gebouwsensoren plaatsen. Het zogenaamde sensornetwerk.
Context
De gebouwensensoren kwamen te staan in (delen van) negen gemeenten boven het Groningen-gasveld: Appingedam, Bedum, Delfzijl, Eemsmond, Groningen, Loppersum, Slochteren, Ten Boer en Winsum. Ook op 15 gemeentehuizen werd een meter geïnstalleerd.
Met het plaatsen van de gebouwsensoren mat en registreerde NAM nauwkeurig elke aardbeving én het effect dat een aardbeving heeft op een gebouw. Eigenaren/bewoners van het gebouw met een sensor kregen via een speciale website toegang tot deze gegevens. De 200 gebouwsensoren gezamenlijk geven ook snel inzicht in de locatie van een aardbeving. De gebouwsensoren maken deel uit van het meet- en monitoringsplan, waarmee NAM met behulp van honderden sensoren metingen deed in de ondergrond en aan de oppervlakte.
In mei 2015 werd de proef uitgebreid. In totaal waren vanaf toen 20 publieke gebouwen en 280 woningen voorzien van een sensor. TNO heeft diverse rapporten geschreven, die op de site van de NAM gepubliceerd staan.
In november 2019 stuurde NAM alle deelnemers een brief, met de mededeling dat de proef werd stopgezet. Als reden werd opgegeven dat het netwerk geen nieuwe inzichten meer opleverde. Een bijkomende reden was dat het contract met TNO, dat voorziet in het onderhoud van het sensornetwerk, afliep.
Deze brief overviel de bewoners en was bevreemdend. Er waren afspraken gemaakt voor 10 jaar en, al was het contractueel wel mogelijk daarvan af te zien, de bewoners hadden daar niet op gerekend. Ook in de politiek gaf deze gang van zaken reuring en leidde onder andere tot vragen in de Tweede Kamer. Minister Wiebes liet weten geen meerwaarde in het meetnetwerk te zien en stelde dus ook geen geld ter beschikking om het netwerk naar een andere partij over te hevelen. Tevens wees hij de Kamerleden er op dat NAM uit het systeem moest en dat het sensornetwerk daar ook onderdeel van is.
Ook in Provinciale Staten van Groningen kwam het onderwerp aan de orde, maar ook de provincie liet weten zich niet als partij te zien om het netwerk over te nemen.
Door alle ophef is het voor de deelnemers nog wel mogelijk gebleven om het kastje te behouden en uit te lezen. Maar deze informatie wordt niet meer gedeeld met derden en ook niet gebruikt voor onderzoek.
Stand van zaken
In 2020 wordt het sensornetwerk ontmanteld.
Waardering
Het sensornetwerk leverde volgens NAM “geen nieuwe inzichten” meer op en andere partijen namen deze argumentatie over. In onze ogen is het wel een hele summiere argumentatie om zo’n kostbaar en langjarig traject ineens te ontmantelen. Er is niet voor niks begonnen met dit netwerk, en er is niet voor niks voor een termijn van 10 jaar gekozen. Dat de gaskraan nu eerder dicht gaat, doet daar niks aan af. Hoe lang de seismiciteit blijft weet niemand. Er was geen sprake van een degelijke evaluatie (wat heeft het opgeleverd tot-nu-toe, welke inzichten heeft het opgeleverd en wat hebben we ermee gedaan? waarom nemen we aan dat er geen nieuwe komen?). Wat was eigenlijk het doel van het netwerk? Was dat het verkrijgen van nieuwe inzichten? Of was dat ook het langjarig kunnen monitoren hoe gebouwen zich houden onder de seismiciteit? En misschien niet het doel, maar wel een functie van het netwerk was dat inwoners zelf konden kijken waar en hoe meters reageerden op bevingen. De inwoners met een sensor in huis maar ook daarbuiten, de openbare gebouwen waren voor iedereen af te lezen. Het gaf een mate van transparantie en onafhankelijkheid waar in de afweging om te stoppen aan voorbij is gegaan.
Kortom, de precieze reden van ontmanteling is ons en de betrokken bewoners niet duidelijk geworden. Het zou kunnen dat kosten voor het onderhoud voor NAM reden zijn geweest ermee te stoppen. Wij vinden het jammer dat dit project voortijdig is gestopt. Beter inzicht in de gevolgen van steeds nieuwe aardbevingen voor gebouwen die al langere tijd klappen hebben opgevangen is onmisbare informatie voor de versterkingsoperatie. Dat NAM dit niet (meer) wil weten is tot daaraan toe, maar dat de overheid deze gegevens niet van toegevoegde waarde vindt begrijpen we niet. Zeker nu de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) eindelijk is gestart met de pilot tiltsensoren waarbij vergelijking met de gegevens uit het sensornetwerk als voorwaarde werd gesteld bij de aanbesteding. We betreuren het dat dat nu niet meer mogelijk is en dat er geen overheid is die zich aangesproken voelde om dit instrument om kennis te verzamelen overeind wilde houden. De proef met de tilt-sensoren betreft maar 13 meetpunten en van voortgang of uitbouwen van de proef is nog geen enkele sprake. Gezien de voorgeschiedenis van de pilot hebben wij er geen enkel vertrouwen in dat het resultaat van de pilot gaat zijn dat er een dekkend netwerk van tiltsensoren ooit gaat komen. Sterker nog, wij achten het niet ondenkbaar dat we vanaf volgend jaar geen enkel meetinstrument voor gebouwen hebben, terwijl de seismiciteit nog jaren door zal gaan.
We kijken met belangstelling naar onze buurprovincie Drenthe, waar ook gebouwsensoren zijn geplaatst. Ook daar heeft NAM te kennen te geven dat ze het netwerk wil ontmantelen. De opgevoerde redenen zijn ons helaas niet bekend. Misschien is daar een overheid of partij te vinden die het weet te behouden.