De resultaten van Individuele Begeleiding volgens opdrachtgevers beschrijven wij op basis van interviews met beleidsmedewerkers van gemeenten en fondsen. Dit omdat de
beleidsmedewerkers namens hun organisatie optreden als opdrachtgever van de Individuele Begeleiding. Hun beeld van de resultaten van Individuele Begeleiding, baseren alle
beleidsmedewerkers op de voortgangsrapportages en jaarverslagen, aangevuld met (half)jaarlijkse voortgangsgesprekken.52 Aanvullend maken opdrachtgevers gebruik van evaluatieonderzoek53,Jongerenwijzer54, informatie van ketenpartners55 en praktijkbezoeken56. De informatie waarnaar opdrachtgevers verwijzen betreft dezelfde gegevens die aanbieders van Individuele Begeleiding gebruiken om zelf de voortgang van hun werk te monitoren. De mate waarin opdrachtgevers tevreden zijn over het inzicht in de resultaten verschilt. Van zowel de nieuw gestarte projecten als van kleine projecten (tot vijftig jongeren) zijn
opdrachtgevers van opvatting dat het inzicht in de werkelijke uitkomsten voor verbetering vatbaar is. Behoefte is onder andere inzage in uitval en mate waarin de beoogde doelen zoals voorkomen van uitval werkelijk worden gerealiseerd.57 In de meeste situaties zijn afspraken over verbetering gemaakt. Over de grotere projecten zijn opdrachtgevers tevreden.58
Als kracht van Individuele Begeleiding noemen opdrachtgevers het aansluiten bij de belevingswereld van jongeren en de mogelijkheid om maatwerk te leveren.59 Aanvullend wordt als sterk punt van de professionele Individuele Begeleiding genoemd de korte lijnen met de instituties uit de formele sociale infrastructuur waardoor signalen snel worden
52 Emanuels, J., S. Dwarka, W. de Koster, W. Mayenburg & G. Wullings (2013). Interview beleidsmedewerker, 25 januari 2013, stadsdeel IB-praktijk 1.
Mamnouh, E. en Klijn, C. (2012) Interview beleidsmedewerker, 17 december 2012, DMO Gemeente Amsterdam. Wazir, S en F. Nooij (2013). Interview beleidsmedewerker, 14-1-2013, stadsdeel IB-praktijk 3.
Bakker, M., G. Heijnis, N. Issever & E. Leesberg (2013). Interview beleidsmedewerker, januari 2013, stadsdeel IB-praktijk 4. Halewijn, J., S. Elzinga, L. Hagemeijer & L. de Pater (2013). Uitwerking interview beleidsmedewerker, 12-02-2013, stadsdeel IB-praktijk 5.
Alberg, D., F. van Bon, M. Reiziger & D. Sahetapy (2013). Interview Beleidsm edewerker 03-12-2012 op het kantoor van DMO Gemeente Amsterdam.
Harkisoen, A., S. Visch & M. Yildirim (2013). Interview beleidsmedewerker financier, april 2013, IB-praktijk 7.
53 Halewijn, J., S. Elzinga, L. Hagemeijer & L. de Pater (2013). Uitwerking interview beleidsmedewerker, 12-02-2013, stadsdeel IB-praktijk 5.
54 Wazir, S en F. Nooij (2013). Interview beleidsmedewerker, 14-1-2013, stadsdeel IB-praktijk 3.
55 Emanuels, J., S. Dwarka, W. de Koster, W. Mayenburg & G. Wullings (2013). Interview beleidsmedewerker, 25 januari 2013, stadsdeel IB-praktijk 1.
Mamnouh, E. en Klijn, C. (2012) Interview beleidsmedewerker, 17 december 2012, DMO Gemeente Amsterdam.
56 Harkisoen, A., S. Visch & M. Yildirim (2013). Interview beleidsmedewerker financier, april 2013, IB-praktijk 7.
57 Mamnouh, E. en Klijn, C. (2012) Interview beleidsmedewerker, 17 december 2012, DMO Gemeente Amsterdam. Wazir, S en F. Nooij (2013). Interview beleidsmedewerker, 14-1-2013, stadsdeel IB-praktijk 3.
Bakker, M., G. Heijnis, N. Issever & E. Leesberg (2013). Interview beleidsmedewerker, januari 2013, stadsdeel IB-praktijk 4. Halewijn, J., S. Elzinga, L. Hagemeijer & L. de Pater (2013). Uitwerking interview beleidsmedewerker, 12-02-2013, stadsdeel IB-praktijk 5.
Harkisoen, A., S. Visch & M. Yildirim (2013). Interview beleidsmedewerker financier, april 2013, IB-praktijk 7.
58 Emanuels, J., S. Dwarka, W. de Koster, W. Mayenburg & G. Wullings (2013). Interview beleidsmedewerker, 25 januari 2013, stadsdeel IB-praktijk 1.
Alberg, D., F. van Bon, M. Reiziger & D. Sahetapy (2013). Interview Beleidsm edewerker 03-12-2012 op het kantoor van DMO Gemeente Amsterdam.
59 Emanuels, J., S. Dwarka, W. de Koster, W. Mayenburg & G. Wullings (2013). Interview beleidsmedewerker, 25 januari 2013, stadsdeel IB-praktijk 1.
Mamnouh, E. en Klijn, C. (2012) Interview beleidsmedewerker, 17 december 2012, DMO Gemeente Amsterdam.
Halewijn, J., S. Elzinga, L. Hagemeijer & L. de Pater (2013). Uitwerking interview beleidsmedewerker, 12-02-2013, stadsdeel IB-praktijk 5.
Alberg, D., F. van Bon, M. Reiziger & D. Sahetapy (2013). Interview Beleidsm edewerker 03-12-2012 op het kantoor van DMO Gemeente Amsterdam.
73 opgevangen en jongeren goed kunnen worden doorgeleid.60 Als kracht van de begeleiding door vrijwilligers wordt genoemd, nabijheid en laagdrempeligheid. Een gedeelde achtergrond resulteert in persoonlijke betrokkenheid bij de jongeren en maakt het mogelijk dat zij binnen komen in situaties waar professionals moeilijk toegang krijgen.61
‘.. dat hun aanpak aansluit bij de jongeren. Ze kennen de belevingswereld van de jongeren en kennen de verschillende doorstroom mogelijkheden.’62
Als belangrijkste kwetsbaarheid wordt genoemd dat er uit betrokkenheid meer begeleiding geboden wordt dan nodig is. Dit wordt zowel gezien bij de instroom, waarbij opdrachtgevers zich afvragen in hoeverre de jongeren werkelijk tot de doelgroep behoren als bij het relatief laat afsluiten van een begeleidingstraject.63
‘.. benieuwd of er nog meer jongeren baat bij kunnen hebben en wat precies de criteria zijn om een jongere tot het project toe te laten. Nu is dat vaak nog een onderbuik gevoel en er zou nog een slag gemaakt kunnen worden om dit zakelijker te benaderen.’64
‘Je niet laten misbruiken door cliënten en zelf niet harder hollen dan de cliënt. Niet de problemen van een cliënt oplossen maar de cliënt zelf zijn eigen problemen laten oplossen. En niet jaar in jaar uit met boetes aankomen omdat je nou eenmaal zo’n goed contact hebt en een zwak voor de cliënt.’65
Ten slotte signaleren bijna alle opdrachtgevers knelpunten in de samenwerking binnen de formele sociale infrastructuur. Dit loopt uiteen tussen het niet op elkaar aansluiten van registratiesystemen, elkaars dienstverlening onvoldoende kennen, concurrentie tussen aanbieders en ten slotte de grote tijdsinvestering voor het bijwonen van overleggen die ten koste gaat van tijd die beschikbaar is voor begeleiding. 66
‘.. van belang dat de samenwerking goed is zodat men elkaar niet tegenwerkt en geen dubbele dingen doet.’67
‘.. moeten ze er zelf voor opletten en daar heeft de politie ook last van dat er niet aldoor in vergaderingen wordt gezeten. Hier is het stadsdeel natuurlijk zelf ook schuldig aan door geregeld alle partijen bij elkaar te roepen voor een overleg. De valkuil hierbij is dat een
60 Alberg, D., F. van Bon, M. Reiziger & D. Sahetapy (2013). Interview Beleidsmedewerker 03-12-2012 op het kantoor van DMO Gemeente Amsterdam.
61 Halewijn, J., S. Elzinga, L. Hagemeijer & L. de Pater (2013). Uitwerking interview beleidsmedewerker, 12-02-2013, stadsdeel IB-praktijk 5.
Harkisoen, A., S. Visch & M. Yildirim (2013). Interview beleidsmedewerker financier, april 2013, IB-praktijk 7.
62 Alberg, D., F. van Bon, M. Reiziger & D. Sahetapy (2013). Interview Beleidsmedewerker 03-12-2012 op het kantoor van DMO Gemeente Amsterdam.
63 Emanuels, J., S. Dwarka, W. de Koster, W. Mayenburg & G. Wullings (2013). Interview beleidsmedewerker, 25 januari 2013, stadsdeel IB-praktijk 1.
Halewijn, J., S. Elzinga, L. Hagemeijer & L. de Pater (2013). Uitwerking interview beleidsmedewerker, 12-02-2013, stadsdeel IB-praktijk 5.
Alberg, D., F. van Bon, M. Reiziger & D. Sahetapy (2013). Interview Beleidsm edewerker 03-12-2012 op het kantoor van DMO Gemeente Amsterdam.
64 Halewijn, J., S. Elzinga, L. Hagemeijer & L. de Pater (2013). Uitwerking interview beleidsmedewerker, 12-02-2013, stadsdeel IB-praktijk 5.
65 Emanuels, J., S. Dwarka, W. de Koster, W. Mayenburg & G. Wullings (2013). Interview beleidsmedewerker, 25 januari 2013, stadsdeel IB-praktijk 1.
66 Emanuels, J., S. Dwarka, W. de Koster, W. Mayenburg & G. Wullings (2013). Interview beleidsmedewerker, 25 januari 2013, stadsdeel IB-praktijk 1.
Halewijn, J., S. Elzinga, L. Hagemeijer & L. de Pater (2013). Uitwerking interview beleidsmedewerker, 12-02-2013, stadsdeel IB-praktijk 5.
Alberg, D., F. van Bon, M. Reiziger & D. Sahetapy (2013). Interview Beleidsm edewerker 03-12-2012 op het kantoor van DMO Gemeente Amsterdam.
67 Halewijn, J., S. Elzinga, L. Hagemeijer & L. de Pater (2013). Uitwerking interview beleidsmedewerker, 12-02-2013, stadsdeel IB-praktijk 5.
74
organisatie in een vergadering over de buurt zit, bij een groepsaanpak overleg, een eigen teamoverleg en ook nog eens naar een professionals overleg. Dit is wel een punt waar we met elkaar goed op moeten blijven letten, niet alleen ik doe een beroep op de organisatie maar mijn collega’s ook.’68
Resultaten
Wat leren de interviews met de opdrachtgevers nu over de resultaten van Individuele Begeleiding? Zichtbaar wordt dat er feitelijk weinig bekend is over de mate waarin de beoogde doelen worden gerealiseerd. Voor twee van de zeven praktijken geldt dat er onvoldoende informatie beschikbaar is om hier iets over te kunnen zeggen.69 Voor een aantal andere praktijken geldt dat opdrachtgevers weliswaar tevreden zijn omdat beoogde resultaten conform afspraken zijn behaald, maar dat dit slechts informatie biedt over in hoeverre jongeren worden bereikt, de begeleiding goed wordt afgerond en het percentage uitvallers.70 Alleen van praktijken die gebruik maken van vragenlijsten onder jongeren (en begeleiders) of waarbinnen het bijdragen aan het dalen van overlast een doel is (te monitoren via criminaliteitcijfers), is er inzage in de resultaten van de begeleiding voor de jongeren. Hoewel opdrachtgevers alle vier de doelen voor Individuele Begeleiding
onderschrijven, kunnen zij slechts bij twee van deze vier doelen resultaten onderscheiden: Binding aan de samenleving en Voorkomen en verminderen van overlast.
Binding aan de samenleving
Vier van de zeven opdrachtgevers is van opvatting dat Individuele Begeleiding bijdraagt aan binding aan de samenleving. Dit krijgt enerzijds vorm in het doorleiden van jongeren naar school, werk, hulpverlening en vrijetijdsbesteding71 en anderzijds in het voorkomen van uitval72.
‘Uit de cijfers blijkt dat 20% van de jongeren doorstromen naar werk, bijna 40% stroomt door naar school, 8% stroomt door naar leerwerktrajecten van het jongerenloket, 20% wordt naar zorg verwezen en 15% van de jongeren zijn niet gemotiveerd om door te stromen en zijn ook niet te motiveren.’73
‘Het gaat hier om jongeren die dreigen uit te vallen en dreigen hun startkwalificatie niet te behalen door een instabiele woonsituatie. Dit betekent dat het project zich op kansrijke jongeren richt. Het project wordt als een tijdelijke inspanning gezien die coachend
68 Emanuels, J., S. Dwarka, W. de Koster, W. Mayenburg & G. Wullings (2013). Interview beleidsmedewerker, 25 januari 2013, stadsdeel IB-praktijk 1.
69 Bakker, M., G. Heijnis, N. Issever & E. Leesberg (2013). Interview beleidsmedewerker, januari 2013, stadsdeel IB-praktijk 4. Harkisoen, A., S. Visch & M. Yildirim (2013). Interview beleidsmedewerker financier, april 2013, IB-praktijk 7.
70 Emanuels, J., S. Dwarka, W. de Koster, W. Mayenburg & G. Wullings (2013). Interview beleidsmedewerker, 25 januari 2013, stadsdeel IB-praktijk 1.
Mamnouh, E. en Klijn, C. (2012) Interview beleidsmedewerker, 17 december 2012, DMO Gemeente Amsterdam.
Alberg, D., F. van Bon, M. Reiziger & D. Sahetapy (2013). Interview Beleidsm edewerker 03-12-2012 op het kantoor van DMO Gemeente Amsterdam.
71 Emanuels, J., S. Dwarka, W. de Koster, W. Mayenburg & G. Wullings (2013). Interview beleidsmedewerker, 25 januari 2013, stadsdeel IB-praktijk 1.
Mamnouh, E. en Klijn, C. (2012) Interview beleidsmedewerker, 17 december 2012, DMO Gemeente Amsterdam.
Wazir, S en F. Nooij (2013). Interview beleidsmedewerker, 14-1-2013, stadsdeel IB-praktijk 3. Alberg, D., F. van Bon, M. Reiziger & D. Sahetapy (2013). Interview Beleidsmedewerker 03-12-2012 op het kantoor van DMO Gemeente Amsterdam.
72 Mamnouh, E. en Klijn, C. (2012) Interview beleidsmedewerker, 17 december 2012, DMO Gemeente Amsterdam. Halewijn, J., S. Elzinga, L. Hagemeijer & L. de Pater (2013). Uitwerking interview beleidsmedewerker, 12-02-2013, stadsdeel IB-praktijk 5.
73 Alberg, D., F. van Bon, M. Reiziger & D. Sahetapy (2013). Interview Beleidsmedewerker 03-12-2012 op het kantoor van DMO Gemeente Amsterdam.
75
woonvaardigheden aanleert, zelfstandigheid bevordert en er uiteindelijk toe leidt dat jongeren hun diploma behalen.’74
Vraag is wel – ook voor opdrachtgevers - hoe de preventieve werking van Individuele Begeleiding zichtbaar te maken?
‘Als verbeterpunt geeft ze aan dat ze zelf nog meer inzicht in de resultaten zou willen hebben wat het project oplevert. Want uiteindelijk gaat het project erom om schooluitval te kunnen verminderen.’75
Tot nu toe baseren opdrachtgevers zich op tevredenheid van jongeren en de begeleiders over de geboden voortgang:
‘Het project is bedoeld voor risicojongeren die dreigen uit te vallen bij school omdat de overstap tussen primair en voortgezet onderwijs te groot (heftig) is, bijvoorbeeld doordat ze thuis niet de begeleiding krijgen die ze nodig hebben bij deze overgang. Het doel is om de jongeren wat meer zekerheid en vertrouwen (bijvoorbeeld omgaan met pesten), maar ook vaardigheden (bijvoorbeeld schoolse vaardigheden) te geven om uitval te voorkomen. (.. )Vorig jaar is uit onderzoek gebleken dat zowel jongeren als mentoren het project waardevol vonden en baat hebben gehad bij die begeleiding.’76
Voorkomen en verminderen van overlast
Bijdragen aan het voorkomen en het verminderen van overlast wordt door drie van de zeven praktijken beschouwd als resultaat van Individuele Begeleiding.77 Hiervoor baseren de opdrachtgevers zich op politiecijfers:
‘Het is moeilijk om te constateren of de overlast daalt door middel van Individuele Begeleiding of toeneemt zonder. In stadsdelen die bekend staan om bepaalde risicodoelgroepen halen hoge cijfers qua bereik met Individuele Begeleiding. Er zijn hoge cijfers in de stadsdelen Nieuw West, Noord en Zuidoost. Door jongeren die dreigen uit te vallen toe teleiden naar werk en school kan er gezegd worden dat ze de jongeren van het verkeerdepad hebben afgehouden.’78
‘Vanuit mijn jeugd en veiligheidsbril is het doel voornamelijk dat de overlast ophoudt. Wat daar ook voor nodig is, het kan zijn dat jongeren aan een dagbesteding geholpen moeten worden. Of het kan zijn dat er een drugsproblematiek aan ten grondslag ligt. Of dat jongeren worden beïnvloed door ‘verkeerde vrienden. De intensieve samenwerking met politie, veiligheidshuis, jongerenwerk, straathoekwerk , straatcoaches en jeugdnetwerkpartners heeft als resultaat dat er nu minder groepen zijn in Amsterdam Noord. Van ongeveer twintig groepen in 2005 naar 5 groepen in 2013. Daarnaast worden deze groepen ook nog eens kleiner.’79
74 Mamnouh, E. en Klijn, C. (2012) Interview beleidsmedewerker, 17 december 2012, DMO Gemeente Amsterdam.
75 Mamnouh, E. en Klijn, C. (2012) Interview beleidsmedewerker, 17 december 2012, DMO Gemeente Amsterdam
76 Mamnouh, E. en Klijn, C. (2012) Interview beleidsmedewerker, 17 december 2012, DMO Gemeente Amsterdam.
77 Emanuels, J., S. Dwarka, W. de Koster, W. Mayenburg & G. Wullings (2013). Interview beleidsmedewerker, 25 januari 2013, stadsdeel IB-praktijk 1.
Wazir, S en F. Nooij (2013). Interview beleidsmedewerker, 14-1-2013, stadsdeel IB-praktijk 3.
Alberg, D., F. van Bon, M. Reiziger & D. Sahetapy (2013). Interview Beleidsm edewerker 03-12-2012 op het kantoor van DMO Gemeente Amsterdam.
78 Alberg, D., F. van Bon, M. Reiziger & D. Sahetapy (2013). Interview Beleidsmedewerker 03-12-2012 op het kantoor van DMO Gemeente Amsterdam.
79 Emanuels, J., S. Dwarka, W. de Koster, W. Mayenburg & G. Wullings (2013). Interview beleidsmedewerker, 25 januari 2013, stadsdeel IB-praktijk 1.
76