Figuur 23. Gemiddelde lengte artikelen in de populaire en kwaliteitskranten in het exploratiecorpus.
Er was niet alleen een verschil in lengte tussen de twee soorten dagbladen, maar ook binnen deze soorten dagbladen. Zo telden de artikelen van NRC Handelsblad gemiddeld 854 woorden, terwijl die van Trouw uit gemiddeld 469 woorden bestonden. De Volkskrant zat hier met gemiddeld 724 woorden tussenin. De artikelen uit de populaire kranten waren iets evenrediger verdeeld. Deze artikelen waren gemiddeld tussen de 400 en 500 woorden lang. Deze resultaten zijn grafisch weergegeven in onderstaande figuur.
Figuur 24. Gemiddelde lengte artikelen in de verschillende dagbladen in het exploratiecorpus. 1.2. Tijdsverloop
Per week verdeeld, geteld vanaf eerste bericht (18 oktober 2017). Laatste bericht is 24 maart 2018. Het gaat hierbij dus om het tijdsverloop van de berichtgeving in het exploratiecorpus.
Week 1: 18 t/m 24 oktober 2017 Week 2: 25 t/m 31 oktober 2017 Week 3: 1 t/m 7 november 2017 Week 4: 8 t/m 14 november 2017 Week 5: 15 t/m 21 november 2017 Week 6: 22 t/m 28 november 2017
Week 7: 29 november t/m 5 december 2017 0 100 200 300 400 500 600 700 800 Populair Kwaliteit Aant al w oor de n
Gemiddelde lengte artikelen
0 100 200 300 400 500 600 700 800 900
AD Metro Telegraaf NRC Volkskrant Trouw
Aant al w oor de n
Week 8: 6 t/m 12 december 2017 Week 9: 13 t/m 19 december 2017 Week 10: 20 t/m 26 december 2017
Week 11: 27 december 2017 t/m 2 januari 2018 Week 12: 3 t/m 9 januari 2018
Week 13: 10 t/m 16 januari 2018 Week 14: 17 t/m 23 januari 2018 Week 15: 24 t/m 30 januari 2018 Week 16: 31 januari t/m 6 februari 2018 Week 17: 7 t/m 13 februari 2018
Week 18: 14 t/m 20 februari 2018 Week 19: 21 t/m 27 februari 2018 Week 20: 28 februari t/m 6 maart 2018 Week 21: 7 t/m 13 maart 2018
Week 22: 14 t/m 20 maart 2018 Week 23: 21 t/m 27 maart 2018
Figuur 25. Tijdsverloop berichtgeving #MeToo in het exploratiecorpus.
Allereerst is gekeken naar het verloop van het totale aantal artikelen. Hierin zijn drie hoge punten te ontdekken. Het eerste hoge punt is te zien in week 1. Deze week loopt van 18 tot en met 24 oktober 2017. Dit hoge punt is naar verwachting, omdat #MeToo toen net vorm kreeg en er op sociale media – en dus ook in de traditionele media – veel aandacht voor kwam. De twee andere pieken volgen in week 4 en in week 13. Hieronder wordt besproken wat voor soort artikelen en onderwerpen er in deze weken voorbijkomen – en vervolgens hoe deze artikelen zich verhouden tot de overige weken. Eerste piek: week 1, 18 tot en met 24 oktober 2017
In de eerste week, van 18 tot en met 24 oktober 2017, is er geen eenduidig thema vast te stellen in de gevonden artikel. Er is – op #MeToo zelf na – niet een duidelijke gebeurtenis (ofwel ‘key-event’) te herkennen in de artikelen. Wel zijn de artikelen ruwweg te verdelen in vier onderwerpen. Ten eerste staan enkele artikelen stil bij de impact van #MeToo. Zo gaat onderstaand fragment van een nieuwsverhaal uit de Volkskrant in op de omvang en de oorsprong van de hashtag.
Twee woorden domineerden de afgelopen dagen de sociale media: 'me too', ik ook. Wereldwijd delen vrouwen die woorden op Twitter en Facebook, om te laten blijkendat ook
zij weleens het slachtoffer zijn geworden van seksuele intimidatie of
0 5 10 15 20 25 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 Aant al ar tik el en Weken
Tijdsverloop
erger. Sommigen lichten hun hartekreet toe, anderen volstaan met de simpele mededeling: ook ik.
Sinds zondag is #MeToo trending in Nederland; al duizenden vrouwen hebben
zichuitgesproken. De hashtag is overgewaaid uit de Verenigde Staten, waar in de nasleep van het schandaal rond Hollywoodtycoon Harvey Weinstein actrices en andere artiesten een boekje opendeden over de vernederingen en intimidaties die zij te verduren kregen, en krijgen, van machtige mannen in de filmwereld. Met de hashtag #MeToo is de aandacht verschoven van sterren naar gewone vrouwen die ongewenste intimiteiten ervaren, bijvoorbeeld op de werkvloer of in de kroeg.
Bron: de Volkskrant. Vrouwen klagen massaal het grensoverschrijdend seksueel gedrag van mannen aan. 18-10-2017. Nieuws (nieuwsverhaal).
Aangezien het hele idee van #MeToo is dat slachtoffers van seksueel geweld zich uitspreken, zijn er ook artikelen waarin lezers hun ervaringen hiermee delen. In onderstaand fragment is hier een voorbeeld van te zien.
'Ik heb onder de hashtag #MeToo een aantal verhalen gedeeld op Facebook. De pakjesbezorger was de meest bizarre. Dat is nu 23 jaar geleden. Op het moment dat hij mij het pakje met één hand overhandigde, greep hij met zijn andere hand in mijn kruis. Ik was woedend en heb die man mijn huis uitgezet.’
Bron: de Volkskrant. ‘Ik heb hem mijn huis uit gezet’. 18-10-2017. Inzendingen lezers (lezers: mening/ervaring).
In andere artikelen worden er kanttekeningen of nuances bij #MeToo gezet. Zo spreekt Jessica Durlacher zich in haar column in de Volkskrant uit tegen geestvernauwing en hysterie bij #MeToo – iets wat volgens haar bij elke revolutie voorkomt. Ze pleit ervoor dat vrouwen zich door deze actie niet in een slachtofferrol plaatsen, zoals in onderstaand fragment is te lezen.
Wat nu in Hollywood en de rest van het Westen gebeurt, verbijstert me daarom. #MeToo heeft iets van een revolutie, maar zoals bij alle revolutie is er ook sprake van een vorm van geestvernauwing. Deze heilige verontwaar- diging maakt vrouwen weliswaar mondiger (en de leermomenten collectiever), maar nog mondigerzou het zijn om ons niet te isoleren in de rol van slachtoffers. Zonder het tekunnen goedkeuren
of zelfs maar gedogen: dit exces is ook het vuile bijproduct
van de geestelijke en fysieke menselijke elektriciteit die seks is. En zonder al dan niet virtuele macht of spanning is seks geen feest (als er al seks is).
Saskia Noort (die zich onlangs bij Pauw uitsprak over de verkrachting waarover ze zo lang zweeg), citeerde onlangs in een artikel voor de Linda een vrouw die de feminisering van mannen verwenste: wanneer zet een man me weer eens gewoon tegen een muur? Precies. Moet kunnen.
Mannen moeten vrouwen tegen muren kunnen zetten, maar alleen als ze aanvoelendat die vrouwen dat willen, en dat zonder hun eigen status als pasmunt tegebruiken.
It's a long way to go... but we'll get there. Ook zonder hysterie.
Bron: de Volkskrant. #MeToo is een revolutie met de nodige geestvernauwing. 24-10-2017. Opinie (column).
Tot slot wordt er in enkele artikelen vooruitgeblikt op de toekomst, met de vraag: gaat er ook echt iets veranderen en hoe doen we dat? Hierin ligt een sterke nadruk op de mannen. Hoe moeten mannen zich gedragen? In een column geeft Rosanne Hertzberger hier antwoord op:
Wat moet je als onschuldige man in tijden van #MeToo? Je ogen angstvallig neerslaan in de kroeg? Welnee. Als vrouw hoop ik niet dat wij voortaan als tere poppetjes behandeld worden. Toch zijn er gevoeligheden waar mannen op kunnen letten: overwegen je pas in te houden als je achter een vrouw loopt in
een donkere straat of zelfs over te steken. Je zou kunnen overwegen je wél uit te spreken als één van je drinkebroers een Weinstein-type is of dat wordt na een paar bier. Je zou oplettend kunnen zijn hoe je vrouwelijke collega's en werknemers introduceert en aanspreekt. Dat is niet overdreven, het is een kwestie van je attent en hoffelijk gedragen.
En mocht je je gaan ergeren aan de meer overdreven #MeToo berichten, of je misschien zelfs op één of andere manier onterecht beschuldigd voelen, dan slik je je grieven maar even in. Vergelijk het met een aanrijding tussen een fiets en een auto. Als de fietser met zwaar letsel op de grond ligt, klaag je niet over een gekraste deur. Als je zo duidelijk bij de bovenliggende partij hoort, is het je taak om het grotere plaatje zien.
Bron: NRC Handelsblad. Man in tijden van #MeToo. 21-10-2017. Opinie (column).
De grootste focus van de artikelen uit week 1, 18 tot en met 24 oktober 2017, lag op het erkennen van #MeToo als een nieuwe seksuele revolutie. De artikelen maakten duidelijk hoe groot het probleem van seksueel geweld was, maar blikten ook vooruit op de toekomst. Want hoe is ervoor te zorgen dat dit probleem zoveel mogelijk verdwijnt? En wat is de rol van de man daarin? Tweede piek: week 4, 8 tot en met 14 november 2017
In de vierde week is de tweede grote piek te ontdekken. In deze week zijn er 18 artikelen over #MeToo geplaatst. Een meerderheid van die artikelen ging over de omvang en de gevolgen van de hashtag. Zo staken twee artikelen de Nederlandse landsgrenzen over en lieten zien hoe het met #MeToo in het buitenland zit, zoals te lezen is in het volgende fragment.
De Belgische actrice Hilde van Mieghem zei dat ze door diverse
regisseurs is aangerand, maar 'wil niemand publiekelijk aan de schandpaal nagelen'. Frankrijk Onder de hashtag #balancetonporc (verlink jouw varken') blijven er aantijgingen opduiken in Frankrijk. Op 13 oktober startte de Franse journaliste Sandra Muller haar eigen twitteractie. Ze riep vrouwen op de naam van de dader te onthullen, nadat ze zelf een boekje opendeed over haar vroegere chef Eric Brion. In het eerste weekend werd #Balancetonporc al vijftigduizend keer gebruikt. De meest prominente beschuldigde is islamoloog Tariq Ramadan: twee vrouwen beschuldigden hem van verkrachting. Ook gingen in elf Franse steden vrouwen de straten op om te protesteren tegen ongewenste seksuele
intimiteiten. Groot-Brittannië Dubieuze berichtjes, verkrachting en zelfs
suïcide. In Groot-Brittannië heeft de #MeToo-discussie tot een enorm politiek schandaal geleid. De Labour-politicus Carl Sargeant (49) pleegde zelfmoord nadat hij, vanwege vermeende handtastelijkheden, als minister was ontslagen uit de regering van Wales. Sargeant is niet de enige politicus die in de problemen kwam als gevolg van de golf van #MeToo-aantijgingen. De Britse minister van Defensie Michael Fallon nam vorige week ontslag. Volgens The Sun worden er echter zeker 36 Conservatieven verdacht van mogelijk onzedelijk gedrag, zo zou blijken uit een uitgelekt partijdossier.
Bron: Metro. #MeToo in Europa. 13-11-2017. Nieuws (aangekleed nieuwsbericht).
Drie artikelen gingen in op duidelijke gevolgen van #MeToo, namelijk dat de politie meer
aangiften van seksueel misbruik binnenkreeg. Zo is ook te lezen in onderstaand fragment van een nieuwsbericht uit Metro.
Het aantal aangiften wegens verkrachting of seksueel misbruik is de afgelopen weken toegenomen door de aandacht voor '#metoo'. Dat zei voorzitter Jan Struijs, van de politievakbond NPB gisteren in EenVandaag. Struijs: „We hebben veel zedenrechercheurs gesproken door het hele land heen en zij constateren allemaal een toename van het aantal aangiften van seksueel misbruik." Het gaat volgens de vakbond om allerlei zaken. „Van mensen die lastig gevallen zijn op hun werk tot aan verkrachtingen. Dit is echt de laatste weken allemaal losgekomen."
Bron: Metro. #MeToo: Fors meer aangiftes van seksueel misbruik. 09-11-2017. Nieuws (nieuwsbericht).
Ook in de vierde week, van 8 tot en met 14 november, werden er nuances bij de #MeToo-discussie aangebracht. Zo ook in de column van Wilma de Rek. Ze is niet tegen de actie. Integendeel, ze vindt het goed dat zulk ‘dictatoriaal alfamannetjesgedrag’ niet langer tolereren. Maar ze vindt wel dat de actie enkel om naming and shaming moet gaan, aangezien het dan een kortstondige hype zal blijken.
Je mag het natuurlijk niet zeggen maar zijn de daders in deze #MeToo-dagen niet ook slachtoffers? Niet zozeer omdat hun naam voor eeuwig besmeurd is, maar wel omdat ze net zozeer als de slachtoffers het product zijn van hun tijd en hun omgeving?
En zijn de slachtoffers niet ook daders? Niet omdat ze seksuele intimidatie uitlokten, maar wel omdat ze het hebben toegestaan, er jarenlang over hebben gezwegen, er soms ook hun voordeel mee hebben gedaan?
[…]
Je mag het allemaal niet zeggen, maar het moet wel.
Want deze #MeToo-discussie schreeuwt om nuance. Nuance die je alleen krijgt als je alles mag zeggen en vragen; als je niet blijft hangen in het hier en nu, maar ook kijkt waar de mechanismen die tot al die misstanden leiden, eigenlijk vandaan komen.
Bron: de Volkskrant. Deze #MeToo-discussie schreeuwt om nuance. 14-11-2017. Opinie (column).
Niet zozeer een nuance bij de #MeToo-discussie, maar eerder kritiek op de woorden van Jessica Durlacher (die op haar beurt in column over #MeToo schreef in week 1), leverde Aaf Brandt Corstius in haar column in de Volkskrant. Zo was zij het er niet mee eens hoe Durlacher #MeToo afdeed als een bedreiging voor de relatie tussen man en vrouw en hoe zij medelijden toonde met daders als Harvey Weinstein en Louis C.K.
De ene tv-deskundige weet alles van het nieuwe kabinet, de ander van het heelal, en als er weer een machtige man blijkt te zijn die tegen de zin van zijn ondergeschikten masturbeert in een potje, een kamerplant of op zijn eigen buik, dan wordt Jessica Durlacher opgebeld. Want die staat in de kaartenbak onder de W van 'Wil het voor Weinstein opnemen'.
[…]
Volgens Durlacher, die naar eigen zeggen zelf regelmatig dit soort dingen met mannen heeft meegemaakt, moet je je er als vrouw niet zoveel van aantrekken. Het zijn 'the ways of the world' en 'daar leer je van'. Gewoon slikken (of toekijken hoe het in een plant belandt) en doorgaan met je leven, is haar devies.
En ze is niet alleen boos omdat mannen en vrouwen nou net allemaal een beetje dichter bij elkaar waren gekomen, maar ook omdat het zíélig is. Voor Weinstein, voor Louis C.K.
Weinstein is in Durlachers woorden 'een moeie ouwe leeuw die in zekere zin uitgespeeld was', en de vrouwen die hem beschuldigen 'muizen die op zijn graf dansen'. Louis C.K. is volgens haar een groot kunstenaar die bezig is met grensoverschrijdende kunst en, zet u schrap voor een wonderlijke redenering: 'Ik vraag me af of dit soort dingen goed zijn voor de slachtoffers of vooral heel slecht voor mensen die zich in de kunsten bezighouden met dingen die grensoverschrijdend zijn.'
Dus als iemand als Louis C.K., de Picasso van onze tijd, in de kunsten bezig is met dingen die grensoverschrijdend zijn, moeten we oppassen dat we hem niet beschuldigen van grensoverschrijdend gedrag in het echte leven, want dan kan die arme man zijn grensoverschrijdende kunst niet meer maken!
Weet je wat ík nou zo vervelend vind: dat ik nooit meer ongebreideld kan lachen om Louis C.K., omdat ik dan steeds een visual krijg van zijn vadsige, pastakleurige buik waar een kwak sperma op valt. En dat is toch echt zijn schuld.
Bron: de Volkskrant. Deskundige. 13-11-2017. Opinie (column).
Net als in de eerste week, ligt er in de artikelen uit week 4 een grote focus op de omvang en de gevolgen van #MeToo. In deze week werd er zelfs in twee artikelen over de Nederlandse landsgrenzen heen gekeken, en werd er geschreven over de #MeToo-situatie in andere landen. Tevens werd er meer geschreven over de gevolgen van #MeToo op korte termijn, zoals een stijging in het aantal aangiften van seksueel misbruik. Ook in de vierde week werden er in verschillende columns nuances geplaatst bij de actie. Wat overigens nieuw is ten opzichte van de eerste week, is dat er in enkele columns gereageerd werd op eerdere columns over het onderwerp.
Derde piek: week 13, 10 tot en met 16 januari 2018
In de dertiende week werden er maar liefst 21 artikelen over #MeToo geschreven. Een grote meerderheid van die artikelen ging over de kritiek die een groep Franse vrouwelijke schrijvers, journalisten, actrices en andere professionals had geuit tegen #MeToo. Zo stelden zij in de tweede week van januari 2018 in een opiniestuk voor Le Monde dat de #MeToo-beweging was uitgelopen op een heksenjacht tegen mannen. Tevens vinden de Franse vrouwen dat feministische activisten te weinig onderscheid maken tussen verkrachting en ‘onhandige versierpogingen’. Door de #MeToo-discussie, zo stellen zij, worden mannen afgeschilderd als varkens en vrouwen als eeuwige slachtoffers. Hierdoor dreigt de actie te leiden tot een nieuwe vorm van puritanisme, die de seksuele vrijheid in gevaar brengt.
Op 10 januari 2018 verschenen er allereerst drie nieuwsartikelen over de uitspraken van de Franse vrouwen. Een voorbeeld hiervan is hieronder te lezen. Dit fragment is afkomstig uit een aangekleed nieuwsfragment uit NRC Handelsblad. In het fragment is duidelijk te zien dat de journalist zich grotendeels beperkt tot de woorden van de Franse vrouwen zelf. Dit is te zien aan het veelvuldig gebruik van citaten.
Een groep van honderd bekende Françaises vindt dat de MeToo-discussie ontspoord is en van vrouwen „eeuwige slachtoffers" dreigt te maken. „We verdedigen de vrijheid om te ontrieven, onmisbaar voor de seksuele vrijheid", schrijven onder anderen acteur Catherine Deneuve en schrijver Catherine Millet in een geruchtmakend opiniestuk in dagblad Le Mondevan woensdag.
„Verkrachting is een vergrijp", beginnen de vooral in de kunstwereld en media actieve vrouwen. Ze vonden het nodig dat na de affaire-Weinstein in de VS machtsmisbruik en seksueel geweld op de werkvloer aan de kaak werden gesteld. „Maar opdringerige of onbeholpen verleiding is geen vergrijp, hoffelijkheid is geen machistische agressie", schrijven ze.
Bron: NRC Handelsblad. Vrouwen waarschuwen tegen ‘nieuw puritanisme’. 10-01-2018. Nieuws (aangekleed nieuwsbericht).
De uitspraken van de Franse vrouwen waren ook aanleiding voor veel reacties. Zo schrijft Irena Rosenthal in haar column voor de Volkskrant het volgende.
Kortom, de MeToo-campagne is geen vijand van plezier, maar een vrijheidsstrijd die de lusten van onbezorgd plezier en de lasten van zelftwijfel wil herverdelen. Dat is misschien niet altijd even plezierig, maar wel broodnodig.
Vrouwen die weigeren te lachen om seksistische grappen krijgen steevast het verwijt de sfeer te bederven. MeToo claimt het plezier van kunnen flirten zonder de vrees dat je straks niet meer terug kunt.
Bron: de Volkskrant. MeToo-beweging strijdt voor onbezorgd plezier. 12-01-2018. Opinie (column).
Frits Abrahams koppelt het uitgangspunt van een man aan de uitspraken van Catherine Deneuve. Zo stelt hij dat de #MeToo-discussie al zo verwarrend was voor heteroseksuele mannen, dat ze misschien beter even alle seksuele activiteit kunnen opschorten. En als de discussie over seksueel geweld niet al ingewikkeld genoeg was, komt daar ook nog eens Catherine Deneuve – aldus Abrahams.
De meeste van hen weten niet meer waar ze aan toe zijn. Het zijn dolende zielen geworden, in bange afwachting van de volgende onthulling over hun, al of niet oude, uitspattingen.
Eindelijk beseften ze dat ze zich niet langer meer onbeperkt mochten overgeven aan hun favoriete, Weinsteinachtige gewoonten, zoals naakt masturberen in de kelder onder hun kantoor in aanwezigheid van hun dodelijk beangste secretaresse, die ze hijgend toevoegden dat ze „een lief meisje is en niemand iets moet vertellen". Maar nu krijgen ze opeens van honderd vooraanstaande Françaises te horen dat „de vrijheid om lastig te vallen onmisbaar is voor de seksuele vrijheid".
Catherine Deneuve, aan wie ze zo vaak ontuchtige gedachten hebben gewijd, zegt het zelf! Een handje op de knie, een kusje stelen, een beetje schuren in de metro - het mag weer. Die Amerikaanse vrouwen, zegt Catherine, moeten ophouden met hun gezeur, want ze maken van vrouwen „eeuwige slachtoffers".
Ik vind het onverstandig van Catherine, want ik ken de jongens: geef ze een vinger - en ze pakken de hele vrouw.
Bron: NRC Handelsblad. Stoppen met al die seks. 12-01-2018. Opinie (column).
In week 13 was er dus een overduidelijk key-event voor de grote hoeveelheid artikelen die week, namelijk de uitspraken van de Franse vrouwen over #MeToo. Hier werden niet alleen nieuwsberichten en –verhalen over geschreven, maar ook kwamen hier de nodige reacties op in de vorm van columns en opinieverhalen.
Nu we naar de pieken hebben gekeken, is het belangrijk om te kijken wat er in de overige periodes