapenschilden van Anselm Adornes met het halssnoer van de Schotse Orde van de Eenhoorn (hij werd als lid rond 1469 tot ridder werd geslagen door koning James III) en het feit dat hij in 1470-1471 een bedevaart naar het Heilig Land ondernam en de Jeruzalemkapel liet bouwen, doen vermoeden dat hij ook kort na 1471 deze
woonvleugel oprichtte en afwerkte. De ruimte werd verwarmd door een grote arduinen haard in laatgotische stijl. De vuurplaats is 2,55m breed. Op de schouwmantel is het Adornesschild aangebracht. De zg. schouwwangen zijn afgewerkt met een peerkraalprofiel. Het is uitzonderlijk dat 15de-eeuwse schouwen bewaard bleven in een stadswoning en dit zelfs voor Brugge. Het bezoek blijft een wonderlijke ervaring, een reis terug naar de tijd van de familie Adornes.