Voorgeschiedenis
De uitkomst van het onderzoek van bureau AHA! leidde tot een debat in de Tweede Kamer waarin minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat de toezegging deed om de gedupeerden tegemoet te komen. De regeling ‘vergoeding tekort herstelkosten acceptanten aanbod NAM’ is tot stand gekomen in een samenwerking tussen minister Wiebes, NAM en de Commissaris van de Koning van Groningen de heer Paas. NAM heeft toegezegd de kosten voor deze regeling te betalen. De regeling wordt uitgevoerd door de provincie Groningen. De regeling werd opengesteld op 6 januari 2020 en de sluitingsdatum was 1 maart van datzelfde jaar. Gebruik maken van de regeling konden diegenen die aan de volgende voorwaarden voldeden:
• schademelding ingediend vóór 31 maart 2017;
• het aanbod van NAM zonder tussenkomst van de Arbiter Bodembeweging of burgerlijk rechter geaccepteerd;
• kunnen aantonen dat de schade niet (volledig) kan worden hersteld van het door NAM betaalde bedrag. Dit kan aan de hand van de gespecificeerde factuur of gespecificeerde offerte voor de herstelwerkzaamheden, daterend van vóór 1 oktober 2019. Bij de beoordeling van de ingekomen verzoeken werd gekeken:
• of de herstelwerkzaamheden enkel betrekking hebben op de gemelde schade aan de woning die met het aanbod van NAM is vergoed;
• of de factuur en/of offerte voldoet aan de spelregels die destijds voor het aanbod van NAM zijn opgesteld;
• naar de oorzaken van een eventueel verschil tussen de werkelijk gemaakte of geoffreerde herstelkosten en het bedrag in de aanbiedingsbrief van NAM. Hierbij wordt uitgegaan van de herstelmethode waarop het aanbod van NAM is gebaseerd.
Stand van zaken
Er zijn 194 verzoeken ingediend. 106 verzoeken zijn afgewezen omdat niet aan de voorwaarden werd voldaan. 83 aanvragen hadden geen aanbod in het kader van NAM 6000 ontvangen. 23 aanvragers hadden wel een bod gehad van NAM, maar dit niet geaccepteerd en het traject vervolgd bij de Arbiter Bodembeweging of de burgerlijk rechter.
88 aanvragen vielen wel binnen de doelgroep. 54 van hen ontvingen een geheel of gedeeltelijke toekenning. Deze groep ontving gemiddeld € 7.010. Het totaal uitgekeerde bedrag is € 378.546. 31 aanvragers die wel binnen de doelgroep vielen, kregen toch een afwijzing. Reden hiervan was bijvoorbeeld het niet kunnen tonen van een factuur of offerte van voor 1 oktober 2019, of de offertes/ facturen hadden geen betrekking op de schade, of er werd een andere herstelmethodiek gebruikt. 3 Aanvragers trokken hun aanvraag terug.
Met gedupeerden die niet onder de regeling vallen maar in hun verzoek een 'noodkreet' of ander signaal hebben afgegeven, werd/ wordt contact opgenomen door de provincie Groningen.
Waardering
Om te beginnen was het opmerkelijk dat ook deze regeling (net als de Arbiterregeling) door de provincie werd uitgevoerd. Het betekende weer een totaal nieuw loket voor de bewoners. En de provincie kwam opeens in de rol van ‘afhandelaar’ van de operationele schade.
Belangrijker is natuurlijk de vraag: Heeft deze regeling de gewenste uitwerking?
Als we kijken naar de aantallen dan kunnen we concluderen dat het voor slechts 1,5 % van de gedupeerden echt een oplossing was. Van de 6.199 dossiers hebben 5.138 bewoners het aanbod van de NAM geaccepteerd. Uit onderzoek blijkt dat voor 63% van de ondervraagden het aanbod ontoereikend was om de schade te herstellen. Dat zou betekenen dat 3.236 gedupeerden in aanmerking kwamen voor deze regeling. Verreweg de meeste gedupeerden hebben helemaal geen aanvraag ingediend. En verder is opmerkelijk dat slechts 80 gedupeerden uiteindelijk voor een vergoeding in aanmerking kwamen.
Vermoedelijk is de belangrijkste reden voor het feit dat zo weinig gedupeerden een aanvraag hebben ingediend dat ze geen factuur of offerte kunnen tonen van voor 1 oktober 2019 ‘waaruit blijkt dat de schade volgens de voorgeschreven herstelmethode, zoals in het aanbod van de NAM, is of wordt hersteld.’
Deze eis is een voorwaarde voor de regeling. Maar dat was precies het probleem! Uit het onderzoek van AHA! blijkt dat het verschil in herstelkosten voor het grootste deel wordt veroorzaakt door het verschil van inzicht over de herstelmethode. NAM stelde een herstelmethode voor die uitging van ‘cosmetisch herstel’. Bewoners en hun aannemers gingen uiteraard voor ‘duurzaam herstel’.
Hier heeft vanaf het begin van de NAM6000-regeling het fundamentele probleem gezeten. Herhaaldelijk en indringend heeft het Groninger Gasberaad dit bij de minister en de CdK onder de aandacht gebracht. Maar ook met deze ‘reparatie-regeling’ is opnieuw om dit probleem heen gelopen.
Andere vermoedelijke verklaringen voor weinig aanvragers en nog minder toekenningen zijn:
• Veel gedupeerden hebben nog een ander schadedossier bij de TCMG openstaan, waardoor herstel of offerte zinloos is. Immers de schade in één keer herstellen geeft maar één keer overlast.
• Binnen deze regeling is herstel in eigen beheer geen grond voor vergoeding, terwijl juist als het aanbod niet toereikend was, dat een oplossing kon zijn. 43% van de respondenten geeft dit aan in het onderzoek van AHA!
• Velen hebben de keuze gemaakt om een deel van de schade te repareren. 46% van de respondenten geeft dit aan in het onderzoek van AHA!
• Niet iedereen is op de hoogte geweest van deze regeling. De regeling is via advertenties in de krant of via de nieuwsberichten naar buiten gebracht. We betreuren het dat niet de moeite is genomen om mensen rechtstreeks te benaderen. Het
adressenbestand was voorhanden.
• Mensen zijn murw en willen of kunnen niet meer de energie opbrengen om wéér aan een regeling mee te doen.
We hebben niet in detail onderzocht waarom mensen niet hebben deelgenomen aan deze regeling. We willen deze groep ook niet weer met een onderzoek belasten. Bovenstaande halen we uit de enquête zoals die is gehouden in opdracht van de Tweede Kamer