Amerikaanse bedrijven
Cc
x mln euro
5.5.1 Uitgaven aan eigen R&D van bedrijven naar zeggenschap, 2016
Amerikaans zeggenschap in B-F Overig buitenlands zeggenschap in B-F Nederlands zeggenschap in B-F Zeggenschap onbekend in overige sectoren Eigen R&D uitgaven
0 1 000 2 000 3 000 4 000 5 000 6 000 7 000 8 000 9 000
5.6
Samenvatting en conclusie
Dit hoofdstuk beschrijft de kenmerken van Amerikaanse multinationals in Nederland, Nederlandse multinationals in de VS en bedrijven met goederen- en dienstenhandel met de VS. Wat kenmerkt ze en hoe ontwikkelen zij zich in termen van handel, omzet en werkgelegenheid?
In 2016 stond ruim één op de vijf buitenlandse bedrijven in het Nederlandse bedrijfs- leven onder Amerikaanse zeggenschap. Dat komt neer op ruim 2 800 bedrijven. Deze Amerikaanse bedrijven in Nederland zijn een grote werkgever; ongeveer
200 duizend werkzame personen hebben werk bij deze bedrijven. Werknemers van Amerikaanse bedrijven in Nederland zijn ten opzichte van andere werknemers in Nederland veel vaker werkzaam in de industrie. Ook is het aandeel werkzame personen bij Amerikaanse bedrijven in de informatie- en communicatiesector relatief groot. Ongeveer 8 procent van alle werknemers in deze sector is werkzaam voor een Amerikaanse multinational.
De omzet van Amerikaanse bedrijven bedroeg 184 miljard in 2016 en deze groeide tussen 2012 en 2016 harder dan de omzet bij andere buitenlandse bedrijven. De grootste omzetgroei bij Amerikaanse bedrijven deed zich voor in de industrie en bij Amerikaanse bedrijven in de informatie en communicatiesector. In het algemeen groeide vooral de omzet van Amerikaanse bedrijven die zowel in 2012 als in 2016 actief waren in het Nederlandse bedrijfsleven.
Zowel in het hele bedrijfsleven als bij specifiek de Amerikaanse bedrijven hangt het hebben van goederenhandel positief samen met de omvang van het bedrijf. In 2016 gaf gemiddeld 5 procent van het bedrijfsleven aan goederen te hebben
geëxporteerd en 10 procent had import van goederen in 2016. Onder Amerikaanse bedrijven liggen deze aandelen een stuk hoger; ongeveer de helft van alle Amerikaanse bedrijven exporteerde goederen in 2016 en twee derde importeerde goederen. Daarmee zijn Amerikaanse bedrijven véél vaker actief in internationale goederenhandel dan het doorsnee bedrijf in het Nederlandse bedrijfsleven. Import en export van goederen kwam in 2016 bij Amerikaanse bedrijven in Nederland het vaakst voor bij bedrijven in de industrie, gevolgd door de groot- en detailhandel. In 2017 waren er ongeveer 74 duizend bedrijven in de hele Nederlandse economie actief in de export van goederen en 141 duizend in de import van goederen. Respectievelijk 9 en 8 procent van deze handelaren exporteerden dan wel importeerden goederen uit de VS. Bijna de helft (44 procent) van deze exporteurs was wat betreft de totale goederenexport voor nog geen 5 procent afhankelijk van de VS als afzetmarkt. Voor circa 17 procent van de bedrijven die naar de VS
exporteerden in 2017 ging minimaal de helft van hun goederenexport naar de VS en 7 procent van de exporteurs was voor meer dan 95 procent van zijn goederenexport afhankelijk van de VS.
Vooral goederenexporteurs in de farmaceutische industrie zijn qua goederenexport relatief afhankelijk van de VS. Circa 15 procent van deze exporteurs is voor meer dan 50 procent van de totale export afhankelijk van de VS als handelspartner.
De machine-industrie, basismetaal en metaalproductenindustrie, waarvan veel goederen hun weg naar de VS vinden zijn wat betreft hun totale goederenexport minder afhankelijk van de VS dan de gemiddelde exporteur. Ditzelfde geldt voor de
groothandel. Bedrijfstakken die qua goederenexport meer belang hebben bij de VS als afzetmarkt zijn de informatie en communicatie branche, horeca, specialistische zakelijke dienstverleners en de bouwnijverheid. Het grootste exportaandeel in de omzet met betrekking tot de handel met de VS wordt gemeten voor de exporteurs in de basismetaalindustrie en de drankenindustrie. Voor beide sectoren is de
exportintensiteit rond de 10 procent. Hierop volgt de machine-industrie met bijna 7 procent.
In 2017 is er voor ruim 14,5 miljard euro aan diensten geëxporteerd naar de VS. De dienstenimport was goed voor bijna 21 miljard euro. De waarde van de dienstenexport naar de VS bestond voor een groot gedeelte uit technische, aan de handel gerelateerde diensten, en de dienstenimport bestond voor ruim 20 procent uit vergoedingen voor intellectueel eigendom. De grootste importeurs van diensten uit de VS zijn de industrie en de financiële instellingen, die samen goed waren voor ruim 60 procent van deze import. Ook is de industrie de grootste dienstenexporteur met ruim een kwart van de waarde. Vier sectoren zijn in 2017 goed voor bijna 80 procent van de import- en exportwaarde.
In de Amerikaanse economie waren in 2016 ongeveer 5 560 buitenlandse bedrijven actief, die in totaal bijna 33 duizend individuele bedrijven aanstuurden.
Met 143 ondernemingen en daaronder 1 265 individuele bedrijven stuurden Nederlandse bedrijven bijna 4 procent van alle buitenlandse bedrijven in Amerika aan. In totaal waren er in 2016 circa 475 duizend Amerikanen werkzaam bij een Nederlands bedrijf; bijna 100 duizend meer dan in 2012. Dat is 0,3 procent van de totale werkgelegenheid in de VS en bijna 7 procent van alle werkgelegenheid bij buitenlandse bedrijven in de VS. Werknemers van Nederlandse bedrijven in de VS zijn relatief vaak werkzaam in de informatie en telecommunicatiesector. Nederlandse multinationals in de VS zijn prominent aanwezig op het gebied van R&D uitgaven. In 2016 kwam van alle R&D uitgaven in de VS door buitenlandse multinationals bijna 9 procent voor rekening van Nederlandse bedrijven. Ook is dit aandeel meer dan verdubbeld ten opzichte van 2012.