Samenwerking in Gent

De reeksen Bijloke/ Vooruit en Bijloke/ Handelsbeurs zijn samenwerkingsverbanden tussen De Bijloke en twee andere Gentse muziekpodia, Kunstencentrum Vooruit en De Handelsbeurs. Samen met Vooruit programmeert De Bijloke ieder seizoen vier jazzconcerten, waarvan er twee in De Bijloke te bezoeken zijn en twee in Vooruit. De reeks Bijloke/ Handelsbeurs bood in 2007-2008 vier concerten aan van bekende musici en ensembles, met repertoire uit uiteenlopende tijdperken, van religieuze gezangen uit de middeleeuwen tot liederen van Schönberg en Webern. De reeks keerde in 2008-2009 niet meer terug.168 Bij het programmeren van de jazzconcerten krijgt Yves Rosseel hulp van één van de andere programmeurs van De Bijloke en met Vooruit is er ieder seizoen overleg over de programmering.169 Samen met de reeks Bijloke/ Vooruit komt het aantal jazzconcerten dan op acht per seizoen.

165 De Bijloke, Programma 2007-2008, 40-41. 166 De Bijloke, Programma 2007-2008, 46-50.

167 De Bijloke, http://www.debijloke.be/concert/einstein-beach, http://www.champdaction.be/nl, Collegium Vocale Gent, http://www.collegiumvocale.com, Spectra Ensemble,

http://www.spectraensemble.com en http://www.debijloke.be/concert/de-lamentatieweek-3103-0504 (geraadpleegd op 5 augustus 2009).

168 De Bijloke, Programma 2007-2008, 56-59. 169 Interview Yves Rosseel, 22 januari 2008.

De Bijloke heeft overeenkomsten met drie Vlaamse symfonieorkesten: deFilharmonie, Symfonieorkest Vlaanderen en het Brussels Philharmonic. Zij presenteren ieder

seizoen vijf concerten in De Bijloke. DeFilharmonie gaf daarnaast de afgelopen twee seizoenen ook enkele kinderconcerten.170 Het lijkt erop dat De Bijloke actief in

overleg gaat met de symfonieorkesten over het samenstellen van de programmering. Zo kwam er in 2007-2008 op initiatief van De Bijloke een samenwerking tussen het Brussels Philharmonic en Richard Egarr (dirigent, klavecinist en

oude-muziekspecialist) tot stand: oude muziek uitgevoerd door een hedendaags orkest.171

In 2008-2009 werd deze samenwerking voortgezet in Haydn: Die Schöpfung, uitgevoerd door het Brussels Philharmonic onder leiding van Richard Egarr.172 Ook in samenwerkingsverbanden met andere organisaties zoals Vooruit bepalen De Bijloke en de samenwerkingspartners in overleg de programmering. Podia „delen‟ daarbij de programma‟s; met Vooruit presenteerde De Bijloke vier programma‟s, waarvan twee in De Bijloke en twee in Vooruit. Hetzelfde geldt voor De Handelsbeurs en De Centrale.173 Uitgangspunt van de samenwerkingsverbanden is de inhoudelijke programmering. Yves Rosseel wil bijvoorbeeld een serie jazzconcerten

programmeren en zoekt daarvoor steun bij Vooruit, een podium dat meer expertise op dat gebied heeft (collectieve inhoudslogica). Daarnaast profiteren beide podia van elkaars aanbod, expertise en faciliteiten. Hiermee versterken zij hun positie in het netwerk van culturele instellingen (collectieve contextlogica).

3.9 Artistieke partners

De Bijloke initieert verschillende samenwerkingsverbanden; met muzikale partners, tussen ensembles en musici onderling, met andere kunstenaars of met andere culturele instellingen.174 Zo werd de jonge, getalenteerde altus Jonathan De Ceuster aan het Britse viola da gamba-ensemble Fretwork gekoppeld, dat al jarenlang veel succes heeft. Samen brachten zij in 2007-2008 een programma rond de muziek van Alexander Agricola, met chansons van deze componist en werken van Fabrice Fitch, die met zijn Agricologies een eigentijdse visie op de muziek van Agricola liet

170 De Bijloke, Programma 2007-2008 en Programma 2008-2009, zie ook

http://www.debijloke.be/artiest/defilharmonie (geraadpleegd op 6 augustus 2009). 171 De Bijloke, Programma 2007-2008, 76-79.

172 De Bijloke, Programma 2008-2009, 51.

173 De Bijloke, Programma 2007-2008 en Programma 2008-2009.

horen.175 Een ander samenwerkingsverband waarin De Bijloke het initiatief nam, is de interdisciplinaire productie Origine van de choreograaf Sidi Larbi Cherkaoui en Toneelhuis Antwerpen. Cherkaoui creëerde zijn voorstelling Origine rond religieuze poëzie en gezangen van vrouwen uit vroeger tijden, zoals de 12e-eeuwse muziek van Hildegard von Bingen, de middeleeuwse mystica die haar visioenen in ongeveer 75 gezangen verwerkte. De choreograaf werkte in het kader van deze performance binnen de ruimtelijke beperkingen van het Kraakhuis.176 De bedoeling was dat het Kraakhuis met Origine in gebruik genomen zou worden, maar de opening vond later plaats dan gepland en Origine werd uiteindelijk aan het einde van seizoen 2007-2008 opgevoerd.177 Overigens maakte Origine in seizoen 2007-2008 ook onderdeel uit van de programmering van De Oosterpoort en de Stadsschouwburg. De voorstelling was op 8 april 2008 te zien in de Stadsschouwburg.178 De Bijloke nam naar eigen zeggen initiatief in deze projecten en zocht musici, ensembles en andere artistieke partners uit (singuliere contextlogica) om ze vervolgens aan elkaar te koppelen (collectieve inhoudslogica), zodat het podium zich kan profileren met bijzondere

samenwerkingsverbanden (collectieve contextlogica).

De Bijloke heeft overeenkomsten met vaste partners, ensembles waarmee het muziekcentrum al jarenlang samenwerkt, zoals deFilharmonie en het Brussels Philharmonic (voorheen het Vlaams Radio Orkest), maar ook sinds kort met het barokorkest B‟Rock en het Collegium Vocale Gent. Deze ensembles presenteren al hun activiteiten in De Bijloke en worden ingeschakeld bij verschillende projecten. Daarnaast selecteerde De Bijloke in seizoen 2007-2008 voor het eerst special guests; musici en ensembles die met het muziekcentrum meedenken over het

implementeren van alle aspecten die voor De Bijloke belangrijk zijn, zoals educatie en interdisciplinaire samenwerkingsverbanden. In 2007-2008 waren er vijf special guests: pianist Ronald Brautigam, cellist Jean-Guihen Queyras, altus Jonathan De Ceuster, dirigent Björn Schmelzer & ensemble Graindelavoix en klavecinist Richard Egarr. Allen voerden meerdere programma‟s uit, binnen verschillende reeksen. Yves Rosseel zegt hierover: “wij zijn bereid een stuk van het parcours van die artiesten mee te volgen. Nemen we de Beethovensonates met Brautigam bijvoorbeeld. Wij hebben aangegeven daarin te willen meestappen, maar tezelfdertijd ook

175 De Bijloke, Programma 2007-2008, 50. Zie ook Fretwork, http://www.fretwork.co.uk en Jonathan De Ceuster, http://www.jonathandeceuster.com (geraadpleegd op 7 augustus 2009).

176 De Bijloke, Programma 2007-2008, 82.

177 De Bijloke, http://www.debijloke.be/programma_overzicht.php (geraadpleegd op 12 augustus 2008). 178 De Oosterpoort & de Stadsschouwburg, 2007-2008, 24.

geïnteresseerd te zijn om hem in andere gedaanten in te schakelen: als solist met het barokorkest Concerto Copenhagen, als solist met deFilharmonie, als „inspeler‟ van onze nieuwe concertvleugel tijdens het openingsweekend in september, of als docent van de masterclasses die we organiseren in samenwerking met het

conservatorium van Gent.” 179 In 2008-2009 betraden alle special guests weer de podia van De Bijloke, vaak met meerdere programma‟s. Ook B‟Rock en Collegium Vocale Gent gaven meerdere concerten in hetzelfde seizoen.180 Ook wat betreft de vaste muzikale partners van De Bijloke is er sprake van de singuliere contextlogica. Yves Rosseel kiest de partners uit en stippelt samen met hen een traject uit, zoals duidelijk wordt uit het citaat over Ronald Brautigam. De programmeur is hier degene die initiatief neemt en niet alleen bestaand aanbod programmeert, maar ook

meedenkt over de invulling van dat aanbod.

3.10 Conclusie

Wanneer de programmering van De Oosterpoort en De Bijloke naast elkaar wordt gezet, zijn al een aantal inhoudelijke verschillen en overeenkomsten te zien.181 In onderstaande tabel zijn alle subgenres van De Oosterpoort en alle reeksen van De Bijloke opgenomen met tussen haakjes het aantal concerten. De subgenres en reeksen die overeenkomen, zijn bij en naast elkaar gezet. Het is vooral interessant om te kijken waar en hoe de subgenres binnen de klassieke muziek elkaar

overlappen. De Bijloke heeft een aantal reeksen (jazz, East of Eden) die bij De Oosterpoort niet binnen de klassieke programmering vallen, maar bijvoorbeeld bij jazz of wereldmuziek horen. De subgenres overig, jeugd/ jong, festivals en te gast spreken voor zich en worden verder buiten beschouwing gelaten, behalve dat nog opgemerkt dient te worden dat De Bijloke geen gastprogrammering heeft.

De Bijloke heeft per seizoen minder concerten geprogrammeerd dan De Oosterpoort, maar lijkt een diverser aanbod te hebben met reeksen als bridge, East of Eden of Bijloke/ Vooruit, maar de meeste van deze reeksen vallen bij De Oosterpoort binnen een ander genre.