Voor onze welvaart zijn we afhankelijk van internationale handel. We verdienen er ruim een derde van ons nationaal inkomen mee. Door het maken van heldere afspraken via handelsverdragen vergroten we ons verdienvermogen en nemen we andere landen mee in onze hoge standaarden voor eerlijke productie, mensenrechten en een beter klimaat. Maar het systeem om internationaal tot handelsafspraken te komen staat onder grote druk. Wij spreken liever goede handelsregels af met anderen, dan dat we de deur sluiten en niets bereiken. Afspraken zijn belangrijk met bondgenoten zoals Canada, maar nog meer met landen waarmee relaties moeizamer zijn.
Eerlijke, duurzame handel
D66 staat voor vrije en eerlijke handel op basis van regels. Handel en investeringen staan daarmee niet alleen in dienst van economische belangen, maar ook van klimaat, mens, natuur en dieren. Doordat internationale handel de wereld met elkaar verbindt, beïnvloedt het ook hoe economieën zich ontwikkelen. Ook de handelswaar verandert: van goederen naar diensten en van diensten naar digitale diensten. Wat D66 betreft worden handelsstromen in goede banen geleid en stellen we daarom als EU eisen aan iedereen die handel met ons wil drijven. Als grootste economisch blok ter wereld kunnen we dat ook met succes doen.
• D66 staat voor een op regels gebaseerd handelssysteem. Hiermee geldt niet het recht van de sterkste, maar worden problemen opgelost naar eerlijkheid en redelijkheid. Wat D66 betreft is versterking en hervorming van de Wereldhandelsorganisatie (WHO) noodzakelijk om dit te bereiken.
• De Nederlandse regering spant zich in voor een optimale Europese onderhandelingspositie. • Behalve het vastleggen van kwaliteits- en veiligheidseisen zijn het verbeteren van
mensenrechten, arbeidsomstandigheden, de positie van vrouwen en het milieu leidend in de manier waarop wij met andere landen handel drijven. We geloven in heldere handelsregels, afgesproken binnen internationale organisaties zoals de WHO en de OESO, om dit te bereiken. • De EU sluit alleen handelsakkoorden met landen die het Klimaatakkoord van Parijs
hebben ondertekend.
• Bij onderhandelingen voor handelsverdragen zorgen we voor representativiteit en
transparantie. Zo komen alle belanghebbenden van werkgever- tot werknemersorganisaties aan bod in het onderhandelingsproces en kunnen parlementariërs en journalisten hun controlerende taak vervullen.
ISDS/ICS-wereldwijd erkend hof waar conflicten tussen landen en bedrijven transparant en onafhankelijk opgelost worden.
• D66 zet zich in voor uitbreiding van het handelsverdrag voor groene goederen (“Environmental Goods Agreement”). De handel in producten voor duurzame ontwikkeling wordt hiermee bevorderd, door bijvoorbeeld de afschaffing van invoerheffingen voor deze producten. • Handelsregels worden ingezet om ongewenste en illegale handel, zoals die in spionage-
technologie, geroofde kunstschatten en conflictmineralen, tegen te gaan.
• D66 is voorstander van verbeterde handelsrelaties met Afrikaanse landen en omarmt daarom de oprichting van de Pan-Afrikaanse Vrijhandelszone. Dit initiatief ondersteunen we met kennis en expertise.
Internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen
Ook Nederlandse en Europese bedrijven hebben verantwoordelijkheden als zij handeldrijven in het buitenland. Steeds meer Nederlandse ondernemers weten de weg naar internationaal ondernemen te vinden. Wat D66 betreft moedigt de overheid internationaal ondernemerschap aan, maar worden ook eisen gesteld aan de verantwoordelijkheid van bedrijven in landen waar zij opereren. Deze eisen worden in eerste instantie Europees bepaald.
• We zetten in op één duidelijke kader voor (internationaal) maatschappelijk verantwoord ondernemen, zoveel mogelijk op Europees niveau. Daarmee scheppen we helderheid in de waaier aan nationale, Europese en internationale richtlijnen, gedragscodes, convenanten en standaarden. In eerste instantie spreken we bedrijven aan op hun eigen verantwoordelijkheid. Waar bedrijven in gebreke blijven, volgt wetgeving (zie ook: “Ruim baan voor een waardenvol bedrijfsleven”).
• Het midden- en kleinbedrijf is een belangrijke motor voor de Nederlandse economie en wordt actief ondersteund bij zakendoen in het buitenland. Hiervoor worden handelsmissies ingezet, ook in landen waar de markt minder toegankelijk is.
• Handelsinstrumenten vanuit de overheid, zoals exportkredietverzekeringen, worden veel meer ingezet voor duurzame doeleinden. Steun aan fossiele projecten wordt afgebouwd in lijn met de ambities van het Klimaatakkoord van Parijs.
• D66 wil grondige controle op de export van goederen die ook voor militaire doeleinden gebruikt kunnen worden (dual use goods).
• We zetten in op een internationaal aanbestedingsinstrument, waarin uitsluiting van bedrijven uit derde landen mogelijk is wanneer er geen wederkerigheid bestaat voor Europese bedrijven.
Een nieuwe relatie opbouwen met het Verenigd Koninkrijk
Als gevolg van de coronacrisis lopen de onderhandelingen met het Verenigd Koninkrijk over een deal (over o.a. handel en veiligheid) grote vertraging op. Die vertraging bevordert de kansen op goede afspraken niet. Ons kabinet moet daarom binnen de EU aandringen op een verlenging van de overgangsperiode. Voor uiteindelijke handelsafspraken pleit D66 voor een gelijk speelveld en minimale importtarieven om de scheiding met Groot Brittanniё zo pijnloos mogelijk te maken terwijl wij opkomen voor Nederlandse en Europese belangen. Tegelijkertijd doen wij geen concessies ten aanzien van onze Europese standaarden op kwaliteit en veiligheid. Voor D66 staat vast dat Britten in Nederland hun volledige rechten in de EU behouden, ook in de toekomst.
Wij maken werk van een nieuwe bilaterale relatie met het Verenigd Koninkrijk na de
overgangsperiode, voortbouwend op de sterke historische band die bestaat tussen Nederland en het Verenigd Koninkrijk en in nauwe samenwerking met onze partners, onder andere in de EU en de NAVO.
D66 zet zich in voor de meest kwetsbaren in de wereld. We investeren in
ontwikkelingssamenwerking uit solidariteit, maar ook omdat we zelf beter af zijn in een wereld zonder grote welvaartsverschillen. De coronacrisis heeft laten zien dat we net zo sterk zijn als de zwakste schakel: als een land niet sterk en welvarend genoeg is om crisis te beheersen, loopt de hele wereld gevaar. Ook in de context van de klimaatcrisis is ontwikkelingssamenwerking van groot belang. Hulp op het gebied van modernisering van landbouw- en waterinfrastructuur, bijvoorbeeld samen met de VN, is hard nodig om uitdagingen aan te kunnen.
Samen doelen stellen
Ontwikkelingssamenwerking is goed voor de wereld en goed voor Nederland. We hebben het meest aan deze inzet als we dit samen met andere landen doen. We werken daarom zoveel mogelijk samen in Europees verband en binnen de Verenigde Naties. De doelstellingen die binnen de internationale gemeenschap zijn afgesproken zijn daarbij leidend: de Duurzame Ontwikkelingsdoeleinden (SDG’s). In Europees verband zetten wij ons in voor implementatie van de ‘2017 Consensus voor Ontwikkeling’, waarin de EU en de lidstaten hebben afgesproken intensiever samen te werken op ontwikkelingssamenwerking.
• Voldoende budget is noodzakelijk voor het halen van de ontwikkelingsdoelen. D66 stelt daarom het budget voor ontwikkelingssamenwerking gelijk aan de internationale norm van 0.7% van het BNI.
• Ontwikkelingshulp mag niet afhankelijk zijn van samenwerking op het gebied van uitgeprocedeerde asielzoekers. Ontwikkelingsgeld wordt dan ook besteed aan ontwikkelingsdoeleinden, niet aan het tegenhouden van asielzoekers.
• Een deel van het budget blijft altijd beschikbaar voor hulp in noodsituaties, als redmiddel voor mensen in de meest erbarmelijke omstandigheden bij conflictsituaties, gezondheidscrises of natuurrampen.
Prioriteiten binnen beleid voor ontwikkelingssamenwerking
Nederland heeft een unieke positie om internationaal samen te werken en kennis over te brengen. Bijvoorbeeld door grondoorzaken van armoede, corruptie, klimaatverandering, irreguliere migratie en terreur aan te pakken. Maar ook door bij te dragen aan kansen via onderwijs en door ons in te zetten voor de rechten van minderheden en vrouwen. We richten ons op de volgende thema’s: • Perspectief bieden met onderwijs en werk. Door het aanpakken van grondoorzaken, zoals
gebrek aan scholing, inkomen en dagbesteding, kunnen we armoede, ongelijkheid, migratie en conflict bestrijden.