Woensdag 15 mei 2013, 14.00 – 15.00 Duur opname: 44:35
Voor de opname wat meer verteld over mijn onderzoek en wat ik met dit interview ga doen. Rasker vraagt naar wie ik nog meer ga interviewen en heeft toevallig met een aantal van hen ook een VO- project gedaan onlangs. Het opnameapparaatje van de Uni werkte niet mee, dit gesprek is opgenomen met mijn telefoon.
LR: goed, kunnen we nu wel beginnen, zou je allereerst wat willen vertellen, ja, over je beroepskeuze en waarom je hebt gekozen om bik’er te worden?
MR: nou, de beroepskeuze is voor mij een beetje toevallig op mijn pad gekomen, om bik’er te worden tenminste, ik ben, natuurlijk, begonnen gewoon voor mezelf met muziek maken en werd ooit gevraagd door een dichter of, want ik speelde veel piano, of ik hem wou begeleiden in de boekwinkel bij een optreden, en dat was best wel een succes, dus toen ben ik daar mee doorgegaan en hij vroeg me steeds vaker en toen ontstond er een soort project uit en daar hebben we in 2002 ook het Hendrik de Vries- stipendium mee gewonnen, dat is stimuleringsprijs van de gemeente Groningen voor, ja, innovatieve projecten die ook een bijdrage leveren aan cultuur hier in de stad, zeg maar, en we hadden een project dan op scholen door ja, ons optreden als een show ook op scholen te gaan doen en daar een soort workshop aan te koppelen.
LR: oke,
MR: dus in deze met poëzie en met muziek en dan komt de kinderen ook op een interactieve manier in aanraking met wat wij deden en ook onze passie delen. ja, toen zijn wij eigenlijk uit elkaar gegaan, heb ik een paar jaar niks gedaan op dat gebied, toen ben ik steeds meer mezelf gaan ontwikkelen als componist en musicus en op een gegeven moment toen, ja, toen was het wel een beetje zo van de markt stort in, wat nu? Was een hele moeilijke markt voor componisten en muzikanten om je brood te verdienen, en toen was d’r eigenlijk nog, ik zat toen net in de WIK, of zoiets, toe was er een soort aanbieding nog dat zij de opleiding zouden vergoeden voor de bik
LR: klopt
MR: en dat was het laatste jaar dat dat zou kunnen. Dus toen zat ik te denken, zou ik dat doen, nou misschien is dat best wel interessant als ik dat dan doe, dan heb ik in ieder geval altijd een soort extra zijspoor die ik nog kan inslaan, mocht het echt niet lukken. Dus eigenlijk zonder verwachtingen heb ik me daarvoor opgegeven. En toen waren zij eigenlijk heel enthousiast al bij de toelatingsgesprekken over wat ik deed, dat dat heel erg, ja, vernieuwend was en dat ze zulke bik’ers nog niet hadden en dat dat een hele succesvolle workshop zou kunnen worden met het aanbod wat ik dan zou kunnen aanbieden, dus toen werd ik een beetje door hun enthousiast gemaakt, en ik wist toen nog niet dat het eigenlijk best een hele zware opleiding was, en ik zei ja, ga nog op reis en dit en dat, dus ik mis wel een aantal lessen, toen zeiden ze van, nou ja, eigenlijk mag dat niet, maar weet je, komt wel goed. Dus toen dacht ik nou, weet je ik doe het gewoon, was eigenlijk nog niet helemaal zeker van ben, maar als het echt niet lukt kan ik altijd stoppen, en dan kost het zelf me €300,- ofzo, weet ik veel, dus het is eigenlijk een beetje toevallig dat ik er zo ben ingerold, ja
LR: oke, en wat vond, ja zei net al, je vond de opleiding heel zwaar, maar was dat omdat je ook al andere plannen had dat jaar, of meer gewoon ook de opleiding zelf gewoon niet helemaal wat je had verwacht?
MR: ja, ze zeiden inderdaad dat het één dagdeel was dat je daar les moest hebben en één dagdeel dat je dan, zeg maar, met je stage bezig was en dat is dan een soort workshop die je ergens geeft, bijvoorbeeld, maar het kwam, betekent voor mij toch wel dat ik er drie dagen, soms vier dagen zelfs, per week aan kwijt was. En dat komt ook omdat ik andere dingen tussendoor doe, maar, en , ja, dat had ik niet verwacht en ik ben wel iemand, ik denk altijd als ze zeggen twee dagen in de week, dan denk ik dat doe ik wel in één dag zeg maar. En dat viel hier dus wel een beetje tegen, twee keer zo lang allemaal. Dus dat, ja, kwam voornamelijk gewoon door intensiviteit van de opleiding dus vroeg heel veel aandacht, het was heel persoonlijke, heel klein groepje, waren mensen afgevallen dus uiteindelijk zaten we met een stuk of tien mensen, negen mensen. En waren er drie of vier docenten, dus dan is best wel, ja, intensief zeg maar.
LR: ja, en dat is dan ongeveer 2004, 2005 MR: nee, ik heb vorig jaar nog gedaan LR: oh, vorig jaar,
MR: ja, ik ben echt van de laatste, de laatste lichting
LR: ik wou zeggen, ik dacht dat w, de WIK is toch al een paar jaar d’r uit, of niet?
MR: ja, alleen ik zat, even kijken, hoe zat het nou precies, ik zat in 2000, moet ik even heel goed nadenk hoor, 10 zat ik nog in de WIk, geloof ik eventjes, volgens mij was dat het laatste jaar
LR: oke
MR: en toen heb ik er nog gebruik van gemaakt en me aangemeld, dus 2010-2011, volgens mij, tenminste, 2011-2012 was het zelfs, ja, dus toen kon ik er nog gebruik van maken, dat was echt allerlaatste moment. Dat was ook, inderdaad ik ging uit de WIK, dus ik moest ook weer, moest ook zelf iets anders gaan doen.
67
LR: ja
MR: ja, en toen eigenlijk is het balletje zelf een beetje gaan lopen. Ik heb toen die afsluiting gedaan met die opleiding en toen heb ik een soort projectpresentatie gedaan waarin ik wat ik op die scholen had gegeven, met componeren, dat is het project wat ik dus eigenlijk doe hè, voor mijn vak, in de klas, dus compositie, productie maken en daar hadden we en presentatie van gegeven en dat werd heel goed ontvangen. Eigenlijk krijg ik nog steeds vanuit die presentatie nog veel aanvragen
LR: oke, en hoeveel aanvragen heb je gemiddeld, ja, moet ik dat per week, per maand,
MR: ja het is nog, even kijken in het begin had ik nog niet zoveel, het is eigenlijk nu een beetje gaan lopen. Ja, ik denk gemiddeld één aanvraag in de week
LR: oke dat is best nog MR: zoiets, één á twee
LR: oke, dus dat loopt wel lekker door
MR: ja, op zich wel, nou ik zeg het, ik denk één per twee weken ongeveer. Ik heb dan net bijvoorbeeld een heel groot project gedaan, dat was in de gemeente Grootegast en daar moest ik eigenlijk op alle basisscholen in de gemeente lesgeven, dat waren iets van 14, 14 scholen, maar dat is dan 1 aanvraag, echt een hele maand wel zoet mee.
LR: ja, MR: ja
LR: en die lessen, wat ik op je site zag, ik heb ‘m maar even uitgeprint, zijn dit ook de lessen die je vanuit de opleiding hebt ontwikkelt, of heb je
MR: ja, dit zijn de lessen die ik vanuit de opleiding heb ontwikkeld
LR: oke, en worden de aanvragen die je krijgt, zijn die ook specifiek voor deze lessen, of maak je ook wel eens iets op maat, of
MR: ik maar ook wel ééns iets op maat en ja, dat vind ik eigenlijk ook wel handiger om te doen, omdat ik merk dat scholen toch vaak iets in hun hoofd hebben, of willen verwerken, maar ik merk dat ze meeste aanvraag is voor, vraag hebben naar de ‘Bik beats’, gewoon de eenmalige workshop
LR: ja,
MR: van 1,5 uur en ik probeer dan, ja natuurlijk, een beetje commercieel te denken, en dan zeg ik, ja, eigenlijk is het beter om twee keer 1,5 uur te doen (gelach) en sommige, ja, scholen die gaan daar ook voor, dat is leuker dan, echt even de tijd om dieper dan in de productie te gaan, hè, want de introductie kost ook vrij veel tijd aan mijn workshop, ik wil graag laten zien wat ik doe en welke materialen ik gebruik, welke programma’s en ik wil ze ook dingen meegeven, dat ze thuis zelf gratis software kunnen downloaden en dat ze daar ook mee aan de gang gaan, dus ik moet en een beetje daarover uitleggen en wat ik doe en ik wil nog met hun een muziekstuk maken, dus vaak is daar wel een beetje, ja, is een beetje krap, zeg maar. Dus als ik dan 2 keer 1,5 uur doe dan is dat leuk. Maar de meeste aanvragen is gewoon echt naar 1 goedkope workshop.
LR: ja,
MR: en kennismaken en zo.
LR: oke, en kun je wat meer specifiek vertellen over wat die les, wat je in die les met de kinderen doet?
MR: jawel, ja, ik begin meestal met, even kijken, hoe begin ik eigenlijk. Ja, ik begin als, ik vertel gewoon chronologische hoe het een beetje gaat, dan komen ze de klas binnen en dan zet ik nog, meestal heb ik alles klaarstaan, de laatste dingetjes test ik dan uit en dan horen zij al muziek en ze zien op de achtergrond, op de beamer mijn muziekprogramma waar ik mee werk. En dan zien ze eigenlijk al een
muziekproject, met een tijdlijn, die loopt al langs, dus ze krijgen al direct een beeld van wat we gaan doen en wat, wat ik gebruik en dan ben ik aan het meespelen op een keyboard, dus ik sta dan lekker een beetje te jammen en ik kies wat verschillende geluiden uit synthesizer, piano dus dan denken ze ‘oh, tof’ en zo, staan al beetje te dansen en komen een beetje in de stemming en dan gaan ze allemaal zitten en ze wachten natuurlijk, tot ik gewoon klaar ben. Dan zeg ik, ‘oke, het werkt allemaal, staat klaar en welkom’, dan vertel ik wat over mezelf en dan laat ik een filmpje bijvoorbeeld zien waar ik muziek voor heb gecomponeerd en geproduceerd heb en, ligt er een beetje aan hoe oud ze zijn, maar dan vraag ik bijvoorbeeld ‘welke instrumenten herkennen jullie in de muziek die ik gecomponeerd heb? En hoe denken jullie dat ik dat gedaan heb die geluidseffecten?’ en hoe dat dan gaat, hoe ik zo’n opdracht krijg. En dan begin ik eigenlijk met een soort warming up, daar gebruik ik een IPad voor, daar heb ik een heel simpel muziekprogrammaatje, en dan kunnen de kinderen allemaal 1nootje indrukken in een soort matrix van allemaal lege nootjes. En ik maak heel snel even een beat en op die beat en tikken zij heel willekeurig 1 voor 1 een nootje in, dat kunnen ze ook op de beamer allemaal zien. En dan ontstaat er eigenlijk in een minuut een soort compositie en het kli, het muziekprogramma is zo gemaakt dat het eigenlijk altijd klinkt. Dus ze kunnen eigenlijk nooit een fout maken, maar je krijgt wel direct mee van hoe dat werkt om te arrangeren en te componeren en, ja dus ik probeer ze ook eigenlijk meerdere lagen te laten zien met wat ik bezig ben en wat componeren meer inhoudt.
68
En vervolgens, als ik dat heb laten zien en uitgelegd ‘nou dit is een tijdlijn, en dit, dit is dus het hele idee van een arrangement maken’, dan ga ik met de laptop, staat ook op de beamer en dan gaan we weer terug naar het eerste programma wat ze ook zagen toen ze binnenkwamen en dan leg ik de overeenkomsten uit met het programmaatje op de IPad en dan gaan we onze eigen, eigen productie maken eigenlijk, gezamenlijk in de klas, dus beginnen met een beat en vraag ik vaak een vrijwilliger om gewoon de eerste drum in te spelen, zeg maar. En dan een hele simpele beat, of elektronische, housebeat of een hiphopbeat, of iets wat zij in hun hoofd hebben, dat is eigenlijk altijd een beetje anders. En dan probeer ik eigenlijk 1 voor 1 daar lagen op elkaar te stapelen met die kinderen. Dus ik vraag eerst meestal wat vrijwilligers om een soort basis te vormen en afhankelijk van de tijd, dan probeer ik, al dan niet in groepjes, hun allemaal een eigen gedeelte van de muziek te laten bedenken met instrumenten of een stukje rap, of iets wat ze willen doen. En, ja, dat mogen ze dan bij mij komen opnemen als het ware, dus dat moet altijd 1 voor 1 gebeuren, maar de rest van de klas is daar wel altijd bij betrokken, meedenken of adviezen geven.
En dan is eigenlijk het idee dat we gewoon in een uur een soort, ja, beat bouwen of productie hebben, waar dus iedereen actief z’n ding in heeft gestoken. Dus dat is een beetje het verloop van de les en dan ja, neem ik het mee naar huis en mix ik het af dat het een beetje goed klinkt en dat je goed rechtgezet wordt als de timing niet helemaal goed is van de kinderen, of zo. Dus ja, dat is eigenlijk een beetje wat ik doe.
LR: oke, en, ja, waarmee maken de, wat voor, ja, je zei net al je hebt een IPad, je hebt de keyboard, maar alle verschillende instrumenten gebeurd dat ook allemaal via de laptop en
MR: wisselt, ik heb zeg maar, een doos, die staat, ik heb m’n tas al ingepakt staan, maar daar zit een doos bij met allemaal kleinere instrumentjes, wat tokkeldingetjes en wat percussie-instrumentjes en ik laat ze ook altijd met hun handen een soort clap opnemen ofzo, gewoon dat ze met de microfoon. Ik bouw een soort studio’tje daar op met een studio microfoon, maar ik heb natuurlijk ook, op mijn laptop heb ik een heleboel instrumenten die gesampled zijn, zoals dat heet, die liggen op het keyboard allemaal spelen, dus dan help ik ze een beetje van, nou hè, ‘deze tonen zou je kunnen gebruiken, varieer eens met deze tonen’ dus ik probeer ook á la minute een soort mini-piano lesje van te maken, weten ze ook van ‘oja, die toets kan ik gebruiken’ en dan kiezen ze zelf een trompet, of een elektrische gitaar, of doedelzak of weet ik veel wat. En dan horen ze eigenlijk hoe ze dat kunnen bespelen en hoe dat dan werkt. En dan knippen we daar een stukje uit, hè het goede stukje en we zetten het recht, zeg maar, dus kinderen hoeven helemaal niet goed iets in te spelen, dat kun je allemaal heel makkelijk aanpassen. En dat wil ik ze ook laten zien dat het eigenlijk heel simpel is, dat iedereen het thuis ook kan dóen. Dat ze allemaal hun gratis muziekprogramma’s kunnen downloaden en dat ze dan een superprofessionele studio eigenlijk allemaal thuis hebben op hun computer en dat je eigenlijk alleen maar een klein keyboardje nodig hebben, bijvoorbeeld of een microfoon. Dat heb je niet eens echt nodig, je kan ook op andere manieren, met de muis ofzo, maar iedereen kan gewoon van start om muziekjes te gaan maken.
LR: dus, ja, je hebt het ook al eerder genoemd, het idee dat je, een beetje de drempel weg wil nemen, dat ze gewoon maar gaan uitproberen en die dingen
MR: ja
LR: vastpakken en
MR: ja, dat ze de mogelijkheden gewoon beseffen al. Dat er eigenlijk, dat het een soort grenzeloos gebied is en hoe eerder je daar mee bezig gaat, hoe, hoe verder je daar ook in kan gaan. Ik probeer eigenlijk altijd te denken van, toen ik zo oud was als die kinderen, toen had ik heel graag zelf zo’n soort muziekles willen hebben. Had ik heel graag iemand gehad die me toen liet zien, wat ik in die tijd, desnoods met een cassettebandje, maakt niet uit, maar hoe ik kon opnemen en hoe ik dan eigenlijk piano kon opnemen en een stukje zang bijvoorbeeld. Welke mogelijkheden ik toen zou hebben, helemaal als het toen gratis was geweest, zoals nu. Nou dan was ik helemaal uit mijn dak gegaan, dat was ik veel verder, weet ik zeker, gegaan dan, met die muziek en met die techniek. Ik heb dat allemaal zelf moeten ontdekken, ik heb dat, ja, flink voor moeten strubbelen, ik heb oude muzikanten opgezocht en met analoge apparatuur nog gewerkt. En ja, die mensen wisten zelf ook maar half hoe het moest, dat waren ook half amateurs. En soms dure muzieklessen, of een cursus op de muziekschool, of zelfs op de popacademie daar wisten ze nog niet eens echt helemaal hoe die studioapparatuur werkte, dat viel allemaal een beetje tegen. Dus eigenlijk heb ik alles zelf moeten leren, via vrienden en omwegen. Als er toen op de basisschool al iemand was geweest die mij zijn visitekaartje gaf
LR: ja
MR: en zei van nou, even in anderhalf uur, ‘het is niet zo moeilijk, je hebt dit nodig, dit en dit’, nou dan was ik blij geweest, dus dat probeer ik altijd in mijn achterhoofd te houden als ik zo’n workshop geef.
LR: ja, en wat mij ook opviel in jouw tekst is dat je ook heel erg die verbinding zoekt met andere kunstvakken, dus wat je net al zei, dat je samen met poëzie werkt, maar ook juist heel erg met de maatschappij, is dat, ja, gewoon dat de muziek overal is en dat het echt bij het dagelijks leven hoort, is dat ook iets wat in jouw lessen belangrijk is?
MR: ja, kijk, ik ben d’r zelf niet heel erg bewust mee bezig, ik zie mezelf natuurlijk gewoon als, als één persoon, ik ben niet iemand anders als ik voor de klas sta, als ik met m’n vrienden ben. Ik probeer altijd natuurlijk mijn eigen gedachtegoed uit te dragen, waar dan ook. Misschien dat je bij kinderen een iets andere approach moet hebben dan bij volwassenen, maar ik probeer altijd m’n, m’n ideeën op een eerlijke manier ter sprake te brengen, van mij mag iedereen daar ook op reageren, maar ik zoek zeker verbinding tussen de maatschappij