Het project KOALA

Aanleiding

Vergrijzing is een steeds belangrijker wordend thema van de Nederlandse samenleving. Twee oorzaken liggen aan de vergrijzing ten grondslag, namelijk de geboortegolf die tussen 1945 en 1965 heeft plaatsgehad en het structureel ouder worden van de mens. De vergrijzing heeft invloed op het functioneren van de samenleving en legt druk op het Nederlandse zorgstelsel. Het aantal 65-plussers dat gebruik maakt van thuiszorg is gegroeid van 381 duizend in 1999 naar 500 duizend in 2004. Dat betekent dat een op de vijf 65-plussers in 2004 thuiszorg ontving. Ook het aantal thuiszorguren per persoon is toegenomen. Het gemiddelde aantal uren zorg per persoon steeg van 129 uur in 1999 naar 159 uur in 2004. Dat is een stijging van 23 procent. Vooral de zeer oude personen hebben in 2004 meer zorg per persoon gekregen dan in 1999 (Centraal Bureau voor de Statistiek, 2006).

Het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport verwacht dat bij ongewijzigd beleid binnen nog geen vijftien jaar twee keer¹ zoveel mensen in de zorg werkzaam moeten zijn dan in 2003. Om aan de zorgvraag tegemoet te komen, zou in 2025 22% (Scheepbouwer, 2006, p. 6) van de beroepsbevolking werkzaam moeten zijn in de zorg.

De arbeidsmarkt zal echter door de vergrijzing en het beperkte aandeel jongeren in de beroepsbevolking krimpen (Scheepbouwer, 2006)

Koala wil een bijdrage leveren aan de verhoging van de doelmatigheid in de Nederlandse zorg. Toekomstige vergrijzing leidt tot substantiële stijging van de zorgkosten door toenemende zorgconsumptie. Op termijn zal zorg onbetaalbaar en ontoegankelijk zijn voor grote delen van de bevolking. Zorg op afstand, door inzet van meer ICT, is een oplossingsrichting om zorg betaalbaar en toegankelijk te houden. Zaken op afstand regelen kan de efficiency verhogen. Om dit te realiseren werd op 15 maart 2006 de stichting Koala opgericht door telecommunicatieorganisatie KPN, zorgverzekeraar Menzis en Thuiszorg Groningen.

Doelen van het project Koala

De drie initiatiefnemers hebben baat bij de invoering van KOALA. Zorgverzekeraar Menzis streeft ernaar dat verzekerden de juiste zorg op het juiste moment ontvangen. Daarom wil Menzis inzicht hebben in de behoeften en wensen van patiënten om de zorgverlening daarop te kunnen afstemmen. De voornaamste belangen van Menzis zijn transparantie in de zorg, het verbeteren van de doelmatigheid in de zorg en het exploreren van innovatieve initiatieven (IN-P). Voor TZG is het doel van KOALA het kijken wat je met KOALA kunt en ervaring opdoen. Vanwege de vergrijzing en afname van de arbeidscapaciteit wordt gekeken naar de doelmatigheid: de effectiviteit en efficiency die te behalen vallen (IN-P). KPN stelt dat ICT de efficiëntie en effectiviteit in de zorg significant kan verhogen². De zorgsector staat onder druk door toenemende vergrijzing, bezuinigingen en personeelstekorten. KPN levert samen met belangrijke stakeholders in de zorg en business partners, oplossingen voor hierdoor ontstane medische vraagstukken. De oplossingen zijn niet zozeer technologisch gedreven, maar zijn ontstaan vanuit een ‘medische’ behoefte of met als doel een nieuw proces van zorgverlening te ondersteunen.

De doelstellingen vanuit de projectorganisatie voor Koala luiden als volgt (DOC-I):

• Het realiseren van een project met 1200 Care/Cure patiënten.

• Inrichten van een professioneel Medisch Service Center.

• Definiëren van een doelmatigheidsonderzoek dat bij positieve uitkomst dient voor rechtvaardiging van een landelijke uitrol.

• Het laten uitvoeren van doelmatigheidsonderzoek door gerenommeerde

instellingen (de Rijksuniversiteit Groningen en TNO).

• Delen van opgedane kennis en ervaring.

Uit deze doelen en belangen komt naar voren dat de organisaties administratieve waarden (Hedström 2007) van belang achten bij de implementatie van Koala-telecare. De toename van efficiëntie is een belangrijke toegevoegde waarde van telecare voor de verschillende organisaties.

Financiering

Koala heeft een financiële bijdrage van 1,5 miljoen euro gekregen vanuit het 'Actieprogramma Maatschappelijke Sectoren & ICT' van de Ministeries van Economische Zaken en Volksgezondheid, Welzijn en Sport (IN-P). KOALA draagt risico, omdat de exploitatie vooralsnog niet commercieel dekkend is, maar er is wel sprake van een hoog maatschappelijk rendement³. Naast deze subsidie, stellen de drie initiatiefnemers (Menzis, KPN, TZG) financiële middelen en manuren ter beschikking.

De projectorganisatie

Het bestuur van de stichting Koala wordt vertegenwoordigd door de drie initiatiefnemers en bestaat uit 3 personen: de algemeen directeur van TZG, de directeur Zorginnovatie van Menzis en de manager Strategy & Business Development van KPN. Het project wordt geleid door een algemeen projectleider. Het project is opgedeeld in vijf deelprojecten. De deelprojecten zijn Netwerk, MSC/Care diensten, Cure diensten, Innovatie en de Website van Koala. Elk deelproject heeft zijn eigen deelprojectleider.

De deelprojectleider van Care en het MSC is binnen TZG programmamanager op het gebied van innovatie in contact met cliënten met behulp van ICT. Een van haar projecten is Koala. Hierbij wordt zij ondersteund door een procesmanager (IN-P). De rol van deze procesmanager is zorgen dat Koala gaat lopen: MSC, klanten, Care en Cure. Ze heeft naast Koala nog andere taken (IN-P).

Omdat Koala geïmplementeerd en gebruikt wordt binnen TZG, is het van belang de medewerkers op operationeel niveau verder te benoemen. Dit zijn de medewerkers van het Medisch Service Center (centralisten), de coördinerend wijkverpleegkundigen, verpleegkundigen en verzorgenden (de wijkteams) en de acquisiteurs. Laatstgenoemden zijn (tijdelijke) uitzendkrachten die worden ingezet voor de ‘verkoop’ van Koala aan cliënten.