Eén van de meest centrale spelstructuren in een game is de opslaan of save functie. Het opslaan van spellen kan op een aantal manieren plaatsvinden: de speler kan handmatig haar spel opslaan, de game
167 Andrew B.R. Elliot en Matthew Wilhelm Kapell, ‘Conclusion(s): playing at true myths, engaging with
authentic histories’ in: Matthew Wilhelm Kapell en Andrew B.R. Elliotts ed., Playing with the past. Digital games and the simulation of history (Londen en New York 2013) 357 – 369, aldaar 358.
168 Harpold, ‘Screw the grue’, 93.
169 Campbell, ‘Just less than Total War’, 197.
74 zelf slaat het spel op bepaalde intervallen automatisch op (de auto-save), of er is sprake van een exit-save waarbij de speler haar spel opslaat wanneer zij afsluit. Een spel kan één of meerdere van deze functies bevatten. Assassin’s Creed heeft in zijn spellen bijvoorbeeld een auto-save functie ingebouwd maar laat de speler ook handmatig opslaan. Kingdom Come Deliverance heeft het de speler moeilijker gemaakt. De speler kan wél handmatig opslaan maar heeft hiervoor een spelitem nodig, de Savior Snap (zie afbeelding 31). Zonder dit item kan de speler haar spel niet handmatig opslaan. Daarnaast heeft Kingdom Come Deliverance een exit-
save en een auto-save functie die het spel opslaat
vlak voor grote quests.171
De opslaan en laad functies geven de speler de mogelijkheid om stukken spel te herspelen waardoor de loop van het spel, en de geschiedenis in het spel, op ieder moment aangepast kan worden. De speler kan er op deze manier voor zorgen dat zij in het spel het perfecte einde van het verhaal krijgt. Het perfecte einde dat wil zeggen, dat het spel zo goed afloopt als mogelijk is en dat de speler (meestal) als held onthaald wordt (bij de RPG) of de wereld heeft veroverd (bij strategiegames). Neem bijvoorbeeld de Kefelonia casus uit het tweede hoofdstuk. Na acht uur spelen kwam ik erachter dat ik een verkeerde keuze had gemaakt in het spel waardoor Kefelonia onder een plaag leed. Ik heb ervoor gekozen om door te blijven spelen en de geschiedenis van Kefelonia niet te herschrijven omdat ik al veel verder in het spel was en niet het hele stuk wilde herspelen. Het frustreerde mij wel dat deze imperfectie in mijn spelwereld zat. Andere spelers maakten echter de keus om de loop van het verhaal wel te herschrijven. Mujokan schreef bijvoorbeeld op een forum: ‘I went back as soon as I heard there was a problem, my character felt bad about it so I restarted the whole game.’172
Verkeerde keuzes kunnen, naast herstelt, ook voorkomen worden. Op internet kan de speler tal van websites met walkthroughs vinden die haar helpen een goed einde te krijgen in haar spel. Na de Kefelonia affaire heb ik bijvoorbeeld voor Assassin’s Creed Odyssey de belangrijkste keuzes in het
171 Bekijk hier de verschillende wijzen om op te slaan in Kingdom Come Deliverance (eigen video): https://www.youtube.com/watch?v=eIFt0COSvS8&t=914s.
172 Mujokan #29, ‘Kephallonia’, 2018, website Steam.
https://steamcommunity.com/app/812140/discussions/0/1728711392742583434/?ctp=2 (15-01-2019).
75
spel opgezocht om zo te voorkomen dat ik in de toekomst nog meer van zulke fouten zou maken.173 Daarnaast is het voor populaire spellen ook nog steeds mogelijk om een ouderwetse papieren (of e- book) gameguide te kopen.
Wanneer het meteen duidelijk is dat de speler een verkeerde keuze heeft gemaakt, kan zij tenslotte ook nog een oudere versie van haar spel inladen om haar fout recht te zetten. Neem bijvoorbeeld de quest ‘once a slave’ in Assassin’s Creed Odyssey. Ik startte deze quest toen ik, spelend als Kassandra, een vaas vond. De vaas bleek een onvervangbaar familie-erfstuk te zijn van een man die iets verderop woonde. De slaaf van de man biechtte echter aan mij op dat hij de vaas had gestolen omdat hij niet vrijgelaten wilde worden. Hij vroeg aan Kassandra om aan zijn meester te vertellen dat hij de vaas had gestolen zodat hij in dienst mocht blijven. Toen de meester terugkwam had ik, als speler, meerdere keuzes. Ik koos voor de optie waar de slaaf om vroeg. Het gevolg: de meester stuurde de, in zijn ogen, onbetrouwbare slaaf woedend weg in een hartverbrekende scène. Quest afgelopen. Ik laadde vervolgens een eerder opgeslagen save in en probeerde het nog eens. In plaats van de meester te vertellen dat zijn slaaf de vaas had gestolen, probeerde ik hem nu uit te leggen dat hij wellicht moest vragen aan zijn slaaf of hij wel vrijgelaten wilde worden. Het gevolg: de slaaf mocht in dienst blijven en zij leefden nog lang en gelukkig.
Het herspelen van een spel heeft meerdere gevolgen voor het historisch besef van de speler. In het vorige hoofdstuk werd bijvoorbeeld al ten eerste genoemd dat de speler bij strategiespellen van zijn fouten kan leren en dat het herspelen van een strategiespel ten tweede bijdraagt aan het ontwikkelen van historiciteitsbesef: de speler leert dat bepaalde acties bepaalde gevolgen uitlokken en wordt door fouten gedwongen te reflecteren op haar handelen. Ten derde leert de speler door het herspelen van een strategiespel dat bepaalde strategieën gewoonweg niet werken of juist altijd goed uitpakken vanwege de padafhankelijkheid van een gebied (door bijvoorbeeld de geografische beperkingen of voordelen). Het herspelen van een spel kan ook nadelige gevolgen hebben. De geschiedenis kan bijvoorbeeld geromantiseerd worden. Er zijn in de geschiedenis namelijk geen perfecte eindes. Geschiedenis is een proces waarbij gebeurtenissen invloed hebben op de volgende gebeurtenissen. Er moeten bovendien vaak compromissen gesloten worden om bijvoorbeeld een Brexit te regelen. Niemand of slechts een bepaalde groepering is dan uiteindelijk blij met de uitkomst. Het romantische verlangen naar een perfect einde kan bovendien omslaan in wishfull thinking waarbij de speler het verleden gebruikt om oude scores te vereffenen en emoties te verwerken zoals die van spijt (verlies van een betere wereld) of opluchting (het ontkomen aan een slechter alternatief).174 Spelers kiezen hierbij bijvoorbeeld een minderheid waar zij zich sterk mee verbonden voelen (zoals de
173 ‘Assassin’s Creed Odyssey wiki guide. Choices and consequences’, 2019, website IGN.
https://www.ign.com/wikis/assassins-creed-odyssey/Choices_and_Consequences#Doing_Time (19-01-2019).
76
Noord-Amerikaanse Indianen) en proberen voor hen een perfect einde te regelen waarbij zij niet gekolonialiseerd worden of waarbij zij zelfs Europa koloniseren (en zo een oude score vereffenen). Dit brengt ons echter bij de counterfactual play, waarbij de geschiedenis in een spel niet verloopt zoals hij in de realiteit is verlopen. De volgende paragraaf gaat daar dieper op in.