400 hectare, waarvan 80 hectare landbouw, 270 hectare
bos, hei, houtwallen, natuurgrasland en elf poelen, 50 hectare park, erf en overige gronden.
17 gebouwen. Personeel 5 fte’s.
INKOMSTEN
60% inkomsten uit huur, erfpacht. 30% uit pacht.
5% uit bos, hout, op het landgoed gemaakte meubels en
dergelijke, subsidie.
5% uit verhuur oranjerie, evenementen.
PLANNEN
NSW-bv, webwinkel houten producten, meer educatie
kinderen, zomerschool.
tot 2019. Daarin staan mooie resultaten over de eerste tien jaar. De inkomsten stegen sneller dan verwacht. Eén pachter kreeg tachtig hectare grond, voorheen verdeeld over vier boerderijen. Woningen kwamen eerder vrij door vertrek of overlijden. Die huizen konden direct in erfpacht worden uitgegeven of er kon een recht van op- stal worden gevestigd. En ineens kwam de kans voorbij om twaalf hectare bos te kopen en drie hectare met een recreatiewoning en gebouwen tussen het landgoed en het dorp Maarn. Grond met een inkomstenbron dus. De ontwikkeling van het Landgoed Maarsbergen begon met het zomerhuis dat de Amsterdamse koop- man Samuel de Marez kocht in 1650. De Marez begon met de aanleg van een 17e-eeuws park in de hei en het moeras. In de 19e eeuw past Jan Andries Dubois het park rond het huis aan en maakte een begin met bebossing. De huidige eigenaren en bewoners van het Huis zijn nakomelingen van Karel Antonie Godin de Beaufort, die het Huis Maarsbergen in 1882 kocht met omliggende landerijen. In het park zijn de invloeden van de 17e en van de 19e eeuw nog steeds te zien.
Willemina van der Goes-Petter, studeerde in 1995
te Utrecht af op Nederlands recht, privaatrecht, volgde daarna de Algemene Militaire Opleiding Specialist in Breda en kreeg in 1996 de opleiding tot krijgsgevangenondervrager. Ruim drie jaar werkte zij bij het Militaire Inlichtingenpeloton te Ede. Vanaf 1999 geeft zij leiding aan acht medewerkers en tientallen vrijwilligers op het Landgoed Maarsbergen. Afgelopen jaren volgde zij een post-HBO opleiding Mediation en een opleiding voor coaching en presenteren.
Willemina van der Goes-Petter is lid van de Stichting Rentmeesterskamer, secretaris Stichting Samengestelde Wedstrijd Maarsbergen, voorzitter Stichting Vrienden Historische Buitenplaats Maarsbergen, plaatsvervangend lid Overlegorgaan Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug, lid Commissie van Toezicht van de Penitentiaire Inrichting Nieuwersluis. Zij was tot 2006 bestuurslid Utrechts Particulier Grondbezit en tot 2011 lid Raad van Toezicht Bosgroep Midden Nederland. Verder is zij actief wedstrijdruiter (eventing op internationaal niveau).
115 LANDGOED MAARSBERGEN
“In het bos willen we de rust bewaren. Nieuwbouw zal aansluiten bij de bestaande bebouwing.”
117 MAATSCHAPPIJ VAN WELDADIGHEID
In goede jaren compenseert de akkerbouw het verlies op het bosbedrijf.
Het bosbedrijf met zevenhonderd hectare productiebos leidt in het algemeen verlies. Jongeren met leermoeilijkheden (boven) werken onder begeleiding mee aan de houtoogst.
119 MAATSCHAPPIJ VAN WELDADIGHEID
Fundament voor een van de 62 nieuw te bouwen koloniewoningen. De erfpacht daarvan wordt waarschijnlijk de grootste inkomstenbron.
Pas gerestaureerd origineel koloniehuisje. Van de oorspronkelijke 430 waar arme Nederlanders werkten aan een betere toekomst zijn er nu nog 50 over.
121
Pacht en vooral erfpacht leveren een grote bijdrage aan het resultaat van de Maat- schappij van Weldadigheid in Frederiksoord. Dit idealistische landgoed uit de 19e eeuw telt opvallend veel vastgoed en mag nog meer bouwen.
Frederiksoord heeft grootse plannen, namelijk 62 koloniewoningen bouwen. Van de oorspronkelijke 430 waar arme Nederlanders in de 19e eeuw woonden en bouwden aan een betere toekomst, zijn er nu nog 50 over. Op de oorspronkelijke plaatsen gaat de Stichting een nieuwe versie neerzetten die sterk lijkt op de versie van bijna tweehon- derd jaar geleden, maar dan van alle gemakken voorzien, duurzaam, levensloopbesten- dig en bijna energieneutraal. Met een kleine extra investering komen er zonnepanelen bij in de tuin en hebben de huizen ook geen extra stroom meer nodig. Warmte haalt het huis uit de aarde en van de zon met een warmtepomp en een zonneboiler. Het basistype van 80 vierkante meter gaat € 165.000 kosten. Na uitbreiding tot 150 vierkante meter kost de karakteristieke lage koloniewoning € 240.000. Erfpacht varieert van € 3.600 per jaar voor het basistype tot € 4.800 voor de uitgebreide versie voor percelen van 1.200 tot 1.500 vierkante meter, met indexering op basis van de consumentenprijsindex (CPI) van het CBS.
“Dit kan de grootste inkomstenbron worden”, bevestigt Jan Mensink, directeur van de Stichting Maatschappij van Weldadigheid in Drenthe. “Stel dat we er vijftig kunnen bouwen, dan levert dat twee ton per jaar aan erfpacht op. Dat kunnen we goed gebrui- ken voor restauratie van monumenten en het uitvoeren van onrendabele plannen in het gebied.” In maart 2012 was de tiende koloniewoning verkocht. Nu is nog een beperkt deel van de grond, 47 hectare, in erfpacht gegeven en zijn de gebouwen daarop verkocht. In de toekomst wil de Stichting ook voor de zes boerderijen overstappen van agrarische naar erfpacht.
“Ondernemerschap is vereist”, vertelt Mensink. “Want ook als Stichting moet je risico’s durven nemen. Het alternatief is steeds een deel van het landgoed verkopen als je krap zit. Dat is in het verleden veel gebeurd. Zo zijn we Willemsoord kwijtgeraakt. Op zijn hoogtepunt telde de Maatschappij 4.500 hectare, tegen nu nog 1.300. Waar we ontwikkelingsmogelijkheden zien, kopen we terug, zoals het kerkje, een huisje naast het museum en de oude bakkerij. Maar een heideveld van 700 hectare hebben we juist verkocht aan het Drents Landschap. Dat beheer kunnen zij beter. Het oude Postkan- toor hebben we niet aangekocht, want dat gebouw heeft veel inhoud en slechts weinig vierkante meters, zodat het moeilijk was om het rendabel te krijgen. We hebben wel geholpen om het op de rijksmonumentenlijst te krijgen. Een restaurateur van oude klokken heeft het gekocht voor woning en werkplaats.”
De overige inkomsten van de Maatschappij zijn marginaal of verliesgevend. De opbrengst uit verhuur van woningen en hotel gaat meestal weer op aan onderhoud. Het bosbedrijf met zevenhonderd hectare productiebos leidt in het algemeen verlies. Dat wordt nog erger als de subsidie opdroogt. Het akkerbouwbedrijf van honderd hectare compenseert in goede jaren het verlies. De verhuur van tien hectare aan een lelieteler helpt daarbij. Het museum over de Maatschappij van Weldadigheid leidt structureel verlies. Ongeveer twintig procent van het budget van € 1,2 miljoen gaat op aan alge- mene lasten, met de personeelskosten als grootste deel. Dan houdt de Stichting in Frederiksoord nog vijf procent over voor nieuwe projecten, zoals het terugkopen van voormalige bezittingen.