Digitalisering zal meer dan ooit onze samenleving gaan bepalen. Door digitalisering
kunnen we vrijer zijn in hoe we leven en werken. De digitale transformatie is onmisbaar om klimaatverandering aan te pakken en zorg betaalbaar te houden. Ook is een snelle digitale transformatie van het bedrijfsleven een absolute voorwaarde voor een slagvaardige en wendbare economie. In het onderwijs en op de werkvloer moeten we digitale vaardigheden gaan opbouwen op een toegankelijk manier. Tegelijkertijd moeten we de schaduwkanten van digitalisering beteugelen. De rol van grote internationale bedrijven moet worden beperkt en het democratisch bestuur van de digitale samenleving versterkt. Wij willen volle kracht vooruit, op beide fronten. Nederland moet koploper zijn in digitale transformatie en leidend zijn in het zekerstellen dat de technologie in dienst staat van mensen.
Systematisch opbouwen van digitale vaardigheden
We willen dat iedereen kan meedoen in de digitale samenleving. De komende jaren zullen veel banen verdwijnen. Daar komen andere banen voor in de plaats die andere vaardigheden vragen. Het omgaan met data, data-analyse en programmeren zijn steeds minder een vak apart en horen thuis in het hele curriculum. Daarom investeren we in digitale vaardigheden voor iedereen.
• Alle scholen krijgen binnen vijf jaar een snelle internetverbinding. We stimuleren de ontwikkeling van open leerplatformen zodat scholen niet afhankelijk zijn van één of twee commerciële aanbieders. Het gebruiken en ontwerpen van digitale leermiddelen krijgt een plek in de lerarenopleidingen.
• We vergroten de opleidingscapaciteit voor studenten in de techniek, ict en kunstmatige
intelligentie in het hele vervolgonderwijs. We streven naar 1000 afgestudeerden in kunstmatige intelligentie en informatica per jaar vanaf 2022. Er komen fors meer investeringen in onderzoek op het gebied van digitale techniek, zoals kunstmatige intelligentie, cyber security, quantum computing en fotonica.
• Elke burger heeft toegang tot ‘digitale inburgering’; bijscholing die alle burgers helpt bij hun deelname aan de digitale wereld.
• Werknemers en werkzoekenden kunnen zich continu bijscholen in digitale vaardigheden. Het scholingsaanbod bereidt mensen voor op de nieuwe banen in de digitale economie. • Politici, bestuurders en ambtenaren worden geschoold in digitale vaardigheden. Voor politici
is er een expertisetoegangscentrum ter advisering over de digitalisering in de samenleving en bijbehorende technologie.
• We helpen het midden- en kleinbedrijf met de digitale transformatie. We maken gebruik van eerdere succesvolle instrumenten zoals de ‘landbouwconsulenten’ van de jaren vijftig.
• We versterken de vaardigheden en slagkracht van toezichthouders op het gebied van persoonsbescherming, mededinging, cybersecurity, gelijke behandeling en media.
Naar een gezonde digitale samenleving
Nederland heeft een zeer hoge digitaliseringsgraad. Echter, de digitale wereld wordt steeds meer beheerst door de VS en China. Het is de hoogste tijd dat wij met Europa een vuist maken en ervoor zorgen dat we de spelregels mede bepalen. De Europese agenda om regulering op de juiste manier vorm te geven wordt versterkt. We zorgen daarbij voor versterking van onze digitale autonomie door Nederlandse digitale ondernemers te helpen bij hun expansie op de Europese en mondiale markt. Behalve het verder ontwikkelen van de Europa-brede digitale interne markt hebben het behoud van publieke waarden en het beschermen van fundamentele rechten online de prioriteit.
• We investeren in een robuuste digitale infrastructuur. Nederland bouwt haar positie als
internetknooppunt verder uit. Goede toegang tot het internet is een basisbehoefte. We zorgen er daarom voor dat elke consument of organisatie toegang heeft tot betaalbaar vast en mobiel internet van voldoende kwaliteit en snelheid, op elke locatie waar dat nodig is. Dat betekent een snelle uitrol van 5G en glasvezel. En we ondersteunen de komst van klimaatneutrale datacenters. Zo kunnen mensen en bedrijven rekenen op een snelle en stabiele verbinding. • We willen volle kracht vooruit naar een sterke, uniforme Europese digitale markt. Er staan veel
belangrijke Europese initiatieven in de stijgers. We jagen de ontwikkeling van deze plannen aan. Europa speelt een belangrijke rol in het zetten van nieuwe mondiale digitale standaarden op basis van fundamentele mensenrechten.
• We zorgen voor weerbaarheid en autonomie van onze digitale netwerken. We zien er op toe dat de bedrijven die ze beheren zich voldoende inspannen om invloeden en bedreigingen van statelijke actoren of cybercriminelen af te wenden. De overheid moet ze hierbij helpen door beschikbare informatie over cyberrisico’s ook met hen te delen. Het Digital Trust Center moet daartoe worden versterkt.
• Onze vrije en open toegang tot het internet is niet vanzelfsprekend. We staan daarom niet toe dat websites en diensten door buitenlandse overheden worden geblokkeerd. Ook beschermen we de netneutraliteit, waardoor internetaanbieders geen onderscheid mogen maken in
internetverkeer uit commerciële overwegingen.
• We zorgen voor één aanpak van de Rijksoverheid voor de digitale transitie. Een integrale aanpak is nodig om democratisch bestuur in het digitale domein te versterken, de
dienstverlening door de overheid te verbeteren en de macht van markten en lobbyisten te beperken. Er is voortaan één minister verantwoordelijkheid voor zowel digitalisering van de
privacy en ethische aspecten. In de Tweede Kamer dringen we aan op een vaste commissie Digitale Zaken.
Beperk de macht van de techgiganten
Grote techbedrijven zijn in korte tijd gigantisch machtig geworden. Ze bezitten enorme hoeveelheden data van mensen. Ze kunnen als poortwachter bepalen welke informatie of producten van ondernemers mensen wel of niet te zien krijgen. Dat heeft verstrekkende consequenties voor het dagelijks leven van mensen en voor gewone ondernemers. We willen tegenmacht bieden. We dwingen af dat techgiganten hun maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen. Bij voorkeur gebeurt dit op Europees niveau, waar nodig zullen wij samen met andere Europese koploperlanden het voortouw nemen.
• Techbedrijven betalen een eerlijke belasting in alle Europese landen waar ze ondernemen, bij voorkeur op Europees niveau en binnen het kader van de OESO-afspraken.
• Techbedrijven die selecteren en prioriteren wat mensen zien, moeten daarover verantwoording afleggen. Ze krijgen de aanmerking ‘vitaal maatschappelijk bedrijf’: we verwachten dat ze een onafhankelijke redactie instellen en openbaar en transparant uitleggen welke keuzes hun algoritmen maken en hoe.
• We updaten het mededingingsrecht om misbruik van economische macht te voorkomen. We pleiten voor spelregels die passen bij de digitale economie, zoals aandacht voor de marktmacht van data en netwerkeffecten. Ook de maatschappelijke en democratische schade van machtsmisbruik van bedrijven die bepalen welke informatie wij zien, wordt in het mededingingsrecht betrokken. Er komen mogelijkheden techbedrijven net zoals telecombedrijven vooraf te reguleren of eventueel op te splitsen. We pleiten ervoor
techgiganten voortaan te kunnen verplichten om data te delen. Kleine ondernemers moeten kunnen aanhaken zonder achtergesteld te worden. Overnames van veelbelovende Europese start ups of scale-ups door techbedrijven worden kritisch getoetst en zonodig passen we de fusiecontroleregels aan om te zorgen dat dit ook effectief kan gebeuren.
• De bescherming van auteursrechten online mag niet leiden tot rechtvaardiging van massale surveillance van gebruikers van sociale-mediaplatforms.
• We pleiten voor een sterke, onafhankelijke Europese toezichthouder. Die krijgt de bevoegdheid om onder de motorkap van grote digitale bedrijven te kijken. De toezichthouder kan bij
machtsmisbruik boetes opleggen. Toezichthouders op techbedrijven krijgen meer middelen om hun werk te doen.